محققان دانشگاه اکستر در انگلیس دریافتند آلودگی نوری بخش عمده ای از زیستگاه های مهم حیات وحش زمین را تحت تاثیر قرار می دهد.

به گزارش زیست آنلاین، از پایگاه خبری اسوشیتدپرس، بر اساس این تحقیقات، پرتوهای نور مورد استفاده انسان در شهرها و جوامع، پس از شکست و انعکاس در اتمسفر مسافت های طولانی را طی کرده و به زیستگاه های دوردست حیات وحش می رسد.
این نوع نور که به عنوان روشنایی آسمان شب (skyglow) شناخته می شود، دو سوم از زیستگاه های کلیدی حیات وحش در سطح زمین را تحت تاثیر قرار می دهد و حدود نیمی از گونه های ساکن این زیستگاه ها شب ها را زیر آسمان روشن به سر می برند. 
مطالعات قبلی نیز نشان می دهد که آلودگی نوری موجب تغییر رفتار گونه های مختلف و تمام زیست بوم می شود. 
نتایج تحقیقات اخیر از آن جهت مهم است که می دانیم بسیاری از گونه ها حتی نسبت به کوچکترین تغییرات در نور شب حساس هستند. نور شب میکروب ها، گیاهان و بسیاری از گروه های جانوری از جمله سخت پوستان، حشرات، ماهیان، دوزیستان، خزندگان، پرندگان و پستانداران را تحت تاثیر قرار می دهد. 
آلودگی نوری زمانبندی باز شدن برگ و گل گیاهان را بر هم می زند. در مناطقی که آلودگی نوری وجود دارد، معمولا پرندگان زودتر از موعد شروع به آواز خواندن می کنند. همچنین نور به گونه ای موجب تغییر رفتار میکروب ها می شود که می تواند بر چرخه کربن و سایر ترکیبات ارگانیک اثرگذار باشد. 

اثرات آلودگی نوری بر حیواناتدر قرن گذشته وسعت و شدت استفاده از نورهای مصنوعی به طوری افزایش یافته است که تاثیرات مهم و اساسی بر روی زیست شناسی و اکولوژی گونه های موجود در طبیعت گذاشته است. ما بین آلودگی نوری نجومی که باعث محدود شدن دید نسبت به آسمان می شود و آلودگی نوری اکولوژیکی که باعث تغییر نور طبیعی در اکوسیستمهای خاکی و آبی می شود تفاوت قائل می شویم. بعضی از عواقب فاجعه بار نور برای یکسری از گروه های جانوری شناخته شده هستند همانند مرگ پرنده های مهاجر در اطراف ساختمانهای بلند روشن و گم شدن لاکپشتها دریایی به دلیل وجود نورهای موجود در ساحلهای محل تولدشان. تاثیرات دقیق نورهای مصنوعی شبانه بر روی رفتار و اجتماع اکولوژی، ضرورت دفاع برای حفاظت محیط ایجاد کرده است.
انواع نورهایی که محیط زندگی حیوانات را روشن می سازد باعث اختلال در تمرکزو جفت یابی آنها گشته و صیدشان را در بسیاری از موارد مانند پروانه ها و ماهی ها برای شکارچیان آسان می کند که موجب بر هم خوردن سیکل طبیعت و رفتار طبیعی جانوران می گردد.

بیشتر بخوانید: آلودگی نوری خطری جدی برای سلامت انسان ها و جانداران

چند مثال از اثرات آلودگی نوری بر اکوسیستم های زنده • جیمر لیوید از دانشگاه فلوریدا در جین اسویل می‌گوید:طیف نور ممتد می تواند منجر به ایجاد اختلالاتی در رفتار کرمهای شب تاب می شود. این حشره نوری تولید می کند که از آن برای ارتباطات جنسی استفاده می شود.
لاکپشتهای دریایی محل هایی را برای تخم گذاری انتخاب می کنند که شن نرم داشته و تاریکی مطلق در آن حکم فرما باشد زیرا پس از بیرون آمدن بچه لاک پشتها از تخم با رویت کوچکترین نوری به سمت آن منحرف می شوند و در مسیر ار بین میروند.


