نشانگرهای تغییرات اقلیم گذشته چون داده‌های ژئوشیمیایی آلی و معدنی، داده‌های گرده‌های گیاهی، دیرینه‌شناسی، روش‌های رسوب‌شناسی و ایزوتوپی می‌تواند درک بهتری از تغییرات اقلیمی و به تبع آن، تغییر در نوع فرم و فرآیندهای رسوبی و ژئومورفولوژی در گذشته و دلایل آن در اختیار ما قرار دهد.

به گزارش زیست آنلاین، مدیر زمین‌شناسی دریایی سازمان زمین شناسی از آغاز مطالعات جامع درباره اقلیم و تحولات رسوبی زاگرس با استفاده از مغزه‌های رسوبی در دریاچه آبزالو خبر داد.

دکتر مسعود زمانی پدرام با اشاره به آغاز مطالعات جامع درباره اقلیم و تحولات رسوبی زاگرس، با بیان اینکه این مطالعات با استفاده از مغزه‌های رسوبی در دریاچه آبزالو انجام می‌شود، افزود: مطالعات میدانی این پروژه به همت کارشناسان دفتر زمین‌شناسی دریایی و با همکاری مدیریت منطقه جنوب باختری، از ابتدای سال جاری در منطقه جنوب غربی زاگرس در دریاچه "آبزالو" در استان خوزستان، شهرستان "اندیکا" آغاز شده است.

بیشتر بخوانید: جدی‌ترین اثرهای تغییر اقلیم در ایران

وی با تاکید بر اینکه بررسی مستقیم دستگاهی تغییرات اقلیمی تنها برای چند دهه گذشته امکان‌پذیر است، خاطر نشان کرد: نشانگرهای تغییرات اقلیم گذشته چون داده‌های ژئوشیمیایی آلی و معدنی، داده‌های گرده‌های گیاهی، دیرینه‌شناسی، روش‌های رسوب‌شناسی و ایزوتوپی می‌تواند درک بهتری از تغییرات اقلیمی و به تبع آن، تغییر در نوع فرم و فرآیندهای رسوبی و ژئومورفولوژی در گذشته و دلایل آن در اختیار ما قرار دهد.

مدیر زمین‌شناسی دریایی سازمان زمین شناسی ادامه داد: نشانگرهای حساس به تغییرات اقلیمی و محیطی می‌توانند در محیط‌های طبیعی متنوعی مانند یخچال‌ها، حلقه‌های تنه درختان، مرجان‌ها، رسوبات غارها، تورب‌زارها و یا رسوبات دریایی و دریاچه‌ها بایگانی شوند. از این میان توالی‌های رسوبی نهشته شده درون دریاچه‌ها بایگانی ارزشمندی در مورد تغییرات پوشش گیاهی و جانوری، آب‌شناسی و همچنین میزان، نوع و منشأ رطوبت درون حوضه و حوضه آبریز آن، با میزان تفکیک‌پذیری بسیار زیاد به دست می‌آید.

زمانی، تالاب‌ها و دریاچه‌ها را مناطق ارزشمندی برای ثبت رخدادهای اقلیمی نظیر ترسالی و خشکسالی‌ها دانست که بررسی این داده‌ها می‌تواند راهگشای آینده برای شناسایی و پیش‌بینی اتفاقات آینده باشد، اظهار کرد: در این مطالعات از مغزه‌های رسوبی استفاده می‌شود. این مغزه‌ها "ستونی" و "عمودی" از رسوبات برداشت می‌شود. این مغزه‌ها معرف رسوب‌گذاری در دوره‌های مختلف اقلیمی است که هر کدام نشانگر شرایط محیطی زمان ته‌نشست خود هستند و باید گفت بازسازی تغییرات اقلیمی، شرایط محیطی با استفاده از پدیده‌های ژئو مورفولوژیکی گذشته می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در رابطه با دلایل، زمان و بزرگی تغییرات اقلیم در اختیار ما قرار دهد.

به گفته این محقق حوزه زمین‌شناسی دریایی، مطالعه رسوبات بستر دریاچه "آبزالو"، شرایط هیدرولوژیکی و ژئو مورفولوژیکی خاص منطقه، تحلیل فرایندهای فیزیکی، موقعیت و شرایط تکتونیکی و الگوی پرشدگی رسوبات که بر این دریاچه در گذشته حاکم بوده را تعیین می‌کند که علاوه بر آن الگوی تغییرات دوره‌های پرآبی و کم‌آبی، تاریخچه تغییرات دیرینه این دریاچه در گذشته را می‌توان بازسازی کرد.

وی اضافه کرد: این موضوع که تاریخچه رسوبی، اقلیمی و هیدرولوژی دریاچه به چه صورت بوده، یکی از مسائل مهمی است که فهم آن نیازمند مطالعه رسوبات بستر دریاچه آبزالو است.

بیشتر بخوانید: زاگرس نمی‌میرد زاگرس را می‌کشند

زمانی با اشاره به مطالعات قبلی که در راستای بازسازی شرایط اقلیمی و محیطی زاگرس در دریاچه "مهارلو"، "زریبار"، "طشک" و "بختگان" انجام شده، ابراز امیدواری کرد که این مطالعات در دریاچه آبزالو بتواند به درک بهتر عوامل مؤثر تغییرات اقلیمی در زاگرس و روند تغییرات سطح آب در دوره‌های گذشته آن کمک کند تا با استفاده از روندیابی این تغییرات بتوان نسبت به تحلیل شرایط کنونی و تحولات آینده آن اقدام کرد و آن را به عنوان شاخص و الگویی برای بسط این مطالعات در سایر مناطق کشور در طول هولوسن ارائه داد.

بیشتر بخوانید: عوامل تهدیدکننده «زاگرس»

تاثیر تغییرات محیط زیستی و اقلیمی بر میزان رسوب گذاری عوامل تأثیر گذار در پدیده رسوبگذاری متنوع می باشند که از آن جمله می توان وقوع سیلاب ها و تکرار آنها، تغییر رژیم هیدرولیکی، تغییر رژیم رسوبی، تغییر کاربری اراضی، تغییر در ویژگی های حوضه آبریز، دخل و تصرف در حریم طبیعی رودخانه ها و ساخت سازه های کنترل برای بهره برداری از منابع رودخانه ای را نام برد. در مطالعه ای تحقیق در رابطه میزان دبی رسوب رودخانه شهر چای در آذربایجان غربی و مقدار بارندگی در حوضه شهر چای انجام شده است و بررسی های حاصل از آن نشان داد با کمبود بارندگی در اثر تغییرات محیط زیستی و اقلیمی در این حوضه میزان ارتفاع آب و دبی جریان کاهش یافته در نتیجه دبی رسوب کاهش می یابد و رسوب گذاری در این رودخانه افزایش یافته است. و همچنین با گرم شدن هوای منطقه و ذوب سریع برف در ارتفاعات در فصول اولیه سال میزان سیلاب افزایش یافته در نتیجه مواد قابل حمل رودخانه مذکور افزایش می یابد که اثرات سوئی بر حریم طبیعی رودخانه داشته و میزان رسوب را در سد مخزنی شهر چای افزایش می دهد.