بر اساس آیین‌نامه اجرایی نحوه جلوگیری از آلودگی صوتی که توسط هیات وزیران تصویب شده است، تراز متوسط استاندارد روزانه آلودگی صوتی - بین ساعت ۷ تا ۲۲ - در پهنه‌های مسکونی ۵۵ دسی‌بل و تراز متوسط استاندار شبانه آن - بین ساعت ۲۲ تا ۷ - ۴۵ دسی‌بل است، این آیین نامه اجرایی در حالی به تصویب رسیده است که پیش از این گزارش ها حکایت از آن داشت که در شهرهای بزرگ ایران میزان آلودگی صوتی ۲۰ برابر حد مجاز است.

به گزارش زیست آنلاین، در سالهای اخیر با توسعه مناطق شهری و صنعتی افزایش صداهای ناهنجار و شدید موضوع مهم مناطق شهری است. بطوریکه امروزه آلودگی صوتی به عنوان یکی از مهمترین مشکلات انسانی بخصوص در مناطق شهری محسوب می گردد که عملاً زندگی عادی مردم را مختل نموده است. اثرات آلودگی صدا از دو جنبه فیزیکی و روانی قابل تامل است که تاثیر فیزیکی صدا در رابطه با انتشار و انتقال آن در هوا و تاثیر روانی در رابطه با روح و روان انسان می باشد. کاهش صدا لزوماً نیاز به شناخت منبع، شدت و نوع صوت و اطلاعات کافی درباره عناصر کنترل کننده صدا دارد. اصولاً صدا از منابع مختلفی نظیر حمل و نقل شهری، کارخانجات، فرودگاهها و مناطق تجاری یا نظیر آن تولید می شود. شدت صدا در ارتباط با مسافت، غلظت هوا، شرایط آب و هوائی نظیر رطوبت، درجه حرارت، باد و خصوصیات عنصر کنترل کننده متفاوت است. 
در رابطه با صدا و محیط زیست آنچه که مطرح می شود مقوله آلودگی صوتی است. آلودگی صوتی عبارت است از شرایطی که در آن بهداشت عمومی، رفاه، راحتی و آسایش زندگی انسان و یا محیط اطراف او در اثر سروصدا تحت تاثیر قرار می گیرد به حدی که نتایج این آلودگی صوتی غیر قابل قبول باشد.

بیشتر بخوانید: موضوع آلودگی صوتی در تهران

عوارض زیانبار آلودگی صوتیاز جمله اثرات منفی این پدیده می توان به افت شنوایی، عدم تمرکز، خستگی، کاهش توانایی حرفه ای و... اشاره کرد. این پدیده حتی بر روی حیات دریایی نیز اثرات مخرب و زیانباری را بر جای می گذارد.

اگر آلودگی صوتی بر اساس آزمایشات انجام شده روی انسان و حیوانات زیاد (بین ۱۵۰ تا ۱۶۰ دسی بل) باشد، باعث مرگ حیوانات می شود اما در مورد انسان نیز آلودگی صوتی، فشار خون، ضربان قلب و حرارت بدن را بالا می برد و به مرور زمان باعث استرس می شود.

همچنین آلودگی صوتی می تواند باعث تحریک و تخریب سلسله اعصاب شود و حتی به راحتی میزان شنوایی را کاهش دهد. بررسی ها نشان می دهد در مناطق مسکونی که آلودگی صوتی زیاد است، افراد عصبی و مضطرب هستند و دچار اختلال خواب می شوند. آنها به دلیل اینکه خواب خوب و منظمی ندارند، همیشه عصبی می شوند. 

حتی آلودگی صوتی روی مغز افراد هم تاثیر می گذارد. از سوی دیگر، آلودگی صوتی بر رشد کودکان نیز تاثیر می گذارد و می تواند باعث کاهش شنوایی هم در کودکان و هم در بزرگسالان شود. حتی در ترازهای بالای صدا با توجه به سن افراد می تواند کری دائمی یا موقتی نیز ایجاد کند.