• کند .دهند.فرانک ، پزشک و علاقمند به بیدها می گوید:بیدها(نوعی از پروانه ها) بیشتر به دور لامپهای خیابانی تجمع می کنند تا در اطراف لامپهای کم‌فشارسدیمی و این در حالی است که اگر توسط خفاشها شناسایی شوند به طور طبیعی و بصورت نامعقول و نامنظم شیرجه هایی می روند وبا تولید فرکانسهای ساختگی از دست آنها می گریزند ولی نور مصنوعی باعث کاهش این سیستم تدافعی در بیدها میشود و جمعیت آنها به سرعت کاهش می یابد.
متاسفانه لامپهای سدیمی علاج مقابله با آلودگی نوری نمی‌باشد. چراغهای سدیمی در گونه ای قورباغه موجب قطع موقت تغذیه طبیعی و بروز رفتارهای غیر ارادی وتکان نخوردنهای بلند مدت بعد از خاموشی چراغها می‌شود.


• سلامندر محقق شارون وایز کالچج یوتیکا  و  خانم  باریانت و باچنان محقق قورباغه در یوتیکا می گویند:سمندرها نیز زیر نورهای مصنوعی نمی توانند از تالابی به تالاب دیگر حرکت کنند و ساعتها بدون حرکت ساکن می مانند و این عدم حرکت موجب مرگ تدریجی و از بین رفتن آنها توسط صیادان شب می شود. کشف کرده اند که در معرض قرار گرفتن ناگهانی قورباغه ها توسط نور مصنوعی منجر به نمایش شبانه قورباغه ها و قطع موقت تغذیه طبیعی و بروز رفتارها و تکان نخوردن های بلند مدت بعد از خاموشی چراغ ها می شود.
مارین وی مور و سوزان جی کوهلر ار کالج ولسلی تاثیرات نور مصنوعی را بر روی آبزیان بی مهره دریاچه ها و تالاب های نیواینگلد آزمایش کرده اند. اطلاعات آنها نشان می دهد که فعالیت شبانه این حیوانات در سطح آب وابسته به مقدار نوری است که دریافت می کنند. این امر می تواند باعث کمتر خورده شدن جلبک ها و خزه در سطح توسط بی مهرگان شود که بالقوه باعث زیاد شدن جلبک ها و پایین آمدن کیفیت آب می شود.
همچنین یافته ای محدود نشان می دهد که اکوسیستم رودخانه می تواند تحت تاثیر نور مصنوعی قرار بگیرد.در نشست UCLA باربارا نایتینگیل از دانشگاه واشنگتن در سیاتل شرح داد که چندین گونه بخصوص ماهی مانند سلمون، هرینگ و سندلنس زیر نور  مصنوعی که بخشی از راه های آبی را روشن می کند جمع می شوند.توجه و تجمع غیرطبیعی ماهی در امتداد نور ها باعث می شودتا صید ماهی ها برای خرسها و دیگر صیادان آسانتر شده  و تاثیری منفی بر روی جمعیت ماهی های آسیب پذیر  بگذارد.
در گونه ای از ماهی ها مانند آزاد ماهی ها، شَگ ماهی ها، سندلس ها بر اثر تابش نور مصنوعی بر محیط زیست‌شان در آن منطقه تجمع کرده و صیدشان را توسط خرسها و دیگرشکارچیان آسانتر می سازند و بدینگونه جمعیتشان کاهش می یابد.

