زیست آنلاین: پارک ملی به محدودهای از منابع طبیعی، شامل جنگل، مرتع، بیشههای طبیعی، دشت، رودخانه، دریاچه و کوهستان گفته می شود که دارای نمونههای برجستهای از مظاهر طبیعی باشد، این مناطق به عنوان محیط هایی زیبا که زیستگاه انواع جانوران و گیاهان مختلف هستند همواره مورد توجه طبیعت گردان و گردشگران می باشند.
به گزارش زیست آنلاین، پارک ملی به محدودهای از منابع طبیعی، شامل جنگل، مرتع، بیشههای طبیعی، دشت، رودخانه، دریاچه و کوهستان گفته می شود که دارای نمونههای برجستهای از مظاهر طبیعی باشد. دولتها به منظور حفظ همیشگی وضعیت زیستبوم و همچنین ایجاد محیط مناسب برای تکثیر و پرورش جانوران وحشی و رشد گیاهان در خطر انقراض و برای جلوگیری از دخالتهای مخرب انسانی، این مناطق را تحت حفاظت قرار میدهند. در واقع پارک ملی یک پارک است که برای اهداف حفاظت استفاده می شود. اغلب این ذخایری از زمین های طبیعی و یا تنوع زیستی خاصی را در بر دارد. در ادامه به معرفی مهم ترین پارک های ملی ایران پرداخته شده است.
پارک ملی گلستانپارک ملی گلستان یا جنگل گلستان، قدیمیترین پارک ملی ثبت شده در کشور ایران و پناهگاهی کم نظیر برای حیات وحش است که در شرق استان گلستان و غرب استان خراسان شمالی واقع شده است.
این منطقه دارای۱۳۵۰ گونه گیاهی و ۳۰۲ گونه جانوری می باشد، لازم به ذکر است از آنجایی که نیمی از گونه های پستانداران ایران را خود جای داده است، از سوی یونسکو به عنوان ذخیرهگاه زیستکره در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدهاست.
جنگل گلستان بدون تردید یکی از ارزشمندترین مناطق ایران محسوب می شود و از بهترین زیستگاههای پستانداران بزرگی چون پلنگ، خرس قهوهای، گرگ، وشق، مرال، شوکا، گوسفند وحشی و بز وحشی، آهوی ایرانی و گراز است و به ویژه به خاطر جمعیت فراوان قوچ و میش اوریال معروف است.
پارک ملی سیاه کوهپارک ملی سیاهکوه از بخشهای کوهستانی و دشتهای شنی تشکیل شده است که با قرار گیری در مرکز و شرق ایران، بخش هایی از دو استان اصفهان و یزد را در خود جای داده است، این پارک که دارای مساحتی در حدود حدود ۲۰۰۰۰۰ هکتار می باشد، زیستگاه جانواران بیشماری از جمله آهو، جبیر، پلنگ، کاراکال، شاه روباه، شغال، کرک، کفتار، تشی، بالابان، دلیجه، عقاب طلایی، کبک تیهو، هوبره، زاغ بور، مار شتری و افعی شاخدار را شامل میشود. از جمله گونههای گیاهی آن میتوان به گز، تاغ، بنه، بادام کوهی، گون، درمنه، قیچ، اسکنبیل، پرند، شور، اشنان، آویشن شیرازی، هزار خان، کلاه میرحسن و ریش بز است.
پارک ملی قمیشلوپارک ملی قمیشلو و پناهگاه حیات وحش قمیشلو با وسعتی در حدود ۸۳۸۸۸ هکتار در شمال غرب اصفهان واقع شدهاست. بعضی منابع حاکی از آن است که این ناحیه قدیمی ترین منطقه حفاظت شده جهان است. همچنین گفته می شود ۱۵۰ سال قبل ظل السلطان پسر بزرگ ناصرالدین شاه و حاکم اصفهان، قمیشلو را به عنوان قرق و شگارگاه اختصاصی اعلام و حتی از چرای دام در این منطقه جلوگیری نمود.
قوچ و میش اصفهان، آهوی ایرانی، کل وبز وحشی گرگ، کبک، تیهو، کفتار کریدورها، از جمله گونه های شاخص این پارک به شمار می روند.
