کشور ما جز کشورهایی است که به طور طبیعی با مخاطراتی از جمله سیل مواجه است و از بین ۴۰ مخاطره شناسایی شده، بیش از ۳۰ مخاطره در ایران اتفاق افتاده است.

به گزارش زیست آنلاین، استاد مدیریت بحران و رئیس دانشکده ارتباطات و رسانه، با تاکید بر این که کشور ایران در معرض مخاطرات و چالش‌های جدی طبیعی است گفت: البته این چالش‌ها تنها برای کشور ما نیست و همه کشورها به اندازه‌های مختلف دچار چالش‌های طبیعی هستند، اما کشور ما جز کشورهایی است که به طور طبیعی با مخاطراتی از جمله سیل مواجه است و از بین ۴۰ مخاطره شناسایی شده، بیش از ۳۰ مخاطره در ایران اتفاق افتاده است.

اکبر نصراللهی استاد مدیریت بحران و رئیس دانشکده ارتباطات و رسانه در دومین نشست کرسی آزاد اندیشی رسانه‌ای با موضوع مدیریت بحران سیل که عصر روز گذشته در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز با حضور معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست و رئیس سازمان هواشناسی برگزار شد، نسبت به عدم ورود به موقع مسؤولان به بحران‌ها انتقاد کرد.

استاد مدیریت بحران و رئیس دانشکده ارتباطات و رسانه ضمن انتقاد از عملکرد سازمان هواشناسی، سازمان محیط زیست و همچنین سازمان مدیریت بحران در جریان سیل‌های اخیر ایران گفت: یکی از مشکلات آن است که هنوز در کشور ما برای بحران سخنگو وجود ندارد.

وی با اشاره به این که سازمان هواشناسی و سازمان محیط زیست با تأخیر به بحران‌ها ورود می‌کنند، گفت: ورود با تأخیر به بحران‌ها به شدت آسیب‌زا است، البته بخش قابل توجهی از مسؤولان معمولاً به چنین مسائلی دیر ورود می‌کنند.

بیشتر بخوانید: تاثیر تغییرات اقلیمی بر سیل‌های اخیر ایرانایران در معرض وقوع بحران استنصراللهی ادامه داد: در کشوری که تا این حد در معرض وقوع بحران است، حتماً باید سازمان‌ها، وزارت‌خانه‌ها و رسانه‌ها بسیار چابک و هشیار باشند و برنامه جامع و کاملی برای مدیریت مخاطرات طبیعی داشته باشند تا این حوادث در سطح مخاطره بمانند و تبدیل به بحران نشوند. اگر برنامه‌ریزی وجود داشته باشد و آمادگی کسب شود، بسیاری از مخاطرات تبدیل به بحران نمی‌شوند.

وی ضمن اشاره به تلفات برخی حوادث طی سال‌های گذشته، گفت: در واقعه سیل ۱۳۳۴ تا ۱۳۹۴ در تهران ۲۷۷۹ نفر کشته و ۶۹۳ نفر مجروح شده‌اند. همچنین در آبان ماه سال ۹۴ در سیل ایلام ۸ نفر کشته شدند و در شهریور ۹۴ در سیل پاکدشت ۵ نفر کشته شدند. همچنین در جریان تعطیلات عید فطر سال ۹۴ در سفرهای مازندران، گیلان، خراسان شمالی و البرز ۱۵ کشته داشتیم.

نصراللهی افزود: در شهریور سال ۹۵ سیلاب و توفان در مازندران باعث کشته شدن ۷ نفر و خسارت به ۱۰۰ واحد مسکونی شد. بنابراین در مقوله سیل علاوه بر خسارت‌های مالی، خسارت جانی نیز همواره بالا بوده است.

