بارش های فراوان سال زراعی ۹۸-۹۷ با اینکه برای برخی مناطق کشور زیانبار بود اما طبیعت خشکیده ایران را پس از سال ها کم بارشی، سیراب کرد و جان تازه ای به این طبیعت مرده یا به عبارتی افسرده حال بخشید. فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: در سه ماهه امسال به دلیل پوشش گیاهی مناسب، تعداد آتش سوزی‌ها در منابع طبیعی به ۳۳۰ فقره رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

به گزارش زیست آنلاین، سرهنگ «علی عباس نژاد»، با بیان اینکه همه ساله در این فصل با گرم شدن هوا شاهد افزایش آتش سوزی‌ها هستیم افزود: درحالی که سال گدشته تعداد حریق‌ها ۳۰۰ تا ۳۱۰ فقره و بیشتر در سطح جنگل‌های کشور بوده است، امسال با توجه به بارش‌های مناسب در ابتدای سال، شرایط آب و هوایی مناسب و افزایش پوشش گیاهی، بخش عمده حریق‌ها مربوط به مراتع و علفزارها بوده و به سطح جنگل‌های شمال کشور آسیب جدی وارد نشده است.

وی با بیان اینکه سطح آتش سوزی‌های جنگل‌های کشور امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۶۵ درصد کاهش داشته است، گفت: در سه ماهه امسال سطح آتش سوزی‌ها در جنگل‌ها ۹۹ هکتار بوده است اما هنوز امار مشخصی در سطح آتش سوزی‌های مراتع نداریم.

وسعت کل منابع طبیعی ایران ۱۳۵ میلیون هکتار است که ۸۲ درصد کل مساحت کشور را تشکیل می‌دهد؛ از این میزان ۱۴.۳ میلیون هکتار اراضی جنگلی، ۳۲.۵ هکتار اراضی بیابانی و ۸۴.۵ هکتار اراضی مرتعی است. فرمانده یگان حفاظت از سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور اظهارداشت: علاوه بر گرم شدن هوا علت اصلی آتش سوزی‌ها حضور مردم در عرصه‌های منابع طبیعی به ویژه ایام تعطیل است که به دلیل غفلتشان شاهد تشدید آتش سوزی‌ها می‌شویم.

به گفته وی، در مدت مذکور بیشترین حریق‌ها مربوط به استان‌های جنوبی کشور از جمله خوزستان، فارس، کهگیلویه و بویر احمد و بوشهر بوده که در برخی از مناطق به دلیل صعب العبور بودن و نداشتن تجهیزات لازم همچون هلیکوپتر و نبود هماهنگی‌های لازم شاهد گسترش آتش سوزی‌ها بوده‌ایم.

عباس نژاد یکی از عمده مشکلات اطفای حریق را نبود هلیکوپترهای اطفای حریق در این سازمان عنوان کرد و از دولت خواست تا برای تجهیز امکانات در این عرصه از جمله هلیکوپترهای اطفای حریق، اعتباراتی به این بخش اختصاص دهد تا کمتر شاهد از بین رفتن عرصه‌های منابع طبیعی شویم.

وی آتش روشن کردن در جنگل‌ها و مراتع کشور را جرم دانست و به هموطنان توصیه کرد: حفظ عرصه‌های منابع طبیعی جنگل، مرتع و بیابان نیازمند آموزش همگانی مردم توسط وسایل ارتباط جمعی است و در صورت محرز شدن با متخلفان برخورد قانونی می‌شود.

ایران دارای پنج رویشگاه اکولوژیک جنگلی منحصر به فرد شامل جنگل‌های هیرکانی و خزری، زاگرسی، ارسباران، ایرانی و تورانی و خلیج فارس و عمانی (مانگرو) است.

فصل آتش سوزی در مراتع همدان زودتر آغاز شده استمدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان گفت: فصل بحران آتش سوزی مراتع و عرصه های طبیعی این استان به علت آغاز فصل گرما، امسال ۱۵ روز زودتر از سال گذشته آغاز شده است.

