سنبل آبی (به انگلیسی: common water hyacinth)؛ نام یک گونه از تیره غلافیان است. سنبل آبی یک گیاه آبزی بومی در حوضه آمازون است و اغلب از گونه‌های مهاجم بسیار مشکل‌ساز در خارج از محدوده بومی خود است.

به گزارش زیست آنلاین، در آستانه سال نو، رئیس گروه گیاهی سازمان حفاظت محیط زیست، ایرانیان را از خرید سنبل آبی برحذر داشت و گفت: سنبل آبی سرطان‌زاست چون ریشه‌های این گیاه جاذب آلاینده‌ها، فلزات سنگین و مواد سمی است. البته این سنبل با سنبل های زینتی به لحاظ ظاهری و خصوصیات گیاه شناسی تفاوت دارد و نباید سنبل آبی را با سایر سنبل‌ها اشتباه بگیریم.

مریم مغانلو، نسبت به خرید سنبل آبی در روزهای نزدیک به سال نو هشدار داد و اظهارکرد: در سال‌های اخیر شاهد فروش گیاه سنبل آبی هستیم که متأسفانه به دلیل نبود اطلاعات کافی مورد استقبال شهروندان ایرانی قرار گرفتنه است و برای تزیین سفره هفت‌سین و به میمنت بهار و سال جدید، شهروندان اقدام به خرید این گیاه می‌کنند.

وی با بیان اینکه سنبل آبی به عنوان یک گیاه زینتی وارد کشور شده است، گفت: سنبل آبی گیاهی آبزی با نام علمی Solms Eichhornia crassipes، بومی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است . این گیاه در مناطق خارج از محدوده بومی خود اغلب به عنوان یک گونه مهاجم شناخته می‌شود که ممکن است بالاتر از سطح آب به اندازه یک متر رشد کند. دارای برگ های گسترده، ضخیم، براق و تخم مرغی شکل ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتری است که در سطح آب شناور است و دارای ریشه‌های ارغوانی سیاه آزاد است و سنبله‌ای با ۸ تا ۱۵ گل زیبا دارد و عمدتاً رنگ گل‌ها طیفی از رنگ‌های بنفش، صورتی و ارغوانی است.

رئیس گروه گیاهی دفتر ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه متأسفانه به دلیل زیبایی گل‌های سنبل آبی، در گلفروشی‌ها عرضه می‌شود و حتی این روزها در سطح معابر شهری نیز به فروش می‌رسد، تأکید کرد: شهروندان از خرید سنبل آبی خودداری کنند چون ریشه‌های این گیاه جاذب آلاینده‌ها، فلزات سنگین و مواد سمی است بنابراین گیاهی سمی و احتمالاً سرطان‌زا شناخته شده است. همچنین از آنجا که سنبل آبی یکی از گیاهان است که به سرعت رشد می‌کند، توانایی تولید مقادیر فراوانی بذر با قابلیت دوام طولانی مدت دارد بنابراین توصیه می‌شود که شهروندان اقدام به خرید سنبل آبی نکنند و اگر هم از قبل تهیه کردند، آن را در آب‌های آزاد رها نکنند چون به سرعت تکثیر می‌شود.

مغانلو در گفت‌وگو با ایسنا، در مورد خطرات ناشی از تکثیر سنبل آبی برای محیط زیست کشور تصریح کرد: سنبل آبی یک گیاه غیر بومی است و در صورت فراهم شدن شرایط رویشی مناسب، به طور جدی حیات سایر زیستمندان آبزی و کنار آبزی را به مخاطره می‌اندازد. متأسفانه در شرایط حاضر شاهد آن هستیم که در استان‌هایی مانند گیلان و مازندران، سنبل آبی همانند فرشی گسترده پهنه‌های آبی را اشغال و از نفوذ نور خورشید به لایه‌های زیرین آب جلوگیری کرده است همچنین از تبادل اکسیژن میان هوا و بخش‌های عمقی آب ممانعت به عمل می‌آورد و تنفس ماهیان و سایر آبزیان را با اختلال مواجه می‌کند. متأسفانه سنبل آبی هم مانند آزولا به یک معضل جدی و جدید تبدیل شده است و ادارات کل محیط زیست این استان‌ها با همکاری سایر نهادها و تشکل‌های مردمی در حال کنترل و جمع‌آوری این گونه هستند.

وی در پایان گفت: برای تمام ادارات کل حفاظت محیط زیست استان‌ها، مشخصات و تصاویر سنبل آبی را ارسال شده است تا با اطلاع‌رسانی به مردم، آنان را از خرید این گونه گیاهی منصرف کنند. از ایرانیان خواهش می‌کنم از خرید گیاهانی که نمی‌شناسند و نمی‌دانند چه معضلات زیست محیطی و آلودگی‌های احتمالی به بار می‌آورد، خودداری کنند.

بیشتر بخوانید: آثار گونه های غیربومی بر محیط زیستسنبل آبی در ایراناین گیاه در سال‌های گذشته وارد تالابهای استان گیلان به‌ویژه تالاب بین‌المللی انزلی، تالاب عینک رشت و چند آب‌بندان شهرستان شفت گردیده‌است. سنبل آبی یک گونه غیر بومی است و گسترش سریع آن و پوشش کامل سطح آب موجب بروز مشکلات عدیده زیست‌محیطی به‌ویژه کاهش تنوع زیستی و مرگ تدریجی تالابها را فراهم می‌نماید؛ بنابراین باید در یک اقدام علمی و اجرایی نسبت به معدوم‌سازی این گونه اقدام گردد.

هشدار زیست‌محیطیدر ۵ آبان ۱۳۹۷ فرماندار آستارا در مورد انتقال گیاه مهاجم سنبل آبی توسط شهروندان و گردشگران به داخل منازل و مغازه‌ها هشدار داد. او گفت با توجه به قدرت تکثیر و رشد سریع این گیاه مهاجم و تهدیدات ناشی از نگهداری آن برای ساکنان و محیط زندگی به شهروندان و گردشگران توصیه می‌شود از این اقدام پرهیز کنند.

گفته شده این گیاه به دلیل قدرت خودپالایی بالا و امکان سازگاری فوق‌العاده با محیط می‌تواند حتی فلزاتی سنگین مثل جیوه و سرب را که از طریق فاضلاب کارخانه‌های صنعتی به آب‌ها وارد می‌شوند را به خود جذب کند. به همین دلیل تجمع سنبل آبی در محیط به شدت خطرناک است و می‌تواند عامل مهمی برای بروز بیماری‌هایی از جمله انواع سرطان باشد و خطری هم ردیف استنشاق گاز خردل برای محیط زیست دارد.

بیشتر بخوانید: باید و نباید حفاظت از گونه های در معرض خطر