مدیر شبکه سنجش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اشاره به اینکه غلظت کربن سیاه در تهران شب‌ها پنج برابر روزها است، گفت:نصب فیلتر دوده می‌تواند انتشار کربن سیاه را تا ۹۰ درصد کاهش دهد.

به گزارش زیست آنلاین، احمد طاهری، مدیر شبکه سنجش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، با بیان اینکه بیش از یک سال است که غلظت کربن سیاه در تهران به‌صورت پیوسته اندازه‌گیری می‌شود، اظهار کرد: کربن سیاه در چهار ایستگاه ثابت و مکان‌های خاص و پر تردد دیزلی شهر مانند ترمینال‌ها، مجاورت خطوط بی‌ آر تی و تونل‌ها اندازه‌گیری می‌شود. ایستگاه‌های ثابت سنجش کربن سیاه نیز نیز عبارتند از ایستگاه دانشگاه شریف، شهر ری، ستاد بحران منطقه ۷ و تقاطع اتوبان صدر و مدرس.

مدیر شبکه سنجش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اشاره به اینکه آلاینده کربن سیاه آلاینده‌ای معیار نیست و به همین دلیل برای آن حد استاندارد تعریف نشده است، تصریح کرد: این آلاینده بخشی از ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون است همچنین کربن سیاه ذره اولیه‌ای است که به‌طور مستقیم منتشر می‌شود. اندازه اولیه آن حدود ۲۰ تا ۱۰۰ نانومتر است ولی هنگامی‌که در جو قرار می‌گیرد و آلاینده‌های دیگر روی آن تجمع پیدا می‌کنند اندازه آن به یک تا دو میکرون می‌رسد.

طاهری با بیان اینکه کربن سیاه تنها آلاینده‌ای است که در تهران به طور شاخص از دیزل و ناوگان سنگین منتشر می‌شود، گفت: به همین دلیل غلظت کربن سیاه در طول شب به‌شدت افزایش پیدا می‌کند.

وی در ادامه تصریح کرد: در طول روز غلظت کربن سیاه بین چهار تا پنج میکروگرم بر متر مکعب است ولی در طول شب غلظت آن به طور میانگین به حدود ۲۰ تا ۲۵ میکروگرم بر متر مکعب می‌رسد. در شرایط خاص آلودگی هوا نیز در ایستگاه‌های مجاورت بزرگراه‌ها غلظت کربن سیاه گاهی اوقات تا بالای ۴۰ تا ۵۰ میکروگرم بر متر مکعب اندازه‌گیری می‌شود.

مدیر شبکه سنجش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران افزود: این اعداد هنگامی معنا پیدا می‌کند که بدانیم بر اساس استاندار سازمان جهانی بهداشت غلظت کل ذرات کوچکتر از ۲.۵ میکرون، ۱۰ میکروگرم بر مترمکعب است ولی در تهران آلاینده کربن سیاه - که بخشی از این ذرات است - به‌تنهایی به بالای ۳۰ میکروگرم بر متر مکعب می‌رسد.

طاهری با اشاره به اثراتی که کربن سیاه روی سلامتی دارد، اظهار کرد: کربن سیاه به دلیل اندازه خیلی کوچک و ماهیت احتراقی خود به مراتب خطرات بیشتری نسبت به سایر ذرات دارد. تنها کاری که می‌توان برای کاهش انتشار آن انجام داد، سر و سامان دادن به ناوگان حمل و نقل دیزل و نصب فیلتر دوده است.

به گزارش ایسنا، این در حالی است که هفته گذشته شورای شهر تهران لایحه انتشار ۳۰۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت برای توسعه حمل و نقل را مورد بررسی قرار داد و در نهایت اعضای شورا به تخصیص اعتبار از این محل برای خرید فیلتر دوده برای اتوبوس‌ها رای منفی دادند و مخالفت کردند.  همچنین محمد علیخانی - رییس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران - عنوان کرده بود که فیلتر دوده کارایی لازم را ندارد و بسیاری از اتوبوس‌هایی که این فیلتر را نصب کرده‌اند،آن را باز کرده‌اند و بهتر است به جای فیلتر دوده، اتوبوس نو بخریم.