اسفندیار خزایی افزود: در تعطیلات عید فطر امسال تمامی تیم‌های منابع طبیعی در حالت آماده باش بودند با این وجود در سه فقره حریق ۲۰.۵ هکتار از مراتع دچار آتش سوزی شد.

وی اضافه کرد: ۲۰ هکتار از مراتعی که طعمه آتش شد در نهاوند و نیم هکتار آن در ۲ شهرستان تویسرکان و کبودراهنگ قرار داشت.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان با بیان اینکه آتش سوزی در ۲ سال گذشته روند نزولی داشته است یادآوری کرد: سال ۹۵ حدود ۴۷۸ هکتار از مراتع این استان دچار حریق شد که این آمار در سال ۹۶ به حدود ۶۱ هکتار و سال گذشته به ۴۰ هکتار تقلیل یافت.

خزایی گفت: ریزش نزولات جوی از فروردین امسال آغاز اما در اردیبهشت متوقف شد با این وجود شاهد رشد گیاهان یکساله بودیم تا جایی که رشد کامل آنها سبب تعلیف نشدن گیاهان یکساله از سوی دام‌ها و مستعد آتش سوزی شدن آنها شد.

وی افزود: بیشتر گیاهان یکساله در مرز مراتع و عرصه‌های طبیعی با مزارع کشاورزی قرار دارند همچنین این گیاهان در شروع حریم به سمت مراتع می رویند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان اظهار داشت: عامل ۹۵ درصد آتش سوزی در مراتع، انسانی است که اغلب به صورت سهوی و نادانسته زمینه بروز آتش در طبیعت را فراهم می‌آورند.

خزایی ادامه داد: گردشگران طبیعت هنگام خروج از عرصه‌های طبیعی آتش را به ظاهر خاموش رها می‌کنند در حالی که خاکستر و ذغال باقی مانده به علت قرار گرفتن زیر نور مستقیم خورشید و مجاورت با گیاهان یکساله که به مثابه بنزین می‌مانند مشتعل شده و عرصه‌های طبیعی را تا مرز نابودی پیش می‌برند.

وی اضافه کرد: تا زمان رسیدن تیم‌های یگان حفاظت منابع طبیعی به محل حریق به تناسب نوع منطقه، ۲۰ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد که در این مدت زمان بخش زیادی از مراتع طعمه آتش می‌شوند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان بیان کرد: این اداره کل اقدام به شناسایی مناطق بحرانی و مستعد آتش سوزی کرده و در این مناطق بُرجک دیده بانی دایر کرده همچنین از تجهیزات جدید نظیر دمنده و آتش کوب موتوری استفاده می‌کند.

خزایی گفت: ایجاد یک هزار هکتار آتش بُر در مراتع ۱۰ شهرستان تابعه این استان پیش بینی شده است که بخشی از این کار تاکنون اجرایی شده است.

وی افزود: در صورت بروز حریق، دیگر شهرستان‌های مجاور نیز به کمک آمده همچنین طبق قانون ۴۷ حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع، موقع آتش‌سوزی در جنگل‌ها تمامی مأموران دولتی اعم از لشکری و کشوری و شهرداری‌ها موظفند به درخواست منابع طبیعی با تمامی وسایلی که در اختیار دارند در مهار آتش کمک کنند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان اضافه کرد: در نشستی با حضور معاون امور عمرانی استانداری همدان و مدیرکل بحران استانداری جلسه‌های توجیهی برگزار و مقرر شد مدیران دستگاه‌ها، اسامی نیروها و شماره تماس آنها را برای برقراری ارتباط در زمان اضطراری در اختیار منابع طبیعی قرار دهند.

خزایی آتش را بلای جان طبیعت دانست و اظهار داشت: دود ناشی از آتش سوزی برخی مواقع موجب بروز مشکل برای روستانشینان و خفگی و مرگ موجودات می‌شود.



