زیست آنلاین - پیشرفت ۴۵ درصدی طرح احیاء و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی

پیشرفت ۴۵ درصدی طرح احیاء و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی

دبیر اجرای طرح تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: طرح احیاء و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی از سال ۱۳۹۴ آغاز شد و براساس برنامه سال ۱۳۹۷، اکنون با پیشرفت ۴۵ درصدی روبه‌رو هستیم.

به گزارش زیست آنلاین، عبدالله فاضلی، دبیر اجرای طرح تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی شرکت مدیریت منابع آب ایران، درباره آخرین وضعیت طرح تعادل‌بخشی اظهار کرد: در شرایط فعلی با دیون ناشی از عدم تخصیص اعتبارات در سال ۱۳۹۵ – ۱۳۹۶ مواجهیم و در سال ۱۳۹۷، اگرچه میزانی از اعتبارات اختصاص پیدا کرده، اما کل اعتبارات ۵۰ درصد کاهش یافته است که این موضوع نیز روند اجرای کار را کند کرده است.

وی درباره انسداد چاه‌های غیرمجاز در کشور نیز اعلام کرد: روند اجرای این طرح، ۴۵ درصد پیشرفت داشته و تاکنون حدود ۷۸۰۰ حلقه چاه در کشور مسدود شده است که براساس تدابیر در نظر گرفته شده برای سال ۱۳۹۷، باید ۱۵ هزار حلقه چاه را مسدود کنیم.

دبیر اجرای طرح تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی شرکت مدیریت منابع آب ایران تصریح کرد: کل چاه‌هایی که در ایران وجود دارد، با احتساب چاه‌های حریمی که کنار رودخانه‌ها قرار گرفته، ۳۲۰ هزار حلقه چاه است که از این تعداد، ۱۰۰ هزار حلقه چاه مشمول قانون تعیین و تکلیف است.

به گفته فاضلی، براساس اقدامات صورت گرفته تاکنون ۳۰ هزار حلقه چاه پر شده و طبق برنامه‌ریزی‌ها قرار شده که با همکاری وزارت جهاد کشاورزی، سازمان برنامه و بودجه تا پایان برنامه ششم ۱۸۰ هزار چاه دیگر را پر کنیم.

چندی پیش نیز میبدی - مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو - درباره اجرای قانون تعیین تکلیف چاه‌های آب فاقد پروانه بهره‌برداری، اظهار کرد: تشکیل کمیسیون‌های رسیدگی به امور آب‌های زیرزمینی در تمام استان‌ها، تهیه فهرست چاه‌های حفر شده فاقد پروانه تا قبل از پایان سال ۱۳۸۵، ایجاد سامانه اطلاع‌رسانی اینترنتی تعیین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه و تهیه دستورالعمل‌های مورد نیاز برای تشریح نحوه تعیین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه بهره‌برداری، از جمله اقدام‌های انجامی در این زمینه است.

وی با اشاره به رسیدگی به وضعیت چاه‌های فاقد پروانه در دو محدوده "الف" و "ب" هم گفته بود: در محدوده‌های مطالعاتی"الف" که دارای ظرفیت آب قابل تخصیص برای تعیین تکلیف چاه‌های آب فاقد پروانه بهره‌برداری حفر شده تا پایان سال ۱۳۸۵ هستند و مصارف فعلی مجاز کشاورزی کمتر از آب قابل برنامه‌ریزی دشت است، حداکثر تا سقف ۵۰ درصد آب‌دهی زمان بازدید، پیشنهاد آب‌دهی خواهد شد؛ هم‌چنین پروانه برای اینگونه چاه‌ها با حداکثر آب‌دهی ۱۸ لیتر در ثانیه بلامانع اعلام شده است.

بیشتر بخوانید: طرح تعادل بخشی آب در کشور یک طرح حیاتی و اساسی است

احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی، ضرورتی برای باقی ماندن زندگی و سرزندگی در ایرانچهارشنبه، پنجم خرداد ماه، مهندس چیت چیان، وزیر نیرو، در جمع مدیران ارشد بخش آب کشور گفته است: “حیات و ممات ایران، به اجرای موفق طرح تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی وابسته است.”

طرح تعادل بخشی چیست و تاکید وزیر نیرو در گره زدن حیات ایران به این طرح چیست؟! این شدت و حدت، نوعی تعارف اداری است یا از یک واقعیت جدی حکایت می کند؟

برای پاسخ به این سوال، اجازه دهید، وضعیت آب های زیرزمینی و داستان طرح تعادل بخشی را به اجمال مرور کنیم!

در حال حاضر به طور متوسط بالغ بر ۵۵ درصد آب مورد نیاز ایران در بخش های شرب، کشاورزی و صنعت از منابع آب های زیرزمینی تامین می شود. این در حالیست که در بخش هایی از کشور وابستگی به این منابع تا ۹۰درصد نیز، افزایش می یابد. در دهه های اخیر به دلیل عدم توجه کافی به حفاظت و بهره برداری اصولی از این منابع، تعادل و پایداری آب های زیرزمینی به هم خورده است تا آن جا که این منابع در معرض خطر نابودی کامل قرار گرفته اند. برداشت بیش از حد موجب شده است تا سطح آب در بسیاری از آبخوان های کشور، سالانه در حال افت و سقوط باشد و چشمه ها، قنوات، چاه ها، رودخانه ها وتالاب های متعددی خشک شوند. به طور متوسط ظرف ده سال گذشته، ۴۰ درصد آبدهی منابع آب زیرزمینی کاهش یافته است. به تبع این امر، باغات و مزارع زیادی در جای جای کشور خشک شده اند. به عنوان نمونه در سالهای اخیر، سالیانه۷۰۰۰ هکتار از باغات پسته خشک شده است. افت کیفی منابع آب زیرزمینی و نیز حرکت آب های شور به سمت آب های شیرین، فرونشست زمین، از بین رفتن مخازن طبیعی آب های زیرزمینی و آسیب دیدن تاسیسات زیربنایی مستقر در دشت های کشور، افزایش مصرف انرژی به دلیل افزایش عمق سطح ایستابی، مهاجرت مردم و حاشیه نشینی در اطراف شهرهای بزرگ، به خطر افتادن امنیت سیاسی کشور علاوه بر امنیت غذایی؛ همه و همه معضلاتی است که بدنبال اضافه برداشت از آب های زیرزمینی، گریبان گیر بسیاری از نقاط کشور شده است.

بیشتر بخوانید: وضعیت منابع آب در ایران

طرح احیاء و تعادل بخشی آب های زیرزمینی، اقدامات همه جانبه برای خروج از وضع موجودبر اساس مصوبات پانزدهمین جلسه شورای عالی آب در شهریور ماه ۹۳، مقرر گردیـد تا طـرحـی جامع برای تغییر زیربنایی روند فعلی و حرکت به سوی تعادل بخشـی بین منابع و مصـارف آب هــای زیر زمینی تدوین گردد. خروجی این مصوبه، طرح جامع “احیاء و تعادل بخشی آب های زیرزمینی” است که در پی آن است تا ابتدا، در طول برنامه ششم توسعه، کل اضافه برداشت ها را از این منابع حیاتی متوقف ساخته و سپس در یک روند جبرانی، ظرف ۲۰ سال، میزان کسری تجمعی در دهه های اخیر را پوشش دهد.

این طرح مشتمل بر ۱۵ پروژه است که ۱۱ پروژه آن توسط وزارت نیرو، سه پروژه توسط وزارت جهاد کشاورزی و یک پروژه بوسیله سازمان زمین شناسی کشور انجام میشود.