خشکسالی در سیستان و بلوچستان سال‌هاست که یکی از مشکلات این استان به شمار می‌آید. خشکسالی موجب مهاجرت تعداد زیادی از شهروندان این استان به دیگر نقاط ایران از جمله مناطق شمالی مانند مازندران و گلستان شده است.

به گزارش زیست آنلاین، با این حال جاری شدن سیلاب از سوی کشور افغانستان و رسیدن آن به زابل موجب شد تا مردم این منطقه که سال‌ها با خشکسالی دست و پنجه نرم کرده‌اند بیرون آمده و ورود سیلاب به زابل را جشن بگیرند. نوید برهانزهی، خبرنگار ویدئویی از تصاویر جاری شدن سیلاب در سیستان را در حساب توییتر خود منتشر کرده است.

کاربران توییتر همچنین تصاویری از برپایی نماز شکر در سطح شهر زابل منتشر کرده‌اند. با این حال آب سرازیر شده از سمت افغانستان به ایران ناشی از سیلاب است و چندان پایدار نخواهد بود. کماکان پیگیری دیپلماتیک مساله حق‌آبه ایران از رود هیرمند شاید بتواند بحران خشکسالی در این استان و به ویژه زابل را سر و سامان دهد.

بیشتر بخوانید: خشکیدگی تالاب هامون خشکسالی تالاب هامون

خشکسالی‌های اخیر به ویژه در زابل موجب گستردگی موج مهاجرت از این منطقه شده است. تالاب هامون که همیشه مکانی برای ماهیگیری و کسب درآمد مردم روستانشین اطراف زابل بوده حالا مدت‌هاست رنگ آب به خود ندیده و خشک شده است. این روزها تصاویری از قایق‌های وارونه مردم روستاهای اطراف زابل مقابل خانه‌هایشان به چشم می‌خورد. قایق‌های رنگارنگی که دیگر به کار آنها نمی‌آید و بیش از هر چیز به وسیله و سرگرمی برای بازی بچه‌ها تبدیل شده است.



ساخت سد کجکی روی هیرمند و نصب و به‌کارگیری انواع پمپ در مسیر رودخانه هیرمند جهت کشاورزی در افغانستان خشک شدن دریاچه هامون را رقم زده است. دریاچه هامون هفتمین تالاب بین‌المللی جهان است.

گرچه سرازیر شدن سیلاب اخیر افغانستان به ایران شادمانی را برای مردم سیستان به ارمغان آورده اما برخی نیز آن را کوتاه مدت دانسته و بر این باورند که به زودی اثراث این شادمانی محو خواهد شد. زهرا روستا، خبرنگار در زاهدان نیز در توییترش چنین نوشته است: «آب ورودی به سیستان، حق‌آبه نیست. سیلاب است که نتوانسته‌اند جلوی ورودش به خاک سیستان را بگیرند. یک ماه دیگر هم اثری از آن نیست؟«

ماجرای حقابه ایران از هیرمند چیست؟

حق‌آبه ایران از هیرمند، به دادخواست حقوقی ایران از آب رودخانه هیرمند در منطقه سیستان اشاره دارد. هیرمند پیش از این هم در ایران و هم در کشور افغانستان جاری بود اما جدایی هرات از خاک ایران در سال ۱۸۵۷ میلادی به موجب معاهده پاریس و امتناع افغانستان از جاری ساختن آب هیرمند در ایران، مساله حق‌آبه رودخانه هیرمند را به یکی از مسائل مهم سیاسی-زیست‌محیطی میان دو کشور بدل کرد.

پس از شکست مذاکرات میان سران ایران و افغانستان در سال‌های ۱۳۰۹ و ۱۳۲۷، با مداخله سه کشور آمریکا، کانادا و شیلی و با رای کمیسیون بررسی حق‌آبه هیرمند موسوم به کمیسیون دلتا، قراردادی در سال ۱۳۵۱ میان امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر وقت ایران و موسی شفیق، نخست‌وزیر وقت افغانستان در کابل به امضاء رسید. بر اساس این قرارداد در هر ثانیه ۲۶ مترمکعب آب (معادل ۸۵۰ میلیون مترمکعب در سال) سهم سیستان و دریاچه هامون است. تهران می‌گوید که افغانستان، حق‌آبه ایران را نقض می‌کند و مردم زابل نیز بارها از مسئولان خواسته‌اند تا ایران بر تلاش‌های دیپلماتیک برای ورود سهم آب هیرمند بیافزاید، به ویژه در این سال‌های خشکسالی و سختی. البته افغانستان نیز در شهرهای مختلف با مساله خشکسالی مواجه است.

بیشتر بخوانید: بحران آب در خاورمیانه عامل جنگ بعدی؟

مشکلات تنفسی و رواج سل در سیستان

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز گفته است که تا کنون ۱۶ جلسه ویژه برای بحث حق‌آبه هیرمند برگزار شده و حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران نیز در مذاکراتی با مقام‌های ارشد افغانستان این موضوع را پیگیری کرده است.

عدم آبگیری تالاب بین المللی هامون طی سال‌های اخیر در مساحتی حدود پنج هزار و ۷۰۰ کیلومتر مربع موجب شده بستر این تالاب به کانون حرکت شن‌های روان و ریزگردها در منطقه تبدیل شود. یکی از پیامدهای اصلی ریزگردها اپیدمی بیماری‌های ریوی و تنفسی از جمله سل در میان مردم منطقه شده است.

سیستان دو دهه است با خشکسالی فزاینده مواجه شده و این خشکسالی کشاورزی، دامداری و ماهیگیری در این منطقه را با مخاطره جدی مواجه کرده و زندگی را برای مردمان این منطقه دشوار ساخته است.