موریتانی کشوری با چهار میلیون نفر جمعیت در غرب آفریقا و محصور ، میان کویر و دریا است. این موقعیت جغرافیایی، موریتانی را از ثروتی طبیعی برخوردار کرده است که همسنگ طلا برای آن کشور ارزش دارد.

یه گزارش زیست آنلاین، موریتانی یا جمهوری اسلامی موریتانی (عربی: الجمهوریة الإسلامیة الموریتانیة) یازدهمین کشور بزرگ آفریقا و در شمال غربی آفریقا می باشد؛ پایتخت آن نواکشوت است و بندر نواذیبو نیز دومین شهر مهم کشور می‌باشد. زبان رسمی این کشور عربی و واحد پول آن اوقیه است. نزدیک به صد در صد مردم این کشور مسلمان سنی‌مذهب هستند.

نود درصد این کشور را بیابان پوشانده‌ است. جمعیت این کشور، متشکل از عرب از قبایل بنی حسان، هلالی و بنی سلیم، و اقوام آمازیغ (بربر) و سیاه‌پوست است. تمرکز جمعیت در این کشور بیشتر به بخش جنوبی که بارش آن مقداری بیشتر است، محدود می‌شود. یک‌ سوم جمعیت کشور در پایتخت زندگی می‌کنند که بر ساحل اقیانوس اطلس واقع شده‌ است.

نام این کشور از مملکت تاریخی موریطنیه گرفته شده‌است که یک پادشاهی اقوام بربر بود که از سده سوم پیش از میلاد تا سده هفتم پس از میلاد در منتهی‌الیه شمال مراکش و الجزیره امروزی مستقر بود.

ماهی از اقیانوس اطلس و سنگ آهن تقریباً تنها کالاهای صادراتی موریتانی هستند. جمهوری اسلامی موریتانی با مشکلات پرشمار حقوق بشری روبه‌رو است و دست‌کم چهار درصد از جمعیت کشور (۱۵۵٬۶۰۰ نفر) برده هستند. درآمد ۲۰ درصد مردم موریتانی از یک دلار و ۲۵ سنت در روز هم کمتر است.

تاریخ این کشورسرزمین موریتانی در قدیم بنام شنقیط شناخته می‌شد در دوره استعمار فرانسه به موریتانی مشهور گردید. در سال ۷۰۸ میلادی در دوره موسی بن نصیر اسلام و بعضی قبایل عرب وارد این منطقه شدند.

در قرن هفدهم فرانسویان بر ساحل این سرزمین پا گذاشتند، ولی تا ۱۹۰۳ امیرنشین‌های دور از ساحل را ضمیمه نکردند. موریتانی در ۱۹۶۰ استقلال یافت. در ۱۹۷۶ وقتی اسپانیا از صحرای غربی دست کشید، مراکش و موریتانی این سرزمین را بین خود تقسیم کردند، ولی موریتانی نتوانست چریک‌های پولیساریو را، که برای استقلال صحرای غربی می‌جنگند، شکست دهد و از ادعای خود منصرف شد (۱۹۷۹). در ۱۹۸۹، تنش میان اعراب مسلط شمال و سیاهپوستان آفریقای جنوبی به خشونت انجامید. این کشور پس از ۱۹۷۶ تحت حاکمیت نظامیان بود و در ۱۹۷۹ تک‌حزبی گردید. در ۱۹۹۲ انتخابات چندحزبی برگزار شد.

موریتانی از سوی غرب به اقیانوس اطلس و از شمال با صحرای غربی در شمال شرقی با الجزایر از شرق با مالی و در جنوب با سنگال هم‌مرز است. مساحت موریتانی حدود یک میلیون و ۳۰ هزار کیلومتر مربع است که ۹۰ درصد آن را بیابان پوشانده‌است. هرچه به سمت شمال می‌روید اندازه و سرعت حرکت تپه‌های شنی روان نیز بیشتر می‌شود. در نتیجه خشکسالی‌های شدید، مساحت صحرا از میانه‌های دهه ۱۹۶۰ به این‌سو رو به گسترش داشته‌است.