بیشتر بخوانید: آیا کارشناسان می توانستند سیل اخیر ایران را پیش بینی کنند؟سازمان هواشناسی سیل را به موقع پیش بینی نکردرئیس دانشکده ارتباطات و رسانه در ادامه با بیان اینکه احتمالاً دلیل بالا بودن تلفات جانی و مالی ناشی از سیل و سایر مخاطرات طبیعی آن است که برخی از دستگاه‌ها کارشان را به درستی انجام نداده‌اند، ابراز عقیده کرد که برای مثال اگر سازمان هواشناسی به موقع سیل را پیش‌بینی و به درستی اطلاع رسانی می‌کرد، احتمالاً تعداد تلفات جانی کمتر بود.

این استاد مدیریت بحران گفت: سیل، توفان و زلزله طبیعی است، آن چه غیر طبیعی است آن است که ما با این که در معرض این حوادث قرار داریم، اما هنوز متأسفانه برنامه کامل و جامعی برای مواجهه با این حوادث در اختیار نداریم یا سعی نمی‌کنیم در دوره مخاطرات با آموزش‌هایی به مردم میزان خسارت را کاهش دهیم.

نصراللهی با اشاره به این که باید همه بخش‌ها اعم از رسانه‌ها، مردم، مسؤولان، قوه قضائیه، قوه مجریه، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های نظامی و انتظامی در برابر حوادث طبیعی آماده باشند گفت: حتماً باید برای مواجهه با مخاطرات طبیعی برنامه داشته باشند و سازمان مدیریت بحران حتماً باید وظیفه هماهنگ کنندگی را بین دستگاه‌های مختلف به درستی انجام دهد.

بیشتر بخوانید: نقش مدیریت و ارتباطات در شرایط بحرانی و کنترل بلایای طبیعی سخنگوی بحران در کشور نداریموی با اشاره به این که ساختارها برای مدیریت مخاطرات در کشور کم نیست، گفت: در شرایط حاضر در صدا و سیما ۱۵۰ ساعت در روز خبر پخش می‌شود. همچنین صدها روزنامه، خبرگزاری و کانال برای اطلاع رسانی وجود دارد، اما مشکل اصلی آن است که هنوز در کشور ما برای بحران سخنگو وجود ندارد.

تلاش دستگاه‌ها برای تبلیغاترئیس دانشکده ارتباطات و رسانه تاکید کرد: باید کسی وجود داشته باشد که حرف دستگاه‌های مختلف در زمان وقوع مخاطره را مطرح کند و بقیه افراد و دستگاه‌ها مشغول انجام وظایف‌شان باشند؛ در حالی که در شرایط کنونی می‌بینیم که متأسفانه هر دستگاهی تلاش می‌کند فعالیت خود را تبلیغاتی و رسانه‌ای کند و همین باعث می‌شود از برخی وظایف خود غافل شوند و تعارضاتی بین دستگاه‌های مختلف در اطلاع‌رسانی ایجاد شود.

نصراللهی با اشاره به این که در کشوری مثل ایران که به شدت در معرض مخاطرات طبیعی است، حتماً باید سخنگو، فرمانده و ستاد واحد وجود داشته باشد، گفت: ستادی که چابک باشد و اطلاعات را به دقت در اختیار مردم قرار دهد تا مردم خبرهای رسمی از مراجع رسمی بگیرند.

به اعتقاد او، اما از آن جایی که دستگاه‌های متولی بحران کار خود را به درستی انجام نمی‌دهند، مردم مجبور می‌شوند به کانال‌ها و منابع خبری که اعتبار کافی را ندارند، مراجعه کنند و همین موضوع باعث ایجاد چالش‌های دیگری می‌شود.

این استاد مدیریت بحران با اشاره به این که باید در نشست امروز نماینده‌ای از سازمان مدیریت بحران نیز حضور پیدا می‌کرد، گفت: در سازمانی به آن عریض و طویلی باید کسانی باشند که پاسخگوی سوالات رسانه‌ها باشند.

