مطالعات جدید پژوهشگران نشان می‌دهد تداوم روند کنونی تخریب محیط‌زیست و تبعات آن بر جوامع محلی می‌تواند منجر به بروز بحرانی شدید در اقتصاد جهانی شده و احتمالاً باید شاهد تکرار بحرانی مانند بحران مالی سال ۲۰۰۸ میلادی باشیم.

به گزارش زیست آنلاین، فعالیت‌های انسانی منجر به بروز تغییراتی جدی در محیط‌زیست کره زمین شده و در پی آن انواع طوفان‌ها و تهدیدات جدی بشر را در جنبه‌های گوناگون ازجمله اقتصاد، تهدید می‌کند. کارشناسان تداوم این روند را خطرناک ارزیابی کرده و وقوع یک بحران اقتصادی جهانی مشابه سال ۲۰۰۸ میلادی را محتمل می‌دانند. بر این اساس اعلام‌شده است که نشان دادن واکنشی جدی در شئون اجتماعی و سیاسی برای اجتناب از بروز این بحران، موردنیاز است.

گرمایش جهانی، بزرگ‌ترین تهدید در تاریخ بشریتبر اساس این مطالعه انجام‌شده، اعلام شد که ترکیبی از گرمایش جهانی، ناباروری خاک، از دست رفتن گرده‌افشانی گیاهان، ورود مواد شیمیایی به طبیعت و اسیدی شدن اقیانوس‌ها، سبب بروز دامنه جدیدی از خطرات خواهند شد. به باور دانشمندان، اگرچه سیاست‌گذاران آن را جدی نمی‌گیرند اما این موارد ممکن است در تاریخ بشریت بزرگ‌ترین تهدید باشند.

در یک مقاله که اخیراً توسط مؤسسه تحقیقات سیاست عمومی منتشرشده، نسبت به این موضوع هشدار داده‌شده و اعلام می‌شود: زمینه ریسک جدید، بسیار پیچیده و بی‌ثبات است. این زمینه تهدیدات شامل خطر سقوط سیستم‌های کلیدی اجتماعی و اقتصادی در سطح محلی و حتی در سطح جهانی است. این حوزه ریسک جدید، تقریباً تمام زمینه‌های سیاست و جامعه بین‌المللی را تحت تأثیر قرار داده و تردیدهایی جدی برای میزان آمادگی جوامع مختلف در سراسر جهان نسبت به این موضوع وجود دارد.

بیشتر بخوانید: بلایای طبیعی و خسارتهای اقتصادی ناشی از آن با نگاهی به خسارات  اقتصادی سیل در ایران

ایجاد نقاط بحرانی در جامعه بشری و محیط‌زیستتا همین اواخر، بیشتر مطالعات مربوط به ریسک‌های زیست‌محیطی تمایل به بررسی تهدیدها را در انزوا داشتند: دانشمندان علوم آب‌وهوایی، اختلال در سیستم‌های آب‌وهوایی را موردبررسی قرار داده و زیست شناسان بیشتر بر موضوع بر تلفات اکوسیستم متمرکز بودند. برای اقتصاددانان خسارات ناشی از شدت طوفان و خشک‌سالی مهم بوده و هیچ‌کدام به عمق فاجعه پی نبرده بودند. نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد که چگونه تعاملات متقابل این عوامل می‌تواند موجب ایجاد نقاط بحرانی در جامعه بشری و محیط‌زیست شود.

این مقاله جدید با عنوان: یک تهدید، مواجه با فروپاشی زیست‌محیطی (This is a Crisis: Facing up to the Age of Environmental Breakdown) - یک مطالعه متأثر از چندین مقاله علمی، اسناد دولتی و گزارش‌های سازمان‌های غیردولتی است که توسط مرکز مطالعاتی IPPR تهیه‌شده است. در این مقاله، درباره سیاست‌هایی که در این حوزه به کار گرفته‌شده و یا باید به کار گرفته شود، توضیحاتی ارائه‌شده است.

