معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: اگر در روند اجرای طرح گردشگری آشوراده تخلفی از پیمانکار دیده شود سازمان محیط زیست طبق قرارداد منعقد شده اقدام به خلع ید و توقف طرح خواهد کرد.

به گزارش زیست آنلاین، آشوراده در حوزه بندرترکمن از توابع استان گلستان تنها جزیره ایرانی دریای خزر است، این جزیره در سده ‌های گذشته در پی عملکرد و فعالیت گروه ‌های انسانی با حفر کانال، از توده اصلی خشکی خود یعنی شبه جزیره میانکاله جدا شد.

آشوراده در سال ۱۳۵۴ جزو نخستین مناطق زیستکره جهان معرفی و ثبت شد، در همین حال در کنوانسیون جهانی رامسر در زمره تالاب ‌های مهم دنیا قرار گرفت و سومین اهمیت این منطقه عضویت آن در پناهگاه حیات وحش است که در تمامی ایام سال میزبان انواع پرندگان است و از سوی دیگر ۴۰ درصد خاویار ایران در نزدیکی این جزیره به دست می ‌آید.

بیشتر بخوانید: معرفی پارک ملی ساریگل این جزیره در گذشته بیش از هزار نفر سکنه با امکاناتی همچون پاسگاه ژاندارمری، شرکت تعاونی روستایی، مدرسه راهنمایی، مغازه، مسجد و حسینیه داشته است اما در سال ۱۳۷۲ به علت بالا آمدن سطح آب دریای خزر و وقوع سیلاب مردم جزیره را ترک کردند.



جزیره آشوراده از شمال به دریای خزر، از شرق به تنگه ای باریک موسوم به چپق اوغلی و از غرب به کانال طبیعی خزینی و ادامه شبه جزیره میانکاله و از جنوب به خلیج گرگان منتهی می‌ شود. پوشش گیاهی جزیره، بوته ‌های تمشک، نوعی خار خودرو و درختان انار ترش است و حیواناتی همچون شغال، روباه، خرگوش، ماهی، قرقاول، کبک و پرندگان دریایی، گراز و نوعی اسب وحشی در جزیره یافت می ‌شود. حضور هزاران پرنده به ویژه در فصل مهاجرت زیبایی این جزیره را صد چندان می کند.

بیشتر بخوانید: نظارت دقیق سازمان محیط زیست بر اجرای پروژه تفریحی آشورادهبر این اساس طرح گردشگری آشوراده مطرح شد، مطالعه و تدوین این طرح از سال ۱۳۸۵ آغاز و تا سال ۱۳۹۰ مرحله توجیهی و تفضیلی آن به پایان رسید، بر مبنای آن عرصه‌ هایی از جزیره که بر اساس مطالعه توان اکولوژیک و ظرفیت قابل تحمل محیط، قابلیت تمرکز فعالیت ‌های طبیعت گردی دارند جانمایی و عرصه ‌هایی که می‌ توان در آنها به تفرج گسترده پرداخت نیز مشخص شد.

با روی کارآمدن دولت حسن روحانی، جزو مصوبات سفر هیات دولت در آذرماه سال ۹۳ به استان گلستان شد و بالاخره بعد از کش و قوس های فراوان روز پنج شنبه هشتم آذرماه ۹۷ کلنگ فاز اول پروژه طبیعت‌گردی و گردشگری جزیره آشوراده با حضور نماینده ولی‌فقیه در استان، استاندار گلستان و نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی در بندر ترکمن به زمین زده شد.

یکی از نگرانی های اصلی دوستداران حفاظت محیط زیست با اجرای این طرح، تخریب محیط زیست منطقه و از بین رفتن زیستگاه حیات وحش بود که «سید مناف هاشمی» استاندار گلستان در مراسم کلنگ زنی فاز اول آن با اشاره به گلایه و دل نگرانی های مطرح شده از سوی برخی تشکل ها و کارشناسان محیط زیست گفت: بنده و همه مدیران اجرایی این طرح ملی به همه مردم گلستان و طبیعت دوستان ایران اطمینان می دهیم که اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده و حضور مردم در منطقه آسیبی به این اکوسیستم و زیستگاه های منطقه وارد نخواهد شد. حفظ ارزش های زیست محیطی جزیره آشوراده، اصلی ترین دستور العمل این طرح ملی است.

در عین حال معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: اگر در روند اجرای طرح تخلفی از پیمانکار دیده شود سازمان محیط زیست طبق قرار داد منعقد شده اقدام به خلع ید و توقف طرح خواهد کرد.

