زیست آنلاین: مدیر محیط زیست و کیفیت  منابع آب شرکت آب منطقه ای البرز و کارشناس ارشد اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی   گفت: کمبود آب در ایران و علی الخصوص در استان البرز یکی از عوامل محدود کننده اصلی توسعه فعالیت های اقتصادی در حال و دهه های آینده به شمار می رود. متاسفانه در استان البرز مانند کل کشور هنوز استفاده مطلوب از منابع آب به شکل یک فرهنگ جایگاه خاص خود را پیدا نکرده است.

به گزارش زیست آنلاین، حمید منصوری افزود: هرچند آب یکی از منابع تجدید شونده به شمار می رود  اما مقدار آن محدود است. با توجه به رشد جمعیت ، گسترش صنعت ، بالا رفتن سطح بهداشت و رفاه عمومی ، سرانه منابع تجدید شونده منابع آب رو به کاهش است. ایران از کشور های خشک جهان و دارای منابع آب محدود است اما عواملی همچون رشد جمعیت ، نیاز به غذای بیشتر ، ضرورت ارتقای سطح بهداشت و رفاه اجتماعی ، توسعه صنعتی و حفاظت اکوسیستم ها ، تقاضای آب را روز به روز بیشتر می کند.

به گفته وی، با توجه به رشد جمعیت در استان، سرانه منابع آب تجدید شونده سالانه کاهش یافته و در حال حاضر سرانه منابع آب تجدیدپذیر استان البرز (بدون در نظر گرفتن تخصیص از سدها برای استان‌های مجاور)، حدود ۷۸۵ مترمکعب در سال برای هر نفر است. با فرض ثابت ماندن حجم منابع آب تجدیدپذیر قابل استفاده در استان، در افق ۱۴۲۰ سرانه به ۲۸۰مترمکعب در سال برای هر نفر کاهش خواهد یافت که رقم بسیار ناچیزی است.



نقش مثبت تعادل‌بخشیمدیر محیط زیست و کیفیت  منابع آب شرکت آب منطقه ای البرز خاطرنشان کرد: در حال حاضر به عنوان نمونه فرونشست در استان البرز به‌طور عمده مربوط به برداشت بیش از اندازه آب‌های زیرزمینی است. احیا و تعادل‌بخشی منابع آب‌های زیرزمینی از جمله اقداماتی است که می تواند در جلوگیری و کاهش این پدیده بسیار موثر باشد، متاسفانه برخی اقدامات در دوره‌های گذشته منجر به تشدید این بحران شده است از جمله در سال ۸۴ با تصویب قانونی، مالکان چاه های مجاز از پرداخت حق‌النظاره معاف شدند .

 لذا برای اجرای هرچه بهتر طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب های زیرزمینی، بسترهایی آماده شده است که از آن جمله، پیگیری تعیین میزان آب قابل برنامه‌ریزی در ۶۰۹ محدوده مطالعاتی در قالب ۷۵ درصد آب تجدیدپذیر برای مصارف کشاورزی، صنعتی، شرب و بهداشت، تهیه سند مدیریت پایدار آب شرب کلان‌شهرهای کشور با همکاری شورای عالی امنیت ملی کشور و همچنین، تدوین برنامه برای مدیریت و مصرف کودهای شیمیایی و سموم است.

منصوری درباره برنامه ها و پروژه‌های مهم وزارت نيرو در خصوص کاهش فرونشست   به پروژه حفر چاه پیزومتری در دشت‌های کشور، نصب تجهیزات اندازه‌گیری منابع آب برای پیزومترها و چاه‌های اکتشافی دشت‌های کشور با هدف تکمیل شبکه پایش، تهیه بیلان و بهنگام سازی بانک اطلاعاتی محدوده مطالعاتی کشور، ایجاد و استقرار بازار محلی آب ، خرید چاه‌های کم بازده کشاورزی و ساماندهی شرکت‌های حفاری اشاره کرد.

