چالش مهم صنعت انرژی کشور/ضرورت افزایش بودجه وزارت نیرو/ مدیریت پسماند هستهای یک میثاق جهانی
در همایش نیمروزه «انرژی و محیط زیست» که در فرهنگستان علوم برگزار شد: قیمتهای غیرواقعی انرژی در ایران از مهمترین چالش های صنعت انرژی کشور است؛ از نظر دسترسی مردم به آب آشامیدنی سالم در وضعیت خوبی قرار داریم؛ کنترل یا مدیریت پسماند هستهای یک میثاق جهانی است و باید برای آن برنامهای بلندمدت اندیشیده شود.
به گزارش زیست آنلاین، عضو هیات علمی پژوهشگاه نیرو با بیان اینکه ارتقای کارآیی انرژی باید سرلوحه همه فعالیتهای بخش انرژی و تامینکننده منابع توسعه کشور قرار گیرد، قیمتهای غیرواقعی انرژی در ایران را از مهمترین چالشهای این حوزه عنوان کرد و گفت: این موضوع یکی از علتهای عدم توسعه انرژیهای تجدیدپذیر در ایران است، چرا که قیمت پایین و یارانه انرژیهای تجدیدناپذیر چنین به مصرف کننده القاء میکند که میتواند آنها را بدون محدودیت مصرف کند.
مهندس حمید چیتچیان امروز در همایش نیمروزه "انرژی و محیط زیست" که در فرهنگستان علوم برگزار شد، ذیل "چالشها و راهکارهای تامین انرژی در ایران در دو دهه آینده" ابتدا به تشریح منابع عمده انرژی ایران از جمله نفت پرداخت و گفت: ظرفیت ذخایر قابل استحصال نفت ۱۵۶ میلیارد بشکه است، همچنین ظرفیت تولید کنونی چهار میلیون بشکه بوده که اگر این میزان تولید ادامه پیدا کند، بهرهبرداری از ذخایر تا ۱۰۰ سال امکانپذیر خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه اکثر میادین نفت ایران پیر هستند، نرخ کاهش میادین موجود را ۶ درصد در سال اعلام کرد و گفت: از جمله اقدامات ضروری دراین زمینه توسعه میادین جدید، تزریق گاز و آب و فرآوری مصنوعی است.
وزیر سابق نیرو، ظرفیت روزانه استخراج گاز طبیعی را ۸۰۰ میلیون مترمکعب اعلام و تشریح کرد: از سال ۱۴۰۴ با کاهش رشد تولید گاز روبهرو خواهیم بود، ضمن آنکه عمر ذخایر گاز حدود ۱۵۰ سال برآورد شده است.
چیتچیان ادامه داد: اگر سرمایهگذاری کافی و کامل روی میادین جدید گاز صورت گیرد و بیشترین تولید را داشته باشیم، تا سال ۱۴۰۴ به حداکثر ظرفیت تولید یعنی ۱۱۵۰ میلیون مترمکعب در روز خواهیم رسید و در صورت عدم انجام سرمایهگذاریها پس از آن این ظرفیت شروع به کاسته شدن میکند.
وی از جمله عوامل موثر بر کاهش ظرفیت تولید گاز طبیعی را رشد مصارف داخلی، پایین بودن ضریب بازیافت و سوزانده شدن گازهای همراه در پالایشگاهها عنوان کرد.
وزیر سابق نیرو سپس به تشریح انرژی تجدیدپذیر پرداخت و با اشاره به ظرفیت بالای کشور در این زمینه یادآور شد: تولید انرژی اولیه در سال ۱۳۹۵، ۲۸۸۲.۳ میلیون بشکه معادل نفت خام بوده و کل مصرف نهایی ۱۳۷۱.۱ میلیون بشکه معادل نفت خام بوده است که این افزایش مصرف بیشتر مربوط به بخش خانگی و صنعت است.
چیتچیان با اشاره به اینکه در مطالعات پژوهشگاه نیرو سناریوهای مختلفی برای آینده در نظر گرفته شده است، خاطر نشان کرد: تا سال ۱۴۱۵ جمعیت کشور به ۹۶ میلیون نفر خواهد رسید و چنانچه سیاستهای مدیریت مصرف به صورت جدی اجرا نشود، میزان مصرف داخلی انرژی اولیه به ۴۰۰ میلیون بشکه معادل نفت خام میرسد؛ در صورت اجرای سیاستها ۱۷ درصد در رقم قبلی صرفهجویی انرژی خواهیم داشت.