وی با اشاره به این که میزان مراجعه مردم در شرایط کنونی به رسانه‌ها به بالاترین سطح خود می‌رسد، مدعی شد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که از ۳۱ اداره کل مدیریت بحران در سراسر کشور ۲۸ استان فاقد سایت به روز مدیریت بحران هستند، از بین ۳۱ اداره کل مدیریت بحران ۱۳ استان اصلاً صفحه و سایت ندارند و تنها در ۳ استان فارس، مازندران و یزد به روز رسانی سایت انجام می‌شود.

نصراللهی گفت: سایت اداره کل مدیریت بحران لرستان به عنوان یکی از استان‌های سیل زده آخرین به روز رسانی مربوط به دی ماه سال گذشته بوده و همچنین در سایت مدیریت بحران خوزستان آخرین به روز رسانی مربوط به ۸ روز قبل از وقوع بارش‌ها بوده است.

رئیس دانشکده ارتباطات و رسانه افزود: در سایت مدیریت بحران در بخش عکس و فیلم هیچ عکس و فیلمی از سیل در مناطق مختلف کشور وجود ندارد. همچنین آیکون آموزشی به طور کامل خالی است. بنابراین سایت سازمان مدیریت بحران کاملاً تشریفاتی و تنها عکس و خبر مربوط به مقامات و آقایان در آن وجود دارد و به هیچ وجه خبرهای مردمی در آن دیده نمی‌شود.

وی ادامه داد که در روزهایی که بمباران خبرهای سیل است، تنها سه خبر روی سازمان مدیریت بحران بارگذاری شده که آن هم خبر مربوط به آقای رئیس سازمان است و خبر دیگری وجود ندارد. این هم وضعیت سایت سازمان مدیریت بحران در ستاد مرکزی و استان‌ها است.

این استاد مدیریت بحران تاکید کرد: سازمان مدیریت بحران باید تکلیف خود را خودش و با مردم روشن کند. یا باید کانال خبری و خبرگزاری داشته باشند یا از ظرفیت‌های موجود در کشور به درستی استفاده کنند. به هر حال لازم است این سازمان از رویکرد سنتی به رویکرد نو و روش فعال و فوق فعال تغییر یابد.

نصراللهی همچنین با اشاره به این که سایت سازمان مدیریت بحران ساعت انتشار اخبار را ندارد، گفت: با این روند زمان وقوع و انتشار اخبار مشخص نمی‌شود. دستگاه‌های مختلف و مردم باید از مسؤولان بخواهند که ابتدا تکلیف سازمان مدیریت بحران ر ا مشخص کنند که آیا سازمان مدیریت بحران می‌تواند پاسخگوی نیازهای کشور با توجه به مخاطرات طبیعی و بحران‌ها باشد یا خیر؟. اگر سازمان مدیریت بحران نمی‌تواند پاسخگوی نیازها باشد علت آن چیست؟ و همچنین اگر در ساختار، بودجه و مدیریت نقایصی وجود دارد، باید رفع شود.



استاد مدیریت بحران و رئیس دانشکده ارتباطات و رسانه در ادامه نشست مدیریت سیل با طرح انتقاداتی از عملکرد سازمان هواشناسی گفت: آیا اطلاعیه و اخطاریه صادر شده از سوی سازمان هواشناسی، مردم را حساس می‌کند؟ آیا مردم را به این جمع‌بندی می‌رساند که خطری وجود دارد و متناسب با آن خود را آماده می‌کنند که جان و مال خود را حفظ کنند؟ آیا رسانه‌ها با اطلاعیه و اخطاریه سازمان هواشناسی به این جمع‌بندی می‌رسند که باید اطلاع رسانی ویژه در مورد مخاطرات طبیعی داشته باشند تا مردم را هشیارتر سازند؟

این استاد مدیریت بحران تاکید کرد: پیش بینی‌ها توسط سازمان هواشناسی وجود دارد، اما حساس کننده و هشدار دهنده نیست؛ نه مردم و نه مسؤولان و نه رسانه‌ها را حساس نمی‌کنند.

