سیلاب‌های طولانی و شدید در ۲۸ درصد مساحت کشور
17 دی 1397 ساعت 9:00
مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوان‌داری سازمان جنگل‌ها با بیان اینکه ۲۸ درصد مساحت کشور دچار سیلاب‌های طولانی و شدید است، گفت: یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون مترمکعب سیلاب در بارش‌های اخیر توسط فعالیت‌های آبخیز و آبخوان‌داری جمع‌آوری و ذخیره‌سازی شده است.
به گزارش زیست آنلاین، ابوالقاسم حسین‌پور با اشاره به اینکه از سال ۱۳۳۰ تا پایان نیمه نخست سال ۱۳۹۷، ۶۹۹۶ مورد سیل بزرگ و کوچک در کشور رخ داده است، اظهار کرد: از این تعداد ۱۲۸۵ مورد آن در دهه ۹۰ اتفاق افتاده است.
وی با بیان اینکه در دهه اخیر شاهد افزایش شدت وقوع سیلاب‌ها بوده‌ایم، تصریح کرد: در بسیاری از مناطق کشور حجم سیلاب کاهش پیدا کرده اما بر شدت بارش‌ها و شدت سیلاب‌ها افزوده شده است. در برنامه‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری برای مدیریت ریسک سیل با اولویت پیشگیری در سطح حوضه‌های آبخیز بالادست اقداماتی انجام شده است. بر اساس بررسی‌های ما سیل در مناطقی که تحت پوشش فعالیت‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری قرار گرفته‌اند به مراتب خسارت کمتری نسبت به سایر مناطق وارد کرده است.
حسین‌پور با اشاره به اینکه تغییرات اقلیمی سبب افزایش شدت سیلاب‌ها در کشور شده است، گفت: تغییر اقلیم سبب شده که حتی در کشورهایی مانند کشور ما که با خشکسالی مواجه هستند، حداقل بارش‌ها منجر به وقوع سیلاب شود. دلایل دیگری مانند تغییر کاربری اراضی، تجاوز به حریم مسیل‌ها و آبراه‌ها و ساخت و سازهای غیر مجاز خسارات سیل را تشدید کرده است.
مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوان‌داری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با اشاره به اینکه سدسازی و پروژه‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری با یکدیگر تفاوت‌های زیادی دارند، اظهار کرد: سد متولی تامین آب است و آب را در سطح زمین ذخیره می‌کند ولی آبخیزداری و آبخوان‌داری بارش‌ها و سیلاب‌ها را به درون زمین نفوذ می‌دهد و آن را در زیر زمین ذخیره می‌کند. در واقع آبخوان‌داری به دنبال حفظ و پایداری آب در چرخه طبیعت است.
وی در ادامه تصریح کرد: باتوجه به بارش‌های خوبی که طی پاییز امسال رخ داد و بارش‌های پراکنده‌ای که در فصل تابستان و اوایل زمستان در کشور داشتیم، می‌توان گفت حدود یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون متر مکعب از بارش‌ها توسط فعالیت‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری در کشور مهار شده است.
حسین‌پور با تاکید بر اینکه ماهیت کار آبخوان‌داری هدایت بارش‌ها و سیل‌ها به درون زمین و آبخوان‌های زیرزمینی است، گفت: آبخوان‌داری سبب می‌شود که از حجم و شدت سیلاب‌ها در پایین دست کاسته شود، چشمه‌ها و قنات‌ها احیا و کانون‌های گرد و غبار در کشور تثبیت شود.
۹۶ درصد مساحت کشور سطوح متفاوتی از سیل‌خیزی را دارندوی با اشاره به اینکه فقط چهار درصد کشور سیل‌خیزی ناچیزی دارند، تصریح کرد: ۹۶ درصد مساحت کشور سطوح متفاوتی از سیل‌خیزی را دارند که از این ۹۶ درصد، ۲۸ درصد دچار سیلاب‌های طولانی و شدید هستند و در اولویت فعالیت‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری قرار گرفته‌اند.
مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوان‌داری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با بیان اینکه در حال حاضر در ۱۱ میلیون هکتار از اراضی کشور اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری به اتمام رسیده است، اظهار کرد: امسال نیز در ۸ میلیون هکتار از اراضی فعالیت‌های آبخیز و آبخوان‌داری آغاز شده است. ۲۶ میلیون هکتار از اراضی نیز در مرحله مطالعات فاز تفصیلی و اجرایی هستند.
حسین‌پور در پایان با اشاره به اینکه در مجموع ۱۲۵ میلیون هکتار از اراضی کشور نیازمند اجرای فعالیت‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری هستند، تصریح کرد: برای اینکه حداقل بارش‌های کشور تحت مدیریت بهیه قرار بگیرند و بتوانیم منابع زیستی کشور را قالب حوضه‌های آبخیز مدیریت کنیم نیازمند توجه ویژه تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان ارشد کشورهستیم. از آنجایی که طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری عام المنفعه و همسو با ملاحظات اجتماعی است انتظار داریم که در برنامه ششم و هفتم توسعه به آن توجه ویژه‌ای شود.
بیشتر بخوانید: بلایای طبیعی و خسارتهای اقتصادی ناشی از آن با نگاهی به خسارات اقتصادی سیل در ایران
راهکارهای مقابله با سیلبارش باران‌های موسمی و احتمال جاری‌شدن سیل، یکی از ویژگی‌های فصل بهار است. اما رعایت نکاتی ساده برای محافظت از خود در قبل، حین و بعد از جاری‌شدن سیل می‌تواند ما را در داشتن زندگی سالم کمک کند.
بارش سنگین و ذوب‌شدن سریع برف مهم‌ترین دلیل وقوع سیل است. سیل هنگامی اتفاق می‌افتد که کانال رودخانه یا مسیر طبیعی جریان آب ظرفیت طغیان را نداشته باشد و عواملی مانند باران‌های سنگین، ذوب سریع برف، شیب‌های زیاد، تخریب سدها، وجود طوفان و نفوذ آب به ساحل و دخالت انسان در طبیعت، از قبیل نابودی جنگل‌ها و مراتع از دیگر عوامل مهم در بروز سیلاب است.
سیلاب‌ها بر دو گونه‌اند، سیلاب‌های آرام که به تدریج در طی روزها و هفته‌ها در اثر بارندگی و افزایش حجم ناگهانی آب رودخانه و دریاچه‌ها ایجاد می‌شوند و سیلاب‌های ناگهانی که در اثر افزایش ناگهانی حجم آب رودخانه‌ها و دریاچه‌ها ایجاد شده و با خود مرگ و مصدومیت افراد و تخریب منازل را به همراه دارند.
اقدامات قبل از وقوع سیل از ساختن خانه در حریم رودخانه، به طور جدی بپرهیزید.
کیف امداد و کمک‌های اولیه را تجهیز کرده و آن را در دسترس قرار دهید.
برای زمان وقوع سیل در ظرف‌های مطمئن، آب سالم ذخیره کنید.
مقداری غذا به صورت کنسرو ذخیره کنید.
وسیله روشنایی (چراغ‌قوه، شمع و ...) تهیه کنید.
اسناد و اوراق بهادار را در جعبه‌ای ضدآب و مطمئن قرار دهید.
اگر آب گرم‌کن یا وسایل‌برقی در معرض سیل قرار دارند، آنها را در جایی بالاتر از سطح موجود قرار دهید.
برای جلوگیری از برگشت آب سیل و فاضلاب از طریق مجاری فاضلاب به داخل منزل، «دریچه‌های کنترل» فاضلاب تعبیه کنید.
برای جلوگیری از ورود سیلاب به داخل خانه، در مسیر آن، سد، خاکریز و سیل‌بند بسازید.
