زیست آنلاین: در خصوص اهداف پشت پرده‌ی احتمالی توافقنامه‌ی پاریس و آثار اقتصادی پیوستن، متعهّد شدن و متعهّد ماندن کشورها به آن، بحث‌ها و گمانه‌زنی‌ها همچنان ادامه دارد. بعضی از کارشناسان بر این باورند که مالیات کربن، صرفاً یک ترفند سیاسی در پوشش شعارهای محیط زیستی، برای تضعیف جایگاه کشورهای در حال توسعه و جهان سوّمی در عرصه‌ی تجارت جهانی است.

به گزارش زیست آنلاین و به نقل از ساحت زیست، در خصوص اهداف پشت پرده‌ی احتمالی توافقنامه‌ی پاریس و آثار اقتصادی پیوستن، متعهّد شدن و متعهّد ماندن کشورها به آن، بحث‌ها و گمانه‌زنی‌ها همچنان ادامه دارد. بعضی از کارشناسان بر این باورند که مالیات کربن، صرفاً یک ترفند سیاسی در پوشش شعارهای محیط زیستی، برای تضعیف جایگاه کشورهای در حال توسعه و جهان سوّمی در عرصه‌ی تجارت جهانی است. دیدگاهی که در بسیاری از کشورهای جهان مطرح می‌شود و موافقان و مخالفانی دارد. به تازگی یکی از اساتید دانشگاه ایلینویز به اتّفاق چند پژوهشگر همکار، این موضوع را محور یک پژوهش قرار داده‌اند و به نتایج جالبی دست پیدا کرده‌اند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که بی‌شک اِعمال جهانی مالیات بر انتشار کربن، برندگان و بازندگانی خواهند داشت، ولی اعضای این دسته‌بندی، با آنچه که مخالفان تعهّد به توافقنامه‌ی پاریس تصوّر می‌کنند، می‌تواند متفاوت باشد، به این دلیل که شاخص‌های مدّنظر آن‌ها، احتمالاً شاخص‌های کاملی نیستند. نتایج این پژوهش را پایگاه اطلاع‌رسانی ScienceDaily در گزارش اخیر خود منتشر کرده است.

بیشتر بخوانید: لحاف ملا! به بهانه گزارشهای سریالی خبرگزاری مهر درباره توافقنامه پاریس!پیامدهای مالیات بر کربن جهانی بر اساس تحقیقات جدید، مالیات بر کربن جهانی، به خاطر کشورهایی که دارای مزیت رقابتی متفاوتی نسبت به دیگران هستند، مجموعه‌های تازه‌ای از برندگان و بازندگان اقتصادی را به‌وجود می‌آورد.

 طبق نتایج پژوهش تازه‌ای که مشترکاً توسط کارشناسان گروه «انرژی» و «سیاست محیط زیستی» دانشگاه ایلینویز نوشته شده؛ گرچه عقل سلیم می‌گوید که کشورهای فقیرتر احتمالاً بیشتر از سایر کشورها، بار سنگین و بی‌تناسب مالیات بر کربن جهانی بر سوخت‌های فسیلی مورد استفاده برای حمل و نقل و تولید نیروی برق را بر دوش خود احساس می‌کنند، پیامدهای بالقوه‌ی این مالیات بسته به عوامل متعدّدی، متفاوت خواهد بود.

 به گفته‌ی دان فولرتون، استاد مالیه‌ی دانشگاه ایلینویز و جانشین سابق معاون  دبیر وزارت خزانه‌داری امریکا، تعهّد به کاهش انتشار یا مالیات بر کربن جهانی، می‌تواند مجموعه‌های تازه‌ای از برندگان و بازندگان اقتصادی را در هر کشوری با هر درآمد سرانه‌ای ایجاد کند.

فولرتون گفت: «با اجرای هر نوع سیاست مدیریت کربنی در جهان، کشورهای کم‌درآمد این ترس را دارند که تعهّدات تحمیلی بر آن‌ها منجر به تنزّل و سقوط‌شان شود. ولی همه‌ی پیامدهای این موضوع کاملاً روشن نیست. آنچه ما دریافته‌ایم حاکی از آن است که این روند، برنده‌ها و بازنده‌هایی در همه‌ی گروه‌ها اعم از کشورهای ثروتمند، کشورهای فقیر و کشورهایی با درآمد متوسط خواهد داشت.»

وی افزود: «مطمئناً برخی کشورهای کم‌درآمد، مشخّصاً ضرر می‌کنند. ولی این که کشوری کم‌درآمد باشد، لزوماً به این معنا نیست که تحت اِعمال یکی از سیاست‌های کنترل کربن ضعیف‌تر شود. این موضوع در واقع به میزان اتکای اقتصاد کشورها به سوخت‌های فسیلی بستگی دارد.»

فولرتون و نویسنده‌ی همکارش «اریک موئِلِگر» از دانشگاه دیویس کالیفرنیا، به منظور تشخیص پیامدهای بین‌المللی احتمالی سیاست جهانی کربن، یکسری داده‌ی مقطعی اعم از ویژگی‌های کشورها و الگوهای تجارت مورد استفاده‌ی آن‌ها در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴، داده‌های میزان سرانه تولید ناخالص داخلی، تولید برق توسط انواع سوخت، و فعالیت صنعتی بخش‌هایی که سالانه بر اساس «شاخص‌های توسعه‌ی جهانی» بانک جهانی، گلچین می‌شوند را مورد بررسی قرار دادند. این دو پژوهشگر همچنین از گروه‌بندی کشورها توسط بانک جهانی بر اساس چهار طبقه گسترده‌ی درآمدی (کم درآمد، درآمد کمتر از متوسط، درآمد بالای متوسط و پُردرآمد) استفاده کردند.