وی به بهره برداران و کشاورزان توصیه کرد: با توجه به حاضر بودن این افراد در طبیعت، در صورت بروز آتش علاوه بر گزارش این موضوع به یگان حفاظت محیط زیست تا رسیدن نیروها نسبت به مهار دامنه آتش اقدام کنند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان ادامه داد: در کارگروه مشترکی با جهاد کشاورزی مقرر شد تبعات آتش زدن بقایای محصولات کشاورزی از طریق سامانه پیامکی برای آنها ارسال شود.

خزایی اضافه کرد: آتش زدن بقایای محصولات کشاورزی موجب از بین رفتن ساختمان خاک و میکروارگانیزم های موجود در خاک شده همچنین برخی بر این باورند آتش زدن علف داخل باغ سبب دور شدن حشرات موذی می‌شود.

وی افزود: نه تنها این راهکار پاسخگو نیست بلکه باید بدانیم که تمامی حشرات و گونه‌های جانوری با هدفی خلق شده‌اند و حذف یکی از آنها باعث بروز مشکل در چرخه طبیعی می‌شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری همدان گفت: استان همدان دارای ۴۲ هزار هکتار اراضی و ذخیرگاه‌های جنگلی و جنگل کاری دست کاشت است که با توجه به کمبود جنگل در این استان و اهمیت و ارزش ویژه آن، مراقبت از #جنگل با دقت بالایی صورت می‌گیرد.

خزایی افزود: مراتع درجه یک استان نیز در دست عشایر قرار دارد و آنها نسبت به حفاظت از این مراتع توجیه شدند به گونه‌ای که سال گذشته حتی یک مورد آتش سوزی نیز رخ نداد.

وی اضافه کرد: بیشتر آتش سوزی‌ها از حریم شهر و روستا آغاز می‌شود که از نظر پوشش، مرتع درجه سه به شمار می‌رود با این وجود برای منابع طبیعی این قبیل مراتع نیز ارزشمند هستند.

رویش دوباره طبیعت را خاکستر نکنیمبارش های فراوان سال زراعی ۹۸-۹۷ با اینکه برای برخی مناطق کشور زیانبار بود اما طبیعت خشکیده ایران را پس از سال ها کم بارشی، سیراب کرد و جان تازه ای به این طبیعت مرده یا به عبارتی افسرده حال بخشید.

طبیعت ایران زمین به لطف پروردگار امسال، بهار با نشاطی رامملو از گل و گیاه ارزانی داشت و ذخیره‌های ژنتیک گیاهی طوری قد کشیدند که گویی برای دیدن رخسار خورشید با یکدیگر در رقابتند.

بهار ۹۸ با اینکه روزهای تلخی برای بسیاری از هموطنان رقم زد اما روی دیگر سکه، بارش‌های کم نظیری بود که پس از سال‌ها خشکیدگی زمین و آسمان، نوید بخش ترسالی شد و به هر حال مواهب آن به قدری فراوان شد که از دایره شمارش خارج است.

حدود سه دهه کم بارشی در ایران تا جایی پیش رفت که ذخیره‌های گیاهی به فراموشی می‌رفت و دریاچه‌ها و تالاب‌ها در ترک خوردگی زمین ناپدید شدند، چالش آب به حالت بحران و فراتر در نمودار محیط زیست ایران نقش بست و کم کم اوضاع کشور به سمت تقسیم آب پیش می‌رفت.

با این اوصاف، نزول رحمت الهی، جای جای کشور را در برگرفت و حتی مناطق خشکیده قرون گذشته هم با غرش ابرها، سال پرآبی را تجربه کردند و فصل جدیدی در پیدایش آب و آئینه به وجود آمد.

