یکی از دلایل تغییرات اقلیمی، آلودگی هوای کلانشهرها است و اگر برای پیشگیری از آن چاره اندیشی نکنیم، دولتها و مردم بهای گزافی را خواهند پرداخت. صدها سازمان و شبکه غیردولتی اروپا، همزمان با شهرداران ۲۱۰ شهر اتحادیه اروپا خواستار اقداماتی عملی برای مقابله تغییرات اقلیمی شدند. آنها خواستار ارائه یک "استراتژی بلندمدت" در اجلاس سران اروپا هستند.

به گزارش زیست آنلاین، آلودگی هوا در سالهای اخیر منجر به تغییرات اقلیمی شده است و آلودگی هوای شهر تهران به عنوان یکی از بزرگترین چالش های زیست محیطی این کلانشهر شناخته می شود که هرساله با تحمیل خسارت های هنگفت، فشار مضاعفی به هزینه های مدیریت شهری و به تبع آن زندگی مردم، وارد می کند.

محمد کاظمی، پژوهشگر سیاستگذاری محیط زیست، چنین می نویسد: بانک جهانی در سال ۲۰۱۸، میزان خسارت وارده به سلامت عمومی شهر تهران را ۲.۶ میلیارد دلار برآورد کرده است که با توجه به تحمیل هزینه‌های غیرمستقیمی همچون تعطیلی بخش‌های اقتصادی کشور مانند سازمان‌ها و مدارس، این خسارت بیشتر هم خواهد شد.
بنابراین با توجه به اینکه آلودگی هوا، خسارات مستقیم و غیرمستقیم زیادی را به‌بار می‌آورد، افراد و نهادهای مختلفی را درگیر خود کرده است ولی تاکنون در حل این مسئله موفقیت چشمگیری مگر به‌لطف طبیعت مشاهده نشده است. دلیل اصلی این مسئله که تهران با وجود گذشت سالهای متمادی، در دست داشتن امکانات فراوان و اجرای برنامه‌های متعدد همچنان با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کند، عدم درک صحیح از این پدیده، علل بروز و راهکارهای مؤثر مقابله با آن است.

با توجه به بررسی‌هایی که تبدیل به یک گزاره دقیق علمی شده است، ذرات معلق با قطر کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون (PM۲.۵)، عامل اصلی آلودگی هوای تهران هستند. همچنین نتایج منشأیابی ذرات معلق در شهر تهران نشان می‌دهد که حدود ۶۵ درصد این آلاینده ها از وسایل نقلیه در حال‌ تردد در سطح شهر منتشر می‌شود، طبیعتا وسایل نقلیه که به‌عنوان بزرگ‌ترین منبع انتشار ذرات معلق شناخته می‌شوند، بیشترین راهکارها را به سمت خود جلب خواهند کرد.

به همین منظور با بررسی راهکارهایی که در گزارش‌ها و نظرات کارشناسی و همچنین در تجربیات موفق دیگر کشورها بیشتر به چشم می‌خورند، می‌توان گفت راهکارهایی که در حال‌ حاضر می‌توانند در کاهش انتشار PM۲.۵ ناشی از حمل‌ونقل مؤثر واقع شوند، عبارت‌اند از:

- اسقاط و از رده خارج کردن ناوگان فرسوده
- نصب فیلتر دوده روی خودروهای دیزلی
- جایگزینی موتورسیکلت های برقی و انژکتوری
- استفاده از سوخت های جایگزین شامل CNG، LPG و هیبریدی
- طرح های مدیریت ترافیک مانند طرح منطقه کم انتشار (LEZ)

شهرداری تهران به‌عنوان متولی اصلی بهبود کیفیت هوای تهران، در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به راهکار پنجم در قالبی با عنوان «طرح کاهش» داشته است. طرح کاهش که شاخه‌ای از طرح منطقه کم‌انتشار (LEZ) در ایران معرفی شده است، در عمل جزئیات متفاوتی داشته و تنها بر پایه معاینه فنی خودروها استوار است. حال سؤال اینجاست که چرا این مجموعه، طرح کاهش را به‌عنوان راهکار اصلی کاهش آلودگی هوای تهران معرفی کرده است.

محسن پورسیدآقایی معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، با ارائه گزارشی از برنامه‌های خود در صحن علنی شورای شهر در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۳۹۷، علت اجرایی نشدن دیگر راهکارهای مؤثر کاهش آلودگی هوا را این‌گونه بیان می‌کند: «سال گذشته برنامه‌ای اعم از نوسازی ناوگان سنگین، نصب فیلتر دوده، توسعه موتورهای برقی و غیره را به دولت ارائه کردیم. اعتبار مورد نیاز ما برای حل آلودگی هوای تهران چیزی حدود ۷۵۰۰ میلیارد تومان بود که می‌بایست توسط دولت تامین می‌شد اما در بودجه محقق نشد.» ازاین‌رو طرح کاهش که هزینه مستقیمی برای اجرا درپی نداشت، به‌عنوان راهکار اصلی کاهش آلودگی هوای تهران معرفی و از آبان ۹۵ در تهران اجرایی شد.