بیشتر بخوانید: آلودگی نوری به آلودگی های دیگر افزوده شد

پرندگان و آلودگی نورینور مصنوعی باعث تضعیف قوه جهت یابی پرندگان شده، موجب گم کردن لانه یا مسیرهای مهاجرتشان از تالابی به تالاب دیگر می گردد. همچنین نورهای قرمز و آبی برجهای بلند، پرندگان را جذب خود کرده و در نهایت این نورهای فریبنده باعث برخورد دسته های پرنده گان شده و کشته می شوند.   نورپردازی نامناسب برج ها, ساختمانها, میادین و نور آزاردهنده نورافکن ها برای پرندگان بخصوص در هنگام پرواز یا در حال دور زدن ها موجب خیرگی یا کوری موقت شده و باعث برخورد با یکدیگر یا برجها می شوند. تحقیقات حاکی از آنست که نورهای سفید و قرمز واکنش بیشتری را در پرندگان نشان می‌دهد. همچنین اثرات آلودگی نوری در دراز مدت برای پرندگان موجب تضعیف و سپس از بین رفتن قوه جهت یابی شان شده و در پیدا کردن راه بازگشت به لانه و یا تالابهای مهاجرتشان دچار مشکل شوند.
بااطلاعات و مطالعاتی که SOS   داشته است  پودل اسکای و دستیارانش  تخمین زده اند که ۱۰ درصد از جوجه ها هر ساله از بین می رود و  ۱۵ درصد دیگر در اثر تصادم با نورهای مصنوعی زخمی می شوند.
به تحقیقی که در شهر نیویورک آمریکا انجام گرفته توجه فرمائید تا خطرات ناشی از نور مصنوعی را بر پرندگان احساس کنید:
نیویورک شهری است که تقریبا هیچگاه نمی خوابد. شهری پوشیده از برجهای بلند و سربه فلک کشیده که رنگ و لعاب آن دل هر انسانی را به خود جلب می کند. از پروژکتورهای تزئینی برجها گرفته تا تیرهای چراغ برق خیابانهاو نورهای جذاب فروشگاه هاو تفرجگاه ها.
پائیز فصل کوچ و مهاجرت بسیاری از پرندگان است و نیویورک درست در مسیر عبور آنها به سمت مناطق گرمتر قرار دارد. با گذشت تقریبا یکماه از گذشت این فصل، نیویورکی ها هر روز صبح با لاشه پرندگانی مواجه می شدند که شبها و به هنگام مهاجرتشان به آسمانخراشها برخورد کرده اند. روشن ماندن چراغهای این ساختمان ها بلند، باعث منحرف شدن دسته های مختلف پرندگان مهاجر از مسیر اصلی شان می شود و این موضوع علاوه بر مرگ و میر پرندگان که ناشی از برخورد آنها با ساختمانهاست عوارض زیست محیطی فراوانی نیز به همراه دارد. پرستوها، دارکوب ها و بسیاری دیگر از پرندگان شبهای نیویورک را به روز آن ترجیح می دهندو در این فصل هر روز بعد از غروب خورشید ، نیویورکی ها شاهد پرواز دسته های مختلف پرندگان بر فراز آسمان این شهر هستند. این پرندگان غالبا با عبور از نیویورک و حرکت به سمت جنوب قصد دارند خودشان را به مناطق گرم تر برسانند. اما در سال گذشته نیویورک شاهد تحولاتی بود که به نظر می رسد بتواند در مهاجرت مطمئن تر و بی خطرتر پرندگان از فراز این شهر مثمرثمر واقع شود. برای اولین بار در اقدام بی سابقه مدیران بیش از ۱۰۰ آسمانخراش بلند در نیویورک تصمیم گرفتند که شبها چراغهای ساختمانهایشان را خاموش کنند. در میان شرکت کنندگان این طرح چندین آسمانخراش معروف نیویورک مانند امپایراستیت، کرایسلر و سیتی گروپ سنتر نیز دیده می شوند. مالکان این ساختمان ها دراقدام عجیب، امسال اصرار دارند که به خاطر حفظ جان پرندگان و مهیا کردن مهاجرتی امن تر برای آنان، چراغهایشان را در طول شب خاموش کنند اما به نظر می رسد در پشت این نیت خیرخواهانه آنها تمایلی نه بیشتر اما لااقل به همان اندازه برای ماهش هزینه هایشان در مصرف برق و انرژی وجود داشته باشد. بر اساس آمار ارائه شده از سوی یکی از محققان دانشگاه پنسیلوانیا، هر سال نزدیک به یک میلیون پرنده در نیویورک در اثر برخورد به پنجره های شیشه ای آسمان خراشهای این شهر کشته می شوند که البته بخشی از این تلفات به دیگر ساعات روز مرتبط می شود. اما اکثر آنها در طول شب اتفاق می افتد. مرگ و میر پرندگان در روز با مرگ آنان در شب تفاوت دارد.
در طول روز اکثر برخوردهای پرندگان با ساختمانها د رارتفاعاتی نزدیک به سطح زمین صورت می گیرد، چراکه آنها در اثر بازتاب نور در شیشه پنجره ها، آنها را با فضای باز اشتباه می گیرد و به سمتشان پرواز می کنند اما در طول شب بخصوص در فصل مهاجرت پرندگان روشن بودن چراغهای آسمانخراشها و فقدان بادهای قوی باعث می شود که پرندگان از مسیر اصلی شان خارج و به سمت آنها پرواز کنند.