اینک که پس از سال‌ها نگرانی از کمبود آب و سودا در سوگ طبیعت مرده کشور به لطف پروردگار، دشت، دامن و کوه‌ای کشورمان رنگ و بوی صفا و جلا به خود گرفته اما نگرانی دیگر به نام «آتش بی احتیاطی» دوستداران محیط زیست و طبیعت را می‌آزارد.



این روزها گزارش‌های ناخوشایندی از تکرار آتش سوزی‌ها در مراتع و جنگل‌های کشور منعکس می‌شود، اخباری که بیانگر کم لطفی به این همه مواهب است که دود آن به چشم مردم امروز و آیندگان این سرزمین می‌رود.

آتش سوزی یکی از مهم‌ترین و خطرناک‌ترین عوامل تخریب و نابودی جنگل‌ها و مراتع به شمار می‌رود که متأسفانه همه ساله سطوح وسیعی از این منابع ارزشمند را تهدید کرده و خسارات فراوانی به بار می‌آورد که جبران آن میلیاردها ریال ثروت ملی را به هدر می‌دهد.

جنگل‌ها و مراتع ثروت و سرمایه تمام مردم ایران هستند که تخریب و آتش زدن آن تجاوز به اموال عمومی است.

آنچه در فواید جنگل‌ها و مراتع در توصیف قلم‌ها و انشا دانش آموزی می‌آید تنها وصف ناچیزی از خاصیت این ثروت‌های خدادادی است که کاهش آلودگی هوا و جذب گازهای سمی بخشی از این فواید به شمار می‌رود.

یک لحظه سهل انگاریآری یک لحظه سهل انگاری با پرتاب ته سیگار یا سایر مواد اشتغال زا به کنار جاده‌ها و طبیعت، کافی است تا فاجعه بزرگ زیست محیطی رخ دهد، درختانی در آتش می‌سوزند که سال‌ها، ابر، باد، مه و خورشید به پای آنها انرژی صرف کرده‌اند تا نسل‌های بشریت از فواید آنها بهره مند شوند.

جنگل‌ها و مراتع ذخیره‌های ارزشمند گیاهی یک سرزمین هستند که باید به وجود آنها عشق ورزید و صفای آنها را با مراقبت همگانی استمرار بخشید، امروز آنچه سبب شده تا جهان دچار پدیده‌ای به نام دگرگونی اقلیم شود، منشأ آن تنها به اقدامات مخرب بشری بر می‌گردد که در سایه سار پیشرفت و فناوری یا توسعه اقتصادی یا رفتارهای سهل انگارانه به وجود آمده است.

به همین دلیل امروز کارگروه ی پیشگیری و اطفای حریق در مراتع و جنگل‌ها ی استان البرز نشستی برگزار کرد تا خطرات احتمالی از سر راه طبیعت پربار و پرنعمت کشور و استان برداشته شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز در این نشست گفت: البرز اراضی ملی محدودی را با ترکیب جمعیتی بالایی دارد که در روزهای تعطیل خیل مسافران و گردشگران به این سمت است که بعضی مواقع شاهد اتفاقات ناگواری هستیم.

حامد فرضی افزود: در ۲ هفته گذشته بالغ بر ۲۰ مورد آتش سوزی در استان البرز داشتیم که عامل ۹۹ درصد این آتش سوزی‌ها، عامل انسانی بوده است.

به گفته وی، این آتش سوزی‌ها بیشتر از مستثنیات و باغات مردم آغاز و به سوی اراضی مرتعی و ملی پیشروی داشته است.

وی گفت: از سال ۹۲ تاکنون کارکنان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری البرز سعی کرده‌اند تا نقشه مناطق بحرانی از لحاظ آتش سوزی را احصاء کنند که بر اساس این نقشه، بیشتر این آتش سوزی‌ها در ۲ شهرستان کرج و طالقان بوده است.