بیشتر بخوانید: آلودگی صوتی در کدام مناطق تهران بیشتر است؟

اصفهان و تهران سر و صدایی بالاتر از حد استاندارد دارندبر اساس این گزارش، مطالعات مختلف در ایران نشان داده که اصفهان، تهران و چند شهر دیگر در مقایسه با استانداردهای زیست محیطی در اغلب ایستگاه های اندازه گیری این شهرها، سر و صدای بالاتر از حد استاندارد دارند. ضمن اینکه شهر اصفهان از آلودگی صوتی بالایی برخوردار است و در اکثر موارد بالاتر از استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست ایران است.

به صورت کلی برای کاهش اثرات زیانبار صدا و آلودگی های ناشی از آن یکسری قوانین و مقرراتی در همه کشورها از جمله ایران تعیین شده است که باعث کنترل صدا می شود.

در شهر تهران بالغ بر ۴۰ بزرگراه وجود دارد که عبور و مرور خودروها در این بزرگراه ها و صدایی که تولید می کنند، مهم ترین عامل آلودگی صوتی است که در بسیاری مواقع آلودگی صوتی در این محل ها به ۷۵ تا ۸۵ دسی بل می رسد. بنابراین مناطق مسکونی در نزدیکی بزرگراه از لحاظ آلودگی صوتی در شرایط بحرانی قرار دارند.

بزرگراه های شهید مدرس، شهید همت، امام علی (ع)، یادگار امام (ره)، کردستان، شهید حکیم و رسالت از جمله بزرگراه هایی هستند که آلودگی صوتی دارند که از این میان بزرگراه همت با ۸۵ دسی بل بیشترین تراز آلودگی صوتی را به خود اختصاص داده است. یک استاندارد دیگر نیز وجود دارد که مناطق شهری را به ۵ منطقه تقسیم و میزان آلودگی صوتی را در هوای آزاد در شب و روز تعیین می کند. 

در این استاندارد میزان حد مجاز تولید صدا در مناطق مسکونی در روز باید تنها ۵۵ دسی بل و در شب ۴۵ دسی بل باشد؛ در حالی که در بزرگراه ها ۷۰ تا ۸۰ دسی بل آلودگی ایجاد می شود. بنابراین وضعیت آلودگی صوتی نه تنها خوب نیست بلکه در برخی نقاط ناگوار است.

شرکت کنترل کیفیت هوا مطالعاتی در زمینه «وضعیت آلودگی صدای منطقه از لحاظ ترافیکی» انجام داده که بر اساس آن مناطق دارای آلودگی صوتی از لحاظ ترافیکی مشخص شده اند. این رتبه بندی بر اساس سرعت خودروها در منطقه، مقدار کیلومتر پیمایش خودروها و توزیع آنها در هر منطقه و میزان بزرگراه های موجود انجام گرفته که مناطق ۶، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۷، ۱۳، ۳، ۱۹، ۱۸ و ۲ به ترتیب رتبه اول تا دهم آلودگی صوتی را از لحاظ ترافیکی دارند و اکثر خیابان های اصلی در این مناطق دارای تراز آلودگی صوتی بیش زا ۷۰ دسی بل هستند. با این اوصاف منطقه ۶ بالاترین آلودگی صوتی را از نظر میزان ترافیک دارد. 

آنچه بسیار حائز اهمیت است، عدم کاهش محسوس آلودگی صدا در شب های تهران با وجود کاهش تردد خودروها، موتورسیکلت ها و به طور کلی تقلیل فعالیت های شهری است. شاید از دلایل این موضوع وجود نداشتن راهکارهای زیرساختی در بافت شهری برای تقلیل آلودگی صوتی است. همچنین افزایش روند ساخت و ساز در شهر تهران خارج از توان شهری و زیست محیطی این شهر مطابق قوانین و الزامات موجود در شب از دیگر علل افزایش آلودگی صدا در شب های تهران است.

بیشتر بخوانید: منبع اصلی آلودگی صوتی و هوا، موتورسیکلت‌ها هستند

حد مجاز آلودگی صوتی در ایرانبر اساس آیین‌نامه اجرایی نحوه جلوگیری از آلودگی صوتی که توسط هیات وزیران تصویب شده است، تراز متوسط استاندارد روزانه آلودگی صوتی - بین ساعت ۷ تا ۲۲ - در پهنه‌های مسکونی ۵۵ دسی‌بل و تراز متوسط استاندار شبانه آن - بین ساعت ۲۲ تا ۷ - ۴۵ دسی‌بل است.

