بر اساس آخرین آمار موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، وسعت رویشگاه‌های جنگلی ایران حدود ۱۲ میلیون هکتار و سرانه هر ایرانی از جنگل، کمتر از دو دهم هکتار است که یک چهارم سرانه جهانی می‌شود بنابراین باید توجه ما به حفظ رویشگاه‌های جنگلی، ۴ برابر توجه جهانی باشد.

به گزارش زیست آنلاین، بر اساس آخرین آمار موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، وسعت رویشگاه‌های جنگلی ایران حدود ۱۲ میلیون هکتار و سرانه هر ایرانی از جنگل، کمتر از دو دهم هکتار است که یک چهارم سرانه جهانی می‌شود بنابراین باید توجه ما به حفظ رویشگاه‌های جنگلی، ۴ برابر توجه جهانی باشد.
رویشگاه‌های جنگلی ایران، چهار برابر توجه جهانی را می‌طلبد
درختان در بیشتر فرهنگ‌ها و ادیان جایگاه ویژه و ارزشمندی دارند، در دین مبین اسلام هم بر حفظ طبیعت و درخت تاکید شده به طوری که شکستن شاخه درخت به شکستن بال فرشته تشبیه شده است. 

یک درخت بالغ در هر فصل به اندازه نیاز مصرف ۱۰ نفر در سال اکسیژن تولید می‌کنددرخت نماد آبادانی، شاخص سرسبزی، خرمی و مظهر زندگی است و باعث لطافت هوا، آسایش و صفا و پاکی طبیعت می‌شود که باید آن را قدر بدانیم. 
، در نتیجه جنگل‌ها به عنوان فیلترهای عظیم، هوای زمین را تصفیه می‌کنند، پالایش خاک و کنترل آلودگی صوتی نیز از دیگر مواهب درختان است، آنها می‌توانند به اندازه یک دیوار سنگی سر و صدای ناشی از فرودگاه‌ها و بزرگراه‌ها را کاهش دهند. 
از سوی دیگر با کاهش سرعت روان‌آبها باعث نفوذ بیشتر آنها به درون آبخوان‌ها و جلوگیری از هدر رفت آب می‌شوند، کاهش فرسایش خاک، ذخیره‌سازی دی اکسید کربن و در نتیجه کاهش تغییرات اقلیم و افزایش گرمای زمین از دیگر مزایای درختان است.
با تمام این مزایا اما به نظر می‌رسد در کشور آن‌طور که باید به درختان و حفاظت از آنها توجه نمی‌شود؛ نابودی دو میلیون هکتار از جنگل‌های شمال از دهه ۳۰ تاکنون گواه این ادعاست.
بنا به گفته عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، حدود ۱.۶ میلیون هکتار از جنگل‌های شمال کشور باقی مانده است که این رقم در دهه ۳۰ حدود ۳.۵ میلیون هکتار بود یعنی در این مدت حدود دو میلیون هکتار عرصه جنگلی را از دست داده‌ایم، البته نیمی از ۱.۶ میلیون هکتار موجود نیز تا حدود زیادی تخریب شده است.
«محمد درویش» روز چهارشنبه همزمان با روز درختکاری و آغاز هفته منابع طبیعی افزود: طبق آخرین آمار، حدود ۱۲ میلیون هکتار وسعت رویشگاه‌های جنگلی کشور است اگر این رقم را بر ۸۰ میلیون جمعیت ایرانی تقسیم کنیم سرانه هر نفر برای جنگل کمتر از دو دهم هکتار می شود در صورتی که میانگین سرانه هر شهروند در کره زمین ۸ دهم هکتار جنگل است.

