در حالیکه جمعیت فلامینگوها رو به افزایش است و نخستین گروه از فلامینگوهای مهاجر پس از حدود ۲ سال در تالاب بین المللی گاوخونی در شرق اصفهان فرود آمدند؛ هوبره، پرنده ای در خطر انقراض است که برای رهایی از دست شکارچیانی مانند شاهین، ماده چسبناکی شلیک می کند. اخیرا عرب‌ها برای تفریح بیشتر، شاهین‌های خود را به گونه‌ای تربیت می کنند که با مانور از کنار شلیک می گذرند که این مساله درصد زنده گیری حیوان را افزایش داده است.

به گزارش زیست آنلاین، نخستین گروه از فلامینگوهای مهاجر پس از حدود ۲ سال در تالاب بین المللی گاوخونی در شرق اصفهان فرود آمدند.

سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان  اظهار داشت: از چند روز گذشته حدود یکصد تا ۱۵۰ قطعه فلامینگو پس از حدود ۲ سال غیبت و آبگیری نسبی در تالاب بین المللی گاوخونی فرود آمده اند.
حسین اکبری افزود: این گونه پرنده آبزی در مهاجرت های بهاره از عرض های جغرافیایی شمالی به سمت مناطق میانی و جنوبی پرواز می کند.
وی با بیان اینکه بارش ها و سیلاب های فروردین امسال منجر به آبگیری بخشی از این تالاب و تجدید حیات برخی از پوشش های گیاهی منطقه شد، تصریح کرد: همین امر باعث مراجعه برخی از گونه های جانوری مانند فلامینگو، انواعی از اردک ها، مرغابی ها، غازها، پرستوهای دریایی، پلیکان، باتلان و کِشیم به گاوخونی شد.
اکبری دبی آب ورودی به تالاب بین المللی گاوخونی در زمان حاضر را حدود ۲۵۰ لیتر در ثانیه اعلام و خاطرنشان کرد: ابتدای امسال در یک بازه زمانی از حدود هشتم تا ۱۶ فروردین به دلیل بارش های زیاد و سیلاب، دبی ورودی تالاب به حدود ۱۰ تا ۱۵ متر مکعب بر ثانیه هم رسید.
وی ادامه داد: با این میزان ورودی، حدود ۱۰ درصد تالاب آبگیری شد اما پس از آن با قطع شدن بارش ها و گرم شدن هوا، بخشی از آب تالاب تبخیر شد و به سمت خشک شدن رفت.
سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان با بیان اینکه امسال بسیاری از تالاب ها در کشور وضعیت مناسبی پیدا کردند، گفت: تالاب گاوخونی به دلیل اینکه آورده آبی قوی و حقابه زیست محیطی چندانی نداشت و از طرفی وسعت آن بسیار بزرگ و حدود ۴۷ هزار هکتار است و در اقلیم گرم و خشک با شرایط تبخیر بالا قرار گرفته، در مقایسه با سایر تالاب ها وضعیت خوبی ندارد.
اکبری با اشاره به اینکه در زمان حاضر نمی توان گفت که چه مقدار آب وارد تالاب شده است، اظهار امیدواری کرد که امسال با توجه به بارش ها و ذخیره آبی خوبی که وجود دارد، حقابه زیست محیطی تالاب بین المللی گاوخونی تخصیص یابد.
گاوخونی یکی از ۱۹ تالاب بین المللی ایران است که در کنوانسیون رامسر در سال ۱۹۷۵ به ثبت رسید.
تالاب گاوخونی دارای وسعتی حدود ۴۷۶ کیلومتر مربع است و در انتهای مسیر رودخانه زاینده رود در فاصله ۱۴۰ کیلومتری جنوب شرقی اصفهان و ۳۰ کیلومتری شهر ورزنه قرار دارد.
کاهش تبعات تغییرات آب و هوایی، تصفیه پساب های جاری شده در زاینده رود، پرکردن سفره های آب زیرزمینی، جلوگیری از سیلاب، گردشگری و مباحث فرهنگی، تثبیت شن های روان و گنجینه متنوع زیستی و ژنتیکی از جمله ارزش ها و کارکردهای تالاب گاوخونی است.

