داده‌های آماری نشان می‌دهد که اگرچه تغییر اقلیم و عوامل آن در کاهش سطح منابع آبی در قم موثر بوده‌است و اطلاعات هواشناسی و محیطی نیز این عامل را اثبات می‌کند ولی نمی توان نقش عوامل انسانی را نیز در این زمینه نادیده گرفت، علاوه برآن بدلیل قرارگیری استان قم در انتهای حوضه آبریز، همواره با کمبود منابع آبی روبرو بوده ایم.

به گزارش زیست آنلاین، دکتر عطیه نظری، رئیس گروه تحقیقات و پژوهش شرکت آب منطقه‌ای قم در دور سوم مناظرات دانشجویی دانشگاه‌های استان قم که به همت جهاد دانشگاهی واحد استان در دانشگاه حضرت معصومه(س) برگزار شد، به تشریح عوامل موثر در کاهش منابع آبی استان قم پرداخت و گفت: گزاره‌هایی که در این مناظره به آن پرداخته شد مرتبط به بحث نقش عوامل اقلیمی در بحران منابع آبی است که در این مساله باید به چند گزاره جدی توجه کرد.

وی افزود: داده‌های آماری نشان می‌دهد که اگرچه تغییر اقلیم و عوامل آن در کاهش سطح منابع آبی در قم موثر بوده‌است و اطلاعات هواشناسی و محیطی نیز این عامل را اثبات می‌کند ولی نمی توان نقش عوامل انسانی را نیز در این زمینه نادیده گرفت.

وی تصریح کرد: بارش متوسط استان قم ۱۵۶ میلی‌متر در سال است؛ اما در چهل سال اخیر تعداد سال‌هایی که آمار بارندگی بیشتر از مقدار متوسط است بسیار اندک است؛ درعین حال تغییر آشکار الگوی بارش برف به الگوی باران از سال ۱۳۸۵ سبب تغییر رژیم رواناب در استان شده‌است.

رئیس گروه تحقیقات کاربردی شرکت آب منطقه‌ای استان قم بیان کرد: همه مواردی که در مناظره بیان شد از جمله تغییرات اقلیمی و مدیریت منابع آب در مشکلات امروز در حوزه آبی موثر است و همه این موارد باید در جای خود بررسی شود.

بیشتر بخوانید: وضعیت منابع آب در ایران

۶۳۳۵ حلقه چاه در قم وجود داردوی با اشاره به این نکته که ۶۳۳۵ حلقه چاه در قم وجود دارد، بیان کرد: اولین چاه عمیق در استان قم مرتبط به دهه ۳۰ شمسی است و ظرف ۶۰ سال اخیر، شش هزار حلقه چاه حفر شده‌است که این تعداد برای استان کم آبی مثل قم با حجم تغذیه اندک منابع آبی، بسیار زیاد است؛ از مجموع منابع آب زیرزمینی موجود در استان، بیش از ۹۱ یک درصد به مصرف کشاورزی می‌رسد، حدود ۵ درصد در بخش صنعت و مابقی آن در بخش شرب و بهداشت مصرف می شود.

وی با اشاره به فعالیت چاه‌های غیر مجاز در قم بیان کرد: از سال ۶۵ تا ۹۶ شاهد یک روند صعودی در تعداد چاهها و بهره برداری از منابع آب زیرزمینی بوده‌ایم، ولی علیرغم افزایش تعداد چاهها، حجم آبدهی سفره های زیرزمینی افزایش نیافته  و این بدان معنی است که پتانسیل آبخوانها درحال کاهش بوده و برداشت آب زیرزمینی بیش از توان انها اتفاق می افتد و این مسئله بسیار نگران کننده است.

نظری بیان کرد: پس از احداث سدها، علاوه بر کاهش ورودی رواناب رودخانه های استان، در حوزه آب‌های زیرزمینی نیز مشکلات بزرگی ایجاد شده‌است؛ اگر چه بخشی از کاهش ورودی آب به سد ۱۵ خرداد به مسایل اقلیمی مربوط است ولی بخش عمده آن به دلیل احداث سدهای بالادست و برداشت‌های بی رویه است.

باید به فکر منابع جدیدی برای تامین نیاز آبی استان قم بودوی در پایان گفت: بدلیل قرارگیری استان قم در انتهای حوضه آبریز، همواره با کمبود منابع آبی روبرو بوده ایم و این مسئله با رشد سریع جمعیت در دهه ۷۰، نمود بیشتری پیدا کرد.