بیشتر بخوانید: معرفی زیباترین جنگل های ایران

سهم هر ایرانی کمتر از یک چهارم متوسط سهم هر شهروند کره زمین از جنگل استدبیر سیاست محیط‌ زیست در مرکز بررسی‌‌های راهبردی نهاد ریاست جمهوری ادامه داد: یعنی اینکه سهم هر ایرانی کمتر از یک چهارم متوسط سهم هر شهروند کره زمین از جنگل است بنابراین باید توجه ما به حفظ رویشگاه‌های جنگلی، چهار برابر توجه جهانی به حفظ جنگل‌ها باشد که البته نه تنها چنین اتفاقی نیفتاده بلکه ما هر سال شاهد کاهش سطح رویشگاه‌های جنگلی کشور هستیم.
این فعال محیط زیست افزود: گزارش‌هایی داشته‌ایم مبنی بر اینکه بخش‌های وسیعی از جنگل‌های هیرکانی در حال خشک شدن هستند، همچنین حدود ۴ میلیون نهال شمشاد به خصوص گونه هیرکانیوم که گونه اندمیک ایران است و در هیچ جای دیگر دنیا وجود ندارد خشک شده است.
وی ادامه داد: همچنین در دو دهه اخیر حدود ۱۵ میلیون پایه بلوط خود را در جنگل‌های زاگرس که بزرگترین رویشگاه‌های ماست از دست داده‌ایم، وضعیت در منطقه ارسباران به دلیل ساخت‌وسازها، فعالیت‌های معدنی و تجاوز به عرصه‌ها به بهانه توسعه کشاورزی بسیار نامطلوب است.
درویش گفت: وضعیت جنگل‌های دریایی و آبی ما نیز مناسب نیست، در منطقه خلیج فارس و دریای عمان به علت قاچاق سوخت و رها کردن گازوییل در رویشگاه‌های مانگروها، حرا و چندل‌ها آثار بسیار نامطلوبی بر جای مانده و این آلودگی‌ها موجب کاهش توان زیست‌پالایی این اکوسیستم منحصر به فرد شده است.
وی افزود: در مناطق مرکزی کشور به دلایل مختلف، فشار بیش از حد دام بر مراتع افزایش یافته است و دو میلیون هکتار جنگل‌های دست‌کاشت این منطقه که عمدتا طاق، گز و استبرق هستند در معرض خطر نابودی و تبدیل شدن به زغال قرار گرفته‌اند.
به گفته وی؛ در زاگرس هم ۳۰ درصد از عرصه ۶ میلیون هکتاری جنگل را از دست داده‌ایم.
درویش درباره طرح تنفس جنگل و تاثیر آن بر حفاظت از عرصه‌های جنگلی گفت: طرح تنفس جنگل نیز عملا به طور کامل اجرا نشده است چون دولت نتوانست بودجه لازم را تامین کند، همچنان گزارش‌های متعددی به دست ما می‌رسد که نشاندهنده این است که همواره قاچاق چوب از جنگل‌های شمال ادامه دارد.
درختان به علت ۳۳ خدمتی که به اکوسیستم ارائه می‌کنند یکی از ارزشمندترین موجودات زنده در جهان هستند، اگر درختان نبودند در تولید اکسیژن، ترسیب کربن، حفاظت از تنوع زیستی، حفاظت از خاک و انباشت سفره‌های آب زیرزمینی با مشکلات جدی روبه‌رو می‌شدیم. 
وی با تاکید بر اهمیت درخت در حفظ اکوسیستم افزود: به همین دلیل یک درخت ۵۰ ساله تا ۲۰۰ هزار دلار به خاطر خدماتی که به اکوسیستم یا همان بوم‌سازگان ارائه می‌دهد ارزشگذاری شده است. 

بیشتر بخوانید: سرانه جنگل در ایران دو دهم درصد است

وضعیت جنگل‌های کشور بسیار نامطلوب و نگران‌کننده استدرویش وضعیت جنگل‌های کشور را بسیار نامطلوب و نگران‌کننده توصیف کرد و گفت: اگر نتوانیم به سرعت حساسیت مردمی را نسبت به حفظ جنگل‌ها افزایش دهیم و اگر نتوانیم برای ارتقای کیفیت طرح تنفس جنگل فکر دقیقی کنیم با یک بحران بسیار جدی روبه‌رو خواهیم بود.
درویش اظهار داشت: مردم باید بدانند کاشت درخت صرفا در مناسبت‌هایی مانند روز درختکاری در اطراف شهرها به هیچ وجه نمی‌تواند ضامن ریه‌های طبیعی جنگل برای تولید اکسیژن در مناطق شمالی، غربی، شرقی و جنوبی کشور باشد پس باید با هم و در کنار هم به فکر حفاظت از این دستگاه بزرگ اکسیژن‌ساز باشیم.
در تقویم ایران از ۱۵ تا ۲۲ اسفندماه به عنوان «هفته منابع طبیعی» نامگذاری شده که با «روز درختکاری» آغاز می‌شود.