بیشتر بخوانید: یونیدو برای تشویق رشد صنایع پایدار دولت ها را حمایت می کند
وی افزود: ایران چهارمین مصرفکننده گاز طبیعی در دنیاست، در حالی که باید مبلغی معادل ۳۰۰ هزار دلار گاز سوزانده شده به میادین نفت تزریق شود.
وزیر سابق نیرو، مساله تولید همزمان برق و حرارت را مهم دانست و ضمن اشاره به بالابودن شدت انرژی در ایران، یادآور شد: بعضی این موضوع را مرتبط با تعدد صنایع انرژی در ایران میدانند، در حالی که مصارف خانگی در کشور ما به طرز نگرانکنندهای بالاست؛ به طور کلی میتوان گفت راندمان انرژی پایین و تلفات آن بالاست.
چیتچیان با بیان اینکه سالانه ۲.۷ میلیارد دلار در بخش سلامت و بهداشت بر ساکنین شهر تحمیل میشود، اظهار کرد: این رقم براثر مصرف زیاد انرژی و تراکم آلودگیها به وجود آمده است.
وی ایران را هفتمین کشور از نظر میزان انتشار گازهای گلخانهای دانست و ادامه داد: تولید همزمان برق و آب شیرین در کشور میتواند سالانه ۹۲ هزار دلار سود در پی داشته باشد.
وزیر سابق نیرو برخی چالشهای حوزه انرژی را روند نامناسب مصرف انرژی، پایین بودن ضریب بازیافت در میادین نفت و گاز، گازهای فلر، آلایندههای سوختهای فسیلی، عدم بهرهوری از فناوریهای نوین و شکاف بزرگ بین صنعت انرژی ایران و دیگر کشورها عنوان کرد.
چیتچیان برخی راهکارها در این زمینه را ارتقای کارآیی انرژی، خارج کردن کلیه بنگاههای زنجیره تامین انرژی از چرخه دریافت و پرداخت یارانه و برقیسازی حمل و نقل و اجرای طرحهای بهینهسازی بهویژه با نگاه بر اثرگذاری کاهش انتشار و جمعآوری گازهای فلز برشمرد.
بیشتر بخوانید: معرفی انواع انرژی تجدیدپذیر/ چالش اصلی خرید تضمینی برق نیروگاه های تجدیدپذیردسترسی ۹۰درصد جمعیت کشور به آب سالم/ضرورت افزایش بودجه وزارت نیرو برای استاندارد کردن کیفیت آبعضو شاخه مهندسی فرهنگستان علوم با اشاره به اینکه از نظر دسترسی مردم به آب آشامیدنی سالم در وضعیت خوبی قرار داریم ورود آلایندههای صنعت به منابع آبی کشور را یادآور شد و افزود: اطلاع از کیفیت آب آشامیدنی از جمله حقوق شهروندی به حساب میآید. ضمن آنکه مردم نباید هر سیستم تصفیه کننده آبی را به خانههای خود راه دهند. چرا که در ۹۰ درصد موارد آب ورودی سالم است.
به گزارش ایسنا، سیمین ناصری امروز در همایش "انرژی و محیط زیست"، با اشاره به اینکه ۲۳ درصد از مرگ و میرها در دنیا به طور متوسط مربوط به یکی از مسائل زیست محیطی است، گفت: همچنین از ۱۲.۶ میلیون مرگ و میر که اتفاق افتاده است، ۸.۲ میلیون از آنها به سبب بیماریهای غیر واگیر از جمله سرطان بوده است که به نوعی با آلودگیهای زیست محیطی مرتبط است.
وی با اشاره به اینکه بر اساس آمار IARC در سال ۲۰۱۸، ۱۸.۱ میلیون نفر در دنیا به سرطان مبتلا شدهاند، اولین عامل مربوط به ایجاد سرطان را مواد شیمیایی از جمله فلزات سنگین آرسنیک، مواد شیمیایی و نیز مربوط به وجود فلزات سنگین آرسنیک حتی در آب شرب و خاک دانست و یادآور شد: از جمله تعهدات نسبت به اهداف توسعه پایدار دسترسی همه مردم به آب آشامیدنی سالم است و استراتژی اصلی آن است که همه تا سال ۲۰۳۰ به آب آشامیدنی سالم دسترسی داشته باشند.
