اگر چه وجود شبکه سراسری برق در کشور و اتصال آن به شبکه کشور‌های همسایه و قابلیت استفاده از آن برای مبادلات بین‌المللی برق از نقاط قوت بخش برق است، اما پایین بودن بهره‌وری، ضعف نگاه اقتصادی در نظام تصمیم‌گیری صنعت برق ، فقدان نظام آماری کامل و مناسب در صنعت برق و نرخ بالای تلفات از نقاط ضعف برق است.

به گزارش زیست آنلاین، و بر اساس اطلاعات منتشر شده، توسط سازمان برنامه و بودجه در سال ۹۶ حاکی‌است که صنعت برق به عنوان صنعت زیربنایی و مادر نقش مهمی در توسعه اقتصادی و رفاه جوامع دارد. در طول چند دهه اخیر مصرف برق در فعالیت‌های مختلف جامعه گسترش چشم‌گیری یافته و امروزه زندگی بدون برق و تجهیزات برقی غیرقابل تصور است.

اهمیت برق از آن جهت است که به دلیل امکان بکارگیری تکنولوژی‌های مدرن‌تر و نیز ملاحظات زیست محیطی در تمامی زمینه‌های فعالیت می‌تواند به عنوان انرژی مناسب انتخاب شود، تاکنون چهره صنعت برق ایران تغییر زیادی کرده است که به هیچ عنوان قابل مقایسه با شرایط فعلی نیست.

بنابر این گزارش، اگر تاریخ صنعت برق کشور را به دو دوره ۱۰۰ ساله تا ۵۷ و ۳۹ از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون تقسیم کنیم، در حالی که طی ۱۰۰ سال ظرفیت نصب شده نیروگاهی کشور تنها به ۷ هزار و ۲۴ مگاوات رسیده بود، این عدد ۳۹ سال بعد با افزایش بیش از ۱۱.۲ برابری به ۷۸ هزار و ۹۰۰ مگاوات رسید و کشور را از این نظر بر جایگاه نخست منطقه خاورمیانه و رتبه ۱۴ دنیا قرار داد.

غفلت از انرژی‌های نو غیرقابل جبران خواهد بوددر برنامه توسعه صنعت برق کشور علاوه بر ملاحظات فنی و اقتصادی حفظ محیط زیست و تنوع منابع برای تولید از جمله عواملی است که مدنظر مسئولان صنعت برق کشور است؛ لذا امروزه انرژی‌های نو با وجود ناشناخته ماندن به سرعت در حال گسترش و نفوذ است و غفلت از آن غیرقابل جبران خواهد بود.

بر اساس سیاست‌های کلی برق و انرژی‌های پاک ابلاغی مقام معظم رهبری بند‌های ۴، ۸ و ۱۳ از سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مربوط به وزارت نیرو است که اصلاح نظام اقتصاد صنعت برق در قالب بنگاه اقتصادی، افزایش بهره وری برق در کلیه مراحل زنجیره تولید تا مصرف و پایداری و بهبود کیفیت و کمیت خدمات برق در بخش‌های مختلف مصرف جزو این اهداف به شمار می‌رود.

در سیاست‌های برنامه ششم توسعه افزایش راندمان نیروگاه‌ها، کاهش تلفات انتقال و توزیع و بهینه سازی مصرف بهینه برق، توسعه صادرات برق، افزایش سهم انرژی‌های پاک، جزء سیاست‌های اصلی ابلاغی در دوره برنامه ششم توسعه برای بخش برق بوده است.

این گزارش می‌افزاید: از شاخص‌های مهم صنعت برق در کشور در بخش تولید می‌توان به افزایش ۲.۸ درصدی قدرت عملی نیروگاه‌ها (میانگین قدرت عملی ۶۸ هزار و ۴۷۱ مگاوات) انرژی تولید شده نیروگاه‌های حرارتی با رشد ۸ و نیم درصدی به ۲۸۸۴۳۸ میلیون کیلووات ساعت و انرژی تولید نیروگاه‌های برقآبی، اتمی و تجدید پذیر با رشد ۲.۷ درصدی به ۲۴۰۴۲ مگاوات ساعت رسید.

این گزارش می‌افزاید:کل انرژی برق تولید شده کشور در حدود ۳۱۲.۴ میلیارد کیلووات ساعت بود که ۳۰۴ میلیارد کیلووات ساعت آن توسط نیروگاه‌های وزارت نیرو و بخش خصوصی و مابقی توسط صنایع بزرگ تولید شد.

یکی دیگر از شاخص‌های مهم بخش برق در سند تفصیلی برنامه ششم کشور تولید ناویژه برق است که این شاخص با رشد ۷.۹۶ درصدی نسبت به سال قبل به میزان ۳۱۲.۴ میلیارد کیلووات ساعت در سال ۹۶ رسیده است.

بر اساس این گزارش سوخت مصرفی نیروگاه‌های کشور در سال ۹۶ برای گاز، ۶۹۴۵۴ میلیون متر مکعب (معادل ۸۸.۸ درصد کل سوخت مصرفی) گازوئیل ۴۹۶۰ میلیون لیتر (معادل ۶.۳ درصد کل سوخت مصرفی) و نفت کوره ۳۷۷۰ میلیون لیتر (معادل ۴.۸ درصد کل سوخت مصرفی).