بیشتر بخوانید: دستاوردهای کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا 



فیلتر دوده دیزل چیست و چه تأثیری در کاهش آلودگی تولیدی خودروهای دیزل دارد؟فیلتر ذرات دیزل وسیله ای است که ذرات و دوده حاصل از احتراق موتورهای دیزلی را از بین می برد. این فیلترها، در سیستم اگزوز اتومبیل های دیزلی حدوداً ۸۵ درصد از دوده های خروجی را حذف می کنند و تحت شرایط خاص این میزان گاهی به ۱۰۰% نیز می رسد. برخی از فیلترها یک بار مصرف هستند و هنگامی که میزان دوده و ذرات انباشته شده درون آن ها زیاد می شود، دیگر قابل استفاده نیستند و باید تعویض شوند. ولی امروزه از فیلترهایی استفاده می شود که با استفاده از کاتالیزور یا دمای بالا این دوده های انباشته شده را می سوزانند. تمیز کردن دوره ای فیلترها امری ضروری محسوب می شود. گاهی عملکرد نامناسب موتور و یا توربو شارژر منجر به ورود سوخت خام و یا روغن موتور به داخل فیلتر می شود که تمیز کردن دوره ای را هرچه ضروری تر می نماید.

از آنجایی که معمولاً عمل سوزاندن دوده های انباشته شده در فیلتر، در سرعت و دور موتور بالا انجام می شود، در صورت استفاده مداوم خودرو در شهر و در سرعت پایین، عمل سوزاندن ذرات موجود در فیلتر به خوبی انجام نمی گیرد و پس از مدتی این فیلتر عملکرد خود را از دست می دهد، که این امر به خودی خود تعویض فیلتر را ضروری می کند.

در فیلتر ذرات دیزل، بر خلاف مبدل های کاتالیست، ذرات بزرگ تر در داخل فیلتر انباشته و نگهداری می شوند. این فیلترها در مدل های مختلفی تولید می شوند که همگی بر اساس اصولی از قبیل فیلترینگ خوب، کاهش حداقل فشار، قیمت ارزان، امکان تولید انبوه و دوام کالا تولید می شوند که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره خواهیم کرد.

بیشتر بخوانید: مخالفت با نصب فیلتر های دود برروی اتوبوس های پایتخت 



فیلترهای کوردیرایت (Cordierite wall flow filters): این نوع که از رایج ترین فیلترهای دیزل موجود در بازار است از جنس کوردیرایت ساخته شده(نوعی سرامیک که به عنوان مبدل کاتالیست نیز استفاده می شود) و ذرات را به میزان بسیار بالایی فیلتر می کند. فیلتر کوردیرایت قیمت نسبتاً پایینی دارد و خواص گرمایی خاص این ماده، بسته بندی آن را برای نصب در اتومبیل بسیار ساده می کند. تنها امتیاز منفی این فیلتر، دمای ذوب پایین آن است که در طول سوزاندن ذرات انباشته شده در فیلتر احتمال ذوب شدن خود آن وجود دارد.
فیلترهای سیلیکون کاربید (Silicon carbide wall flow filters): این فیلتر از جنس سیلیکون کاربید ساخته می شود و دمای ذوب آن هم از نوع قبلی بیشتر است. ولی خواص گرمایی چندان پایداری ندارد و این امر پکیج کردن آن را برای نصب در خودرو با قدری مشکل مواجه می کند. این مدل نسبت به فیلترهای کوردیرایت قیمت بالاتری داشته و کمتر مورد استفاده قرار می گیرند.
فیلترهای فیبر سرامیکی (Ceramic Fiber Filters): این مدل از ترکیب فیبر سرامیک های مختلف ساخته می شود. این ماده متخلخل را می توان به هر شکلی در آورد، خواه فیلتری با جریان روان و قدرت فیلتر پایین یا فیلتری با جریان کند و قدرت فیلتر بالا. این نوع فیلترها ذرات خروجی از موتور را تقریبا به طور کامل از بین می برند، حتی ذراتی با اندازه کمتر از صد نانومتر نیز نمی توانند از آن عبور کنند. در این صورت مجرای فیلتر پر شده برای پاک سازی، باید در دمای بالا سوزانده شود.
این فیلترها در مقایسه با مبدل کاتالیست نیاز به توجه بیشتری دارند، چون ذرات حاصل از سوخت دیزل در آن ها انباشته می شود. در صورتی که این ذرات بیش از حد در فیلتر ذخیره شوند و با بی توجهی راننده نسبت به تمیز کردن و سوزاندن آن ها رو به رو شوند، جلوی خروج گازها از موتور را می گیرند که این امر منجر به آسیب و اختلال در کار موتور می شود. برای جلوگیری از مورد ذکر شده، راننده باید در بازه های زمانی معین و در سرعت بالا با خودرو رانندگی کند تا با بالا رفتن دمای اگزوز باعث سوخته شدن دوده ها شود. البته عمل تمیز کردن به وسیله گرم کردن و بالا بردن دمای اگزوز به وسیله یک منبع خارجی و یا اضافه کردن یک کاتالیزور به فیلتر نیز قابل انجام است.