حمید ظهرابی روز یکشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: محلی که کلنگ زنی شده در سایت ۱۳۸ هکتاری خارج از پناهگاه حیات وحش است که در بندر ترکمن قرار دارد.

وی اظهار داشت: طی توافقی که با استانداری گلستان و سازمان همیاری شهرداری ها که به نمایندگی از استانداری گلستان به عنوان سرمایه گذار طرح انتخاب شده، قرار شد ساخت و سازهای سنگین مانند هتل، رستوران ها و اقامتگاه ها خارج از پناهگاه حیات وحش و در محدوده شهری انجام شود.



ظهرابی افزود: بنابراین جایی که اکنون کلنگ زده شد در محدوده ای خارج از پناهگاه حیات وحش آشوراده است اما داخل ذخیره گاه زیستکره قرار دارد یعنی در زون بینابینی ذخیره گاه زیستکره میانکاله واقع شده که قرار است تمام فعالیت های سنگین ساخت و سازی که احیانا تخریب محیط زیست را به دنبال دارد در این بخش انجام شود.

وی ادامه داد: بر اساس این توافق آنچه که قرار است در داخل حیات وحش و جزیره آشوراده انجام شود فعالیت در یک محدوه ۲۲ هکتاری است که در این وسعت مساحت اشغالی پیش بینی شده کمتر از ۷ درصد است و واگذاری زمین هم صورت نمی گیرد.

بیشتر بخوانید: طرح گردشگری آشوراده در ایستگاه محیط‌ زیست معاون محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست گفت: بر اساس ماده ۸۸ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، بخشی از وظایف تصدی گری سازمان حفاظت محیط زیست به یک نهاد عمومی غیر دولتی واگذار می شود که بر این اساس به مدت ۱۵ سال سازمان همیاری و شهرداری استان گلستان به عنوان سرمایه گذار وظایف سازمان را در حوزه طبیعت گردی در این ۲۲ هکتار بر عهده می گیرد.

وی ادامه داد: اما بعد از این مدت اگر از عملکرد آنها رضایت داشتیم قرار داد تمدید می شود اگر رضایت نداشتیم همکاری قطع می شود و بر اساس قراردادی که اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان با نظارت معاونت حقوقی سازمان محیط زیست تنظیم کرده؛ اگر تخطی صورت گیرد و یا از نحوه کار رضایت نداشته باشیم می توانیم خلع ید کنیم و قرارداد تمدید نشود که در این صورت تمام ساخت و سازهایی که انجام شده به هم سازمان حفاظت محیط زیست تحویل داده می شود.

وی در پاسخ به اینکه آیا سازمان این اختیار را دارد که در صورت تخلف در روند اجرا طرح را متوقف کند گفت: این هم در بخش دیگری از قرارداد پیش بینی شده که اگر تخلفی صورت گیرد بر اساس تعهداتی که به آنها سپرده شده؛ خارج از آن عمل کنند سپرده ای که به عنوان تضامین مالی نزد ما دارند ضبط می شود و در همان مرحله هم امکان خلع ید و توقف اجرای طرح وجود دارد.

ظهرابی با تاکید بر اینکه سازمان حفاظت محیط زیست در تمام روند اجرای طرح نظارت کامل دارد گفت: بر اساس تعهدات قید شده در قراردادها شروط زیادی در نحوه ساخت و ساز ، مصالح مورد نیاز ، ارتفاع ساخت و ساز ، فعالیت هایی که قرار است انجام شود مورد توافق قرار گرفته و اگر سرمایه گذار از هر کدام از آنها تخطی کند سازمان محیط زیست می تواند به این همکاری خاتمه دهد و همانجا اقدام به خلع ید کند.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست اظهار داشت: اما با توجه به اینکه طرف ما یک سرمایه گذار خصوصی نیست که دنبال منفعت طلبی خاصی باشد خیلی امیدواریم چنین اتفاقاتی پیش نیاید.

نحوه فعالیت صنعت گردشگریوی درباره نحوه فعالیت در ۲۲ هکتار زمین در محدوده پناهگاه حیات وحش گفت: این میزان زمین نیز در اختیار سازمان همیاری شهرداری استان گلستان به عنوان سرمایه گذار قرار می گیرد تا گردشگرانی را که در محدود ۱۳۸ هکتاری اقامت دارند برای گردش به آن منطقه ببرند.