هوبره قربانی شلیک نهایی خودهوبره پرنده ای در خطر انقراض است که برای رهایی از دست شکارچیانی مانند شاهین، ماده چسبناکی شلیک می کند. اخیرا عرب‌ها برای تفریح بیشتر، شاهین‌های خود را به گونه‌ای تربیت می کنند که با مانور از کنار شلیک می گذرند که این مساله درصد زنده گیری حیوان را افزایش داده است.

هوبره پرنده ای از تیره درناسانان و گونه ای در خطر انقراض، نیمه مهاجر و خجالتی است، تعدادی از آنها آبان ماه از روسیه و کشورهای شمالی به ایران و جنوب دشت داراب در استان فارس مهاجرت می کنند که عواملی مانند شکار بی رویه، تخریب زیستگاه ها و ناامنی موجب نابودی و فرار آنها از منطقه می شود.

کارشناسان معتقدند هوبره نسبت به ناامنی بسیار حساس است و اگر یک سال وارد منطقه ای شود و احساس ناامنی کند، از آنجا رفته و دیگر بر نمی گردد.

هوبره یکی از پرندگان نادر و ارزشمند حیات وحش ایران است که به عنوان یک گونه حمایت شده مورد حفاظت قرار دارد و در مقیاس جهانی به عنوان گونه ای از پرندگان آسیب پذیر شناخته می شود که علاقه کشورهای حاشیه خلیج فارس به شکار آن سبب شده است همه ساله تعدادی افراد سودجو و فرصت طلب، اقدام به زنده گیری و صید این پرنده زیبا کنند.

این پرنده زمانی در مناطق کویری و استپی جنوب آسیا بسیار فراوان بود اما اعراب خاورمیانه با استفاده از بازهای شکاری، به ویژه بالابان و شاهین معمولی، تفنگ و تله‌ گذاری این پرنده را تا آستانه انقراض کامل پیش بردند تا اینکه در دهه ۱۹۷۰ تلاش‌ های حفاظتی و ممنوعیت شکار در برخی نقاط توانست آن را از خطر انقراض نجات دهد.

از بین رفتن گیاهان یکی دیگر از عوامل تهدید این پرنده ارزشمند است، زیرا هوبره آب نمی نوشد و آب مورد نیاز بدن خود را از گیاهان و غذاهایی مانند انواع حشرات، بذر گیاهان و توت هایی که می خورد، تامین می کند.
هوبره در زمان ساخت آشیانه و زاد و ولد نسبت به مزاحمت های انسانی بسیار حساس است، بنابراین توسعه کشاورزی و جاده سازی ها و حتی ساخت دکل های برق در بیابان هم تهدیدی برای این پرنده است.

محمد علی یکتا نیک کارشناس حیات وحش و عضو کمپین پرواز در این باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت: هوبره در مناطق خشک و نیمه خشک ایران زندگی می کند و بسیار مورد توجه قوش بازهای عرب است و از قدیم آنها با شاهین های خود دنبال هوبره می کردند.