پارک ملی کویر
پارک ملی کویر به عنوان یکی از بزرگترین و قدیمیترین مناطق حفاظت شده ایران به شمار می رود و مابین استان های سمنان، تهران، قم و اصفهان قرار گرفته است. این پارک، همچنین به عنوان یکی از ۹ ذخیرهگاه زیستکره در ایران شناخته شده است.
گونه های جانوری شاخص این منطقه را یوزپلنگ آسیایی، پلنگ ایرانی، گرگ، کفتار راهراه، گربه شنی، روباه قرمز، روباه شنی، جبیر، کلوبز، قوچ ومیش، شغال، سیاهگوش تشکیل می دهند.
پارک ملی کلاه قاضیپارک ملّی کلاه قاضی، با مساحت ۴۷۱۴۲ هکتار یک پارک ملی در استان اصفهان است، در داخل این پناهگاه حیات وحش، هیچگونه سکونتگاه انسانی وجود ندارد که البته باید اظهار داشت، مسافت بسیار کمی با محدودههای شهری و روستایی دارد.
بحران آب منطقه موجب شده است تا رویش علف برای تغذیه گیاه خوران کاهش یابد و در نتیجه آن شکار زنده برای گوشتخوارانِ پارک نیز کاهش یافته است.
پارک ملی توران
این منطقه را به عنوان آفریقای ایران می شناسند، با مساحت ۱۴۷۰۶۴۰ هکتار، لقب بزرگترین ذخیره گاه زیست کره ایران را به خود اختصاص داده است. گفتنی است این ناحیه پس از پناهگاه حیات وحش نایبندان در طبس لقب دومین مجموعه حفاظت شده وسیع ایران را با خود یدک میکشد.
پوشش گیاهی این منطقه، شامل قیچ. درمنه. کاروان کش. خار شتر. گون. گز می شود.
پارک ملی دنامنطقه حفاظت شده دنا بهعنوان یک ذخیرهگاه زیستکره با وسعتی معادل ۹۳ هزار و ۸۲۱ هکتار در جنوب غربی کشور در استان کهگیلویه و بویر احمد، واقع شده است.
نکته قابل توجه در این ناحیه این است که دره های متعدد موجود در این منطقه سرشار از چشمه های کوچک و بزرگ است. بسیاری از این چشمهها از زیر برف میجوشند و از دامنههای پرشیب دنا سرازیر میشوند و پس از پیوستن به یکدیگر رودخانههای سرد، شیرین و زلال بشار و خرسان را تشکیل میدهند.
پارک ملی بختگانپارک ملی بختگان بخشی از مجموعه حفاظتی بختگان واقع در استان فارس است که بخشی از شمال دریاچه بختگان را نیز در بر میگیرد.
تالاب های طشک و بختگان از بزرگترین و پرآب ترین دریاچه های کشور محسوب می شوند، این تالاب ها با ارزش های بالا و منحصر به فردی که دارد توسط توسط سازمان بین المللی حیات پرندگان به عنوان زیستگاه با اهمیت برای پرندگان تشخیص داده شده و همچنین در سال ۱۳۵۴ در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است.
پارک ملی دریاچه ارومیهپارک ملی دریاچه ارومیه، با مساحتی در حدود ۴۶۴۰۵۶ هکتار مابین استانهای آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی واقع شدهاست. لازم به ذکر است دریاچه ارومیه در سال ۱۳۵۲ در فهرست پارکهای ملی ایران به ثبت رسید. در مجموع ۱۰ آبانبار در پارک ملی دریاچه ارومیه وجود دارد که ظرفیت آنها ۱۸۰ هزار لیتر است.
این منطقه به لحاظ پوشش جانوری زیستگاه مهمی برای گوزن زرد ایرانی و قوچ و میش ارمنی محسوب می شود و از نظر پوشش گیاهی نیز سرو کوهی، پسته وحشی، داغداغان، زالزالک، بادام کوهی، شیرخشت، دیو آلبالو، گندمیان، فرفیون، آویشن، درمنه، علف شور، کاکوتی، زنبق، یولاف، شنگ و شقایق گونه های غالب این پارک را تشکیل داده اند.
