رییس گروه سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به برخی نگرانی‌های موجود در رابطه با مساله فاضلاب‌های جنوب تهران و آلودگی ناشی از آبیاری محصولات کشاورزی با فاضلاب، گفت: آمار و ارقام مربوط به آبیاری محصولات کشاورزی با آب فاضلاب طی سال‌های اخیر کاهش یافته است.

به گزارش زیست آنلاین، مهندس تاجیک اظهار کرد : در این رابطه برنامه ایمنی فاضلاب از سال گذشته تدوین شده و دبیر ستاد نیز دانشگاه تهران است و فازهای مختلف این برنامه در حال اجراست.

وی با اشاره به رسیدگی این مساله در کارگروه سلامت و امنیت مواد غذایی استانداری، اظهار کرد: چندین جلسه کارگروه به بررسی آبیاری محصولات کشاورزی با فاضلاب اختصاص داشت و ارگان‌های مختلفی مانند وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو در این مساله دخیل هستند.

تاجیک با اشاره به خط قرمز وزارت بهداشت در این رابطه، اظهار کرد: اگر کارشناسان بهداشت محیط وزارت بهداشت، کارشناسان محیط زیست و یا جهاد کشاورزی در جایی با تخلف آبیاری محصولات کشاورزی با فاضلاب برخورد کنند، مطمئنا با این تخلف برخورد جدی صورت می‌گیرد؛  چراکه  این مساله بهداشت مواد غذایی را تحت تأثیر قرار داده و این خط قرمز ما است.

وی با اشاره به هماهنگی میان جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت و وزارت نیرو در این رابطه، عنوان کرد: یکی از مشکلات وزارت بهداشت در این رابطه شناسایی مالک زمین است که این اطلاعات با کمک جهاد کشاورزی جمع آوری می‌شود و پس از آن براساس ماده ۶۸۸، فرد خاطی معرفی می‌شود.

تامین آب سالم برای آبیاری زمین های کشاورزی برعهده کیست؟رییس گروه سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در ادامه گفتگو با ایسنا، به جنبه دیگر این مساله یعنی وضعیت و شرایط کشاورزان مناطق جنوب تهران اشاره کرد و گفت: پیشنهاد کشت جایگزین به کشاورزان این منطقه ارایه شده، ولی مساله اینجاست که کشت جایگزین به اندازه صیفی جات و سبزی درآمد ندارد. برای این مساله باید فکر اساسی شود؛ چراکه  کشاورز زمین را با حقآبه خریداری کرده، بنابراین آب لازم برای آبیاری باید توسط وزارت نیرو و جهاد کشاورزی تامین شود.

بیشتر بخوانید: شیرابه‌ های خطرناک شمال سرطان تولید می‌کنندبهترین راهکار حل معضل آبیاری زمین‌های کشاورزی با فاضلاب‌وی با بیان اینکه حل این معضل نیازمند مشارکت عمومی و همکاری کلیه سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط است، افزود: بهترین راهکار مسدود کردن خروجی فاضلاب به سمت زمین‌های کشاورزی است.  همچنین باید با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری، طراحی و اجرای سیستم جمع‌آوری و دفع فاضلاب و یا جمع‌آوری و تصفیه آن برای استفاده در آبیاری زمین‌های کشاورزی در کل تهران انجام شود.

آبیاری مزارع و زمین‌های کشاورزی با فاضلاب شهری و تصفیه نشده یکی از مشکلاتی است که سالهاست مورد توجه کارشناسان محیط‌ زیست و کشاورزی و مسئولان قرار گرفته، زیرا که این موضوع بسیار مهم و با اهمیت است و با سلامت شهروندان جامعه ارتباط مستقیم دارد. محصولات کشاورزی محصولاتی هستند که به وفور مورد استفاده مردم قرار می‌گیرد و می‌توانند با خود بیماری را وارد بدن افراد کنند.

