سطح جنگل ها محل دپوی زباله های نایلونی
30 آبان 1397 ساعت 4:00
دبیر کارگروه تخصصی پسماند و محیط زیست اتاق فکر توسعه مازندران گفت: عجیب است که برای داشتن محیط زیستی سالم کمترین هزینه‌ها در این بخش می‌شود اما شاهدیم که با کوچک ترین وزش بادی موج عظیم نایلون‌ها در سطح جنگل های محل دپوی زباله پخش می‌شوند.
به گزارش زیست آنلاین، عابسی، دبیر کارگروه تخصصی پسماند و محیط زیست اتاق فکر توسعه مازندران با مقایسه مکان تصفیه آب و مکان دفن زباله گفت: وقتی نمی‌توان عملیات تصفیه آب را تنها با یک حوضچه و کلر انجام داد پس برای محل دفن زباله نیز باید سازه مناسب، تجهیزات و امکانات دفن و پردازش زباله وجود داشته باشد.
وی در تشریح ساختار و عملکرد اماکن دفن و دپوی زباله یادآور شد: این اماکن محصور بوده و دارای فضای پوششی، ژئوتکستایل، استخر جمع آوری شیرابه، محل جمع آوری گاز و دارای سلول بندی‌های متفاوت بوده که به شکل اصولی طراحی و ساخته می شوند.
این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه با یادآوری اینکه محل مناسب دفن زباله در مازندران وجود ندارد به زیر باران ماندن زباله‌ها و شیرابه حاصل از آن اشاره و تاکید کرد: چنانچه سازه مناسبی در این محل ها وجود داشته که حداقل باران به زباله نرسد فقط ۱۰ درصد این میزان شیرابه تولید می‌شود.
بیشتر بخوانید: کشور در جمع آوری پسماند با مشکل روبروست
کوچکترین هزینه‌ای بابت احداث محل دفن زباله در مازندران نمی‌شودوی با بیان اینکه در ساخت یک آپارتمان چندین میلیارد هزینه شده اما برای شهرهای بزرگ استان مازندران کوچکترین هزینه ای بابت احداث محل دفن زباله نمی شود و با انتقاد از اینکه هیچ محل دفن زباله مناسب در مازندران وجود ندارد، تصریح کرد: به جای ایجاد محل دفن زباله، بیشتر، مراکز دپوی زباله وجود داشته و هیچ سازوکار مناسبی نیز در این باره وجود ندارد.
عابسی با ابراز رضایت از رویکرد استاندار اسبق مازندران در مسئله پسماند گفت: اعمال فشار بر شهرداری‌ها مبنی بر جدی گرفتن مشکل زباله و به دنبال آن آموزش و ترویج این معضل سبب شد تا شهرداری ها با پیمانکاران جدید قرارداد ببندند.
عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل، اعمال فشارهای این چنینی برای اجرای قوانین در کشور را ضروری دانست و تاکید کرد: اگر قوانین اجرا شود هیچگاه آسیب های محیط زیستی به وجود نخواهد آمد و شهرداری ها ملزم به پرداخت جرایم متناسب خواهند شد.
وی، لزوم ورود دستگاه قضایی و دادستان کل به مسائل و جرائم زیست محیطی را ضروری دانست و تصریح کرد: اتخاذ جریمه ها و توبیخ افراد و نهادهایی که تحت هر عنوان باعث تخریب محیط زیست می‌شوند می‌تواند به کاهش آسیب های منابع طبیعی کمک شایانی کند.
بیشتر بخوانید: هر شهروند تهرانی سالانه ۳۱۰ کیلوگرم پسماند تولید می‌کند
مازندران بیشترین تولید کننده زباله در ایران استدبیر کارگروه تخصصی پسماند و محیط زیست اتاق فکر توسعه و تعالی مازندران، زباله تولیدی ایران را جزء بالاترین در دنیا و مازندران را بیشترین تولید کننده زباله در ایران معرفی و تصریح کرد: رکورد کشورها در بازیافت زباله از ۳۰ تا ۷۰ درصد متغیر بوده اما این میزان در کشور به مقدار ۵ تا ۱۰ درصد است که اگر بتوانیم آن را به ۲۵ درصد برسانیم به پیشرفت بسیار شگرفی دست پیدا کرده‌ایم.