بیشتر بخوانید: افزایش بی‌خوابی سالمندان در اثر آلودگی‌های نوری
تحقیقات امپایراستیت درباره آلودگی نوریعلاوه بر برخورد پرندگان با شیشه پنجره های آسمانخراشها، خستگی هم یکی دیگر از عوامل مرگ و میر آنها در نیویورک است. پرندگان در شب و به خصوص زمانی که آسمان شهر ابری باشد، بسوی نور ساختمانها جذب می شوند و با وزیدن بادهای خفیف در این فصل، مسیرشان را گم می کنند و به اشتباه بدور این ساختمانها می چرختند. آنها در بسیاری از موارد تا جایی به این کار ادامه می دهند که یا به ساختمان برخورد کرده و یا از شدت خستگی سقوط می کنند.تحقیقات در مورد مرگ و میر پرنده ها در نیوورک به سال ها قبل یعنی به سال ۱۸۸۷ و زمانی که مجسمه آزادی تازه در این شهر نصب شده بود، بر می گردد. امروز پرنده شناسان می گویند که هر شب بیش از صدها و حتی هزاران پرنده در این شهر و بعلت وجود آسمانخراشهای آن تلف می شوند. اگر چه در چند سطر قبل دلایلی برای مرگ و میر پرندگان در نیویورک ذکر شد، اما دانشمندان هنوز بطور کامل نتوانستند علت این پدیده را کشف کنند. دکتر “رابرت دی کاندیدو” سه سال است که در فصل پائیز از فراز برج امپایتراستیت نیویورک مهاجرت پرندگان را زیر نظر دارد. وی که در سالهای قبل و اوایل پائیز امسال شاهد مرگ و میر فراوان پرندگان بود، می گوید که از زمان اجرای طرح خاموشی چراغ ها در این آسمانخراش به بعد، تنها به لاشه ۴ پرنده مرده برخورده است که آنها هم در یک شب بارانی و نه در اثر برخورد مستقیم به ساختمان تلف شده اند. او می گوید: برخی از شبها پرندگان کمی گیج می شوند اما خاموش بودن چراغها کمک می کند که آنها می توان سرانجام مسیرشان را پیدا کنند. من در شبهای مه آلود هم در پشت بام این آسمانخراش ها به بررسی رفتار پرندگان پرداختم اگر چه دراین شبها به اشتباه بدور این ساختما نمی چرخند اما از وجود این ساختمان آگاهند و از نزدیک شدن آن پرهیز می کند.
بزرگترین برخورد:
در روزهای بارانی بعد از اجرای طرح خاموشی چراغها دکتر دی کاندیدو متوجه این مساله شد که در این مواقع پرندگان تمایل بیشتری برای ماندن در کنار یکدیگر دارند. آنها بعد از خلوت شدن محل مخصوص این آسمانخراش روی نرده های آن می نشینند و سپس بدون هیچ مشکلی به پروازشان ادامه می دهند او می گوید مرگ و میر پرندگان ارتباطی نسبتاٌ قوی با تعداد آنهادر گروهشان دارد بطوری که در مواقعی که تعداد اعضای گروه بیشتر است، درصد تلفات آنها ه مراتب پائین تر می آید.
بالاترین آمار مرگ و میر پرندگان در کنار آسمان خراش امپایر استیت به سال ۱۹۴۸ بر می گردد. در یکی از شبهای مه آلود پائیز آن سال این آسمانخراش نورانی باعث مرگ ۸۰۰ پرنده مهاجر شد. اما تعداد زیاد برخورد پرندگان به این برج در شبهای دهه ۱۹۷۰ و زمانی که چراغهای آن خاموش بود این سوال را پدید آورده است که آیا نور این ساختمان ها علت اصلی مرگ و میر این پرندگان است یا نه؟