فولرتون گفت که نتیجه تجزیه و تحلیل آن‌ها، تنوّع قابل توجّهی در میزان شدّت کربن و سطح تجارت هریک از این گروه‌ها نشان داده است. به گفته‌ی او: «ما در هر یک از گروه‌های درآمدی، دریافتیم که مالیات جهانی کربن برای اقتصادهای کم‌کربن مزیتی نسبت به اقتصادهای متکی به انتشار بالای کربن محسوب شده و از این زاویه، برندگان و بازندگانی در هر گروه به جا خواهد گذاشت. این بررسی‌ها نشان می‌دهد که ارزیابی بی‌ملاحظه‌ی پیامدهای توزیعی سیاست جهانی کربن صرفاً از نظر درآمد، ممکن است منجر به غفلت از تغییرات مهم در کشورهایی با درآمدهای مشابه شود و اساساً پیام موضوع را به کلّی مبهم کند.»

بعضی کشورها در معرض زیان‌های رقابتی قرار می‌گیرند، در حالی‌که دیگر کشورهای دارای نیروی انرژی آبی یا هسته‌ایِ بیشتر، مزیت رقابتی متمایزی خواهند داشت. فولرتون گفت: «درحالی‌که کشورهای با انتشار شدید کربن مورد اِعمال مالیات قرار می‌گیرند، کشورهای کم‌کربن قادر به فروش کالاهای خود در سراسر جهان خواهند بود. البته این‌طور هم نیست که کشوری نظیر فرانسه – با تولید ناخالص داخلی بالا و انتشار کربن پایین که به شدّت متّکی به انرژی هسته‌ای است- هیچ هزینه‌ای در رابطه با مالیات جهانی کربن نداشته باشد، بلکه فقط مزیت رقابتی بیشتری نسبت به سایرین از جمله کشورهایی که با آن‌ها از نظر درآمدی هم‌گروه است، مثل ایالات متّحده، بریتانیای کبیر و ژاپن خواهد داشت، و کشورهایی مثل روسیه که کالاهایی با کربن بالا صادر می‌کنند، در معرض ضرر اقتصادی بزرگی هستند، به‌‍خصوص اگر در حال رقابت برای فروش تولیدات‌شان در جهان باشند.»

وی اضافه کرد: «فقیرترین کشورها، به شکل بی‌تناسبی واردکننده‌ی سوخت‌های نفتی هستند، بنابراین اعمال مالیات کربن جهانی، قیمت نفت و گاز را بالا خواهد برد که موجب می‌شود این‌طور به نظر برسد که شما در حال تحمیل یک بار اضافی به کشوری فقیر هستید، ولی نتایج بررسی ما این موضوع را به روشنی تأیید نکرد.»

به گفته‌ی فولرتون و یکی از اساتید اقتصاد و همچنین یکی از کارشناسان مؤسسه‌ی Government and Public Affairs:«در فقیرترین کشورها، خیلی از مردم خودروی شخصی ندارند، بنابراین ممکن است اعمال مالیات کربن، بار مسئولیت زیادی برایشان نداشته باشد. از این نظر بعضی کشورهای کم‌درآمد، کمی بیشتر از آنچه شما فکر می‌کنید از اثرات مالیات جهانی کربن مصون هستند؛ اتیوپی یکی از فقیرترین کشورهای جهان ولی متّکی به انرژی آبی است، که یعنی این کشور نه تنها مستقیماً تحت تأثیر مالیات کربن قرار نخواهد گرفت، بلکه ممکن است از محل فروش محصولات ارزان‌تر به سایر کشورها درآمدی هم کسب کند. از سوی دیگر برای هائیتی، کشور به شدّت فقیری که خیلی وابسته به کربن است، ضرر و زیان مالیات کربن به دلیل هزینه‌های بالاتری که از جانب تواناییِ از دست رفته‌ی صادرات کالا متحمّل می‌شوند، دوبرابر خواهد شد.»

فولرتون گفت: «پیامدهای احتمالی مالیات کربن جهانی، به سیاست‌های داخلی کشورها نیز بستگی دارد.»

وی ادامه داد: «هر کشوری می‌تواند انتخاب کند که مالیات کربن، او را فقیرتر یا ثروتمندتر کند. مثلاً دولت امریکا که سهم زیادی دارد، می‌تواند درآمدهای مالیات کربن را صرف کمک به کسانی کند که باید هزینه بیشتری بابت بنزین، گرما و برق بپردازند. لابی‌گرهای نفت و گاز به دنبال راهی برای محافظت از صنعت و منافع‌شان هستند، ولی همه‌ی این درآمد به راحتی می‌تواند برای کمک به مردم کم‌درآمدی که با هزینه‌های بالاتر برق و سوخت مواجهند، اختصاص داده شود. در نتیجه، سیاست‌‌های داخلی یک کشور است که بازتوزیع درآمد در آن را هدایت می‌کند.»

بیشتر بخوانید: تغییرات اقلیم منافع ملی را تهدید می کند منبع: پایگاه اینترنتی ScienceDaily به نقل از دانشگاه ایلینویز

برگردان به فارسی: زهرا انوشه