موقعیت جغرافیاییبیشتر مساحت موریتانی پوشیده‌است از فلات‌های صحرای بزرگ که بر فرازشان قلّه‌های منفرد قرار دارد. قله‌های منفرد صحرای موریتانی معمولاً مواد معدنی زیادی در خود جای داده‌اند. در موریتانی به قله‌های کم‌ارتفاع‌تر اصطلاحاً «گلَابه» و به بلندترها «کدیه» می‌گویند. یک سازند کروی و متشکل از دایره‌های هم‌مرکز به نام گلابه‌الریشات و معروف به سازند ریشات از عارضه‌های مهم جغرافیایی بخش مرکزی شمال کشور است. فلات اَدرار از فلات‌های بلند کشور است با ۵۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا.



رود مهم این کشور رود سنگال است و بلندترین نقطه آن کدیه‌الجل، با ۹۱۵ متر است که در نزدیکی شهر زویرات واقع شده‌است. آب و هوای این کشور خشک و داغ است و فقط در جنوب کشور باران کافی می‌بارد. خشکسالی مداوم گله‌های گاو و گوسفند بادیه‌نشینان را تلف کرده‌است.

منطقه شمامه منطقه حاصلخیزی است در موریتانی که در کرانه شمالی رود سنگال واقع شده و مرز طبیعی کشور با سنگال را تشکیل می‌دهد.

اقتصاد موریتانیدر حقیقت موریتانی برای توسعه اقتصادش بر دو محور تکیه دارد: یکی آنچه از معادن در دل صحراهایش می کاود و دیگری آنچه از اقیانوس بدست می آورد. اما این کشور به همین مقدار بسنده نکرده است و چشم به آسمان نیز دوخته است. بدینگونه این منبع پایان ناپذیر انرژی های تجدید پذیر را به خدمت گرفته است.

بندر نوادیبو شریان اصلی اقتصاد موریتانی برای صادرات مواد معدنی به شمار می رود. موریتانی در حدفاصل سال های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸ به لطف معادن اولیه اش جهشی اقتصادی را تجربه کرد. معادن سنگ آهن و مس ۵۴ درصد صادرات موریتانی را شامل می شوند و سالانه حدود ۱۲ میلیون تن آهن از این کشور صادر می‌شود. با این حال در سال ۲۰۱۴ موریتانی با کاهشی شدید در جریان تجارت مواد معدنی‌اش مواجه شد.



ثروت دیگر موریتانی شیلات‌ است که محصولاتش ۴۵ درصد صادرات این کشور را تشکیل می‌دهد. عبدالعزیز اولداحیف رییس بانک مرکزی موریتانی می گوید: «سال‌های اخیر حوزه شیلات شاهد اصلاحات به غایت مهمی بود که این صنعت را قادر کرد عملکردش را در زمینه صادرات و به طور کلی در مواد مرتبط به طرز قابل توجهی بهبود بخشد.»

عمده صید و تجارت ماهی در بندر نوادیبو، دومین شهر بزرگ موریتانی و واقع در کرانه اقیانوس اطلس در غرب این کشور انجام می گیرد. محمد سامبا، یک ماهی‌گیر محلی درباره میزان غنی بودن ناحیه از فراورده های دریایی میگوید: « تیم در طول ۹ روز ‌ماهیگیری موفق شد ۱۶ تن ماهی صید کند.»

اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۵ قراردادی تجاری به ارزش ۵۹ میلیون یورو با صنعت شیلات موریتانی منعقد کرد تا کشتی های اروپایی بتوانند سالانه حدود ۳۰۰ هزار تن ماهی صید کنند. حدود ۴ میلیون یورو از این مبلغ مستقیما به حمایت از صیادان محلی اختصاص دارد.