همچنین در این سال در مواقع کم باری شبکه ۷۸۷۱ میلیون کیلووات ساعت انرژی برق به کشور‌های همجوار صادر و در مواقع نیاز شبکه ۳۹۱۲ میلیون کیلووات ساعت از کشور‌های همجوار دریافت شده است.

بیشتر بخوانید: بهره‌وری انرژی تنها راه نجات دنیای انرژی 



تعرفه مصرف انرژی در سال ۹۶مصرف انرژی در سال ۹۶ بالغ بر ۲۵۵۰۲۶ میلیون کیلووات ساعت بوده است که نسبت به سال قبل ۴.۲ درصد افزایش داشته است.

همچنین سهم انواع تعرفه مصرف انرژی در سال ۹۶ چنین بوده است. خانگی ۳۲.۷، صنعتی ۳۳.۰، عمومی ۹.۵، کشاورزی ۱۵.۴، سایر مصارف ۷.۳ و روشنایی معابر ۲.۰ درصد بوده است.

این گزارش در مورد دلایل عدم موفقیت بخش برق می‌افزاید:‌عدم اجرای صحیح سیاست‌های اصل ۴۴ و اتخاذ روش‌های غیرمنطقی و غیرموجه در واگذاری‌ها بدهی‌های انباشته به بانک‌ها و در نتیجه عدم امکان انتشار اوراق مشارکت و اخذ تسهیلات بانکی، مکانیزم نامناسب قیمت‌گذاری برق و محدودیت شدید منابع مالی بوده است.

ضعف بخش برق در برنامه ششم توسعههر چند وجود شبکه سراسری برق در کشور و اتصال آن به شبکه کشور‌های همسایه و قابلیت استفاده از آن برای مبادلات بین‌المللی برق ضریب نفوذ کامل برق در مناطق شهری و تقریبا کامل در مناطق روستایی از نقاط قوت بخش برق است، اما ضعف در توسعه و به کارگیری مناسب از دستگاه‌های اطلاعات مدیریت در تصمیم‌گیری‌ها، پایین بودن راندمان نیروگاه‌ها در تولید برق، کم توجهی به جایگزینی تاسیسات فرسوده، ضعف نگاه اقتصادی در نظام تصمیم‌گیری صنعت برق، پایین بودن بهره‌وری در صنعت برق، بالا بودن نرخ تلفات در انتقال و توزیع برق و فقدان نظام آماری کامل و مناسب در صنعت برق و قانون‌مند نبودن جمع‌آوری اطلاعات انرژی از بخش‌هایی مصرف و تولید انرژی به صورت متمرکز جزو نقاط ضعف بخش برق در برنامه ششم توسعه در سال ۹۶ بوده است.

بر اساس این گزارش پیشنهاد شده است که انتقال کلیه بدهی‌های ناشی از تسهیلات بانکی، اوراق مشارکت، حساب ذخیره ارزی و ماده ۶۲ قانون محاسبات عمومی مربوط به نیروگاه‌های واگذار شده به بدهی دولت، اصلاح قیمت فروش برق و یا پرداخت مابه‌التفاوت قیمت تمام شده و قیمت تکلیفی فروش برق از سوی دولت و نیز تسهیل واگذاری اسناد خزانه اسلامی به فروشندگان برق و تخصیص بخشی از منابع صندوق توسعه ملی برای احداث نیروگاه‌های جدید توسط بخش خصوصی پیشنهاد می‌شود.

بیشتر بخوانید: استمرار قراردادهای خرید تضمینی برق تجدید پذیر در ساتبا 



طول شبکه‌های برق کشور به حدود یک میلیون کیلومتر رسیدطول شبکه‌های برق ایران به یک میلیون کیلومتر نزدیک شده است که این میزان بیش از ۷۲ برابر قطر کره زمین است.

در حال حاضر طول شبکه‌های برق ایران به بیش از ۹۲۳ هزار کیلومتر رسیده است که از این میزان حدود ۱۲۵ هزار کیلومتر مدار آن به طول خطوط انتقال و فوق توزیع اختصاص دارد.

همچنین براساس آمار موجود شرکت توانیر طول شبکه‌های توزیع برق کشور به حدود ۷۹۸ هزار کیلومتر رسیده است که بررسی‌ها نشان می‌دهد مجموع طول خطوط برق کشور شامل بخش انتقال، فوق توزیع و توزیع، بیش از ۷۲ برابر قطر کره زمین است.

این آمارها همچنین بیانگر رشد ۱۱۲ هزار کیلومتری شبکه‌های انتقال و فوق توزیع کشور نسبت به سال ۱۳۵۷ است. همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی طول شبکه‌های انتقال و فوق توزیع کشور حدود ۱۳ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مدار بوده است که این رقم در انتهای آذرماه سال جاری از مرز ۱۲۵ هزار کیلومتر مدار نیز گذشته است.

همچنین طول شبکه‌های توزیع برق کشور از ۶۸ هزار کیلومتر در سال ۵۷ به حدود ۷۹۸ کیلومتر تا پایان فصل پاییز سال جاری رسیده است.

براساس نباید از این نکته مهم غافل شویم که بهره‌برداری و نگهداری از این تاسیسات، نیازمند پایش منظم است که دراین راه هزاران نفر از پرسنل صنعت برق روزانه به این کار مبادرت می‌ورزند.