 این درحالی است که هرسال با شروع فصل گرما و شیوع برخی بیماری‌ها در این مورد صحبت شده، اما رسیدگی به این معضل پس از مدتی فراموش می‌شود. انواع سبزی، صیفی و محصولاتی که در این زمین‌ها تولید می‌شود، بدون نظارت بر شیوه پرورش و آبیاری وارد بازار می‌شوند و ممکن است با مصرف آن سلامت افراد زیادی به خطر ‌افتد.

فاجعه زیست محیطی در تهرانمشکل آبیاری زمین‌ها با فاضلاب شهری تنها مربوط به تهران نیست و بسیاری از شهرهای بزرگ و کوچک را در برمی‌گیرد، این مشکل بارها و بارها توسط مسئولان و نمایندگان مختلف گوشزد شده است. البته با توجه به حجم بالای زمین‌های زیرکشت در بخش جنوب تهران و تعداد ساکنان این شهر نسبت به سایر مناطق بیشتر زیر زیرذره‌بین مسئولان قرار گرفته است. مشکلات مربوط به آبیاری در مزارع جنوب تهران به حدی بود که سال گذشته صدای برخی از اعضای شورای شهر تهران به صدا درآمد و این مسئله در صحن شورا بررسی شد. چاه‎های فاضلاب در جنوب بزرگراه آزادگان، غرب اتوبان بهشت زهرا(س) و شرق اتوبان شهید کاظمی، جذبی هستند، در شهرک رسالت ۱۵هزار نفر از شهروندان زندگی می‌کند که به شبکه آب شهری متصل نیستند و فاقد شبکه فاضلاب نیز هستند. براین اساس بخشی از فاصلاب منازل این محله از کوچه‎ها جاری و در مزارع کشاورزی که در حاشیه آن قرار دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد، چندین هکتار از مزارع کشاورزی توسط فاضلاب خام آبیاری می‌شود و این یک فاجعه زیست محیطی است. این تنها بخشی از مشکلات موجود در تهران بود. حداقل ۳۰درصد اراضی کشاورزی جنوب تهران با آب فاضلاب آبیاری می‌شود. بنابراین برای جلوگیری از ورود آلودگی به اراضی کشاورزی جنوب تهران کارگروهی با مسئولیت وزارت جهاد کشاورزی تشکیل شده که وظیفه محیط زیست پلمپ واحدهای آلاینده بوده است. کشاورزی در آن منطقه قدمت بالایی دارد، ضمن اینکه متولی بحث امنیت غذایی وزارت بهداشت است. این وزارتخانه باید به بحث آبیاری ورود پیدا کند و این محصولات را تائید کند. در غیر این صورت اقدام به جمع‌آوری آنها کند. واقعیت این است؛ تا زمانی که شبکه فاضلاب تکمیل نشود، مشکل آلودگی محصولات کشاورزی جنوب تهران به قوت خود باقی است. آن هم در شرایطی که چهار تا پنج سال دیگر وصل انشعابات در تهران طول می‌کشد. متاسفانه آبیاری با فاضلاب در مزارع سبزی و صیفی برخی شهرها و استان‌ها از جمله جنوب تهران همچنان ادامه داشته و این مشکل هنوز به طور کامل برطرف نشده است.

بیشتر بخوانید: استفاده از آفت‌کش‌ جلوی صادرات محصولات کشاورزی خاورمیانه به اروپا را می‌گیرد هشدار و نگرانی درباره آلودگی مزارعبارها و بارها مسئولان نسبت به آبیاری زمین‌های کشاورزی جنوب تهران با فاضلاب و پساب‌های صنعتی هشدار داده‌اند.  در حال حاضر تنها ۴۰ درصد فاضلاب تهران تصفیه می‌شود، متاسفانه ۶۰ درصد فاضلاب شهر تهران به حال خود رها شده به طوری که بخشی از آن وارد چاه‌های جذبی شده و منجر به آلودگی آب‌های زیرزمینی و بخشی از آن هم اراضی کشاورزی جنوب پایتخت را آبیاری می‌کند که موجب آلودگی محصولات کشاورزی مانند صیفی‌جات، سبزیجات و سایر محصولات کشاورزی شده است. حدود ۸۰ درصد آب مصرفی شهر تهران توسط شهروندان تبدیل به فاضلاب می‌شود و این فاضلاب‌ها آلوده به انواع آلاینده‎ها و فلزات سنگین هستند که تبعات سوء بهداشتی را برای شهروندان به همراه دارند.