محمد اولداف، مدیر منطقه تجاری آزاد نوادیبو درباره نقش این بندر در تحولات اقتصادی آتی کشور میگوید: «این بندر به مهم‌ترین دروازه در نوع خود در غرب کرانه باختری آفریقا بدل خواهد شد. این بندر تمام شرابط فنی لازم را برای استحصال این منبع دریایی مهیا کرده است و فراتر از آن بندری تجاری نیز به شمار می‌رود، چرا که در واقع بندر صحرای بزرگ آفریقا است. بندری که به کشورهای فاقد دسترسی به دریا اجازه می‌دهد از سکوی تجاری و مبادلاتی فوق‌العاده مهمی بهر‌ه‌مند شوند.»

بیشتر بخوانید: معرفی انواع انرژی تجدیدپذیر موریتانی و انرژی های تجدیدپذیرمعادن سنگ آهن و صنعت شیلات تمام داستان موریتانی نیست. این کشور ظرف سال های اخیر به طور گسترده‌ای در انرژی‌های تجدید پذیر سرمایه‌گذاری کرده است و نمونه قابل ذکر آن شهر الشامی است. شهری مدرن که در سال ۲۰۱۲ ساخته شد و به طور کامل از انرژی خورشیدی استفاده می‌کند.

طالب عثمان، سخنگوی مطبوعاتی سازمان برق موریتانی میگوید: «نیاز امروز برق کشور بالغ بر ۱۲۰ میلیون وات می‌شود و ما از لحاظ انرژی، توان‌ تولیدمان سه برابر این رقم است. امری که اجازه می‌دهد مازاد این تولید را به همسایگانمان همچون سنگال و مالی صادر کنیم.»

در سال ۲۰۱۶ حدود ۳۸ درصد از انرژی کل موریتانی توسط انرژی های تجدید پذیر تامین میشد. موریتانی انتظار دارد با ۱۵۷ هزار پنل خورشیدی که در مرکز شعر نوکشوت نصب شده است این رقم را به ۵۰ درصد برساند.



عبدالعزیز اولداحیف رییس بانک مرکزی موریتانی می گوید: «ما در سال ۱۹۶۰ به استقلال دست یافتیم و در آن زمان مطلقا هیچ زیرساختی وجود نداشت. برای همین است که طی سال‌های اخیر موریتانی عمدتا بر بخش‌های صادرات مواد خام و معدنی همچون آهن و شیلات تکیه کرده است. مقامات موفق شدند در طول چند سال زیرساختی نسبتا قابل توجه را به منظور تحقق چشم‌اندازهای متنوع اقتصادی تدارک ببینند. امری که مهم‌ترین موضوع در طی سال‌های آتی خواهد بود.»

بیشتر بخوانید: تغییر اقلیم برای تولید انرژی های تجدیدپذیر یک فرصت استکارآفرینی در موریتانینانسی جونز عبدالرحمان که اصلیتی بریتانیایی دارد، مشهورترین زن کشور موریتانی محسوب می شود. او به تازگی کتابی درباره ماجراجویی هایش در بیابانهای موریتانی که جولانگاه شتر است منتشر کرده و چگونگی راه اندازی کارخانه تولید لبنیات با شیر شتر و مشکلاتی را که در این راه داشته شرح داده و درباره موفقیتهای امروزش نوشته است.

او در خانه اش که در یکی از محله های مرفه نشین شهر نواکشوت است، درباره تلاشهایش طی ۳۵ سال اخیر در موریتانی می گوید.