پارک ملی تندورهپارک ملی تندوره در شمال شرقی ایران و نزدیک ترکمنستان، در شمال استان خراسان رضوی واقع گردیدهاست. این ناحیه از زیباترین و عمیقترین درههای ژرف و پر شیب و تپه ماهورها بهره مند است و همین امر سبب شده است تا به عنوان تفرجگاه و محل تفریح مردم شناخته شود؛ در خصوص این منطقه باید یادآور شد که پارک ملی تندوره از بهترین زیستگاهای جانوران وحشی به ویژه قوچ و میش اوریال میباشد.
پارک ملی بمو پارک ملی بمو که نامش را از کوه بمو گرفتهاست، از پارکهای ملی ایران در استان فارس است. در شمال شهر شیراز قرار دارد و در ۱۰ کیلومتری شهر واقع شده است. پارک ملی بمو ۴۸ هزار هکتار وسعت دارد و یکی از مناطق چهارگانه طبیعی در استان فارس است.
نکته قابل توجه در این منطقه آن است که متاسفانه طی چند سال گذشته همواره شاهد آتش سوزیهای متعدد در این منطقه حفاظت شده بوده ایم به گونهای که در یکی از آتش سوزیها گونههای زیادی از حیات وحش و گیاهان در آتش سوختند.
پارک ملی خجیرپارک ملی خُجیر منطقهای حفاظتشده در شرق تهران است وسعه آن به حدود ۱۰٬۰۱۳ هکتار می رسد.
این ناحیه از سال ۱۳۶۱ به عنوان پارک ملی تعیین شدهاست. خجیر بخشی از منطقه حفاظتشده جاجرود محسوب میشود که از حدود ۲۰۰ سال پیش به عنوان شکارگاه سلطنتی قرق شده و در واقع قدیمیترین منطقه شکار ممنوع در کشور است. منطقه جاجرود از سال ۱۳۱۰ بهطور رسمی «شکارگاه سلطنتی» تعیین شد و در سال ۱۳۵۸ از سوی شورای انقلاب به عنوان منطقه حفاظتشده اعلام شد.
خجیر در نزدیکی دیگر منطقه ارزشمند طبیعی اطراف تهران یعنی پارک ملی سرخه حصار قرار دارد. با توجه به این همسایگی، خصوصیات طبیعی دو منطقه از جمله نوع جانوران و گیاهان شبیه به هم است، اما خجیر با توجه به فاصله بیشتری که از تهران دارد، دستنخوردهتر و سالمتر ماندهاست.
پارک ملی لارپارک ملی لار با وسعتی نزدیک به ۳۰٬۰۰۰ هکتار یکی از مناطق حفاظتشده ایران است که در مرز دو استان تهران و مازندران واقع شده است.
این ناحیه که دارای اکوسیستمهای کوهستانی مرتفع و آبی میباشد در سال ۱۳۵۴ به پارک ملی مبدل شد.
پارک ملی پابندپارک ملی پابند به وسعت ۲۶۵۹۷ هکتار در جنوب شهرستان نکاء و بهشهر و در شمال غربي شهرستان دامغان قرار دارد.
این پارک به صورت جنگلهای طبیعی بکر و رویشگاه گونههای منحصر به فرد گیاهی علفی و بوتهای و درختچهای و زیستگاه گونههای شاخص جانوری چون مرال و شوکا و پلنگ که در راستای صیانت از جنگلهای شمال و حفظ گونهای گیاهی و جانوری به عنوان پارک ملی تعیین شدهاست.
از ویژگیهای این پارک میتوان به و جود جنگلهای کمنظیر هیرکانی و گونههای باارزش شوکا و مرال در آن اشاره کرد. علاوه بر آن، پلنگ، خرس قهوه ای، گراز، شغال، روباه معمولی، تشی، سمور جنگلی، دارکوب، عقاب جنگلی، کبک و انواع سنگ چشم از جمله گونه های شاخص این منطقه به شمار می روند.