سودجویانی که مزارع خود را با فاضلاب آبیاری و محصولات آلوده را روانه بازار می‌کنند از این طریق سلامت مردم را در معرض تهدید قرار می‌دهند. این افراد باید تحت پیگیرد قانونی قرار گیرند، از این رو دادستانی به عنوان مدعی‌العموم باید به این موضوع ورود و به وظیفه خود به درستی عمل کند؛ همچنین در این رابطه نیاز است سازمان بازرسی و سایر دستگاه‎های نظارتی نیز ورودی جدی داشته باشند. ضمن اینکه شورای شهر تهران باید هرچه سریع‌تر لایحه جلوگیری از آبیاری مزارع جنوب تهران با فاضلاب را تصویب و اجرایی کند.



آب آلوده عامل ایجاد انواع بیماری‌هانگرانی در مورد مصرف محصولات کشاورزی آبیاری شده با فاضلاب بسیار زیاد است و آبی که حاوی فلزات سنگین و آلودگی‌های شیمیایی بوده، خطرناک است و ماندگاری سموم در سبزیجات دارای ریشه‌های غده‌ای زمینه‌ساز بروز بسیاری از بیماری‌ها و سرطان‌ها خواهد شد،‌ از‌این رو لازم است مسئولان به جای فرافکنی به فکر اندیشیدن راه چاره باشند. کارشناسان بهداشتی و کشاورزی معتقدند که فاضلاب‌های شهری حاوی مقادیر زیادی فلزات سنگین و سمی است و می‌توانند شامل مخلوطی از آلودگی‌های بیولوژیکی و شیمیایی باشند. درواقع بیشترین و خطرناک‌ترین آثار مسمومیت به وسیله فلزات سنگین، در‌مراحل رشد و نمو انسان رخ می‌دهد و باعث کندذهنی و اختلال در یادگیری، اختلال در حافظه، آسیب دیدن سیستم عصبی و اختلالات حرکتی نظیر تشنج یا بیش‌فعالی در کودکان می‌شود. جیوه و سرب، احتمال ابتلا به سندرم خود ایمنی را افزایش می‌دهند و عوارضی همچون روماتیسم قلبی، امراض کلیوی، ناراحتی‌های عصبی و اختلال در سیستم گردش خون را باعث می‌شود. فلز سرب می‌تواند مانند کلسیم در استخوان‌ها رسوب کند که این امر باعث ایجاد تومورهای کلیوی و سرطان‌های مختلف می‌شود. همچنین کادمیوم موجود در کودهای کشاورزی عوارض مختلفی از قبیل کم‌خونی، بیماری استخوانی، کبدی و کلیوی ایجاد می‌کند. ایجاد این مشکلات در نتیجه استفاده از محصولات کشاورزی کم اهمیت نیست و باید در این‌زمینه دستگاه‌های مختلف مانند وزارت بهداشت، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و شوارها دست به دست هم بدهند تا این معضل حل شود. به نظر کارشناسان بهترین راهکار تامین آب کشاورزی برای مزارع با وجود کم‌آبی در کشور، تصفیه و بازچرخانی آب فاضلاب‌های شهری و پساب‌های کشاورزی است، راهکاری که باید از سوی مردم و مسئولان مدنظر قرار گیرد.

:بیشتر بخوانید کنترل و صرفه جویی مصرف آب کشاورزی برای حل بحران خشکسالی