آلودگی هوا موضوعی است که این روزها می بایست از توجه بیشتری برخوردار باشد، خصوصا آنکه در میان شهرنشینان یک  معضل اجتناب‌ناپذیر به شمار می رود. در این گزارش  به اهمیت تغذیه درست در زمان آلودگی هوا و نقش آن بر کاهش عوارض ناشی از آلودگی اشاره خواهیم کرد.

به گزارش زیست آنلاین، بدیهی است که مشکلات آلودگی در تمام شهرها یکسان نیست اما در فصل زمستان پدیده‌ای که اغلب در شهرهای بزرگی مثل تهران اتفاق می‌افتد، وارونگی است. وارونگی یک پدیده جوی است که در آن هوای سرد به زمین نزدیک‌تر است. در این وضعیت مواد آلاینده بین لایه‌های هوا به دام می‌افتند. بنابراین اغلب  در صبح های زمستانی، میزان آلودگی به حداکثر خواهد رسید چرا که هوا سردتر است و با گرم شدن هوا در طول روز از وخامت اوضاع تا حدی کاسته می‌شود.
یکی از توصیه هایی که در روزهای زمستانی بر آن تاکید شده است، استفاده از ماسک در هنگام ورود به هوای آزاد بوده است.

تغذیه درست در زمان آلودگی هواریچارد پس­واتر (Richard Passwater) یک متخصص در زمینه علوم بیوشیمی است که پژوهش‌های گسترده‌ای در زمینه آنتی‌اکسیدان‌ها، فلزات سنگین و سمی انجام داده است. مطالعات وی حاکی از آن است که تغذیه در هنگام بروز آلودگی هوا می تواند تاثیر بسزایی  بر توانایی شش‌ها  خصوصا در برابر دود و سایر مواد آلاینده داشته باشد. وی می‌گوید که اصلاح رژیم غذایی می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به سرطان در زمان آلودگی هوا تاثیر گذار باشد.

چه موادی باید بیش‌تر مصرف کنیم؟بر اساس تحقیقات انجام شده، گروهی از مواد غذایی که حاوی آنتی‌اکسیدان هستند، بدن انسان را  در مقابله با دود و تاثیرات مخرب سایر آلودگی های سمی محافظت می کنند، این آنتی اکسیدان ها اعم از ویتامین­ C ، ویتامین A و بالاخص بتاکاروتن‌ها، ویتامین E و سلنیوم می باشند که از مکانیسم حفاظتی بسیار تاثیرگذاری نیز برخوردار هستند.

واکنش شیمیایی مخرب حاصل از آلاینده های آلودگی هوا در بدن انسان، اگر  هر چه سریع تر خاتمه پیدا نکنند، غشاء سلول‌ها دستخوش آسیب جدی خواهد شد. سرطان، آسیب به سرخرگ‌ها در ابعاد گسترده، تغییر شکل پلاکت‌های خونی و پیر شدن سریع سلول‌ها از عوارض خاتمه پیدا نکردن واکنش‌های شیمیایی مخرب فوق است. 

بیشتر بخوانید: منابع آلودگی هوا در ایران چیست؟ 



مصرف ویتامین‌ها در زمان آلودگی هوا ضروری استبه منظور بررسی تاثیر ویتامین بر آلودگی هوا آزمایش های ویژه ای انجام گرفته است یکی از ان ها تاثیر ویتامین در هنگام آلودگی هوا و بر روی بدن موش های آزمایشگاهی بوده است، که نتایج آن حاکی از آن بود که هر چه میزان تجمع ویتامین ها و آنتی اکسیدان ها در بدن موشها بیشتر باشد، آن‌ها مدت زمان بیش‌تری را در محیط‌های آلوده دوام می‌آورند.
طی یک تحقیق که توسط کارشناسان دانشگاه کالیفرنیا انجام شد، نتایج حاصله ثابت کرد که میزان ویتامین E در اتباط مستقیم با آلودگی هواست بدین جهت که مدت زمان طول عمر موش ها در هنگام قرار گیری در هوای ناسالم، با افزایش میزان این ویتامین بیشتر خواهد گشت. همچنین  نتایج دیگر دانشمندان در سالهای متمادی بیانگر آن بود که ویتامین‌های گروه E می‌توانند سطح شش‌ها را عایق‌بندی کنند. (غلات، سبزیجات برگ‌پهن، گندم، زرده تخم‌مرغ و کره نیز مقادیر قابل توجهی ویتامین E دارند، این ویتامین همچنین در روغن های گیاهی، گردو، بادام، زیتون، جوانه گندم، جگر و سبزیجات دارای برگ سبز نیز وجود دارد.)
دکتر لنست شککل (Lancet Shekkel)  در سال ۱۹۸۱ تحقیقات جالبی انجام داد که نشان داد ویتامین‌های A و بتاکاروتن‌ها (رنگدانه‌های نارنجی که در هویج وجود دارند) می‌توانند به خوبی از شش‌ها در برابر دود سیگار محافظت کنند. (غذاهایی مانند جگر، هویج، سیب­زمینی شیرین، کره و مارگارین منبع غنی ویتامین­ A هستند. کدو تنبل، انبه، طالبی، هویج و زرد آلو نیز حاوی بتاکاروتن هستند.)