صرفه جویی در انرژیهر سال میلیونها پرنده توسط گربه ها در آمریکا کشته می شوند براساس آمار رسمی، سالانه شکارچیان این کشور بیش از ۱۲۰ میلیون پرنده شکار می کنند بطور طبیعی ۶۰ تا ۸۰ درصد پرندگان تنها ۲ بار فرصت تجربه فصل پائیز را پیدا می کنند و قالباًٌ یا توسط دیگر حیوانات شکار می شوند یا به هنگام مهاجرت می میرند. به هر حال چه خاموش کردن چراغ ها در طول شب به عدم برخورد پرندگان به ساختمانها کمک کند یا نه، این طرح فواید زیادی برای آنها به همراه خواهد داشت که مهم ترین آنها، کمتر شدن مصرف برق و به طبع آن سوخت است که محیط زیست سالم تر و دست نخورده تری را در اختیار آنها می گذارد اما از طرف دیگر، این طرح فواید اقتصادی زیادی را به همراه آورده است. بر اساس تحقیقات صورت گرفته اگر هر ساختمانی که مجموع مساحت طبقات آن،۲٫۵ میلیون متر مربع یعنی یک سوم مساحت کل واحد های آسمان خراش امپایراستیت باشد در طول فصل پائیز و بعد از نیمه شب تمام چراغهایش را خاموش کند می تواند در پایان فصل از این طریق نزدیک به ۱۲۰٫۰۰۰ دلار در هزینه هایش صرفه جویی کند.

همانطور که خواندید سیاستهای کشورهای جهان اول حتی در لوای محیط زیست و به اسم اکولوژی محیط زیست به سمت صرفه جویی واستفاده صحیح و معقول پیش می رود حال آنکه رفتارهایی در کشور ما مشاهده می شود که حتی رگه هایی از تعقل نیز در مهندسی نورپردازی ساختمانها مشاهده نمی گردد و این موضوع شاید به سیاستهای کشور و ارزان بودن بهای انرژی در ایران مرتبط باشد. رشد تعداد پروژکتورهای تزئینی در شهرهای بزرگ و صنعتی جهت رنگارنگ ساختن نماها، وجود گوی های رنگی و چرخشی جهت جلب توجه و تاباندن پروژکتورهای لیزری مستقیماٌ و بدون هدف به آسمان از نمونه های تعقل بالای مهندسی نور در کشور ما می باشد که الزام تدوین قوانین نور و نورپردازی را صدچندان می کند.
کمی دقیق تر شوید تعداد پرندگان و نوع آن ها از چند سال گذشته تغییری کرده است؟