او می گوید: «من در ابتدای سال ۱۹۷۰ میلادی وارد موریتانی شدم. در آن زمان در سال آخر مهندسی تحصیل می کردم و موضوع پروژه پایان نامه ام ساخت یک کارخانه تولید فراورده های شیر در موریتانی بود. در آن زمان در نواکشوت تنها پودر شیر وجود داشت. ما کارمان را در سال ۱۹۸۹ میلادی شروع کردیم. در ابتدای کار همه چیز فاجعه بار بود زیرا به لحاظ سنتی فروش شیر در موریتانی کاری شرم آور محسوب می شد و به این دلیل در پنج سال اول کار، با مشکلات زیادی روبرو بودیم. سپس به جمع آوری شیر شتر از منابع محلی پرداختیم. ماشین های جمع آوری شیر دو بار در روز، صبح ها و عصر ها به بومیان مراجعه می کردند و در قبال دریافت شیر به آنها بن می دادند. به آنها یک تکه کاغذ می دادیم که روی آن نوشته شده بود مثلا در فلان روز، یک لیتر شیر از فلان کس تحویل گرفتیم. بومیان می توانستند این بن های کاغذی را به مغازه داران بدهند و در قبال آن مایحتاج زندگی شان را تهیه کنند. در پایان ماه نیز مغازه داران این بن ها را به ما برمی گرداندند و در قبال آن از ما پول می گرفتند. به این ترتیب به تدریج این بن ها به نوعی پول رایج و قابل قبول در این منطقه تبدیل شد و باعث فعال شدن اقتصاد منطقه گردید. بویژه برای تامین خوراک دامها در زمان خشکسالی بسیار مفید بود.»



نانسی جونز می افزاید: «این شیوه کار باعث رونق سرمایه گذاری و توسعه کارخانه شد. اکنون در این منطقه هزار تولید کننده شیر شتر وجود دارد که شیرها را در قبال بن به ما می دهند و حدود سه هزار خانوار نیز از این طریق امرار معاش می کنند و با کسب درآمد از طریق فروش شیر، وضعیت زندگی شان را بهبود بخشیده اند. آنها وسیله نقلیه خریده اند، به جای چادر در خانه زندگی می کنند و کودکانشان را به مدرسه می فرستند. این کار برای دولت نیز جالب بود زیرا درآمد دولت را افزایش داد. به همین دلیل دولت موریتانی از من تقدیر کرد. همچنین این کار باعث شد که من بتوانم جایزه بین المللی «رولکس» را نیز دریافت کنم که در آن زمان بسیار برای من خوشحال کننده بود.»

جایزه بین المللی رولکس به کارآفرینان متهوری اهدا می شود که با چالش ها بزرگی دست و پنجه نرم می کنند تا در نهایت باعث بهبود کیفیت زندگی انسانها و حفاظت از کره زمین شوند.

یکی از کارگران کارخانه می گوید: «این کارخانۀ نانسی عبدالرحمان است. او کارش را ایجاد یک واحد کوچک تولید شیر شتر پاستوریزه شروع کرد. در ابتدا مشکلات زیادی برای متقاعد کردن مصرف کنندگان برای خرید این محصول جدید داشت اما با سرسختی اش توانست آنها را متقاعد کند.»

این کارخانه، نه تنها اولین کارخانه تولید فراورده های لبنی از شیر شتر پاستوریزه در موریتانی بلکه اولین کارخانه از این نوع، در جهان است و باعث شده که ایده تولید فراورده هایی از شیر شتر در میان سرمایه گذارانی در دیگر کشورهای جهان نیز رواج یابد. نانسی حتی در ساخت و سازهای شهری نیز به دولت موریتانی کمک می کند بطور مثال اکنون میدانی در نواکشوت ساخته شده که میدان نانسی نام گرفته است.

شیرهای پاستوریزه بلافاصله پس از تولید روانه بازار می شوند و در تمام فروشگاههای شهر توزیع می شوند و بسرعت نیز بفروش می رسند.

نانسی می گوید: «اینجا خانه من است و فکر می کنم که اکنون به یک موریتانیایی تبدیل شده ام.»

به گفته فرستاده یورونیوز به موریتانی، شیر این شترها، شیر تازه کارخانه نانسی را فراهم می کند و در نهایت پس از تبدیل به شیر پاستوریزه وارد بازار مصرف می شود.