با توجه به اینکه طرح کاهش فعلی بر مبنای معاینه فنی استوار است، لذا با ارزیابی تأثیر معاینه فنی در تهران می‌توان میزان کاهش ذرات معلق تهران ناشی از این طرح را محاسبه کرد، ارزیابی مذکور براساس سناریو EISINGER۲۰۰۵ نشان می‌دهد که با اجرای کامل این طرح در سطح شهر تهران، حدود ۱.۵ درصد (معادل ۵/۰ میکروگرم بر مترمکعب) از ذرات معلق شهر تهران کاهش خواهد یافت.

بنابراین طرح کاهشی که در حال اجراست، تا زمانی‌که مبتنی بر معاینه فنی و کنترل حدود آلایندگی خودروها باشد، هرچند گامی روبه‌جلو به‌منظور بسترسازی راهکارهای مؤثر کاهش آلودگی هوای تهران محسوب می‌شود، اما نمی‌تواند کاهش چشم‌گیری در غلظت ذرات معلق هوای تهران ایجاد کند. ازاین‌رو ضروری است که راهکارهایی به‌منظور بهبود طرح کاهش ارائه شود و مورد بررسی دقیق کارشناسی قرار گیرند.

طرح کاهش اجراشده در ایران با الگوگیری از طرح منطقه کم‌انتشار (LEZ) است که نتایج بسیار موفقی را در اروپا به‌همراه داشته است اما آن‌چه که منجر به تفاوت نتایج طرح کاهش در ایران و طرح LEZ در اروپا می‌شود، فاکتورهایی است که در این طرح‌ها کنترل می‌شود.

حدود مجاز آلایندگی در معاینه فنی به‌عنوان تنها فاکتور کنترل‌کننده آلایندگی خودروها در ایران انتخاب شده است اما در طرح LEZ مناطق مختلف اروپا، فاکتورهای مؤثر دیگری برای کاهش آلایندگی خودروها شامل فرسودگی خودرو، فیلتر دوده، سوخت جایگزین و غیره انتخاب شده است.

نکته‌ای که همچنان پابرجاست و ممکن است مانعی دربرابر اجرای راهکارهای مذکور باشد، محدودیت‌های تأمین منابع مالی برای اجرای آن‌ها است، بنابراین برای رفع چنین مشکلی در اولین گام ضروری است که یک اولویت‌بندی و رتبه‌بندی بین راهکارهای مؤثر، برمبنای هزینه‌های اجرا و میزان اثرگذاری آن‌ها در کاهش آلودگی هوا موسوم به ارزیابی هزینه-فایده انجام شود. بر این اساس، راهکارهایی اتخاذ شوند که هزینه کمتر و اثربخشی بیشتری در این مقطع زمانی داشته باشند.

 بیانیه نهادهای اروپایی برای مقابله با تغییرات اقلیمیصدها سازمان و شبکه غیردولتی اروپا، همزمان با شهرداران ۲۱۰ شهر اتحادیه اروپا خواستار اقداماتی عملی برای مقابله تغییرات اقلیمی شدند. آنها خواستار ارائه یک "استراتژی بلندمدت" در اجلاس سران اروپا هستند.

ویندل ترییو، مدیر "شبکه اروپایی اقدامات اقلیمی" می‌گوید: ما در پی راه‌اندازی زنگ هشداری برای سیاستمداران کنونی و آینده اروپا هستیم.

او همراه با سازمان و شبکه غیردولتی اروپا بیانیه‌ای را امضاء کرده است که در آن تأکید شده "زمان تصمیم‌گیری برای شهروندان اتحادیه اروپا فرا رسیده است".

در این بیانیه که روز گذشته (سه‌شنبه) منتشر شده از سیاستمداران اتحادیه اروپا خواسته شده است که با توجه به وضعیت اضطراری تغییرات آب‌وهوایی وارد عمل شوند و موضع‌گیری کنند.

امضاءکنندگان این بیانیه به طور مشخص خواستار آن شدند که مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی اولویت نشست رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در اجلاس سران اروپا در رومانی و اولویت مبارزات انتخاباتی پارلمان اروپا قرار گیرد.

