سرعت یافتن تغییرات اقلیمی و انقراض گونه های گیاهی و جانوری در معرض خطر که حتی هنوز شناسایی و ثبت نیز نشده اند، موجب نگرانی شدید فعالان محیط زیست شده و این موضوع را به شعار روز جهانی زمین پاک در سال ۲۰۱۹ تبدیل کرده است.

به گزارش زیست آنلاین، امروز ۲۲ آوریل (مصادف با دوم اردیبهشت) در بحبوحه تمام بحران های زیست محیطی از بالا آمدن سطح اقیانوس ها و آب شدن یخ های قطبی گرفته تا از بین رفتن بسیاری از گونه های جانوری، چهل و نهمین روز جهانی زمین را جشن می گیریم.

پیامدهای ناشی از تغییرات گسترده اقلیمی امروز از همیشه نگران کننده تر و ملموس تر هستند، شرایطی که بیش از هر چیز نتیجه رفتار غیرمسئولانه و سهل انگارانه انسان ها با طبیعت است.
با وجود غفلت دولت ها و اصحاب قدرت، جریان ها برای حمایت از محیط زیست و آگاهی افزایی در این باره ادامه دارد. تجمعات و اعتراضات دامنه دار و مستمر هفته های اخیر در کشورهایی چون هند، استرالیا، فرانسه، آلمان و انگلستان؛ به نوبه خود از عزم مردم دنیا برای نجات این کره خاکی که حیاتمان به آن وابسته است، حکایت دارد.
فرا رسیدن روز زمین پاک نیز به نوبه خود فرصت دوباره ای برای مرور مسائل و معضلات زیست محیطی و ارائه راهکارهای مناسب و کارآمد در جهان را، فراهم می کند.

تاریخچهایده نامگذاری روزی به عنوان روز زمین پاک، پس از نشت نفت در سواحل کالیفرنیا در سال ۱۹۶۹ که به نابودی ۳ هزار و ۵۰۰ پرنده انجامید؛ به ذهن گیلورد نلسون سناتور آمریکایی رسید. این ایده که سرانجام در ۲۲ آوریل سال ۱۹۷۰ عملی شد، ۲۲ میلیون آمریکایی را در اعتراض به آسیب های وارده به محیط زیست به خیابان ها کشاند و از آن سال به بعد ۲۲ آوریل به میعادگاهی برای تجدید میثاق های زیست محیطی بدل شد.
روز زمین پاک در سال ۱۹۹۰ به یک مناسبت جهانی تبدیل شد و امروزه در بیش از ۱۹۰ کشور جهان به رسمیت شناخته می شود.

شعار امسال، حفاظت از گونه های در خطر انقراضمحور فعالیت ها در روز زمین پاک در سال گذشته بر خطرات ناشی از اثر آلاینده پلاستیک بر دریا و اقیانوس های جهان بود. هدف فعالان محیط زیستی در این روز، بر بالا بردن آگاهی ها در مورد اثرات مخرب بطری های یک بار مصرف و دیگر آلاینده های پلاستیکی تمرکز داشت.
اما محور روز زمین پاک امسال بر حفاظت از حیوانات، حشرات و دیگر گونه های در خطر انقراض زمین است.
تمرکز اصلی فعالیت ها در این روز، به از بین رفتن زیستگاه ها و تسریع انقراض گونه های در خطر خواهد بود که به طور مستقیم با فعالیت های انسانی که باعث تغییرات اقلیمی، بیابان زایی و آلودگی می شود، پیوند دارند.
شکار غیرمجاز، از بین بردن زیستگاه ها و پیامدهای ناشی از تغییرات اقلیمی، بشر را به بزرگترین تهدید برای بقای گونه های در حال انقراض بدل کرده است. شاید چندان قابل باور نباشد که خودخواهی ها و اقدامات نسنجیده انسانی گونه هایی چون کرگدن، ببر و لاک پشت دریایی را نیز در جمع گونه های در خطر انقراض قرار داده است.
به گزارش شبکه روز زمین (Earth Day Network) که مسئولیت برگزاری وهماهنگی مراسم مربوط به این روز را برعهده دارد، امروزه نسبت از دست دادن گونه ها به یک تا ده هزار برابر نرخ معمول رسیده و «بسیاری از گونه ها پیش از آن که چیزی در مورد آن ها یا فوایدی که برای اکوسیستم ها و سیاره ما دارند بدانیم، از بین می روند؛» پدیده ای که تهدیدی جدی برای گونه های بشر است.