عضو شاخه مهندسی فرهنگستان علوم خاطرنشان کرد: یک تعریف رسمی از آب آشامیدنی سالم وجود دارد و استانداردها سال به سال بازنگری میشود. این در حالیست که اولین استاندارد رسمی برای آب شرب در کشورمان مربوط به سال ۱۳۴۵ است، اما مسئله لازم الاجرا بودن استانداردها در تمام شهرها و روستاهاست.
ناصری بیشترین مرگ و میر ناشی از آب آلوده را مربوط به قاره آفریقا، آسیای جنوب شرقی و سپس مدیترانه شرقی از جمله ایران دانست و گفت: ایران بالغ بر ۸۰ درصد منابع آبی خود را برداشت میکند، در حالیکه توصیه جهانی این است که هر سال حداکثر ۴۰ درصد از منابع برداشت شود.
وی تصریح کرد: هر چه منابع آب کمتر شود، کیفیت آنها نیز دچار تزلزل خواهد شد. چرا که غلظت آلایندهها در آن بیشتر میشود.
عضو شاخه مهندسی فرهنگستان علوم با اشاره به اینکه در کشور بالای ۹۰ درصد جمعیت به آب سالم دسترسی دارند، اظهار کرد: این موضوع به سبب آن است که شبکههای آب آشامیدنی توسعه پیدا کرده و از این نظر زیرساخت خوبی داریم.
ناصری بیش از ۹۲ درصد برداشت آب را مربوط به بخش کشاورزی دانست و گفت: صنایع ما تنها ۶ درصد مصرف آب دارند، در حالیکه ۱۰ هزار ترکیب شیمیایی از کارخانهها وارد فاضلاب میشود و در این زمینه نتوانستیم برنامهریزی کنیم که امکان تصفیه وجود دارد یا خیر؟
وی رتبه ۸۰ ایران در بین ۱۸۰ کشور در خصوص شاخصهای محیط زیستی را یادآور شد و خاطرنشان کرد: دسترسی شهروندان به کیفیت آب و آگاهی آنها از این موضوع از جمله حقوق شهروندی به شمار میآید.
عضو شاخه مهندسی فرهنگستان علوم افزود: وزارت نیرو اگر بخواهد کیفیت آب را استاندارد کند، نیاز به بودجه بیشتری دارد؛ چرا که آلایندههای زیادی وارد منابع آب میشود که باید تصفیه شوند. همچنین اعضای دولت باید بر سر این موضوع یکپارچگی داشته باشند.
ناصری در پایان اظهار کرد: به مردم توصیه میشود هر سیستم تصفیهکنندهای را به خانه خود راه ندهند. چرا که در مواردی مشاهده شده آب ورودی سالم بوده، اما آب خروجی دارای میکروب است.
بیشتر بخوانید: بررسی انواع زباله و ماهیت آنهامدیریت پسماند هستهای یک میثاق جهانی نیازمند برنامهریزی بلندمدت استمعاون برنامهریزی شرکت تولید و توسعه انرژی اتمی ایران با اشاره به اینکه انرژی هستهای با تمام معایب و مزایای خود در دنیا به عنوان گزینهای برای تولید برق مطرح شده است، استفاده از این انرژی را در راستای رسیدن به اهداف کاهش گرمایش زمین دانست و گفت: کنترل یا مدیریت پسماند هستهای یک میثاق جهانی است و باید برای آن برنامهای بلندمدت اندیشیده شود.
سعید فتوره چیان امروز در همایش نیمروزه "انرژی و محیط زیست" که در فرهنگستان علوم برگزار شد، به تشریح نقش انرژی هستهای در توسعه کشور و پیامدهای زیست محیطی آن پرداخت و توضیح داد: انرژی تجدیدپذیر هستهای در حال حاضر به عنوان گزینهای در دنیا برای تولید برق بهویژه به منظور رسیدن به اهداف کاهش گرمایش زمین مطرح شده است. این در حالیست که سوختهای فسیلی در حال حاضر عامل اصلی تولید برق هستند.