فرضی افزود: بالغ بر ۸۰ درصد آتش سوزی‌ها در این ۲ شهرستان بوده ولی امسال به دلیل اقلیم منطقه و شرایط پوشش گیاهی تمام ۶ شهرستان استان البرز در خطر این آتش سوزی‌ها هستند به طوری که هفته گذشته بیش از ۱۳ مورد آتش سوزی در اشتهارد داشیم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری البرز ادامه داد: بعد از احصای نقشه مناطق بحرانی، ابزار مورد نیاز برای مقابله و اطفای آتش سوزی‌ها در قالب طرح‌های مختلف خریداری شد که از جمله این ابزار می‌توان به پتروفایر، آتش کوب و کپسول اطفای حریق اشاره کرد.



وی گفت: بیشتر این لوازم پس از خرید در اختیار دهیاری‌ها و شوراهای روستایی استان البرز قرار گرفته است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز با بیان اینکه در ۲ سال گذشته تعداد آتش سوزی‌ها بسیار بالا بود ولی از نظر سطح با کاهش جدی روبرو بودیم، افزود: کاهش سطح آتش سوزی‌ها در نتیجه کلاس‌های آموزشی و ترویجی است که با فرمانداران، بخشداران، دهیاران و همکاری بین بخشی صورت گرفته است.

وی بیان داشت: شرایط استان البرز به گونه‌ای خاص و ویژه است که مدیریت مناسب این آتش سوزی‌ها نیازمند همدلی ویژه است.

فرضی به ایجاد آتش بر در بعضی از مناطق اشاره کرد و گفت: آتش برها سعی شده در بعضی از نقاط بحرانی و در جاهایی که پروژه‌های جنگلکاری داشته و نزدیک ذخیره گاه‌های جنگلی بوده، ایجاد شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز یادآور شد که آنچه که لازمه کم کردن حریق در مراتع بوده انجام شده ولی وسعت منطقه به گونه‌ای است که در ایام تعطیلات به دلیل حضور گردشگران و مسافران شاهد فاجعه آتش سوزی هستیم.

وی گفت: آتش سوزی‌ها در حاشیه جاده کرج - چالوس بیش از سایر مناطق استان البرز نگران کننده بوده زیرا بیشتر این حوادث در مواقع تعطیل و یک طرفه شدن این جاده رخ می‌دهد که مهار آتش سوزی دشوار می‌شود.

فرضی بیان داشت: بر این طبق دستورالعمل وزارت کشور، تکالیفی برای مهار آتش سوزی‌ها بر عهده دستگاه‌های اجرایی گذاشته شده است و به همین منظور ۱۸ دستگاه همکار برای مدیریت موضوع آتش سوزی‌ها در عرصه‌های طبیعی معرفی شده‌اند.

این مسئول افزود: هر چند سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و ادارات کل تابعه آن در استان‌ها متولی حفاظت از جنگل‌ها و منابع طبیعی هستند اما حظ سرمایه‌های ملی تنها از عهده یک دستگاه بر نمی‌آید بلکه باید سایر دستگاه‌ها و مردم پای کار بیایند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز ادامه داد: سیل فروردین ماه امسال، بسیج عمومی در کشور به وجود آورد که می‌بایست همین احساس مسئولیت عمومی برای حفاظت از ثروت‌های ملی شکل بگیرد.

معاون حفاظت امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز نیز در این نشست گفت: حریق مهمترین عامل خسارت زایی است که ممکن است برای جنگل‌ها و مراتع اتفاق بیفتد و خسارات زیاد مالی و شاید جانی را در پی داشته باشد.

عبدالرضا ابراهیمی افزود: آتش سوزی در استان البرز بیشتر در سطح مراتع است که اگر در سطح جنگل‌ها اتفاق بیفتد امکان گسترش بیشتری دارد و مهار آتش مشکل می‌شود.

وی از جمله دلایل این آتش سوزی‌ها را بی احتیاطی گردشگران، مجاورین، بهره برداران عرصه‌های طبیعی، بی احتیاطی رهگذاران و شکارچیان و چوپانان و همچنین آزمندی افراد سودجو و فرصت طلبی دانست که عرصه‌های طبیعی را به خاطر افزایش زمین‌های زراعی خود به آتش می کشند.