وی با اشاره به یک ویژگی خاص هوبره افزود: چون این پرنده پرواز سریعی ندارد و شکارچی های آن مانند شاهین پرندگان سریعی هستند، از این رو یک توانایی به دست آورده و آن اینکه در ناحیه رکتوم یک محفظه ای دارند که در آنجا بخشی از مدفوع حیوان تبدیل به مایع چسبناکی می شود و وقتی شکارچی نزدیک می شود، آن را بر روی شکارچی اسپری می کند و دشمن دیگر نمی تواند به تعقیب خود ادامه دهد.
کارشناس حیات وحش ادامه داد: این باعث شد قوش بازهای عرب، شاهین های خود را آموزش دهند که طوری به هوبره نزدیک شوند که با یک مانور بتواند از گزند این اسپری یا همان شلیک حیوان در امان بمانند و به تعقیب خود ادامه دهند، چون یکبار که اسپری کرد دیگر نمی تواند انجام دهد تا مدت زمانی بگذرد.
یکتا نیک با بیان اینکه این مساله باعث شد تا قاچاق این پرنده رونق بگیرد، اظهار داشت: این مساله باعث شد تا زنده گیری این پرنده به شدت به جمعیت آن آسیب وارد کند و طی سالهای اخیر محموله های قاچاق زیادی از این پرنده کشف شده است.
وی گفت: مطالعات درباره پرندگان نشان می دهد تا ۵۰ درصد جمعیت پرندگان در حین جابجایی از بین می روند و از ۵۰ درصد باقیمانده که به مقصد می رسند، ۵۰ درصد در ۶ ماه اول از بین می روند. بنابراین درصد زیادی از پرنده هایی که قاچاق می شوند تا به زادآوری برسند از بین می روند و آن بقیه باقیمانده که به دست مشتری می رسد نیز عملا از بین رفته محسوب می شوند، چون دیگر حق تولید مثل ندارد.
این کارشناس حیات وحش درباره زیستگاه هوبره در کشور افزود: زیستگاه هوبره در کشور ما پراکندگی وسیعی دارد از جنوب تهران تا سواحل جنوبی کشور را شامل می شود، یعنی هرجایی که منطقه خشک و نیمه خشک دشتی وجود دارد هوبره نیز وجود دارد.
وی گفت: فقط در مناطق کوهستانی هوبره نداریم چون کاملا پرنده ای دشتی است و در مناطق مرتفع و تپه ماهورها زندگی نمی کند.
یکتا نیک افزود: از هوبره جمعیت مهاجر، نیمه مهاجر و بومی داریم. مهاجرها که مهاجرت سالیانه دارند مثلا پاییز وارد کشور می شوند و بهار خارج می شوند، جمعیت نیمه مهاجر مثلا از استان سمنان به استان کرمان مهاجرت می کنند و یک بخشی هم بومی هستند مثلا منطقه ای مانند خواف در خراسان جنوبی که یکی از زیستگاه های شناخته شده هوبره است که مرز ایران و افغانستان است که باید آنجا را پایتخت هوبره نامید.
وی اظهارداشت: بر این اساس نمی توان جمعیت دقیقی از هوبره ها را اعلام کرد چون بسیار پراکنده هستند اما تنها چیزی که شاهد آن هستیم این است که در خیلی از مناطقی که هوبره وجود داشته یا کامل از بین رفته، یا جمعیت آن کاهش یافته است.
کارشناس حیات وحش با بیان این که هوبره سالانه یک تا دو تخم می گذارد و بسیار هم آسیب پذیر است، گفت: به عنوان مثال، افت ناگهانی دما موجب تلف شدن تعداد زیادی از آنها می شود، در مناطقی مانند طبس که زمستان های یخبندان و خیلی سرد ندارند، اگر افت دما رخ دهد موجب از بین رفتن آنها می شود طوری که چند سال خودم شاهد چنین حادثه ای بودم.
یکتا نیک افزود: یک شب در طبس چند سانت برف بارید که صبح همان روز تعداد زیادی هوبره تلف شد، چون در سیکل طبیعی آنها با چنین هوایی سازگاری ندارند.

جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید:

افزایش شمار فلامینگوهای دریاچه ارومیه و جولان سوسمارها و آفتاب پرست ها در خاشکشف بزرگترین شبکه تهدید گونه در معرض انقراض هوبره در استان فارس حفظ زیستگاه‌های هوبره در دستور کار محیط زیست یزد اعراب در پی شکار هوبره های مهاجر خلیج فارسفرود یک هزار قطعه فلامینگو در تالاب های نقده