اگر در جایی زندگی می‌کنید که به طور دایم با خطر سیل‌گرفتگی مواجه هستید، با استفاده از مصالح مناسب و تمهیدات لازم، ساختمان خود را ضدآب کنید و دیوارهای زیرزمین را با عایق‌های ضدآب بپوشانید تا جلوی نفوذ آب و آسیب‌های بعدی گرفته شود.
منزل خود را در مقابل حوادث، بیمه کنید
بیشتر بخوانید: ۷۰ درصد نقاط سیل خیز کشور ایمن سازی نشده است
اقدامات حین وقوع سیلبرای اطلاع از وضعیت و نیز گرفتن دستورات لازم به رادیو، تلویزیون یا اعلام خبر از طریق بلندگوهای عمومی توجه کنید، در صورتی که دستور تخلیه داده شد بلافاصله این کار را انجام دهید.
زمانی که تشخیص دادید، سیلاب در حال شکل‌گیری است، خیلی سریع عمل کرده و خود را نجات دهید، شما تنها چند دقیقه برای این کار فرصت دارید.
از فاضلاب‌ها و جویبارهای به ظاهر آرام دوری کنید، به خاطر داشته باشید جویبارها، کانال‌های فاضلاب، تنگه‌ها و ... نیز می‌توانند به ناگهان دچار سیل شوند.
اگر خانه شما در محل مرتفعی است و خطر آب‌گرفتگی شما را تهدید نمی‌کند، نیازی به خروج از منزل نیست. در غیر این صورت مناطق کم ارتفاع را خیلی سریع ترک کرده و به مناطق مرتفع دور از رودخانه‌ها و نهرها بروید.
در صورت ترک خانه، اشیای گران قیمت را به محل‌های بالاتری در منزل ببرید و درها را قفل کنید.
جریان آب، برق و گاز را برای جلوگیری از آب‌گرفتگی، برق‌گرفتگی و انفجار قطع کنید.
در جریان آب راه نروید، چرا که ۱۵ سانتی‌متر آب در حال حرکت ممکن است باعث بر هم خوردن تعادل شما شود، اگر مجبورید در آب حرکت کنید، از مسیری بروید که آب حرکت نمی‌کند. برای این که از استحکام زمین جلوی پای خود مطمئن شوید از یک تکه‌چوب دستی استفاده کنید.
در منطقه سیل‌زده رانندگی نکنید. اگر سیل اطراف خودروی شما را فرا گرفته است، خودرو را رها کنید و به یک منطقه مرتفع بروید و گرنه جریان سیل شما و خودرویتان را خیلی سریع با خود می‌برد.
هیچ‌گاه به تنهایی در یک ناحیه سیل‌زده، به این طرف و آن طرف نروید، اگر پیاده هستید از نقاطی که سطح آب آن از زانو بالاتر است، عبور نکنید.
هرگز از درختان در معرض سیل به عنوان محل امن استفاده نکنید.
در هنگام سیل از پل‌های چوبی سست روی رودخانه‌ها عبور نکنید. در جریان سیل شنا نکنید.
وسایل نقلیه، حیوانات اهلی و اشیای قابل حمل را باید به نزدیک‌ترین محل مرتفع انتقال دهید.
از عبور دادن حیوانات اهلی از عرض رودخانه‌ها و سواحل آنها در زمان بارش شدید باران و وقوع سیل بپرهیزید.
نکات زیر را برای رانندگی در شرایط سیل به خاطر بسپارید
در بیشتر خودروها ارتفاع ۱۵ سانتی‌متر آب می‌تواند به کف خودرو برسد و کنترل آن را مختل کند یا حتی باعث توقف حرکت آن شود.
خودرو و وسیله‌نقلیه، محل امنی در مقابل سیل نیست، اگر وسیله‌نقلیه شما (به علت فرورفتن در آب یا گل) از حرکت ایستاد فورا آن را ترک کرده و به جای مرتفع بروید.
