شاید به چشم افراد عادی گنجشک، گنجشک باشد. اما خوب است بدانیم که گنجشک ها انواع مختلفی دارند: گنجشک خانگی یا گنجشک معمولی یا گنجشک شهری و گنجشک درختی.

به گزارش زیست آنلاین، فردا ۲۰ مارس (۲۹ اسفند) روز جهانی «گنجشک» است. گنجشکان گونه‌های مختلفی دارند. یکی از مهمترین آنها، گنجشکان شهری یا همانPasser domesticus است. در این باره یک پرنده‌شناس گفت: گنجشکان شهری یک گونه‌ مقاوم و همه‌چیزخوار هستند که تولید مثل بالایی هم دارند، به طوری که هر دو ماه یک بار تخم‌گذاری می‌کنند و در هر دوره حداقل چهار تا پنج تخم دارند.

حسینی رییس گروه پرندگان دفتر حیات وحش و آبزیان آبهای داخلی سازمان محیط زیست در گفت و گو با ایسنا، ادامه داد: این پرندگان تقریبا در همه فصول توان تخم‌گذاری دارند، البته در فصل زمستان به دلیل کمبود غذا تا حدی زادآوری آنها کمتر می‌شود.

وی با بیان اینکه گنجشکان شهری به دلیل جمعیت بالا در هرم غذایی بسیار اهمیت دارند، تصریح کرد: گنجشکان هم طعمه و هم طعمه‌خوار هستند. گونه‌های مختلف از  گربه‌سانان گرفته تا پرنده‌های شکاری و کلاغ می‌توانند از گنجشکان تغذیه کنند.

این پرنده شناس با اشاره به اینکه گنجشک همه‌چیزخوار است و در محیط‌های شهری از ضایعات غذایی استفاده می‌کند، ادامه داد: در مزارع و باغات هم از کرم‌ها، آفت‌ها و حشرات تغذیه می کند، بنابراین از این جهت حضور گنجشکان در پیرامون مزارع و باغات می‌تواند مبارزه بیولوژیکی موثر باشد.

رئیس گروه پرندگان در سازمان محیط زیست گفت: خاستگاه اولیه گنجشکان (Domesticos)، آفریقای شمالی و اروپاست اما به دلیل زادآوری و مقاومت بالا، توانسته به تدریج در سایر نقاط دنیا هم گسترش یابد به طوری که در حال حاضر در آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی و استرالیا و تقریبا اکثر شهرهای دنیا گنجشک وجود دارد.

حسینی در پاسخ به این پرسش که شهروندان چه کاری برای حفاظت از گنجشکان می‌توانند انجام دهند؟ گفت: بهتر است شهروندان کاری به گنجشکان نداشته باشند و این بهترین کمک به آنهاست. حتی این گونه نیازی به غذادهی توسط انسان ندارد و می‌تواند غذای خود را پیدا کرده و از پس خود بربیاید.

این پرنده‌شناس در پایان با بیان اینکه امکان شمارش جمعیتی گنجشکان شهری وجود ندارد، اظهار کرد: گنجشکان شهری در لیست گونه‌های حفاظتی قرار ندارند.

بیشتر بخوانید: دولت چگونه می تواند آسیب های اقلیمی را کاهش دهد؟گنجشک خانگی یا گنجشک معمولی یا گنجشک شهریگنجشک خانگی یا گنجشک معمولی یا گنجشک شهری (نام علمی: Passer domesticus) گونه‌ای گنجشک است که عمدتاً در مناطق شهری و در تعداد بسیار زندگی می‌کند. گنجشک خانگی از آشناترین حیوانات وحشی برای انسان است. زیست‌گاه بومی این پرنده اروپا، سواحل مدیترانه و بیشتر نقاط آسیا است، اما در پی فعالیت‌های انسانی وارد بیشتر نواحی قاره آمریکا، آفریقای جنوب صحرا، نیوزیلند و استرالیا و مناطق شهری در نقاط دیگر دنیا شده‌است. گنجشک خانگی در حال حاضر وسیع‌ترین پراکندگی را در میان تمامی پرندگان وحشی کره زمین دارد. این پرنده در ارتباط تنگاتنگ با سکونت‌گاه‌های انسانی است اما تنها گونهٔ گنجشک نیست که در نزدیکی خانه‌ها زندگی می‌کند.



گنجشک‌های خانگی در زیستگاه‌ها و اقلیم‌های بسیار متنوعی دیده می‌شوند اما معمولاً بیشتر در نزدیکی سکونتگاه‌های انسانی زندگی کرده و از جنگل‌های انبوه، علفزارها و بیابان‌ها دوری می‌کنند. غذای اصلی این پرنده دانه‌ها و تخم علف‌ها است. البته گنجشک خانگی حیوانی فرصت‌طلب است و از حشرات و بسیاری از غذاهای دیگر هم تغذیه می‌کند. گربه‌ها، قوشها، جغدها ،زاغی‌ها و کلاغها و بسیاری از پرندگان شکاری و پستانداران شکارچی دیگر از دشمنان طبیعی این پرنده کوچک به شمار می‌روند.

طول این پرنده ۱۴ تا ۱۵ سانتیمتر است. دودیسی جنسی در شکل ظاهری آن آشکار است و گنجشک‌های نر با سر سیاه رنگ از ماده‌ها متمایز می‌شوند. گنجشک نر تارکِ خاکستریِ پُررنگ، پس گردن بلوطی، گلوی سیاه، گونه‌ها و سطح شکمی سفید مایل به خاکستری دارد. پرنده ماده و نابالغ فاقد سیاهی گلو، در سطح پشتی قهوه‌ای تیره و در سطح شکمی سفید چرک است. در پرواز خط بالی کوتاه و نسبتاً واضح و دمگاه خاکستری دارد.

گنجشک درختیگنجشک درختی (Passer montanus) گونه‌ای گنجشک بومی بیشتر مناطق معتدل اورآسیا و جنوب شرق آسیا است که بر اثر فعالیت‌های انسانی به نقاط دیگر دنیا مانند ایالات متحده آمریکا نیز راه یافته‌است. این پرنده نیز همچون گنجشک خانگی معمولأ در نزدیکی محل سکونت انسان‌ها زندگی می‌کند ولی نسبت به گنجشک خانگی بیشتر به مناطق روستایی و حومهٔ شهرها علاقه دارد.



بارزترین تفاوت این گونه با خویشاوند نزدیکش گنجشک خانگی یک‌شکل بودن نر و ماده است. هر دو جنس گنجشک درختی به گنجشک خانگی نر شباهت دارند. گنجشک درختی همچنین با ۱۲٫۵–۱۴ سانتیمتر طول حدود ده درصد کوچکتر از گنجشک خانگی است.

با توجه به پراکندگی وسیع و جمعیت زیاد این گونه در سطح جهان خطری بقای آن را تهدید نمی‌کند. اما جمعیت آن‌ها در اروپای غربی کاهش شدیدی به خود دیده است که بیشتر مربوط به تغییر در روش‌های کشاورزی و افزایش استفاده از علف‌کشهاست.