وی سپس به برخی معایب و مزایای این دو نوع انرژی پرداخت و تشریح کرد: از جمله معایب منابع فسیلی ایجاد آلودگی و محدودیت منابع است. این در حالیست که انرژی هستهای آلودگی به همراه ندارد، میتوان حجم زیادی انرژی از مقدار کمی سوخت تولید کرد، اما سوال و نگرانی بعضی افراد این است که تکلیف پسماند هستهزا چه میشود؟
معاون شرکت تولید و توسعه انرژی اتمی ایران با اشاره به اینکه ۴۵۵ راکتور در دنیا ۴۰۰ گیگابایت انرژی هستهای تولید میکنند، آمریکا را کشور دارای بیشترین تعداد راکتور هستهای عنوان کرد و افزود: همچنین ۹ راکتور هستهای وارد مدار شده که هفت مورد آن مربوط به چین بوده است.
وی با بیان اینکه شرایط برای استفاده از نیروگاههای هستهای به گونهای است که منافع آن در بلندمدت خودش را نشان میدهد، تصریح کرد: در کشور انرژی هستهای را به عنوان انرژی پاک قبول داریم، اما با توجه به منافع بلندمدت آن سیاستگذاری مناسبی در این خصوص نیندیشیدهایم، از جمله آنکه اقدام موثری برای کاهش مصرف سوختهای فسیلی نکرده و قیمت انرژی در کشور غیر واقعی است.
فتوره چیان با اشاره به اینکه عدهای حرف از بومیسازی احداث راکتورهای هستهای میزنند، در حالیکه این موضوع نیز نیازمند طی کردن روند منطقی خود است، یادآور شد: با تولید ۳۰۰۰ مگاوات برق هستهای ۵۳ میلیون بشکه نفت صرفهجویی میشود.
معاون برنامهریزی شرکت تولید و توسعه انرژی اتمی ایران با اشاره به اینکه پسماند رادیواکتیو به صورت طبیعی هم میتواند به وجود آید، گفت: ۹۷ درصد پسماندها در حالت متوسط و کم هستند. در حالیکه ۹۳ درصد از حجم پرتویی را سه درصد باقیمانده پسماندها که همان سوختهای مصرفشده هستند، تولید میکنند.
وی در پایان گفت: کنترل یا مدیریت پسماند یک میثاق جهانی است که نیاز به برنامه بلندمدت برای آن وجود دارد.
بیشتر بخوانید: انواع روشهای دفع و بازیافت زباله- بخش دوم چالش اصلی ما در کشور حکمرانی و مدیریت است/انتقاد از صنایع آلاینده آبهای زیرزمینیاستاد پژوهشکده علوم و فناوری انرژی ضمن انتقاد از اجرایی نشدن طرح بازار بهینهسازی محیط زیست به برخی چالشهای بهرهبرداری از منابع طبیعی پرداخت و گفت: حکمرانی هوشمند در گرو آن خواهد بود که تغییر و تحولات در سطح جامعه جدی گرفته شود.
یدالله سبوحی، در این همایش، ذیل سخنرانی خود با عنوان "پیوند آب، انرژی و محیط زیست در ایران" ابتدا به هرم انرژی اشاره کرد و گفت: در این هرم مصرف کننده اول گیاهان هستند که در پایین هرم قرار دارند و در راس آن نیز انسانها به عنوان مصرف کننده نهایی قرار دارند. این در حالیست که با افزایش جمعیت جوامع، محدود شدن قسمت پایین هرم انسانها را با مخاطرات جدی روبرو کرده است.
وی با اشاره به اینکه در گذشته زیست بوم میتوانست همه نیازها را برطرف کرده و پسماندها را جذب کند، یادآور شد: توانایی جذب طبیعت همان میزان سابق است، اما فعالیتهای آسیب زننده بشر افزایش پیدا کرده است.
استاد پژوهشکده علوم و فناوری انرژی از جمله موانع توسعه پایدار را محدودیت منابع، محدودیت برداشت و کارآیی پایین عنوان کرد و گفت: مواردی مثل تغییر سبک زندگی میتواند این بر هم خوردن توازن را اصلاح کند. به عنوان مثال در کشور آلمان جمعیت بین ۲۰ تا ۴۰ سال کمتر از تمام گروههای سنی از خودرو استفاده میکنند.