عابسی با اشاره به عدم اطلاع و آگاهی مردم نسبت به موضوع زباله با ذکر مثالی تصریح کرد: شاید مردم ندانند که بشقاب شیشه‌ای شکسته، ظروف پیرکس، شیشه منازل و خودروها، لامپ های شکسته، ظروف ملامین و سفالی معیوب، لیوان های شکسته و حتی خاکستر جزء زباله های خشک و بازیافتی محسوب نشده و تنها باید دفن شوند.
وی با اشاره به اینکه ۲۰ تا ۳۰ درصد زباله لزوما باید دفن شده و چاره‌ای غیر از این نیست، خاطرنشان کرد: این زباله‌ها یا سوزاندنی نیستند و یا ارزش سوزاندن ندارند زیرا آثار محیط زیستی حاصل از سوزاندن آنها به مراتب بیشتر از دفن آنها است.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل از کمبود آموزش و اطلاع رسانی سخن گفت و خاطرنشان کرد: رسانه ها به ویژه صدا و سیما کوچک ترین فعالیتی در این عرضه نداشته و این موارد حتی در کتب درسی دانش آموزان نیز وجود ندارد.
این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه با بیان اینکه در کشورهای پیشرفته آموزش های لازم به کودکان داده می شود، گفت: واضح است که باید به مردم اطلاعات و آگاهی داد و سپس از آنها طلب همکاری کرد.
عابسی با ذکر مثال و مقایسه سیستم های کاربردی و سودمندی نظیر اسنپ و دی جی کالا که توانستند با استفاده از تکنولوژی روز بهترین سطح خدمات دهی را ایجاد کنند به استفاده مشابه از این فناوری ها در زمینه جمع آوری و پردازش زباله اشاره و تصریح کرد: میتوان با ارائه یک اپلیکیشن مخصوص یا کد دستوری اپراتوری نسبت به جمع آوری و پردازش زباله در مبدا اقدامات شایانی انجام داد.
وی با تصریح اینکه با جمع آوری زباله و پردازش آن توسط یک قشر کارگر ساده و بعضا تبعه هرگز نمی‌توان پیشرفتی در زمینه پسماند داشت، تاکید کرد: با استفاده از ظرفیت های موجود می توان با در اختیار گذاشتن ظروف مخصوص تفکیک به خانواده‌ها و تماس آنان یا ارسال پیامکی به سرشماره‌ای خاص، برای جمع آوری مناسب آن اقدام کرد و حتی از کنار دریافت سود اینکار بخشی را به مصرف کننده اختصاص داد.
دبیر کارگروه تخصصی پسماند و محیط زیست اتاق فکر توسعه و تعالی مازندران خاطرنشان کرد: حتی شرکت هایی می توانند تحت عنوان پسماند شکل گرفته و برای دریافت زباله خانوارها به صورت اپلیکیشن ها همانند شرکت های دی جی کالا و اسنپ خدمات نوینی ارائه کنند.
عابسی، ویژگی شفافیت مالی در رویکرد چنین شرکت هایی را مهم ترین مزیت آنان اعلام و تصریح کرد: زمانی که شفافیت در هر زمینه ای وجود داشته باشد یقینا مردم استقبال کرده و می توان از این طریق مردم را به مدیریت پسماند و کاهش تولید زباله ترغیب کرد.
بیشتر بخوانید: ساماندهی زباله با بازیافت پسماند
جنگل یا سطل زباله؟!براساس آمار رسمی در جنگل‌های هیرکانی حدود ٤٢ واحد بزرگ انباشت زباله به وسعت ٣٠٠ هکتار وجود دارد. از این تعداد، ٢٨ مرکز در جنگل، ١١ مرکز در مناطق تالابی و ٣ مرکز در مراتع قرار دارد. انباشت زباله در جنگل سبب می‌شود عرصه‌های وسیعی از خاک در اثر آلاینده‌های موجود در زباله‌ها توان رویش را از دست بدهد؛ همچنین سبب تولید گازی به نام متان می‌شود که حریق را به جان جنگل خواهد انداخت. از این گذشته انباشت زباله در جنگل سفره‌های آب زیرزمینی و چشمه‌ها را نیز آلوده می‌کند که این امر عواقب وخیمی بر جای خواهد گذاشت. ترکیبات نیترات و نیتریت از مهمترین آلاینده‌هایی است که در اثر نفوذ شیرابه زباله‌ها، سفره‌های آب زیرزمینی و رودخانه‌ها را آلوده می‌کند؛ تجمع فلزات سنگین همچون کادمیُم، روی، مس و سرب در آب‌های زیرزمینی و چشمه‌ها نیز از دیگر اثرات زیانبار شیرابه زباله‌هاست. این فلزات سنگین با برداشت آب‌های زیرزمینی برای تأمین آب شرب یا ازطریق چشمه، رودخانه و دریا وارد بدن جانورانی مثل ماهی می‌شود و به‌دنبال تغذیه و مصرف به بدن انسان منتقل می‌شود.