بیشتر بخوانید: بحران آب در جهانبحران آب در جمهوری موریتانیشهر نواکشوت پایتخت جمهوری موریتانی، در حقیقت بر محور چشمه آبی شکل گرفته که چوپانان در آنجا شترها و احشام خود را آب می دادند. امروزه این شهر به شکل افسارگسیخته ای در همه جهات گسترش یافته و با مسائل بسیاری از جمله با مشکل بی آبی و بحران آب روبروست.

یک مقام مسئول در شهرداری نواکشوت می گوید: “شما می دانید که شهر ما در ارتفاع زیر سطح آب دریا قرار دارد و هر سونامی کوچکی می تواند آنرا به سادگی زیر آب ببرد. هیچ مجرای فاضلاب و امکان تمیز کردن شهر وجود ندارد و بنابراین آب راکد تمام سطح اینجا را فرا می گیرد.”

در بسیاری مناطق می بینیم که آب راکد سطح آنها را پوشانده است و نبود لوله کشی و بهداشت باعث آلودگی جدی محیط و تبدیل به مکان مساعدی برای شیوع مالاریا است.



یکی از تهدیدهای مهم در اینجا، گسترش شن های روان است که مناطق اطراف را در زیر خود دفن می کند. کمبود آب همچنین شهر را از کاشتن درخت و ایجاد مانع در برابر شن های روان و بیابان زایی بیشتر محروم می کند. اما در بخش مدرن تر شهر که مخصوص طبقه بالا و به نسبت مرفه است، مشکل آب به سختی بقیه مناطق نیست.

یک ساکن منطقه مرفه نشین نواکشوت می گوید : “همانگونه که می بینید اینجا آب روان تمیزی وجود دارد که توسط خط لوله آب از رود سنگال و از مناطق همسایه می آید.”

گزارشگر یورونیوز: “در این قسمت از شهر مشکل آب و مسئله سیل در زمستان مطرح است. اما در بخش دیگری از شهر، مشکل دیگری وجود دارد.”
کمربند فقر قسمت دیگر شهر را دربرگرفته، یعنی جایی که قشرهای محروم و نیازمند زندگی می کنند. اقامت در این بخش رسمیت ندارد و مردم از امکانات بهداشتی و آب آشامیدنی برخوردار نیستند. به همین خاطر برای دست یافتن به آب ناگزیر از رفت و آمد مکررند.

یک زن ساکن منطقه فقیر نشین نواکشوت می گوید: “ما اینجا هیچ نداریم. آب را از چرخ دستی های خیابانی می خریم. نه لوله کشی و نه شیر آب، هیچ چیزی نیست.”



بیشتر بخوانید: راهکارهای نجات کشور از بحران کم آبیمنابع آبی که توسط اتحادیه اروپا در نواکشوت ساخته شده، کیلومترها دور تر از مناطق فقیر نشین و پرجمعیت است. مردم برای خریدن آب این فاصله را طی می کنند و ظرف یا بشکه آب خریده شده را با الاغ یا چرخ دستی به منطقه خود می آورند. بعضی مردم حمل آب را برای خودشان شغل کرده اند و بعضی هم با آن تجارت می کنند.

یک فروشنده آب می گوید: “ما آب را بشکه ای حدود ۱۴ سنت می فروشیم و دلال ها آنرا به مردم ۵۷ سنت می فروشند. یک ظرف آب ۲.۵ سنت است و فروش مجدد آن بیش از دوبرابر یعنی ۵.۶ سنت.”

زندگی مردم به طور مستقیم به فروشندگان آب وابسته است. یک مصرف کننده می گوید: “اینجا ۲۰ لیتر آب شیر حدود ۵.۶ سنت فروخته می شود و ما از این آب هم برای نوشیدن و هم برای لباس شستن استفاده می کنیم.”

هر روز صدها چرخ دستی مخصوص حمل آب در خیابان ها در رفت و آمدند. تامین هر قطره آب برای چنین جمعیت بزرگی از مردم، مانند فراهم کردن هر قطره از زندگی برای آنهاست.