بیشتر بخوانید: افزایش بلایای طبیعی در سایه تغییرات اقلیمی

چگونه از دست دادن زیرساخت‌های طبیعی امکان ایجاد تنش را در سطح جهانی افزایش می‌دهدپژوهشگران در این تحقیق، این موضوع را بررسی می‌کنند که چگونه از دست دادن زیرساخت‌های طبیعی مانند آب‌وهوای پایدار و زمین‌های حاصلخیز، بر حوزه‌هایی مانند بهداشت، سلامت، ثروت، نابرابری و مهاجرت تأثیر می‌گذارد. این موارد به‌نوبه خود امکان ایجاد تنش و اختلافات سیاسی را در سطح جهانی افزایش می‌دهند.

تأکید اصلی این مقاله بر تأثیرات انسانی بر تغییرات اقلیمی است و به این حقیقت اشاره‌شده است که این تغییرات با سرعت بی‌سابقه‌ای در تاریخ در حال وقوع است.

در این مطالعات، شواهد موجود در مورد تخریب وسیع سیستم‌های طبیعی با مجموعه‌ای از آمارهای جهانی ارائه‌شده است. بر این اساس اعلام شد: از سال ۲۰۰۵ تعداد سیل‌ها ۱۵ برابر بیشتر شده، وقایع شدید تغییرات دما ۲۰ برابر افزایش داشته و آتش‌سوزی با رشدی هفت برابری مواجه شده است. در حال حاضر میانگین فرسایش جهانی خاک حدود ۱۰ تا ۴۰ برابر سریع‌تر از روند طبیعی آن است. ۲۰ سال از مجموع رکوردهای گرم‌ترین سال‌های تاریخ هواشناسی یعنی از سال ۱۸۵۰ میلادی تاکنون، در ۲۲ سال گذشته بوده است؛ جمعیت جانوران مهره‌دار از دهه ۱۹۷۰ میلادی به‌طور متوسط ۶۰ درصد کاهش‌یافته و تعداد حشرات حیاتی برای گرده‌افشانی در بعضی از کشورها با روندی سریع رو به کاهش هستند.

تداوم این فرآیند، موجب تقویت بحران‌های سیاسی شده و با مشکلات اجتماعی و اقتصادی موجود مرتبط خواهد بود. این عوامل به‌طور بالقوه می‌تواند سقوط سامانمند اقتصاد جهانی را مشابه با بحران مالی سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ ایجاد کند. در آن زمان، یک بحران وام مسکن در آمریکا منجر به ریسک‌پذیری بیش‌ازحد اقتصادی شده و درنتیجه وحشت جهانی و عمیق‌ترین رکود اقتصادی از دهه ۱۹۳۰ به وقوع پیوست. مطالعات IPPR نشان می‌دهد که اگر آسیب‌های ناشی از سیل، طوفان و آتش‌سوزی‌های جنگلی از سوی ایالات‌متحده به‌شدت افزایش داشته باشد، این امر می‌تواند برای بار دوم رخ دهد.

روند شدید فرسایش زیست‌محیطی می‌تواند باعث تخریب فاجعه‌بار سیستم‌های انسانی شوددر این مقاله هشدار داده‌شده است که روند شدید فرسایش زیست‌محیطی می‌تواند باعث تخریب محیط زیست و نابودی فاجعه‌بار سیستم‌های انسانی شود. این تخریب به‌نوبه خود موجب فروپاشی اقتصادهای محلی شده و به‌تبع آن شوک‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مهمی در سطح بین‌المللی و از طریق سیستم‌های جهانی مرتبط و به‌هم‌پیوسته به وقوع خواهد پیوست. این شرایط، دقیقاً همان‌گونه است که در بحران مالی سال ۲۰۰۸ شاهد آن بودیم.

این مقاله همچنین نسبت به آسیب‌پذیری سیستم‌های غذایی هشدار داده و می‌گوید، سیستم غذائی انسان تنها به پنج گونه حیوانی و ۱۲ گونه گیاهی وابسته هستند که ۷۵ درصد از تغذیه جهانی را تأمین می‌کنند. فقدان تنوع، مقاومت در برابر خطرات ناشی از اختلالات آب‌وهوایی، خسارت خاک، آلودگی و تلفات گرده‌افشانی گیاهان، این حوزه را به‌شدت تهدید و تضعیف می‌کند. برای نمونه، تحقیقات پیشین نشان می‌دهد که بیش از ۶۰ درصد ذرت جهان در دو کشور چین و ایالات‌متحده امریکا تولید می‌شود و بروز هر گ.نه مشکل و بحران مرتبط با این محصول در کشورهای فوق، تبعاتی جدی در سطح جهانی در پی خواهد داشت.