ضمن اینکه بر این اساس، پهنه‌های مسکونی عبارتند از پهنه‌هایی که کاربری غالب آن‌ها مسکونی و کارکرد اصلی آن سکونت است و کاربری‌های مربوط به فعالیت‌های پشتیبان برای تامین نیازهای روزمره و اولیه ساکنان محلات را نیز در خود جای داده‌اند. در این پهنه تامین آسایش و امنیت ساکنان مبنای انتخاب کاربری‌های مجاز به استقرار است.

حدود مجاز استاندارد روزانه صوت - بین ساعت ۷ تا ۲۲- در پهنه‌های صنعتی ۷۵ دسی‌بل و تراز متوسط استاندار شبانه - بین ساعت ۲۲  تا ۷ - نیز ۶۵ دسی‌بل پیش‌بینی شده است.

بر اساس آیین‌نامه اجرایی نحوه جلوگیری از آلودگی صوتی، پهنه صنعتی پهنه‌ای است که کاربری صنعتی دارد و طبق ضوابط محیط زیست استقرار صنایع این پهنه در شهرها مجاز نیست و باید با فاصله مناسب بیرون از شهر یا نواحی مسکونی قرار گیرند.

همچنین تراز متوسط استاندارد روزانه صوت -  بین ساعت ۷ تا ۲۲ - و تراز متوسط استاندارد شبانه آن - بین ساعت ۲۲ تا ۷- در پهنه های تجاری - اداری به ترتیب ۶۵ و ۵۵ دسی‌بل است. پهنه تجاری - اداری به قسمت‌هایی از شهر گفته می‌شود که عمدتاً دارای کاربری تجاری صرف یا کاربری‌های مرتبط با آن باشد. بازارها و پاساژها در این پهنه قرار می‌گیرند.

در پهنه‌بندی‌های شهری، پهنه‌ای به اسم پهنه مختلط نیز وجود دارد که عبارت است از پهنه‌ای که فضاهای زیادی از کار و فعالیت در بافت‌های مسکونی پدید آمده و از استقرار توأمان کارکردهای سکونت، کار و فعالیت شکل گرفته است. متوسط استاندارد روزانه صوت در این پهنه ۶۰ و تراز متوسط شبانه آن ۵۰ دسی‌بل پیش‌بینی شده است.

این آیین نامه اجرایی در حالی به تصویب رسیده است که پیش از این گزارش ها حکایت از آن داشت که در شهرهای بزرگ ایران میزان آلودگی صوتی ۲۰ برابر حد مجاز است.

بر اساس این گزارش، باید توجه داشت که آلودگی صوتی عوارضی همچون سقط جنین، افزایش فشار خون، سکته قلبی، افت شنوایی و کاهش راندمان کار را به همراه دارد.

بیشتر بخوانید: استاندارد آلودگی صوتی در محیط به چه میزان است؟

نقش درختان در کنترل آلودگی صوتیجهت تعدیل صوت قبلاً از عناصر غیره زنده استفاده می گردید، در حالیکه با استفاده از درختان و درختچه های زینتی نه تنها آلودگی های صوتی کاهش می یابند بلکه به حفاظت و زیبایی محیط زیست نیز کمک قابل ملاحظه ای می نمایند. اثر گیاهان در کنترل صدا بستگی به نوع درخت و درختچه متفاوت است. با توجه به نوع، ارتفاع، تراکم، بافت، خصوصیات برگ و طرز قرار گرفتن آن، موقعیت درختان و شرایط آب و هوایی میزان کاهش شدت صوت متفاوت می باشد. گیاهان از طریق جذب، انکسار و انحراف صدا باعث کنترل آن می گردند. آنها همچنین با تبدیل صداهای ناهنجار به صداهای دلپذیرتر از طریق حرکت برگها باعث کاهش اثرات نامناسب صداها می شوند.