وی ادامه داد: در این راستا وزارت نیرو طرحی را برای انتقال آب از حوضه آبریز رودخانه دز به حوزه قمرود اجرا کردکه شامل حفاری بیش از پنجاه کیلومتر تونل، احداث سد کوچری به گنجایش ۲۰۷ میلیون مترمکعب  و اجرای خط انتقال به طول بیش از ۱۸۰ کیلومتر می باشد که از سال ۱۳۹۰ به بهره برداری رسیده است و درحال حاضر بخش عمده ای از نیاز آب شرب استان قم را تامین می‌کند.

وی تاکید کرد: باتوجه به رشد جمعیت و تقاضای بیشتر آب در استان، از سال ۱۴۰۵ باید به فکر منابع جدیدی برای تامین نیاز آبی استان باشیم.

نکته قابل توجه آنکه پیرامون اخبار استان قم، به تازگی اخباری منشر شده مبنی بر در نظر گرفتن قم به عنوان شهر نمونه محیط زیستی ایران. اخبار حکایت از آن دارد که در جلسه‌ای که با حضورعیسی کلانتری معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست، برگزار شده مدیران و مسئولان شهر قم خواستار حمایت سازمان حفاظت محیط زیست کشور از طرح احداث ساختمان‌های سازگار با محیط زیست در شهر قم شدند.

در ادامه معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست نیز ضمن ارائه گزارشی از وضعیت محیط زیست کشور، از این طرح نوآورانه که باهمراهی تمامی مدیران ارگان‌ها و نهاد‌های مربوطه در شهر مقدس قم درحال عملیاتی شدن است، استقبال کرده اند.

به گزارش سیناپرس، بر اساس اخبار و گزارش ها، وجود پتانسیل فراوان در استان قم از جمله همراهی مدیریت پیشرو با طرح‌های محیط زیستی و خصوصا حضور و همراهی مدیریت حوزه‌های علمیه کشور و پشتوانه عظیم معنوی آن به عنوان مرکز شیعیان جهان که توان فرهنگ سازی گسترده و قوی دارد، دلیل انتخاب شدن این شهر به عنوان شهر نمونه محیط زیستی کشور است.

اما با توجه به آمار و اطلاعات منتشر شده در خصوص کمبود منابع آبی در این استان، این تفکر ایجاد می شود که شهر نمونه زیستی چه شاخص هایی را در می گیرد و قم تا چه میزان در دستیابی به این شاخص ها موفق بوده است؟

بیشتر بخوانید: انتخاب قم به عنوان شهر نمونه محیط زیستی ایران

تعاریف زیست پذیری و شهر زیست پذیرشاید بتوان عنوان نمود اولین مفهوم زیست پذیری تحت عنوان (خیابان های زیست پذیر)  توسط دانلد اپلیارد در سال ۱۹۸۱ ارائه شد. در نظری دیگر، زیست پذیری بدان معنی است که فرد خود را به عنوان یک شخص واقعی در شهر تجربه کند .

در بیشتر تعاریف موجود معنای زیست پذیری معادل کیفیت زندگی در نظر گرفته شده است: کیفیت زندگی که توسط شهروندان یک شهر تجربه می شود با توانایی آنها برای دسترسی به زیرساخت ها حمل و نقل ،ارتباطات ، آب و فاضلاب ، غذا ، هوای پاک، مسکن ارزان قیمت، اشتغال موثر و فضای سبز و پارک ها گره خورده است. همچنین میزان زیست پذیری یک شهر با نحوه و میزان مشارکت ساکنان آن شهر در تصمیم گیری برای برآوردن نیازهای خود تعیین می شود. درچنین زمینه ای پایداری عبارت از توانایی تقویت کیفیت زندگی است که می توان برای آن ارزش قائل شد.

در تعریف دیگر، سکه زیست پذیری دو رو دارد. ابزار معیشت یکی از آن دو و پایداری بوم شناسانه دیگر روی آن است. ابزار معیشت یعنی این که شغل ها به اندازه کافی به مسکن آبرومندانه ای که اجاره آنها با دستمزد متناسب باشد، نزدیک بوده و دسترسی به خدماتی که زیستگاه سالم به وجود می آورد، مهیا باشد. ابزار معیشت نیز باید پایدار باشد.