نقش خارق‌العاده آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین Cدانشمندان امپریال کالج لندن بر روی ۲۰۰ بیماری که از بیماری‌های حاد و مزمن ریه نظیر آسم و انسداد ریه رنج می‌برند، تحقیقی انجام داده‌اند. این تحقیق نشان می‌دهد در روزهایی که میزان آلودگی هوا در لندن بالاتر از حد نرمال است، کسانی اغلب در بیمارستان بستری می‌شوند که میزان ویتامین C کم‌تری داشته‌اند. جالب است که حتی اگر افراد سیگاری و مسن را نیز از لیست افراد بستری شده خارج کنند، باز هم شرایط فوق فرقی نمی‌کند. (منبع اصلی این ویتامین نجات‌بخش، منابع غذایی مختلف است، اما میزان آن در بعضی خوراکی‌ها بیشتر و در بعضی کمتر است، بروکلی، پیاز، پرتقال، گریپ‌فروت، انبه و توت‌فرنگی و همچنین سبزی‌هایی که رنگ سبزتیره دارند مانند کلم بروکلی، اسفناج و کاهو سرشار از ویتامین C هستند.)

بیشتر بخوانید: آلودگی هوا موجب مرگ سالانه سه میلیون نفر 

غذاهای مناسب در زمان آلودگی هوایکی از بهترین ترکیب های خوراکی که می بایست در هنگام آلودگی هوا مصرف گردد، ترکیبات حاوی سلنیوم و پکتین است.
سلنیوم ترکیبی است که به تازگی تحقیقات گسترده‌ای درباره آن انجام شده و می‌توان آن را در غذاهای دریایی، نان و سایر غلات سبوس‌دار پیدا کرد.
مواد غذایی نظیر گشنیز، سیب­‌سبز، چغندر، موز، کلم، انگور، بروکلی، هویج و مرکبات نیز حاوی پکتین یا ژلاتین گیاهی هستند. میزان حداکثر این ترکیب شیمیایی منحصربه فرد را می‌توان در میوه‌های سبز و کمی نارس نیز جستجو کرد. 
این ترکیبات به عنوان سم زداهای بدن در هنگام آلودگی هوا عمل می کنند و به همین جهت بر استفاده آن ها خصوصا در زمانی که آلودگی هوا شدت دارد، توصیه های بیشماری شده است.

شیر با چای خوب است یا بد؟مصرف کلسیم باعث کاهش تاثیر منفی سرب در بدن می‌شود، سرب بر گلبول‌های قرمز و میزان جذب کلسیم توسط آن‌ها نیز تاثیر مخربی دارد. کلسیم، آهن و ویتامین C جزء بهترین مواد غذایی هستند که می‌توانند میزان جذب سرب را بدن کاهش دهند، به همین جهت مصرف شیر و لبنیات نیز مستقیما جذب سرب در بدن را کاهش خواهد داد.
 اما بر اساس مطالعات انجام‌شده، اضافه کردن مقدار کمی شیر به چای باعث می‌شود که از تاثیرات مثبت چای کاسته شود. چای حاوی آنتی‌اکسیدان، ویتامین و سایر ترکیباتی است که می‌تواند برای سیستم ایمنی بدن مفید باشد. مصرف چای سفید، چای سبز و چای سیاه که تنها از نظر زمان برداشت با هم تفاوت دارند؛ نقش مهمی در حفاظت از سلول‌های بدن در زمان آلودگی هوا دارد. اما جالب این‌جاست که تنها اضافه کردن کمی شیر می‌تواند از این تاثیرات مثبت بکاهد.
لازم به ذکر است یکی دیگر از خوراکی های مهم که نقش بسزایی در سلامت بدن به ویژه در هنگام آلودگی را بر عهده دارد، مصرف پیاز است.

مصرف غذاهای چربمصرف چربی برای حفظ کارآیی سلول‌های مغز توصیه می‌شود اما در عین حال مصرف مازاد آن نه‌تنها باعث چاقی می‌شود بلکه عملکرد سلول‌ها را نیز تا حدی مختل خواهد کرد. واکنش‌های زنجیروار تولید رادیکال‌های آزاد با مصرف زیاد چربی تشدید می‌شوند. در زمان آلودگی هوا از مصرف بی‌رویه غذاهای سرخ کردنی جدا پرهیز کنید، همچنین به افراد توصیه می‌شود افراد در روزهایی که آلودگی هوا افزایش می‌یابد از مصرف مواد غذایی که حاوی مواد افزودنی است، سوسیس و کالباس و فست‌فودها به شدت خودداری کنند، زیرا مصرف این مواد مانع دفع آلاینده‌ها از بدن می‌شود و در گذر زمان موجب بروز عوارض متعددی از جمله عوارض گوارشی در فرد می‌شود.

آلاینده ها را با مصرف مایعات دفع کنیدتوصیه ای که باید به شدت آن را جدی گرفت این است که در روزهایی که هوا آلوده است مایعات به خصوص آب را بیشتر مورد استفاده قرار دهید، چراکه مصرف مایعات باعث افزایش تعداد دفعات و حجم ادرار و خارج شدن مواد آلاینده‌ها از بدن می‌شود.