زیست آنلاین: بدون شک علاوه بر شرایط طبیعی وقوع بارش، دستکاری‌های غیراصولی در طبیعت و ساخت و سازهای غیرکارشناسی، در تشدید ابعاد سیلاب‌های حاصل از این بارش ها تاثیر چشمگیری داشته است. از طرفی تناوب وقوع حوادث حدی خشکسالی و سیل در دهه‌های اخیر رو به افزایش بوده و ریسک سیلاب نیز روند افزایشی داشته و خواهد داشت؛ از این رو اتحادیه انجمن‌های علمی علوم آب، ضرورت توجه به مواردی در این زمینه را مورد تاکید قرار داده است.

به گزارش زیست آنلاین، ایران کشوری خشک و نیمه خشک و همراه با وقوع خشکسالی و سیلاب به طور متناوب می‌باشد. سیل‌های سال ۱۳۹۸ در ایران را می‌توان به دو دسته با منشأ طبیعی و یا انسانی تقسیم نمود. بارش و سیلاب اخیر از نظر ابعاد و گستره وقوع کم سابقه بوده که موجب تلفات و خسارات زیادی در کشور شده است. بدون شک علاوه بر شرایط طبیعی وقوع بارش، دستکاری‌های غیراصولی در طبیعت و ساخت و سازهای غیرکارشناسی، در تشدید ابعاد سیلاب‌های حاصل از این بارشها تاثیر چشمگیر داشته است. از طرفی تناوب وقوع حوادث حدی خشکسالی و سیل در دهه‌های اخیر رو به افزایش بوده، و ریسک سیلاب نیز روند افزایشی داشته و خواهد داشت.

اتحادیه انجمن‌های علمی علوم آب، ضرورت توجه به موارد زیر را مورد تاکید قرار می‌دهد:
۱- ضرورت بازنگری و تکمیل "نظام‌نامه مدیریت سیلاب" مصوب وزارت نیرو در آبانماه ۹۵ در بخش‌های مطالعات و اقدامات در دوره‌های قبل، حین و پس از سیلاب؛ و تبدیل آن به "نظام‌نامه فرابخشی و ملی". 
۲- نظام‌نامه یک دستورالعمل کلان است. ولی براي هر حوضه رودخانه، یک نظامنامه ویژه لازم است. 
۳- ضرورت بازنگری نظام‌نامه‌های موجود در دستگاه‌های مختلف؛ و تدوین، تصویب، ابلاغ، اجرا و عملیاتی کردن "نظام‌نامه جامع مدیریت سیلاب" در سطح ملی، منطقه‌ای و محلی.
۴- ضرورت پرداختن به آموزش، بسترسازی و فرهنگ‌سازی لازم با حمایت مدیریت ارشد برای عملیاتی کردن نظام‌نامه‌ها، با توجه به سابقه کم نظام‌نامه‌های سیلاب در کشور.
۵- ضرورت توسعه سامانه‌های "پیش‌بینی، پایش و هشدار سیل و خشکسالی" در سطح ملی و حوضه‌ای.
۶- ضرورت تکمیل و بهنگام‌سازی نقشه‌های "پهنه‌بندی خطر سیل"؛ و ابلاغ آن به کلیه ذینفعان و دستگاه‌های اجرایی. 
۷- ضرورت بررسی و آسیب‌شناسی دلایل عدم اجرای صحیح و مناسب دستورالعمل‌ها، ضوابط و مقررات موجود؛ و هشدارهای داده شده درباره وقوع سیلاب.
۸- ضرورت آسیب شناسی، بازنگری و تقویت ساختار فرابخشی مدیریت سیل؛ و وحدت فرماندهی در مدیریت بحران در سطح کشور.
۹- ضرورت توجه خاص به حوضه‌های کوچک در "مدیریت ریسک سیلاب"، با توجه به اینکه تندسیلاب‌های این حوضه‌ها بیشترین خطرات جانی را ایجاد می‌کنند. 

۱۰- آگاهی عمومی در مورد ریسک سیلاب‌ها نقش کلیدی در کاهش تلفات و خسارات سیلاب دارند. توصیه می‌شود در این زمینه آموزش‌های تخصصی و آگاهی‌های عمومی به مسئولان و مردم مورد توجه قرار گیرد. 
۱۱- زیرساختارهای لازم فنی، اقتصادی و اجتماعی برای نهادینه شدن "بیمه سیلاب" بایستی ایجاد شده؛ و زمینه لازم برای هم‌افزایی بیمه سیلاب و مدیریت سیلابدشت‌ها صورت پذیرد. 
۱۲- ضرورت انجام اقدامات پیشگیرانه برای کاهش سیلاب‌ها و خسارات ناشی از آنها، از طریق مدیریت جامع آب و خاک و کاربری اراضی. 
۱۳- ضرورت توجه و تسریع در ایجاد ساختار "نظام مهندسی آب" به منظور نظارت بر مطالعات و اجرای طرح‌های مدیریت سیلاب. 
۱۴- ضرورت توجه به اقدامات "مهندسی رودخانه" با رویکرد و اقدامات سازگار با محیط زیست و طبیعت. 
۱۵- آموزش نیروی انسانی (فنی- مهندسی، اجرایی- عملیاتی، پشتیبانی- خدماتی) برای مدیریت سیلاب انجام گردد.
۱۶- ضرورت تخصیص "اعتبارات مالی مدیریت سیل" بصورت برنامه‌ای همراه با ضمانت اجرایی، و محدود ننمودن آن به صرف جبران خسارت.
۱۷- ضرورت توجه به "روش‌های سازگار با سیل" در معماری و شهرسازی و احداث ساختمان‌های مسکونی و تاسیسات، به منظور کاهش خسارات سیلاب‌ها.
۱۸- تخصیص بودجه کافی برای مطالعه و اجرای تمهیدات مدیریت رودخانه و سیلاب. 
۱۹- ضرورت اجتناب از ارائه¬ طرح‌های پر هزینه اجرایی (مانند لایروبی، انحراف رودخانه‌ها، ...) قبل از انجام مطالعات جامع، و ارزیابی دقیق میزان اثرات آنها.
۲۰- اتحادیه انجمن‌های علوم آب ایران خود را موظف می‌داند که در ارزیابی، آسیب‌شناسی و تقویت "نظام مدیریت سیلاب" مشارکت جدی نموده؛ و آمادگی دارد در این راستا با سازمان‌ها و نهادهای مزبور همکاری نزدیک نماید. 

اتحادیه انجمن‌های علوم آب* اتحادیه انجمن‌های علوم آب متشکل از ۱۴ انجمن مرتبط با آب شامل: انجمن هیدرولیک ایران، انجمن آب و فاضلاب ایران، انجمن مهندسی رودخانه ایران، انجمن علوم مهندسی منابع آب ایران، انجمن مهندسی دریایی ایران، انجمن آبخیزداری ایران، انجمن سیستم‌های سطوح آبگیر باران ایران، انجمن آب‌شناسی ایران، انجمن سازگاری با خشکی و خشکسالی، انجمن آبیاری و زهکشی ایران، انجمن مهندسی آبیاری و آب ایران، انجمن برقابی ایران، انجمن تونل ایران، انجمن علوم و فنون دریایی ایران می‌باشد که طی مجوز شماره ۹۱۰۱۱ مورخ ۱۸/۱۰/۹۷ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل شده است. 

جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید

بیانیه مشترک انجمن برق‌آبی ایران و کمیته ملی سدهای بزرگ ایران درباره سیلاب‌های فروردین ۹۸