در میان زباله‌ها حتی بعضی انواع روغن‌های صنعتی هم وجود دارد. این‌گونه از پسماندها را می‌بایست در مناطق دورافتاده‌ای همچون بیابان و در محیط عایق دفن کرد تا آلودگی آنها منتشر نشود، این در حالی است که اکنون این مواد در جنگل پراکنده می‌شود و آلودگی آنها به خورد جانداران گوناگون می‌رود.
با این تفاصیل باید فکری به حال پسماندهای تلنبارشده جنگل‌های هیرکانی کرد. یکی از راه‌های مهم برای دفع زباله تبدیل آن به کود پوسال یا ورمی کمپوست است؛ این کار درباره حدود ٦٠درصد از زباله‌ها شدنی است و برای الباقی آنها باید فکری دیگر کرد. پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی به همت دولت ایران و برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) با حمایت تسهیلات محیط‌زیست جهانی (GEF) از حدود سه سال پیش در وسعتی بالغ بر ۱۲۰هزار هکتار و در قالب چهار حوزه پایلوت در سه استان گیلان، مازندران و گلستان آغاز به کار کرد و از آنجا که موفق‌نبودن دستگاه‌های دولتی در حفاظت از جنگل‌ها به اثبات رسیده، فعالیت‌های خود را بر پایه جلب مشارکت و همکاری مردم در جنگلداری جامعه‌محور استوار کرد. مسئولان این پروژه در تلاش هستند با آموزش جوامع محلی جنگل‌ها به آنان کمک کنند که ضمن حراست از جنگل، به‌جای اینکه هر یک از بخش‌ها در تلاش برای بهره‌برداری حداکثری از منافع حاصل از جنگل باشد، بر سر یک راهبرد مشترک به‌عنوان مدیریت آن اکوسیستم به توافق برسند و از آن بهره‌برداری کنند. یکی از راهبردهاي پروژه برای مدیریت پسماند و زباله، آموزش مردم ساکن در حاشیه جنگل‌ها برای تولید کود کمپوست است.
عبدالکریم حسین‌زاده، نایب‌رئیس فراکسیون محیط‌زیست و توسعه پایدار مجلس دهم دررابطه با آموزش مردم برای تولید کود کمپوست و پاکسازی جنگل به «شهروند» می‌گوید: «قاعدتا شیوه کار پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی براساس الگوهای مجرّب در دنیا اتخاذ شده و دانش و مطالعات تطبیقی پشت آن است. وقتی پروژه‌ای جهانی باشد و آزمون و خطای خود را در نقاط مختلف انجام داده باشد، امید بیشتری به موفقیت آن می‌رود.»
او که معتقد است مدیریت جامعه‌محور جنگل‌های هیرکانی می‌تواند سودی دوسر در پی داشته باشد؛ با این شیوه هم به پایداری جنگل‌ها کمک می‌شود و هم معیشت مردم بهبود خواهد یافت، ادامه می‌دهد: « اگر پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی موفق شود مردم را به توانمندی لازم برای مدیریت بهتر زندگی خود و جنگل برساند، تمامی شقوق توسعه پایدار محقق خواهد شد. زمانی‌که صنعتی به وجود می‌آید، صنایع پیرامونی خود را نیز توسعه خواهد داد. بنابراین با توسعه تولید کود کمپوست ازطریق زباله‌های جنگل‌های شمال کشور چرخ سایر صنایع نیز به حرکت درمی‌آید.
حسین‌زاده در پایان تأکید می‌کند که دولت هم باید در این راستا برای مردم بومی مناطق جنگلی تسهیلاتی ببیند: «به آنان در احداث کارخانجات تولید کود کمپوست کمک کند تا مردم هم در کارخانه سهام داشته باشند و هم در آن مشغول کار شوند.»
کد مطلب: 79282