معاون اداره کل منابع طبیعی استان البرز، بروز پدیده خشکسالی پی در پی سالیان اخیر و کمبود نیرو و امکانات برای پیشگیری، کشف و اطفا به موقع حریق را از دیگر دلایل آتش سوزی‌ها و گسترش آن دانست.

ابراهیمی از جمله خسارات ناشی از حریق در جنگل‌ها و مراتع را از بین بردن پوشش گیاهی و مرتعی و فرسایش خاک پس از آتش سوزی و افزایش رواناب‌ها عنوان کرد.

وی یکی از راه‌های کاهش آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی را فعالیت‌های ترویجی و آموزش دانست و گفت: به همین منظور از ابتدای سال جاری تا کنون ۶ هزار نسخه بروشور در زمینه راه‌های پیشگیری و مقابله با حریق در بین مسافران و گردشگران توزیع شده است.

وی افزود: همه ساله برای انسجام و آمادگی بین دستگاهی یک مانور داشته‌ایم.

معاون منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز به برخی علل آتش سوزی‌ها در عرصه‌های طبیعی اشاره کرد و اظهار داشت: ظروف شیشه‌ای یا پلاستیکی رها شده در جنگل‌ها و مراتع در زیر تابش آفتاب مانند عدسی عمل کرده و باعث آتش سوزی می‌شود.

وی گفت: همچنین انداختن ته سیگار یا کبریت مشتعل درجنگل و مرتع، بی توجهی در خاموش کردن آتش در عرصه‌ها توسط چوپانان، بهره برداران و مسافران از جمله علل آتش سوزی‌ها می‌باشد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری البرز نیز در این نشست گفت: مقام معظم رهبری حساسیت خاصی نسبت به منابع طبیعی دارند و باید همه مردم و مسئولان این حساسیت را نسبت به این ثروت‌های خدادادی داشته باشند.

مهدی مهرور افزود: در سیل و بارش‌های فروردین ماه امسال، استان البرز خسارات زیادی ندید که اقدامات پیشگیرانه در زمینه آبخیزداری مانع خسارت زایی شد.

وی اظهار داشت: باید برای منابع طبیعی اهمیت ویژه ای قائل شویم و هر چه بیشتر به منابع طبیعی احترام بگذاریم در مقابل از این منابع بهره بیشتری خواهیم برد.

وی ادامه داد: دستور العملی از سوی وزارت کشور ابلاغ شده که بر مبنای آن، فرمانداری‌ها جلسات بحران را با موضوع منابع طبیعی و آبخیزداری و آتش سوزی‌ها تشکیل دهند.

مهرور با اشاره به احتمال وقوع آتش سوزی و جوسازی توسط بعضی از افراد در داخل و خارج از کشور، تاکید کرد که باید رسانه‌های جمعی این موضوع را با حساسیت ویژه مورد توجه قرار دهند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری البرز افزود: در زمینه پیشگیری از آتش سوزی‌ها نیاز به اطلاع رسانی گسترده داریم و باید از تمام ظرفیت‌ها در این زمینه استفاده شود.

جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید:

چند واقعیت جالب در مورد جنگل های بومی

بررسی آثار آتش سوزی جنگل ها

معرفی زیباترین جنگل های ایران

توسعه جنگل کاری در مناطق زاگرس نشین

ابلاغ سیاست‌های اجرایی مدیریت بوم‌سازگان جنگل‌های زاگرس

آغاز اجرای برنامه‌ پنج ساله احیای جنگل‌های زاگرس

نکاتی درباره آفات و بیماری‌های جنگل‌های کشور

ادامه قطع درختان و دست درازی به طبیعت

سرعت تخریب جنگل در کشور کاهش یافته است