کمپین اینترنتی ناسا برای روز زمین پاکدر کنار تمام فعالیت ها و برنامه های متنوعی که کشورها و سازمان های مختلف برای روز زمین امسال تدارک دیده اند، کمپین اینترنتی سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا (ناسا) بیشترین بازتاب را در میان رسانه های خبری داشته است.
کاربران شبکه های اجتماعی می توانند عکس های کلوزآپ خود از طبیعت را با ذکر موقعیت آن و با هشتگ (#PictureEarth) در حساب های کاربری خود منتشر کرده و از این طریق به این کمپین بپیوندند.
به گزارش ناسا، عکس های منتخب پس از این روز در قالب ویدئو یا تصاویر مرکب، منتشر خواهد شد.

 حفاظت از گونه‌های زیستی، نه دوباره به زباله و پلاستیکاهمیت حفاظت از گونه‌های زیستی گیاهی و جانوری، به عنوان رویکرد اصلی روز جهانی زمین در سال ۲۰۱۹ مورد توجه و تاکید قرار گرفته است.

به گزارش ایرنا، با توجه به اهمیت حفاظت از گونه‌های زیستی در سال ١٩٧٠ روز ٢٢ آوریل روز جهانی زمین نام‌گذاری شد و این روز از سال ١٣٧٨ وارد تقویم ایران شد. ‌
همه ساله شعاری برای این روز درنظر گرفته می‌شود که شعار جهانی امسال «حفاظت از گونه‌های زیستی» و در ایران نیز «حفاظت از گونه‌های زیستی، نه دوباره به زباله و پلاستیک» تعیین شده است.
معاون محیط‌ زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌ زیست روز دوشنبه به مناسبت روز جهانی زمین در نشست خبری گفت: ایران به علت موقعیت خاص جغرافیایی از تنوع زیستی گیاهی و جانوری زیادی برخوردار است.
حمید ظهرابی افزود: شعار امسال روز جهانی زمین، حفاظت از گونه‌های زیستی است و این پیام را به ما می‌دهد که گونه‌های زیستی بخش عمده‌ای از روند طبیعی زمین و کارکردهای اکوسیستمی را بر عهده دارند.
وی با بیان اینکه این اکوسیستم‌ها نقش مهمی در تداوم و پایداری حیات بر روی زمین ایفا می‌کنند، گفت: وقتی به کره زمین نگاه می‌کنیم می‌بینیم که گونه‌های گیاهی و جانوری هر کدام وظیفه‌ای دارند که هنوز قادر به درک تمام آن نیستیم، هر چه علم جلوتر می‌رود متوجه می‌شویم که بودنِ گونه‌های زیستی تضمین‌کننده حیات است.
ظهرابی افزود: در ایران حدود هزار و ١٧٠ گونه مهره‌دار شناسایی شده که گفته می‌شود آمارهای واقعی، بسیار بیشتر از این میزان است و احتمال داده می‌شود حدود هشت هزار گونه مهره‌دار و ٢٠ هزار بی‌مهره در کشور وجود داشته باشد.
معاون سازمان محیط زیست گفت: همچنین حدود ۵۹۴ گونه پرنده، ١٩٧ گونه پستاندار،٢۴١ گونه خزنده و ٢٢ گونه دو زیست در کشور وجود دارد.
وی تأکید کرد: حفاظت از این تنوع زیاد بسیار دشوار است و نیاز به مشارکت و روزآمد کردن دانش، قوانین و مقررات حفاظت دارد ازاین‌رو سال گذشته پیگیری کردیم تا قانون و آیین‌نامه شکار و صید اصلاح و گونه‌های بی‌مهره نیز در آن گنجانده شود تا حفاظت با دقت بیشتری صورت گیرد و امسال نیز پیگیری خواهیم کرد.

