ایران در قیاس با کشورهای دیگر جزو پرمصرف‌های آب به حساب می‌آید و این در شرایطی است که می‌توان با اقدامات خانگی میزان مصرف آب خانوار را تا حد زیادی کاهش داد؛ موضوعی که اگر مورد توجه قرار گیرد، می‌توان تا حدودی، چالش‌ها و تنش‌های موجود در این حوزه را دور زد.

به‌گزارش زیست آنلاین، امروز در سطح جهان، کمتر از ۲.۵ درصد از منابع آب را آب‌های شیرین تشکیل می‌دهند؛ یعنی بیش از ۹۷.۵ درصد از منابع آب موجود روی کره زمین، قابل استفاده برای انسان‌ها نیستند. بخش عمده‌ای از این ۲.۵ درصد نیز کوه‌های یخی مناطق قطب شمال و جنوب هستند و این یعنی کمتر از یک درصد از منابع آب موجود در جهان، آب‌های شیرین هستند که انسان می‌تواند از آن‌ها استفاده کند، بنابراین در ایران آب اهمیت بیش‌تری پیدا می‌کند.

همه این موارد در کنار مسائلی مانند رشد شهرنشینی، توسعه صنایع، تغییر سبک زندگی و به‌دنبال آن، افزایش استفاده از منابع محدود آبی‌، باعث شده که مشکل کم‌آبی در کشورمان به چالشی بزرگ تبدیل شود که حل این مشکل، در گرو توجه و دارابودن حس مسئولیت‌پذیری همه ماست. در این میان، بهره‌گیری از راهکارهای فرهنگی در کنار راهکارهای فنی برای مدیریت مصرف آب بسیار اهمیت دارد.

بیشتر بخوانید: لزوم توجه به رویکرد حسابداری آب در مدیریت بهینه مصرف آب

تنها با صرفه جویی می توان از  ۳۶ لیتر از مصرف خانواده کاستاهمیت این موضوع تا جایی است که به‌عنوان مثال، اگر هر فرد تلاش کند در زمان شست‌وشوی دست و صورت، تنها یک دقیقه از مدت زمان بازبودن شیر آب بکاهد، می‌توان ۳۶ لیتر از مصرف خانواده کاست. این رقم معادل چهار درصد کل خانواده است. هم‌چنین در مدت زمان ۲۰ دقیقه شست‌وشوی ظروف معادل ۱۶۰ بطری یک و نیم لیتری آب مصرف می‌شود، اگر هنگام شستن ظروف و پیش از آبکشی، تنها دو دقیقه شیر آب را ببندیم، در هر بار شست‌وشو، ۱۸ لیتر آب معادل چهار درصد صرفه‌جویی می‌شود.

علاوه‌بر این، با هر بار استفاده از فلاش تانک معمولی معادل ۸.۵ بطری یک و نیم لیتری آب تصفیه شده مستقیم به فاضلاب تبدیل می‌شود. قراردادن یک بطری پر از آب داخل مخزن فلاش تانک، مصرف آب هر خانواده را روزانه ۲۵ لیتر معادل سه درصد کاهش می‌دهد. هم‌چنین با ۱۵ دقیقه استحمام، معادل ۱۸۰ بطری یک و نیم لیتری آب مصرف می‌شود.

کاهش مدت زمان استحمام تنها به میزان یک دقیقه، روزانه ۵۲ لیتر معادل هفت درصد مصرف آب را کاهش می‌دهد.جلوگیری از نشست شیرآلات نیز از به هدررفتن ۱۰ لیتر آب در روز جلوگیری می‌کند. رفع نشستی شیرآلات هم می‌تواند پنج درصد مصارف آب خانواده را کاهش دهد.

از سوی دیگر، باز بودن شیرآب روشویی برای شستن صورت و یا مسواک زدن به مدت پنج دقیقه، معادل ۴۰ بطری یک و نیم لیتری آب مصرف می‌شود. با بستن شیرآب به مدت پنج دقیقه و استفاده از یک لیوان آب برای مسواک زدن، روزانه ۶۰ لیتر در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود.

هم‌چنین باید به این موضوع توجه کرد که ماشین لباسشویی در هر بار شست‌وشو، معادل ۳۰ بطری یک و نیم لیتری مصرف می‌کند؛ به‌منظور کاهش مصرف آب از حداکثر ظرفیت ماشین لباسشویی استفاده کنید. علاوه‌بر این نشست آب از توالت فرنگی یا سیفون، سالانه بیش از ۸۰ هزار لیتر آب را هدر می‌دهد. این مقدار برای سه بار دوش گرفتن در هر روز در طول یکسال کافی است. اگر فلاش تانک دارای نشستی باشد، با افزودن مواد رنگی به آب داخل فلاش تانک می‌توان نشتی آن را شناسایی کرد. فلاش تانک‌هایی که نشتی دارند، آب را به داخل کاسه توالت هدر می‌دهند. مواد رنگی اضافه شده با آب، ظرف مدت ۳۰ دقیقه از محل نشست پدیدار می‌شود.

در همین رابطه، علی کیانی‌راد - کارشناس حوزه آب - به ایسنا گفت: در شرایط فعلی، دیگر شعار صرفه‌جویی نمی‌تواند پاسخگوی حل مشکلات آب باشد و لازم است به مساله ارتقاء بهره‌وری بیش از گذشته توجه شود؛ چراکه نمی‌توان بدون توجه به کاربردهای آب و نقش آن در حوزه‌های مختلف، درباره نوع مصرف این مایه حیات صحبت کرد و با توجه به این‌که آب مصارف متعددی دارد و در حوزه‌های مختلفی از جمله کشاورزی، شرب، صنعت و محیط زیست مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید در ابتدا به کاربردهای مصرف توجه شود.