ارتفاع آب در حد ۳۰ سانتی‌متر، بیشتر خودروها را شناور می‌کند و ۶۰ سانتی‌متر آب در حال حرکت، می‌تواند هر خودرویی را شناور سازد. همچنین در صورت بالا آمدن سطح آب، از توقف در منطقه آب گرفته به هر دلیل بپرهیزید.
در هنگام رانندگی مراقب شیب‌ها و پیچ‌های جاده باشید، با دنده‌سنگین حرکت کنید چرا که در این مواقع، ترمزها در آب به خوبی کار نمی‌کنند.
بیشتر بخوانید: بیش از ۴۰ درصد کل شهرهای کشور در معرض خطر سیل هستند
اقدامات بعد از وقوع سیلخود را به نزدیک‌ترین محل امداد رسانی هلال‌احمر یا سایر مراکز امدادرسانی برسانید، زیرا غذا، البسه و سایر کمک‌های اولیه در آنجا موجود است یا با آنها تماس بگیرید، برای اطمینان از سالم بودن آب آشامیدنی حتما به گزارش اخبار محلی توجه کنید و آب آشامیدنی را قبل از مصرف بجوشانید.
از سیلاب دور شوید، چرا که این آب ممکن است با روغن، گازوییل یا فاضلاب آلوده شده باشد یا اینکه احتمال دارد در اثر تماس با خطوط نیروی برق زیر زمینی، جریان برق پیدا کرده باشد. همچنین از آب در جریان، فاصله بگیرید.
به گزارش ایسنا،به مناطقی که سیلاب عقب‌نشینی کرده توجه کنید، زیرا استحکام خیابان‌ها و جاده‌ها ممکن است به خاطر جریان سیل ضعیف شده باشد که در این صورت ممکن است در اثر وزن خودرو فرو برود. از خطوط فشار قوی دوری کنید.
زمانی به خانه بازگردید که مسئولان وضعیت را امن اعلام کنند. از ساختمان‌هایی که اطرافش را آب احاطه کرده است، دور شوید.
هنگام ورود به منزل کاملا احتیاط کنید، ممکن است پی‌های ساختمان آسیب دیده باشد، اما در ابتدا خرابی دیده نشود و ظاهر خانه سالم به نظر بیاید.
سعی کنید در طول روز به منزل برگردید تا استفاده از وسایل روشنایی لازم نباشد. چنانچه مجبور هستید شبانه به خانه برگردید خیلی محتاط باشید. برای پیشگیری از انفجار احتمالی از فانوس، مشعل و کبریت برای روشن‌کردن ساختمان استفاده نکنید، چراغ قوه را نیز قبل از ورود به ساختمان روشن کنید.
از غذاهای کنسرو شده استفاده کنید.
لوازم‌برقی را قبل از استفاده کنترل و خشک کنید.
آب‌های جمع شده در گودال‌ها شرایط مناسبی را برای رشد حشرات به خصوص پشه‌ها ایجاد خواهند کرد، بنابراین از توری در محل اقامت خود استفاده کرده و لباس آستین بلند و چکمه‌های ساق‌بلند بپوشید.
چون سیل باعث خارج‌شدن مارها از لانه‌های خود می‌شود بعد از سیل مراقب مار گزیدگی باشید.
پس از سیل احتمال شیوع بیماری‌های عفونی مانند عفونت‌های دستگاه گوارش از جمله هپاتیت، وبا، حصبه و ... وجود دارد، که باید مراقبت‌های لازم بهداشت فردی و عمومی به عمل آید.
اگر مخزن توالت، کاسه‌توالت، تصفیه‌خانه و تاسیساتی مانند آن آسیب دیده است در صورت امکان آن را تعمیر کنید. سیستم‌های زهکشی در صورت آسیب‌دیدن، سلامتی و بهداشت افراد را به مخاطره می‌اندازد.
هر چیز خیس و مرطوب را تمیز و ضدعفونی کنید، زیرا گل و لای باقی مانده از سیلاب حاوی موادشیمیایی و فاضلاب است.
کد مطلب: 79604