ظهرابی در جهت حفظ صنعت گردشگری و ایجاد گردشگری پایدار در این منطقه افزود: آنها می توانند روزانه ۵۰۰ نفر گردشگر را به این منطقه ۲۲ هکتاری آنهم در مسیرهای پیاده رو که برای آنها مشخص شده ببرند، در این بخش یک مرکز برای بازدید کنندگان احداث می شود که به ارائه توضیحات، آموزش و تفسیر منطقه برای گردشگران می پردازد، همچنین یک رستوران برای ارائه غذاهای سنتی و یک بازارچه کوچک برای عرضه محصولات صنایع دستی بومی منطقه نیز پیش بینی شده است.

وی ادامه داد: بر اساس توافقات صورت گرفته از ۵۰۰ نفر گردشگری که روزانه وارد آن ۲۲ هکتاری می شوند ۱۰۰ نفر می توانند شب را در منطقه اقامت داشته باشند بنابراین در این راستا یک اقامتگاه بوم گردی دیده شده تا در منطقه ساخته شود که تمام مصالح آن سازگار با محیط زیست خواهد بود. همچنین باید در ارتفاع کم ساخته و از مصالح بومی استفاده شود.

وی افزود: بنابراین قرار است عمده اقامت و بارگذاری ها در خارج از محدوده و در بندر ترکمن انجام شود اما شرایطی فراهم شود تا گردشگران به این جزیره دسترسی پیدا کنند.

ظهرابی با اشاره به اینکه این طرح ۱۵ ساله است گفت: بعد از ۱۵ سال قرار داد تمام می شود اما اگر رضایت وجود داشت دوباره تمدید می شود بنابراین اگر هر چه زودتر انجام شود به نفع سرمایه گذار است ، همچنین این طرح موجب رونق اقتصادی در بندر ترکمن می شود که می تواند اشتغالزایی خوبی به همراه داشته باشد.

بیشتر بخوانید: دریای خزر و مسئولیت ما نکاتی در مورد آشورادهجزیره آشوراده دارای ویژگیهایی است که آن را از سایر مراکز گردشگری و زیست محیطی متمایز می کند. از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. آشوراده، دهی در مرکز شبه جزیره میان‌کاله در شهرستان بندر ترکمن، در استان گلستان است.

۲. آشوراده تنها جزیره ایرانی در دریای خزر است.

۳. این جزیره در سده‌های قبل با حفر کانل از شبه جزیره میانکاله جدا شد.

۴. آشوراده از شمال به دریاچه خزر، از شرق به تنگه‌ای باریک موسوم به «تنگه چپق اوغلی» و از غرب به کانال طبیعی خزینی و ادامه شبه جزیره میانکاله و از جنوب به خلیج گرگان منتهی می‌شود.

۵. ارتفاع آشوراده از سطح دریای آزاد برابر ۲۶. متر است. این جزیره با آب و هوای معتدل در ۵ کیلومتری غرب بندر ترکمن قرار دارد. طول جغرافیایی آشوراده برابر ۵۳۸۵۰۰ و عرض جغرافیایی آن ۳۶۸۳۳۳ است.

۶. جزیره آشوراده از رسوبات آبرفتی حاصل از عملکرد فرسایش رودخانه کهر باران یا نکارود و حمل و انباشته شدن رسوبات در این ناحیه تشکیل شده است.

۷. جنس رسوبات جزیره آشوراده بسته به جنس سنگ‌های حمل شده، متفاوت هستند.

۸. سرسبزی شمال و آشوراده، آن را به یکی از مهمترین کانون‌های توجه گردشگری تبدیل کرده است.

۹. نام آشوراده کلیدواژه اکوتوریسم استان گلستان است.

۱۰. آشوراده آب و هوای معتدل و مرطوب دارد.

۱۱. آشوراده در سال ۱۳۵۴ جزی نخستین مناطق زیست کره جهان معرفی و ثبت شد.

۱۲. آشوراده در کنوانسیون جهانی رامسر در فهرست تالاب‌های مهم دنیا قرار گرفت.

۱۳. ۴۰درصد خاویار ایران در نزدیکی این جزیره به دست می‌آید.

۱۴. جزیره آشوراده دارای امکانات شهری است و در حدود ۱۰۰۰نفر سکنه داشت.

۱۵. زبان مردم آشوراده فارسی و ترکی است.

۱۶. تنها راه دسترسی و ورود به جزیره، قایق‌های بومی و محلی است.

۱۷. شغل مردم جزیره آشوراده دامداری،کارگری، پیشه‌وری و ماهی‌گیری بوده است.