به گفته کارشناس ارشد اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی، جایگزینی پساب با چاه‌های کشاورزی در دشت‌های ممنوعه، تقویت و استقرار گروه‌های گشت و بازرسی، تهیه و نصب کنتور حجمی و هوشمند آب و برق، اطلاع‌رسانی و ایجاد سامانه کنترل و نظارت و مسلوب المنفعه کردن و انسداد چاه‌های فاقد پروانه و مضر به مصالح عموم از جمله دیگر اقدامات مهم در این راستا بوده است .



راهکارها

 وی با اشاره به اهم راهکارها برای  جلوگیری از کاهش سطح سفره های آب های زیرزمینی و جلوگیری از افزایش نرخ فرونشست در دشت ها تصریح کرد: تعیین حد مجاز دبی فنی هر چاه بر اساس آزمایش پمپاژ و حریم فنی ، تعیین حد مجاز پایدار سفره بر اساس برنامه ریزی تلفیقی یا منطقه ای بیلان به کمک شبیه سازی عددی درازمدت سیستم و مفهوم مولفه های ابهام ،شناسایی مناطقی که سازند حساس به فرونشست دارند و کاهش میزان برداشت دبی و تراکم چاه های بهره برداری در این مناطق و یا تغییر برنامه پمپاژ بر اساس مفهوم منحنی های زمان مانند و توسعه کنتورهای هوشمند برای عملیاتی کردن و کنترل برداشت سفره ها در حد مجاز از جمله این راهکارهاست.

  مدیر محیط زیست و کیفیت منابع آب شرکت آب منطقه ای البرز خاطرنشان  کرد: برای نجات آب فقط اجرای طرح احیاء و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی به تنهایی کافی نیست لذا اجرای طرح فوق می بایست به همراه باور واقعی به سازگاری با کم آبی سرزمینی که یکی از آخرین فرصت‌های کشور برای حفظ منابع آب زیرزمینی و بقای تمدن کهن مان است، بصورت نهادینه در باورهای همه ذینفعان، ذی مدخلان، بهره برداران و مسئولان محلی   نقش ببندد. همه با هم باید دست به دست هم در رسیدن به اهداف حیاتی این طرح با همه توان تلاش کنیم ، چراکه این آخرین فرصت نجات آب و کشور است.

بیشتر بخوانید:  کشاورزی ایران را می خشکاند هجوم خلافکاران به باغات البرزکاهش منابع آب زیرزمینی استان البرز در حالی است که رئیس سازمان جهاد کشاورزی البرز نسبت به هجوم خلافکاران به باغات البرز هشدار داد و گفت: اراضی کشاورزی و باغی البرز به شدت مورد هجوم خلافکاران قرار گرفته است و برای جلوگیری از آثار مخرب آن باید اقدامات لازم انجام شود.

  سیدمجید موسوی در مراسم روز جهانی خاک افزود: استان البرز ۶۸ هزار هکتار اراضی کشاورزی و باغی، ۱۵ هزار هکتار جنگل، ۳۷۴ هزار هکتار مرتع و بیش از ۴۵ هزار هکتار بیابان دارد. ۳۸ هزار هکتار از اراضی استان به کشت محصولات کشاورزی اختصاص دارد که از آن سالانه ۹۱۰ هزار تن محصول برداشت می‌شود.

مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی استان البرزهم ، گفت: تغییر کاربری غیر مجاز اراضی کشاورزی پدیده شومی که باعث خارج شدن این اراضی از چرخه تولید می‌شود.