سبوحی در همین زمینه اقتصاد چرخشی را افزایش کارآیی و استفاده از ضایعات تعریف کرد و با بیان اینکه مفاهیم اولیه اقتصاد چرخشی در حال توسعه است، گفت: متاسفانه در کشور ما صنعتی همچون فولاد مبارکه به دلیل آنکه با بحران آب مواجه شده، آبهای زیرزمینی را که در حال شکل گرفتن است خراب کرده و به اصطلاح بحران خود را حل میکند.
وی دیگر موارد این چنینی را فاضلاب ورامین و فاضلاب تهران برشمرد و خاطرنشان کرد: امروز نیازمند حکمرانی هوشمند، ساختمانهای هوشمند، خدمات هوشمند و محیط زیست هوشمند هستیم و تمام اینها در گرو آن است که تحولات در سطح جامعه جدی گرفته شود.
استاد پژوهشکده علوم و فناوری انرژی دیگر الزامات هوشمندسازی را شکل گرفتن کسب و کار مطابق با جامعه و استفاده درست از امکانات ارتباطی برشمرد و گفت: اگر به بودجه دولتی اکتفا کنیم، باختهایم.
سبوحی سپس به تدوین طرح بهینهسازی بازار انرژی و محیط زیست در ایران در سال ۹۴ اشاره و تصریح کرد: بر اساس این طرح بنا بود با توجه به آنکه قیمت انرژی را نمیتوان افزایش داد، صادرات یا فروش انرژی صرفهجویی شده در دستور کار قرار گیرد. این در حالیست که مسئولین بلندپایه بخش انرژی کشور فرآوردههای نفتی را از این طرح خارج کرده و صادرات را نیز از آن حذف کردند. بنابراین مسائل اساسی طرح به سبب اشکالات مدیریتی حذف شد.
وی ادامه داد: در اسفند ۹۵ طی مذاکرات با سازمان محیط زیست طرح بازار بهینهسازی محیط زیست تصویب شده و بودجه آن نیز تخصیص داده شد. این طرح که از مرداد ۹۷ آغاز شده بود بنا بود تا در عرض سه ماه دستورالعملهای این بازار را ارائه دهد، در حالیکه تا به حال یک صفحه نیز نوشته نشده و بنابراین چالش اصلی ما در کشور حکمرانی و مدیریت است.
ضرورت افزایش ظرفیت نیروگاههای تجدیدپذیر طبق برنامه ششم توسعهعضو فرهنگستان علوم کل ظرفیت تولید انرژی در نیروگاههای تجدیدپذیر کشور را ۶۷۰ مگاوات عنوان کرد و گفت: طبق برنامه ششم توسعه این میزان باید به ۵۰۰۰ مگاوات برسد.
محمود یعقوبی امروز در همایش نیمروزه "انرژی و محیط زیست" که در فرهنگستان علوم برگزار شد، به تشریح وضعیت موجود انرژی در دنیا و ایران پرداخت و گفت: در سال ۲۰۱۶ سهم سوخت فسیلی تقریبا ۸۰ درصد و سهم انرژیهای تجدیدپذیر در تامین انرژی ۱۰ درصد ارزیابی شده است.
وی پنج کشور دارای بالاترین ظرفیت نصب انرژیهای تجدیدپذیر را به ترتیب چین، آمریکا، ژاپن، هند و آلمان نام برد و خاطرنشان کرد: در سالهای آینده با کاهش قیمت انرژیهای تجدیدپذیر روبرو خواهیم بود.
عضو فرهنگستان علوم ذیل عنوان "وضعیت انرژیهای تجدیدپذیر در ایران" توان استفاده از برق بادی در کشور را ۱۴۰ هزار مگاوات و ظرفیت انرژی خورشیدی را ۱۴۷۰ گیگاوات عنوان کرد و گفت: در حال حاضر کل ظرفیت تولید انرژی در نیروگاههای تجدیدپذیر کشور ۶۷۰ مگاوات هست که در این میان ۴۲ درصد به انرژی خورشیدی و ۴۱ درصد مربوط به انرژی باد است. در حالیکه این میزان عدد ناچیزی است.
یعقوبی در پایان اظهار کرد: طبق برنامه ششم توسعه ظرفیت نصب انرژیهای تجدیدپذیر باید به ۵۰۰۰ مگاوات برسد که با توجه به سالهای باقیمانده محقق شدن این موضوع تقریبا غیرممکن است.