۱۸. در سال ۱۳۷۲ به علت بالا آمدن سطح آب دریای خزر و رخ دادن سیل، مردم ساکن در جزیره، آنجا را ترک کردند.

۱۹. در حال حاضر ساکنان منطقه آشوراده را صیادان شیلات و خاویار تشکیل می‌دهند.

۲۰. آشوراده در زبان ترکمنی به معنای جزیره آشور است.

۲۱. پوشش گیاهی جزیره آشوراده را بوته‌های تمشک و درختان انار ترش تشکیل می‌دهند.

۲۲. در منابع تاریخی از کشت خرما، پنبه و نی‌شکر در جزیره آشوراده اسنادی به چشم می‌خورد، اما در حال حاضر به جز درختان میوه در منازل قدیمی، پوشش زراعی دیگری در جزیره وجود ندارد.

۲۳. حیواناتی مثل شغال، روباه، قرقاول و کبک نیز در این جزیره دیده می‌شوند. اسب‌هایی که از آب شور استفاده می‌کنند نیز در منطقه آشوراده وجود دارند.

۲۴. جزیره آشوراده زیستگاه دو گروه از پرندگان بومی و مهاجر و پستانداران است.

۲۵. پرندگان بومی جزیره آشوراده، عمدتا قرقاول و دراج و پرندگان مهاجر آن شامل انواع کاکایی، گیدانشاه، چوب پا، اردک، فلامینگو و غاز است.

۲۶. برخی مورخان آشوراده را همان جزیره آبسکون می‌دانند. آبسکون همان جزیره‌ای است که در زمان حمله مغول به ایران، سلطان محمد خوارزمشاه به آنجا گریخت و همان‌جا در سال ۱۲۲۰میلادی درگذشت.

۲۷. آشوراده در زمان صفویه به عنوان شکارگاه مورد توجه قرار گرفت و دژهایی در آن بنیاد گذاشته شد.

۲۸. جزیره آشوراده در سال ۱۸۳۷ با وجود اعتراض ایران، به دست نیروهای روسیه اشغال شد.

۲۹. در دوره ناصرالدین شاه قاجار، امیرکبیر در صدد پس گرفتن جزیره آشوراده برآمد.

۳۰. پس از سقوط تزاریسم، بموجب عهدنامه مودت بین ایران و روسیه، طبق قرارداد ۲۸می ۱۸۹۲جزایر آشوراده به ایران داده شد.

۳۱. جزیره آشوراده از لحاظ تاریخی نقش مهمی در تاریخ ایران و منطقه داشته است.

۳۲. در جزیره آشوراده دو بنای تاریخی وجود دارد. یکی قلعه روس‌ها که در زمان رضاشاه تجدید بنا شده و به پاسگاه تبدیل شد و دیگری خانه وزیرمختار روس است که هر دو این بناها، تخریب شده‌اند.

۳۳. جالب است بدانید که در سال ۱۳۸۳ بحث واگذاری جزیره آشوراده به بخش خصوصی مطرح شد و اعلام شد که واگذاری در حدود ۳۸۰هکتار از این جزیره به شرکت خصوصی «مناطق گردشگری جهان» تصویب شد. اما پس از آن غیر قانونی بودن واگذاری اعلام شد و در سال‌های بعد این مصوبه باطل شد.

۳۴. تنها ده درصد آشوراده مربوط به گردشگری طبیعی است و واگذاری این منطقه به هیچ وجه امکان‌پذیر نیست.

۳۵. آشوراده جزی اراضی ملی است از این رو قابل واگذاری نیست.

۳۶. از زیباترین و دیدنی‌ترین مناظر جزیره آشوراده، تماشای صید ماهیان خاویاری، اسکله و تاسیسات بندر ترکمن در سواحل جزیره است که آن را تبدیل به یکی از پرطرفدارترین جاذبه‌های توریستی کرده است.

۳۷. بازارچه محلی آشوراده از دیگر جاذبه‌های دیدنی جزیره محسوب می‌شود.

۳۸. شاید هیچ چیز به اندازه تپه‌های ماسه‌ای آشوراده، گردشگران را به خود جذب نکند.

۳۹. قرار است در آینده‌ای نزدیک در آشوراده هتل، مرکز تجاری، میدان تیراندازی، بازارهای متعدد، زمین گلف و تنیس، باغ پرندگان، موزه، پارک بازی، رستوران، سفره‌خانه، پلاژ، قایقرانی و جاده احداث شود.

بیشتر بخوانید: آیا منطقه حفاظت شده آشوراده قطب گردشگری می‌شود؟ منبع: زهرا آذرنیوش