بیشتر بخوانید: از سال ۷۵ تاکنون جنگل‌های شمال دچار یک کاهش سه برابری شده است

۵۰ درصد جنگل‌های خراسان شمالی در معرض آتش‌سوزیمدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی گفت: بیش از ۵۰ درصد از سطح جنگل های این استان به شدت در معرض خطر حریق قرار دارند.

حسن وحید، مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی افزود: در گذشته وضعیت کیفی مناطق حریق جنگل این استان مشخص نبود که چه مساحتی از منابع طبیعی استان دچار حریق می شود اما مطالعات لازم صورت گرفت و مشخص شد که بیش از ۵۰ درصد از سطح جنگل های این استان به شدت در معرض خطر حریق قرار دارند.

وی ادامه داد: در این راستا به منظور اطفاء هر چه سریع تر آتش در جنگل‌های استان، بسیج جوامع محلی در قالب گروه هایی شکل گرفت که در حال حاضر سه هزار نفر از جوامع محلی در قالب این گروه ها عضو شدند که به محض بروز و مشاهده آتش سوزی نسبت به اطفاء حریق اقدام می کنند.

وحید اظهار کرد: در سال۹۵، حدود ۵۰ مورد آتش سوزی در سطح جنگل و مراتع این استان در سطح ۴۵۱ هکتار و در سال گذشته ۴۱ مورد آتش سوزی در سطح ۲۸۹ هکتار اتفاق افتاده بود، این درحالیست که در سال جاری به توجه به خشکسالی های موجود و خشک بودن علف ها با طرح اجرا شده تعداد آتش سوزی ها به ۱۳ مورد و در سطح ۷۴ هکتار رسیده است.

 خراسان شمالی در شمال شرق کشور بیش از ۴۳۴ هزار هکتار جنگل دارد که این جنگل ها در دو ناحیه رویشی ایران- تورانی و هیرکانی یا خزری واقع شده است.

افزون بر ۷۲ درصد از مساحت ۲۸ هزار و ۴۰۰ کیلومتر مربعی خراسان شمالی را منابع طبیعی شامل مرتع، جنگل و بیابان تشکیل می‌دهد و جنگل‌های استان به وسعت حدود ۴۳۴ هزار هکتار، بالغ بر ۲۱ درصد از عرصه‌های منابع طبیعی استان را شامل می‌شود.

در خراسان شمالی دو ناحیه شامل ایران - تورانی که جنگل‌های آن دارای مساحتی افزون بر ۴۰۹ هزار هکتار بوده و در مناطقی چون ارتفاعات گلیل و سرانی، قورخود، کوه بهار، سالوک، تخت ایران، زرد و کاستان، گوئینک، بزداغی گسترش دارند و ناحیه رویشی دیگر شامل جنگل‌های هیرکانی به مساحت حدود ۲۵ هزار هکتار هستند که در دامنه شمالی ارتفاعات آلاداغ (ارتفاعات جنوبی دشت سملقان) مشاهده می‌شوند.

بیشتر بخوانید: بررسی آثار آتش سوزی جنگل ها

علت ۹۵ درصد آتش سوزی‌ها قصور انسانی استرئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری گفت: برآوردهای ما نشان می‌دهد که بیش از ۹۵ درصد آتش سوزی‌ها به دلیل عامل انسانی بوده است.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت جهاد کشاورزی، خلیل آقایی، رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور امروز در برنامه صبح بخیر ایران گفت: در سال ۹۸ اجرای برنامه‌های آبخیزداری را در حوضه‌هایی آبخیزی انجام خواهیم داد که با استقبال ۱۰۰ درصدی مردم روبرو باشد زیرا فعالیت منابع طبیعی در قالب حوضه‌های آبخیز، مورد توجه مردم قرار گرفته است.