سازمان‌ها و شبکه‌های غیردولتی اروپا خواستار پایان استفاده از سوخت‌های فسیلی، حمایت بیشتر از کشورهای در حال توسعه برای انطباق با تغییرات آب‌وهوایی، حفاظت از تنوع زیستی و تلاش بیشتر برای چرخه اقتصاد همسو با طبیعت هستند.



ژان کلود هوله‌ریش، اسقف اعظم لوکزامبورگ و رئیس کمیته اسقف‌های اتحادیه اروپا نیز از حامیان این بیانیه است. او از پارلمان آینده اتحادیه اروپا، کمیسیون این اتحادیه و کشورهای عضو اتحادیه اروپا خواسته "هرچه سریع‌تر" اقدامات ضروری برای مقابله با تغییرات آب‌وهوایی را آغاز کنند.

اسقف اعظم لوکزامبورگ با انتشار یک پیام ویدئویی گفته است: ما برای خانواده هایمان، برای فرزندانمان و برای آینده ساکنان کره زمین نیازمند اقدامات فوری هستیم.

او تأکید کرده که مهم است "تضمین شود اقداماتی که برای به صفر رساندن انتشار گازهای گلخانه‌ای صورت می‌گیرند، منصفانه هستند.

همچنین رئیس کمیته اسقف‌های اتحادیه اروپا خواستار بهره‌مندی محروم‌ترین اعضای جامعه از این اقدامات شده است و گفته است انجام اقداماتی اجتماعی بر اساس احترام به حقوق بشر باید مورد توجه باشد.

اتحادیه سازمان‌های امدادی "حمایت از توسعه و پیشرفت" کلیسای کاتولیک آمریکای شمالی و اروپا نیز از امضاءکنندگان بیانیه‌ای است که روز سه‌شنبه منتشر شده است.

شهرداران بیش از ۲۰۰ شهر اروپایی نیز با انتشار نامه سرگشاده‌ای خواستار آن شدند که تولید گازهای گلخانه‌ای در اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۵۰ میلادی به صفر رسد.

در این نامه شهرداران ۲۱۰ شهر از جمله پاریس، لندن، آتن و اشتوتگارت خواستار دستیابی به یک "استراتژی بلندمدت آب‌وهوایی" در نشست اجلاس سران اروپا شدند.

در نامه سرگشاده شهرداران تأکید شده که هدف تا میانه قرن جاری میلادی باید حذف تمامی عواملی باشد که گاز دی‌اکسید کربن مازاد در طبیعت تولید می‌کنند. آنها با این درخواست از پیشنهاد کمیسیون اتحادیه اروپا در پاییز گذشته حمایت کردند و آن را "تنها گزینه قابل قبول برای آینده اروپا و جهان" دانسته‌اند.

کمیسر امور اقلیمی اتحادیه اروپا پاییز گذشته در بروکسل گفته بود: پیشنهاد ما این است که اروپا تا سال ۲۰۵۰ میلادی به اولین اقتصاد جهان بدون تولید گاز گلخانه‌ای تبدیل شود.

بنابر گزارش دویچه‌وله، راهبرد اتحادیه اروپا در حال حاضر کاهش حداقل ۴۰ درصدی انتشار گازهای گل‌خانه‌ای تا سال ۲۰۳۰ میلادی است. مبنای این راهبرد به تصمیمی در سال‌های دهه ۹۰ قرن گذشته میلادی بازمی‌گردد. اتحادیه اروپا باید در سال جاری میلادی راهبرد خود در زمینه تغییرات آب‌وهوایی تا سال ۲۰۵۰ میلادی را نهایی کند.

جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید:

فناوری های روز برای پیش بینی میزان آلودگی هوا ممنوعیت آمستردام برای کاهش آلاینده های اتومبیلهزینه اضافی ۱٪ در صورت حساب رستوران ها برای مبارزه با تغییرات اقلیمی اعلام نخستین وضعیت اضطراری اقلیمیِ جهان در انگلیس جدی‌ترین اثرهای تغییر اقلیم در ایران۲ راهکار برای کاهش تولید گازهای گلخانه‌ایعامل تولید گازهای گلخانه ای انسان است یا خورشیددستاوردهای کارگروه ملی کاهش آلودگی هواطرح مقدماتی کاهش آلودگی هوا جایگزین طرح جامع نمی‌شودآیا برای اجتناب از فجایع اقلیمی آماده ایم دولت چگونه می تواند آسیب های اقلیمی را کاهش دهد؟منابع آلودگی هوا در ایران چیست؟آلودگی هوا موجب مرگ سالانه سه میلیون نفرمعاینه فنی راهکاری موثر برای کاهش آلودگی هوا  خسارت‌های اقتصادی آلودگی هوای تهران