بیشتر بخوانید: مصرف آب در ایران ۴۰ درصد فراتر از میانگین جهانی است

مدیریت آب بدون توجه به مدیریت عرضه و تقاضا، نتیجه مطلوبی نخواهد داشتوی با تاکید بر این مساله که بدون توجه به مدیریت عرضه و تقاضا، نمی‌توان نتیجه مطلوبی را از مدیریت آب گرفت، گفت: در حوزه آب، با دو واژه صرفه‌جویی و بهره‌وری مواجهیم و شرایط باید به گونه‌ای باشد که سیاست‌گذار به‌جای تشویق صرفه‌جویی در مصرف آب به دنبال ارتقاء بهره‌وری آب در دو حوزه عرضه و تقاضا باشد. اگر مردم را به صرفه‌جویی در مصرف آب تشویق کنیم اما در عمل بهره‌وری پایین باشد و یا این‌که پروژه‌های عملیاتی بدون در نظر گرفتن موضوع ارتقاء بهره‌وری اجرایی شود، قطعا نمی‌توان در مدیریت آب نتیجه مطلوب را دریافت کرد.

این کارشناس حوزه آب، با بیان این‌که من به شخصه با موضوع صرفه‌جویی موافق نیستم، اظهار کرد: لازم است در شرایط فعلی در ابتدا در تمام بخش‌های عرضه و تقاضا به موضوع ارتقاء بهره‌وری توجه شود، یعنی در کمترین میزان آب، می‌توان بیش‌ترین نتیجه را حاصل کرد. در شرایط فعلی باید با یک اجماع با هدف افزایش بهره‌وری در حوزه عرضه و تقاضا مساله آب را ساماندهی کنیم، چراکه تنها در این صورت است که می‌توان مشکل آب را برطرف کرد.

بیشتر بخوانید: دو راهکار برای کاهش مصرف آب در کشور

تهرانی‌ها هم‌چنان منتظر دریافت تجهیزات کاهنده مصرفقائم مقام شرکت آب و فاضلاب استان تهران گفت: با توجه به برآوردها، توزیع لوازم کاهنده مصرف به‌طور فراگیر در استان تهران، حداقل به ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد که اگر این مبلغ فراهم شود، می‌توان این طرح را اجرایی کرد.

محمدرضا احمدنسب، با بیان این‌که این طرح از گذشته در دستور کار قرار گرفته است، گفت: اکنون توزیع لوازم‌کاهنده مصرف در دستور کار قرار دارد و این طرح در ابعاد کوچک‌تری نیز اجرایی شده اما اجرایی کردن آن در دامنه وسیع‌تر به پیش‌شرط‌هایی نیاز دارد که یکی از آن‌ها، تامین منابع مالی مورد نیاز است.

وی افزود: بر اساس برآوردهای صورت گرفته، در طول یک سال و نیم، هزینه این پکیج در قبوض مشترکان لحاظ می‌شود. یعنی این مبلغ قابل بازگشت است اما برای اجرای آن، نیازمند کمک بخش خصوصی هستیم.

در همین رابطه، محمدرضا بختیاری - مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب استان تهران - پیش از این به ایسنا گفته بود: نهایتا تا سه ماه دیگر، این طرح اجرایی خواهد شد، البته طرح توزیع لوازم کاهنده مصرف در حال حاضر در ادارات دولتی اجرایی شده و ما موظفیم دستگاه‌هایی که از این طرح تبعیت نمی‌کنند را شناسایی و به وزارت نیرو و استانداری گزارش کنیم.

بیشتر بخوانید: لزوم بهبود جایگاه و راهکارهای آب در توافقنامه‌های تغییر اقلیم

توزیع لوازم کاهنده مصرف برای مشترکان شهریبه گفته وی، در حال حاضر طرح توزیع لوازم کاهنده مصرف برای مشترکان شهری در حال مطالعه است که باتوجه به توان مالی مشترکان، مناسب‌ترین و اقتصادی‌ترین پکیج آماده شود. احتمالا قرار است هزینه پکیج به‌صورت قسطی در قبض مشترکان آورده شود و به نظر می‌رسد که این مساله نیز بتواند تاثیر زیادی در کاهش مصرف آب در تهران داشته باشد.

چندی پیش، حمیدرضا جانباز - مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور - هم به ایسنا گفته بود که با پیگیری‌های انجام شده و در راستای کاهش مصرف آب قرار شده تجهیزات کاهنده مصرف در برخی از استان‌ها، در اختیار متقاضیان قرار بگیرد و هزینه آن در قبوض آب و به‌صورت درازمدت از این مشترکان اخذ شود.

وی با بیان این‌که تجهیزات کاهنده مصرف به‌راحتی می‌تواند ۲۰ درصد مصارف خانگی را کاهش دهد، اظهار کرد: با توجه به شرایط کم‌آبی توصیه می‌شود که مشترکان مدیریت مصرف را سرلوحه کار خود قرار دهند، چراکه به‌راحتی می‌توان با کاهش ۲۰ درصدی مصرف شرایط پیک را مدیریت کرد.