به گزارش ایلنا، رفیع یگانه مظهر،  از امنیت غذایی به عنوان مهمترین ماموریت وزارت جهاد کشاورزی که مستلزم تداوم بهره برداری از اراضی کشاورزی است،یاد کرد و گفت: تغییر کاربری غیرمجاز اراضی کشاورزی پدیده شومی است که متاسفانه در سال های اخیر با آهنگی تند موجب خارج شدن بخش قابل توجهی از بهترین اراضی زراعی و باغی از چرخه تولید کشاورزی شده و متاسفانه تعداد معدودی افراد سودجو و فرصت طلب بدون توجه به عواقب تلخ و ناگوار این عمل بر کشاورزی کشور، اراضی مرغوب کشاورزی را به ساختمان و تاسیساتی که عمدتا" غیر تولیدی بوده و صرفا" تفریحی است تبدیل کرده و این امر علاوه بر کاهش سطح تولید محصولات کشاورزی، بسیاری از فرصت‌های شغلی موجود در این بخش را نیز مورد تهدید قرار داده است.

بیشتر بخوانید: کاشت گیاهان دارویی در استان البرز

استان البرز رکورددار رشد جمعیت  

رئیس‌کل دادگستری استان البرز هم با اشاره به ویژگی‌های طبیعی و جغرافیایی استان البرز گفت: استان البرز بیشترین نرخ رشد جمعیت در کشور را دارد و هر دو سال ۱۰۰ هزار نفربر جمعیت آن افزوده می‌شود. احمد فاضلیان افزود: شرایط نشان می‌دهد که استان البرز متفاوت از دیگر نواحی کشور است و با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی آن دردسرهای بیشتری را نسبت به سایر استانها دارا است.

وی افزود: ارزش‌افزوده زمین در این استان کم وسعت، قابل قیاس با بیشتر استان‌های کشور نیست که همین خصوصیت انگیزه‌ را برای تغییر کاربری اراضی بیشتر می‌کند و باید برای مقابله با آن برخوردها شدیدتری تعیین شود.

نیاز به همکاری همه دستگاه ها

 رئیس دادگستری استان البرز افزود: با فعالیت‌های روزمره و عادی نمی‌توان در استان البرز به مقابله با تغییر کاربری اراضی پرداخت و باید دستگاه‌های متولی با کار جهادی به عرصه بیایند، البته در حوزه منابع طبیعی نگرانی نداریم و با دستورات قضایی و نظارت اداره کل منابع طبیعی، حجم این تصرفات بسیار محدود است ولی، در حوزه اراضی زراعی وضعیت نگران‌کننده است.

فاضلیان با بیان اینکه شاهد تلاش‌های سازمان جهاد کشاورزی استان البرز با این تحلف هستیم، تصریح کرد: در حوزه تغییر کاربری اراضی زراعی برخوردها در مقابل میزان حجم تغییرات به‌کندی پیش می‌رود و در مدت‌زمان کوتاهی شاهد احداث شهرک‌ها و حتی شهرهای غیرقانونی می باشیم و متخلفان، مسئولان را در عمل انجام‌شده قرار می‌دهند.

وی با تأکید بر تشدید برخوردها با تغییر کاربری اراضی و ضرورت تجدیدنظر در روش‌ها گفت: حفظ اراضی زراعی کارکرد استراتژیک دارد و برای اینکه از بستر همین زمین‌ها است که محصولات استراتژیک مانند گندم به بهره‌برداری رسیده و نیازهای غذایی کشور تأمین می‌شود، لذا حفظ کاربری اراضی زراعی یک مطالبه ملی و وظیفه عمومی است.

معضل تعاونی‌های مسکن

این مسئول ادامه داد: تعاونی‌های مسکن به یکی از معضلات در حوزه تغییر کاربری اراضی زراعی تبدیل استان البرز شده‌اند و با توجه به شرایط استان، بیشترین تعداد تعاونی‌های مسکن کشور در البرز وجود دارند، همچنین بخش زیادی از آن‌ها مربوط به شرکت‌ها یا سازمان‌های دیگر استان‌های کشور است که بدون طی مراحل قانونی، زمینی زراعی را خریدارِی کرده و با وعده تغییر کاربری در اختیار کارکنان خود قرار داده‌اند، ده‌ها پرونده در استان البرز در این زمینه وجود دارد که هر یک بیش از سه هزار شاکی دارند و به معضلی برای استان تبدیل‌شده‌اند.