 خطر انقراض برخی گونه های گیاهی و جانوری کشور جدی استرئیس انجمن ژنتیک ایران، خطر انقراض برخی گونه های گیاهی و جانوری کشور مانند گاو گلپایگانی، شتر دوکوهانه، اسب کاسپین و نیز تعدادی ذخایر طبیعی دیگر را جدی اعلام کرد.

دکترمحمود تولایی اعلام کرد: تغییرات اقلیمی، عدم درک صحیح از شرایط گونه های جانوری و برداشت بی رویه از گونه های نادر گیاهی را موجب در معرض خطر جدی قرار گرفتن و انقراض این سرمایه های ارزشمند دانست.
وی با اشاره به ضرورت توجه جدی به حفظ و نگهداری ذخایر زیستی و ژنتیکی افزود: برای اسب کاسپین، حداقل ۱۰ انجمن تخصصی در سراسر دنیا وجود دارد ولی ما هر روز باید شاهد از دست رفتن این گونه ها باشیم.
تولایی ادامه داد: بعنوان مثال، شتر دوکوهانه، گاو سرابی، گاو گلپایگانی و بز سیستانی ما با آن همه مزیت خاص، در چه شرایطی قرار دارند؟ در صورت تبیین موضوع مهم حفظ و نگهداری ذخایر زیستی و ژنتیکی، می توان حمایت از این سرمایه ارزشمند را از مسئولان مطالبه کرد.
وی به وجود منابع غنی و ارزشمند ذخایر ژنتیکی و گونه های بی نظیر گیاهان دارویی در ‌کشور اشاره کرد و گفت: ایران از جمله کشورهایی است که دارای ذخایر ژنتیکی و گونه های گیاهی و باغی بی نظیر است.
تولایی افزود: کشور از تنوع اقلیمی بسیار برخوردار است و از گرم و خشک تا معتدل و سردسیری را در درون سرزمین خود دارد و هر اقلیم و استان ما، از گونه های اختصاصی و ویژه برخوردار هستند. بعنوان مثال، استان کهکیلویه و بویراحمد کلکسیونی ارزشمند از گیاهان دارویی است و پهنه زاگرس نیز پهنه دیگری از گونه های گیاهی ارزشمند است.
وی، بهره گیری از فناوری های ارزشمند بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک برای حفظ، تثبیت و بهره برداری از ذخایر ژنتیکی را الزام آور دانست و تاکید نمود: تنوع ویژه گونه های گیاهی ایران، فرصتی مناسب برای توسعه اقتصادی و اشتغال پایدار است.
رئیس انجمن ژنتیک ایران اظهار داشت: گونه های گیاهی و ذخایر زیستی پر ارزش کشور ما می تواند از جهت درآمدزایی و هم از جهت امنیت غذایی، مورد بهره برداری صحیح و اصولی قرار گیرد.
تولایی به تصویب قانون حفاظت از ذخایر و منابع ژنتیکی در اواخر سال ۹۷ اشاره کرد و گفت: دستگاه های اجرایی با همکاری انجمن ژنتیک و سایر انجمن های مرتبط، در حال تدوین آیین نامه های اجرایی این قانون هستند. 

نقش ۹۹.۹۹۹۹ درصدی بشر در تغییرات اقلیمیتغییرات اقلیمی پدیده‌ای واقعی است و به شکل فزاینده‌ای بخشی از زندگی روزانه انسان را به خود اختصاص داده‌ است.

