فصل پاییز و زمستان با کاهش دمای هوا همواره مشکلات جدیدی را به زندگی شهرنشینان اضافه می کند. اما گاه روش‌های نادرست مدیریت شهری برای مقابله با این مشکلات، تأثیر تخریب‌گر آن‌ها را چند برابر می‌کند.

به گزارش زیست آنلاین، گاه روش‌هایی که برای مواجهه با مشکلات فصل سرما انتخاب می‌شوند، دست‌ و پاگیر و آسیب‌ رسان هستند. نمونه بارز این روش‌های نادرست که این روزها مطرح است موضوع نمک‌پاشی معابر شهری است.

پاشيدن نمك (NaCl) و يا پخش مواد شيميايي (ضد يخ)، در نقاط پر برف، فعاليت معمولي است كه بر روي جاده ها در فصل زمستان در سر تا سر جهان صورت مي گيرد. نمك پاشي در فصل زمستان را بر مقاومت لغزشي سطح جاده ها تاثیر می گذارد. دماي برف و يخ موجود بر سطح جاده، مقدار و نسبت مورد نياز نمك را مشخص مي كند. هرچه برودت هوا بيشتر باشد مقدار نمك مورد نياز به طرز قابل توجهي افزايش مي يابد.
اثر محلول نمك بر مقاومت لغزشي سطح جاده ها باعث می شود كه مقاومت لغزشي جاده به طور قابل ملاحظه اي كاهش یابد، و همچنين مي توان نتيجه گرفت كه زهكشي مناسب جاده براي خارج كردن محلول نمك از سطح و برقراري مقاومت لغزشي مناسب در اين راستا بسيار موثر است تا از سر خوردن وسايل نقليه كه نهايتا منجر به تصادفات مي شود جلوگيري شود. از آنجا كه حضور محلول نمك بر سطح جاده خطرناك بوده و باعث كاهش مقاومت لغزشي مي شود، بنابراين، بهتر است از مقدار مورد نياز اين ماده اطمينان حاصل شود تا نياز به نمك پاشي مجدد نباشد.

اما این نمک پاشی در تعارض با محیط زیست است و می تواند باعث تخریب محیط زیست و اکوسیستم آبی گردد.

به گفته محمدحسین بازگیر با سیناپرس، رئیس محیط‌ زیست شهر تهران، نمک‌پاشی در معابر برای مقابله با یخبندان روشی ناسازگار با محیط‌ زیست و مخرب است. او تأکید کرده که این روش سال‌هاست که در کشورهای جهان منسوخ شده و اگر قرار باشد که بنا بر ضرورت به کار گرفته شود، باید از ترکیب مناسب نمک با شن و ماسه کمک گرفته شود.

بیشتر بخوانید: بررسی تبعات زیست محیطی نمک‌ پاشیبازگیر عواقب نمک‌پاشی معابر شهری به‌خصوص در مجاورت فضاهای سبز و درختان را یادآوری کرده و به مسائلی مثل شور شدن آب، آسیب رسیدن به درختان، تغییر ترکیب آب‌های سطحی و زیرزمینی، تخریب بافت خاک، تخریب آسفالت خیابان‌ها و بروز غبار نمکی در اثر وزش باد و تأثیر منفی آن بر سلامتی شهروندان اشاره کرده است.



در همین راستا شورای شهر تهران ممنوعیت نمک‌پاشی معابر را تصویب کرده و شهرداری نیز تأمین مواد جایگزین را بر عهده گرفته است. «محلول یخ‌زدا» ترکیب جدید جایگزین روش نمک‌پاشی برای مقابله با یخبندان است که با محیط‌زیست سازگار بوده و آسیبی به آن نمی زند.

معضل دیگری که همراه با شروع فصل سرد بلای جان شهرنشینان می‌شود، موضوع «وارونگی دما» است. در شرایط طبیعی، آلاینده‌ها با هوای گرم به سمت بالا حرکت کرده و از جو زمین خارج می‌شوند اما در حالت وارونگی دما، هوای سردِ سنگینِ مجاور جو زمین اجازه خروج به آلاینده‌ها را نمی‌دهد.‌ درنتیجه آلودگی هوا بر کلان‌شهرها و شهرهای صنعتی غلبه می‌کند. عوامل متعددی در تشدید آلودگی هوا به هنگام بروز پدیده وارونگی دما نقش دارند که با عدم مدیریت شهری درست، این معضلی را تشدید کرده و حتی آن را به بحران تبدیل می‌کنند.

بیشتر بخوانید: یخ‌زدای سبز، جایگزین مناسب نمک در جاده های برفی  بنزین کم‌کیفیت، خودروهای غیراستاندارد، فرسودگی ناوگان حمل و نقل درون‌شهری، استفاده از دستگاه‌های دارای نقص فنی در ساخت‌وساز و عمران شهری، نقص فنی خودروها و موتورسیکلت‌ها، وجود کارخانه‌ها در محدوده شهری و افزایش ترددهای درون‌شهری نمونه‌هایی از این عوامل تشدیدکننده آلاینده‌ها در فصل سرما هستند.



در این میان شاید بتوان گفت که تنها گام مؤثر دولت در کنترل چنین شرایط ناسالمی، توقف تولید داخلی بنزین و بهبود کیفیت بنزین مصرفی در چهار سال گذشته بود. چراکه تا پیش از آن به دلیل کیفیت پایین بنزین پتروشیمی‌ها، تمام فصول سال، آلوده بودند. اما سایر اقدامات صورت‌گرفته مانند گسترش محدوده اضطرار، طرح زوج و فرد، معاینه فنی خودروها، تعطیلی ادارات، آب‌پاشی، نصب فن و پنکه و ... تنها ممکن است به‌شکل موقتی و روزانه بر مشکل آلودگی هوای کلان‌شهرها تأثیر گذاشته باشد.

در این میان اقدام مؤثری که به شدت جای خالی‌اش احساس می‌شود و ضرورت دارد، تمرکز و سخت‌گیری جدی بر معاینه فنی خودروها، حذف متورسیکلت‌های دودزا و بازسازی ناوگان حمل و نقل درون‌شهری به ویژه اتوبوس‌ها است.

بیشتر بخوانید: معاینه فنی راهکاری موثر برای کاهش آلودگی هوا این دو مورد از موارد اصلی مدیریتی مختص فصل سرما هستند که با عدم رعایت اصول درست مدیریت شهری بر مشکلات زمستانی مردم کلان شهرها می افزایند.