بحران‌های زیست‌محیطی در آینده سبب خواهد شد که مهاجرت‌های ناشی از تبعات خشک‌سالی‌های طولانی و گرمای شدید در سراسر جهان و به‌طور ویژه در خاورمیانه، آسیای مرکزی و شمال آفریقا، افزایش پیدا کند.

بیشتر بخوانید: جدی‌ترین اثرهای تغییر اقلیم در ایران

بحران آب‌وهوایی موجب بروز موج مهاجرتیلوری لیبورن لانگتون (Laurie Laybourn-Langton) نویسنده اصلی این گزارش، درباره شرایط احتمالی پیش روی جهان گفت: بحران آب‌وهوایی احتمالاً موجب بروز موج مهاجرتی با وسعت ۱۰ برابر بیشتر ازآنچه براثر تلاطمات سیاسی و بحران‌های ناشی از بهار عربی، رخ داد؛ خواهد شد. در این بحران حدود ۱۲ میلیون نفر از کشورهای خود مهاجرت کردند. این روند گسترده مهاجرتی در اروپا تأثیرات منفی گسترده‌ای خواهد داشت. همان‌طور که در همه‌پرسی مرتبط با جدائی از اتحادیه اروپا در بریتانیا مشاهده کردیم، گروه‌های راست افراطی برای رسیدن به اهداف خود از حربه ایجاد ترس از مهاجرین استفاده می‌کنند که این موضوع نیز مشکلات سیاسی را در پی دارد. از سوی دیگر باید پذیرفت که شوک‌های زیست‌محیطی بسیاری از افراد را مجبور به ترک زادگاه خود خواهد کرد.

پژوهشگران در مطالعات متعددی نسبت به تبعات ناخوشایند تأثیرات اقلیمی در مناطق مختلف جهان هشدار داده‌اند و ذکر این نکته ضروری است که هیچ کشوری نمی‌تواند نسبت به تغییرات اقلیمی و تبعات آن بی‌تفاوت باشد زیرا در صورت بروز یک بحران در این رابطه، شرایط به‌صورت یک دومینو بزرگ به سایر مناطق جهان سرایت خواهد کرد.

خطرات ناشی از سیاست‌های آب‌وهوایی و بلایای طبیعیمطالعات در مورد نقاط گسیختگی مالی و اجتماعی بسیار اندک است اما نگرانی‌های مرتبط با این موضوع، در حال رشدی گسترده است. ماه گذشته سه خطر و ریسک جهانی توسط مجمع جهانی اقتصاد شناسایی شد که عبارت بودند از شرایط آب‌وهوایی نامناسب، خطرات ناشی از سیاست‌های آب‌وهوایی و بلایای طبیعی.

در این میان عواملی از قبیل کمبود آب، شتاب نابودی و انقراض گونه‌های جانوری و گیاهی و مهاجرت‌های گسترده اجباری در صدر ۱۰ خطر تهدیدکننده جهانی قرار دارند. این موارد موجب شده‌اند که جهان در آستانه فاجعه‌ای جدی قرارگرفته و از سوی دیگر کاهش سریع تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری نیز رشدی خطرناک دارد که قابل بازگشت نبوده و نمی‌توان موجودات منقرض‌شده را به چرخه حیات بازگرداند.

گزارش IPPR، یک طرح گسترده ۱۸ ماهه را برای اجتناب از این بحران، پیشنهاد می‌کند. در این برنامه پیشنهادی به سیاستمداران و رهبران جهان توصیه می‌کند با سرعت در مسیر استفاده از منابع تجدید پذیر و سوخت‌های سبز حرکت کنند. فهم و آموزش این موضوع به نسل جوان دارای اهمیتی حیاتی است. برای دستیابی به این امر خطیر، رسانه‌ها نقشی به سزا و حیاتی داشته و تنها در این صورت می‌توان از خطر بروز بحرانی جهانی که تمام شئون اقتصادی، زیست‌محیطی و سیاسی انسان را در برمی‌گیرد، اجتناب کرد.