تحقیقات و مطالعاتی که به تازگی انجام شده آخرین و جدیدترین واقعیت‌ها در مورد تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت بشر و تاثیرات آن بر کره زمین را برجسته کرده‌ است.

یکی از اولین حقایقی که در رابطه با آن تردیدی وجود ندارد این است که افزایش دما و پدیده‌های جوی مخرب، از فعالیت‌های بشر ناشی می‌شود. ۹۹.۹۹۹۹ درصد این احتمال وجود دارد که انسان عامل گرمای جهانی باشد. این رقم نشان می‌دهد که محققان به رقم تقریبا قطعی در مورد نقش انسان در بالا رفتن دمای جهانی دست یافته‌اند.

این مکانیزم به خوبی شناخته شده و از چندین دهه قبل وجود داشته‌ است. بشر، سوخت‌های فسیلی از قبیل نفت، ذغال سنگ و گاز را می‌سوزاند و گازهای کربن دی‌اکسید، متان و گازهای دیگر را روانه اتمسفر زمین و اقیانوس‌ها می‌کند. کربن دی‌اکسید از جمله گازهای گلخانه‌ای است که بیشترین نقش را در گرمای جهانی دارد.

بیشترین رکورد سال‌های گرمطی پنج سال گذشته، رکورد گرم‌ترین سال‌ها از اواخر دهه ۱۸۰۰ که دمای زمین به ثبت رسیده، بدست آمده‌ است. از سال ۱۹۷۷ زمین طی ۴۲ سال متوالی دمایی بالاتر از میانگین جهانی را تجربه کرده‌ است. آمارهای موجود حاکی از آن است که میانگین گرمای جهانی در ۱۰ ماه نخست سال ۲۰۱۸ حدود ۱.۸ درجه بالاتر از رقمی بوده که در اواخر دهه ۱۸۰۰ به ثبت رسیده‌ است. در ماه ژانویه، استرالیا رکورد گرم‌ترین تابستان را تجربه کرده‌ است. طبق اعلام رسانه‌های استرالیایی، شدت گرما به اندازه‌ای بالا بوده که موجب افتادن خفاش‌ها از درختان شده‌ است.

افزایش ۴۶ درصدی کربن دی‌اکسیدافزایش میزان کربن دی‌اکسید و دیگر گازهای آلاینده در اتمسفر ناشی از سوخت‌های مورد استفاده در بخش صنعت، حمل و نقل و تولید انرژی از شناخته شده‌ترین تاثیرات گازهای گلخانه‌ای است. کربن دی‌اکسید از شایع‌ترین گازهای گلخانه‌ای است که احتراق سوخت‌های فسیلی عامل اصلی آن به حساب می‌آید.

سطح کربن دی‌اکسید موجود در اتمسفر در ماه مارس ۴۱۱.۹۴ بخش در میلیون بوده و روند افزایشی آن ادامه دارد. اکنون میزان آن در اتمسفر به سطحی رسیده که در مدت سه میلیون سال مشاهده نشده‌ است.

افزایش سطح آب دریاهابه گزارش ایسنا به نقل از یو اس ای تودی، یکی از پیامدهای افزایش دما، آب شدن پهنه‌های یخ در مناطق قطبی است که موجب بالا رفتن سطح آب دریا می‌شود. اقیانوس‌های جهان طی ۵۰ سال گذشته تنها به دلیل آب شدن یخچال‌ها، حدود سه سانتی‌متر بالا آمده‌اند. گرمای جهانی موجب شده در یک ربع قرن گذشته حدود سه تریلیون تن یخ در قطب جنوب آب شود.

جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید:

شش بدفهمی اصلیرباره تغییر اقلیمبومگردی; آیا می‌توان از زمین محافظت کردهر آنچه به خاطر افزایش گرمای زمین در زندگی ما تغییر خواهد کردضرورت ایجاد شبکه تلویزیونی "آب و اقلیم"تا ۲۰ سال آینده در ایران جنگلی نخواهیم داشت