وی در پاسخ به این پرسش که حال منابع طبیعی چگونه است، عنوان کرد: در حال حاضر اگر چه وضعیت منابع‌طبیعی در شأن نظام جمهوری اسلامی، مردم و کشور ما نیست، اما کارهای زیادی پیش رو داریم تا شرایط بهبود یابد. البته طبیعت هم در ایجاد شرایط فعلی نقش و سهم اصلی دارد. در واقع متهم اصلی ایجاد شرایط فعلی دو عامل طبیعت و انسان هستند که این شرایط را رقم زده‌اند.

بهره‌برداری ناصحیح سبب از دست رفتن منابع طبیعی تجدید شونده می‌شودبه گفته آقایی طبیعت و انسان یک رابطه دو طرفه با یکدیگر دارند. زلزله، سیل، آتش سوزی تغییرات آب و هوایی و اقلیمی، خشکسالی و دیگر اتفاقاتی که در طبیعت رخ می‌دهد، منجر به بروز مشکلاتی در آن می‌شود اما بهره‌برداری نادرست و ناصحیح از طبیعت توسط انسان هم منجر به بروز مشکل برای طبیعت می‌‎شود. اگر از طبیعت درست بهره‌برداری کنیم به دلیل ارتباط دو طرفه موجود، طبیعت خدمت بیشتری به ما می‌دهد اما بهره‌برداری ناصحیح سبب از دست رفتن منابع طبیعی تجدید شونده می‌شود و برای انسان مضر خواهد بود.

این مقام مسئول درباره نقش منفی انسان در طبیعت گفت: برآوردهای ما نشان می‌دهد که بیش از ۹۵ درصد آتش سوزی‌ها به دلیل عامل انسانی بوده است. افراد برای تفریح به طبیعت رفته و آتش روشن می‌کنند اما آن را خاموش نمی‌کنند و این آتش دامن جنگل را فرا می‌گیرد.

رئیس سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری کشور، مسئولان را هم در ایجاد بروز مشکل برای طبیعت سهیم دانست و افزود: توجه ناصحیح به توسعه کشور، به طبیعت آسیب می‌زند. گاهی مسئولان فکر می‌کنند کشیدن جاده، تبدیل جنگل به زراعت و غیره درست است در حالی که منافع بلندمدت از طبیعت به منافع کوتاه مدت ترجیح دارد. از ۱۶۵ میلیون هکتار عرصه طبیعی، ۸۵ میلیون هکتار آن متعلق به مرتع است. مدیریت نامناسب چرا و چرای بیش از حد در این عرصه‌ها برای مراتع مشکل ایجاد کرده است. اگر یک دامدار و عشایر در حفظ مرتع کوتاهی کرده است بخش اعظم مشکل، به ما بر می‌گردد که نتوانستیم مدیریت کنیم.

به گفته آقایی بیش از ۲۰ میلیون هکتار از مراتع کشور در قالب حفاظت مشارکتی به مردم واگذار شده است. این سطح در مقابل ۸۵ میلیون هکتار وسعت عرصه‌های مرتعی، رقم قابل توجهی نیست.

او تاکید کرد: در شرایط فعلی بهره‌برداران ما صرفاً با گوسفندداری و بهره‌برداری سنتی نمی‌توانند نیازهای معیشتی خود را تأمین کنند. باید برنامه‌ریزی به نحوی انجام شود که علاوه بر اینکه عرصه را حفظ می‌کنیم، برای مردم معیشت جدید هم تعریف کنیم که صرفه داشته باشد. به این ترتیب افراد هم دامداری می‌کنند و هم پوشش گیاهی را حفظ خواهند کرد.

رئیس سازمان جنگل‌ها وظیفه اصلی این سازمان را حفظ پوشش گیاهی اعلام کرد و افزود: برای مقابله با سیل، بارش باران، حفظ خاک و ایجاد طراوت و شادابی به پوشش گیاهی نیاز داریم.