پاشنه آشیل کشور "سیاستگذاری" است/دولت بازار کربن ایجاد کندعضو دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا با اشاره به اینکه پاشنه آشیل ما سیاستگذاری است تاکید کرد: دولت باید بر سیاستهای مبتنی بر بازار حرکت کرده و بازار کربن ایجاد کند.
مهندس محمد صادق احدی، از اعضای دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا در سازمان حفاظت محیط زیست امروز در همایش نیمروزه "انرژی و محیط زیست" که در فرهنگستان علوم برگزار شد، با بیان اینکه این نگرش در کشورهای در حال توسعه که باید انرژی را در جهت افزایش زیرساختها مصرف کنیم، اشتباه است، گفت: چنانچه برنامههایی که تدوین شده اجرا شود ۵۴ درصد کاهش انتشار گازهای گلخانهای را در سال ۲۰۳۰ شاهد خواهیم بود.
وی در همین زمینه، پاشنه آشیل کشور را سیاستگذاری دانست و گفت: باید بر سیاستهای مبتنی بر بازار حرکت کنیم.
احدی با اشاره به اینکه صنایع باید بر مینیمم مصرف آب و انتشار گازهای گلخانهای متمرکز باشند، تاکید کرد: دولت باید بازار کربن ایجاد کند و از این طریق در پروژههای کاهش انتشار گازهای گلخانهای سرمایهگذاری کند.
سیاستها منجر به هوای پاک نشده است/مرگ سالانه ۷۵ هزار نفر بر اثر آلودگی هوا در کشوراستاد دانشگاه علوم پزشکی تهران ضمن تاکید بر ضرورت نظارت بر آلودگی هوا در سطح خانگی، خاطرنشان کرد: وضعیت پایداری در تنظیم مقررات نداشتهایم و سیاستها منجر به هوای پاک نشده است.
کاظم ندافی امروز در همایش نیمروزه "انرژی و محیط زیست" که در فرهنگستان علوم برگزار شد، مهمترین عامل مرگ زودرس و ناتوانی در دنیا را آلودگی محیط زیست دانست و توضیح داد: در تمام مراحل زندگی در معرض آلودگیهای زیست محیطی هستیم. در حالیکه این موضوع در مراحل جنینی نیز بسیار مورد توجه است.
وی ذرات معلق هوا را از ریسک فاکتورهای بیماریهای غیر واگیر عنوان کرد و گفت: ۹۱ درصد مردم دنیا در مناطقی زندگی میکنند که کیفیت هوای آن از گایدلاینهای سازمان سلامت جهانی پایینتر است. بنابراین این موضوع تنها مختص کشور ما نیست و کشورهای پیشرفته نیز از این لحاظ مشکل دارند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه افراد در سنین بالا بیشتر تحت تاثیرات حاد آلودگی هوا قرار میگیرند، اظهار کرد: به تفکیک بیماریها میتوان گفت که سالانه ۷۵ هزار نفر مرگ بر اثر آلودگی هوا در کشور وجود دارد. مثلا در ارتباط با سکته مغزی ۱۰ هزار و ۹۰۰ نفر بر اثر آلودگی هوا در کشور میمیرند.
ندافی یکی از شاخصهای ارزیابی توسعه کشورها را امید به زندگی دانست و گفت: آلودگی هوا از ریسکفاکتورهای بیماریهای غیر واگیر و عوامل کاهش امید به زندگی به شمار میآید. در این خصوص نیازمند اجرا و نیز نظارت بر قوانین هستیم. ضمن آنکه باید سیستمهای هشدار آلودگی داشته باشیم و در سطح خانگی نیز بتوانیم میزان آلودگی را مانیتور کنیم.
وی سپس به وضعیت برخی آلایندهها در هوای تهران اشاره کرد و گفت: در حال حاضر PM۲.۵، PM۱۰ (ذرات معلق کمتر از ۱۰ و ۲.۵ میکرون) از جمله آلایندههای اصلی هوای تهران هستند که از مشکلات مهم ما به حساب میآید که هیچ کاری برای کاهش آن انجام ندادهایم و نیز وضعیت پایداری در تنظیم مقررات نداشتهایم.
بیشتر بخوانید: تمام تهرانی ها سیگار می کشند