نصراللهی گفت: سازمان هواشناسی با ادبیات درست و هشدار دهنده مخاطرات طبیعی را اطلاع رسانی نمی‌کند و مردم حساس نمی‌شوند. بنابراین باید لحن و نوع نگارش جدیدی در سازمان هواشناسی ایجاد شود تا در زمان وقوع حوادث مردم و مسؤولان حساس‌تر شوند. برای چنین کاری می‌توانند کارشناسان را تحت آموزش‌های خبری قرار دهند یا این که خبرنگاران مورد آموزش توسط سازمان هواشناسی قرار بگیرند تا بدانند چطور باید اطلاعیه‌ها را در اختیار مردم قرار دهند.

این استاد مدیریت بحران با اشاره به نتایج تحقیق انجام شده در سال‌های ۹۳، ۹۴ و ۹۵ گفت: بخش‌های مختلف تلویزیونی مربوط به کارشناسان هواشناسی طی سه سال ۹۳ تا ۹۵ را بررسی کردیم نتایج این مطالعه نشان می‌دهد نیمی از گزارش‌های هواشناسی در بخش‌های خبری حساس کننده و هشدار آمیز نبوده است.

وی ادامه داد: ۲۲ درصد رویدادهای بحرانی در اطلاعیه‌های هواشناسی پیش بینی نشده بود. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد ادبیات سازمان هواشناسی در مواقع بحران و مخاطره آمیز با شرایط عادی یکسان است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد ۳۳ درصد گزارش‌های هواشناسی کارشناسان در تلویزیون با آن چه که در اطلاعیه‌ها منتشر شده است انطباق نداشته است.

نصراللهی گفت: براساس مطالعات انجام شده در ۹۲ درصد گزارش‌های هواشناسی در بخش‌های خبری از کارشناسان برای آموزش به مردم در مواقع بحران و خطر استفاده نشده است تا از تخریب کشاورزی و خسارت‌های مالی و جانی خودداری شود.

وی تاکید کرد: وقتی چند روز قبل از وقوع سیل به مردم نوید بارش‌های خوبی داده می‌شود، مردم چطور می‌توانند نسبت به وقوع سیل حساس باشند.

بیشتر بخوانید: بلایای طبیعی و خسارتهای اقتصادی ناشی از آن با نگاهی به خسارات  اقتصادی سیل در ایرانجای خالی بیمه سیل در کشور/ اجاره رودخانه در برخی شهرهامعاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست گفت: در مشهد رودخانه‌ای به مدت ۵۰ سال توسط وزارت نیرو به شهرداری اجاره داده می‌شود و شهرداری‌ها ضمن حفظ رودخانه‌ها، از آن کسب درآمد می‌کنند.

به گزارش خبرگزاری مهر، مسعود تجریشی در دومین نشست کرسی‌های آزاد اندیشی با موضوع مدیریت بحران که با حضور رئیس سازمان هواشناسی و اکبر نصراللهی استاد مدیریت بحران و رئیس دانشکده ارتباطات و رسانه در دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز عصر روز گذشته برگزار شد، گفت: شاید دست اندازی‌های انسانی باعث وقوع مخاطرات طبیعی از جمله سیل اخیر شده باشند. سازمان محیط زیست به عنوان یک دستگاه حاکمیتی، خطرات این دست اندازی‌ها را هم به مردم و هم به مسؤولان هشدار داده است.

وی با بیان این که ایران جزو ۱۰ کشور بالای دنیا از لحاظ وقوع بلایای طبیعی است، گفت: متأسفانه در کشور ما برای مدیریت مخاطره سیل برنامه مشخصی وجود ندارد. همچنین بین دستگاه‌ها هماهنگی و تقسیم کار وجود ندارد.



معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست با اشاره به این که نمی‌توان صرفاً به لحاظ سازه‌ای به سیل و نحوه کنترل آن نگاه کرد، گفت: در دهه‌های اخیر در برخی کشورها بیمه سیل مطرح شده است و از این طریق همه خسارت‌های ناشی از سیل بر عهده دولت‌ها نیست. به این ترتیب کسانی که در نزدیک رودخانه‌ها خانه دارند، باید خانه‌های خود ر ا بیمه کنند. اگر بیمه سیل وجود داشته باشد، حتماً باید حریم رودخانه‌ها نیز رعایت شده باشد.

تجریشی با اشاره به این که برای مثال در شهری مثل تهران حریم رودخانه‌ها رعایت نشده است، گفت: باید ببینیم علت عدم رعایت حریم رودخانه‌ها ضعف قانونی است یا ضعف نظارتی. واقعیت آن است که در ساخت و ساز در بستر رودخانه‌ها همه دستگاه‌ها اعم از اجرایی و نظارتی مقصر هستند. در کشورهایی که متوجه ضرورت حفظ حریم رودخانه‌ها شدند، قانون و الزامات قانون به درستی اجرا می‌شود.

وی با اشاره به این که مسئولیت مدیریت رودخانه‌ها در بیرون از شهرها برعهده وزارت نیرو است، گفت: در داخل شهرها رودخانه‌ها با همکاری وزارت نیرو و شهرداری‌ها مدیریت می‌شود. برای مثال در مشهد رودخانه‌ای به مدت ۵۰ سال توسط وزارت نیرو به شهرداری اجاره داده می‌شود و شهرداری‌ها ضمن حفظ رودخانه‌ها، از طریق ساخت و ساز در این مناطق کسب درآمد می‌کنند.

معاون سازمان محیط زیست با تاکید بر این که براساس قانون وزارت نیرو مسئولیت آب را برعهده دارد، گفت: اگر در مسیر رودخانه‌ها آلودگی‌هایی ایجاد شود، سازمان محیط زیست موظف است آلاینده‌ها را شناسایی و به قوه قضائیه معرفی کند.

نهادها هشدار لازم را در وقوع بلایای طبیعی به مردم بدهندمعاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: نهاد های اجرایی از جمله هواشناسی و محیط زیست باید شیوه صحیح استفاده از طبیعت و چگونگی رفتار در وقوع بلایای طبیعی را با توجه به فرهنگ مردم هشدارهای لازم را به مردم برسانند.

مسعود تجریشی عصر امروز در این دومین نشست کرسی آزاد اندیشی رسانه ای با عنوان مدیریت بحران سیل در واحد تهران مرکز دانشگاه آزاد اظهار کرد: ایران در ۳۰ سال اخیر از نظر وقوع بلایای طبیعی جزو ۱۰ کشور اول در دنیا مشخص شده است، از این رو باید با تقسیم وظایف، پیش بینی های لازم به صورت منسجم انجام شود.
وی افزود: در دنیا همواره کشورهای با درآمد بالا محیط زیست بهتری ندارند، بسیاری از کشورها مانند آفریقایی با درآمد اقتصادی پایین اما به دلیل هماهنگی میان نهادها از محیط زیست مناسبی برخورد دار هستند.

به اعتقاد تجریشی، هماهنگی لازم میان دستگاه های اجرایی کشور برای انجام وظایف در شرایط بحرانی وجود ندارد، رعایت نکردن حریم رودخانه ها در سیل اخیر خسارت بسیاری را ایجاد کرد که نشانگر نبود قانون و سیستم ناظر در اجرای قانون بازدارنده است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست درباره نقش محیط زیست در اجرای قوانین یادآورشد: درحال حاضر وزارت نیرو کانال های آب در مشهد را به مدت ۵۰ سال به شهرداری اجاره می دهد و شهرداری نیز علاوه بر مدیریت این کانال ها مجوز درآمدزایی دارد اما سازمان محیط زیست پس از آلوده شدن آب های جاری در این کانال ها فقط باید گزارش این مسئله را به قوه قضاییه ارجاع دهد.