زیست آنلاین: با شروع تعطیلات تابستانی،‌ عده ای اقدام به برگزاری تورهای طبیعت گردی و جشنهای متعددی می کنند مثل جشن آب پاشان که جشنی کهن در ایران باستان بوده و همزمان با جشن تیرگان برگزار می گردد و یا جشن رنگ پاشان که جشنی غیر ایرانی است. کاری که به تجدید انرژی بسیار کمک می کند. مشکل زمانی و از جایی شروع می شود که این طبیعت گردی و برگزاری این نوع جشنها به قیمت تخریب محیط زیست تمام می شود.

به گزارش زیست آنلاین، مدتی است که فضای مجازی پر شده از تبلیغات برای تورهایی که اقدام به برگزاری «جشن رنگ پاشان» می کنند. یکی از این نوع تورها و طبیعت گردی ها جشنی است که ریشه ای در فرهنگ کهن ما ندارد. سنتی که متعلق به مردم هندوستان است و با فرهنگ ایرانی در مغایرت است.

با شروع تعطیلات و فصل گرما،‌ عده ای که اسم خود را طبیعت دوست و طبیعت گرد گذاشته اند، به بهانه شادی و تفریح اقدام به برگزاری تورهای طبیعت گردی می کنند. شاید در نگاه اول، به نظر برسد که ما با شادی و تفریح و طبیعت گردی مردم مخالف هستیم؛ ولی، این فکر اشتباه است، ما نه تنها با این مسئله مشکلی نداریم، بلکه به آنان توصیه می کنیم که برای تمدد اعصاب و بازآوری انرژی با طبیعت ارتباط نزدیک داشته باشند. مشکل زمانی و از جایی شروع می شود که این طبیعت گردی آنها به قیمت تخریب محیط زیست تمام می شود. برگزاری جشنهایی که نه تنها مربوط به ما نیست و یک تقلید محض است بلکه حتی آن را به درستی اجرا نمی کنند.

جشن رنگ پاشان یا جشن هولی یکی از جشنهای سنتی هندوها است که هرساله گردشگران فراوانی را به هندوستان، نپال،‌ پاکستان می کشاند. بر اساس فرهنگ هندو،‌ این جشن به آیینها و سنتهای آنها و فرهنگ دیرینه کشورشان بر می گردد؛ همچنین نکته قابل تأمل اینجاست که رنگ هایی که آنها به کار می برند رنگهایی است که از خود طبیعت گرفته اند و کاملا گیاهی هستند. این نوع مواد نه تنها به محیط زیست آسیب نمی رساند بلکه قابلیت برگشت به طبیعت را دارد.

مبدا این جشنواره و جشنهایی شبیه به آن در متون سانسکریت مانند راتناوالی نیز آمده است که در آن مردم به وسیلهٔ اسپری با استفاده از سرنگ‌های بامبو به هم آب‌های رنگی می‌پاشیدند و از بنگال باستان آغاز شده‌ است. طبق ویشناویا تانترا، این جشن برای ویشنو بود. مردم به معابد کریشنا می‌رفتند و رنگ قرمز را به نمادها می‌مالیدند و سپس پودر رنگ قرمز یا عبیر را همراه مالپوا پراساد بین خانواده و دوستان توزیع می‌کردند. قرمز نشانگر رنگ شور و کریشنا شاه آرزوهاست. مراسم به این معنی است که تمام خواسته‌های ما باید برای دستیابی به کریشنا و رفاه جامعه معطوف شود. در برخی از فرهنگ‌ها، برای نشان دادن پایان زمستان و ظهور بهار، چوب و برگ در شب ماه کامل می سوزاندند و سپس مردم بدن خود را با خاکستر آغشته می‌کردند. بعدها، با این حال، داستان هولیکا داهان با این مراسم همراه شد.

  جنس رنگها در هندوستان جنس رنگهایی که در این جشن استفاده می شود از مواد طبیعی و بی خطری است که برای افراد و محیط زیست خطری ندارد. برای پودر رنگ قرمز از جنس عبیر استفاده می شود که مرکب از کافور و مشک است. در هولی سنتی از گل داک یا پالاش برای ساختن رنگهای سنتی استفاده می‌شود. در فصل بهار، که در طی آن آب و هوا تغییر می‌کند، اعتقاد بر این است که همین تغییرات علت تب‌های ویروسی و سرما خوردگی است. پرتاب پودرهای طبیعی رنگی دارای اهمیت دارویی ست: رنگ‌ها به ‌طور سنتی از چریش، کومکوم، هالدی، بیلوا و گیاهان دارویی دیگر تجویز شده توسط پزشکان آیورودیک ساخته شده ‌است. یک نوشیدنی خاص به نام تاندای آماده می‌شود (ساخته شده از بادام، پسته، گل سرخ، و غیره)، گاهی اوقات حاوی بهانگ (شاهدانه).

برای رنگ مرطوب، گل سنتی پالاش را در آب جوشانده، می‌گذارند در طول شب در آب بماند تا آب زرد رنگ تولید شود، که همچنین دارای خواص دارویی است. متأسفانه جنبه تجاری جشن، منجر به افزایش و استفاده از رنگ‌های مصنوعی شده است که در برخی موارد، ممکن است سمی باشد.



حال ایرانیانی که دانسته یا ندانسته‌، این جشنها را برگزار کرده و می کنند صدای اهالی و مردم بومی منطقه ای را که در آن جشن برگزار شده را درآورده اند.

نوع جشن رنگ پاشان به گونه ای است که نیاز به فضایی باز و وسیع دارد و به همین دلیل است که این نوع تورها، فضای دشت و جنگل و روستا را انتخاب می کنند.

اما متاسفانه، آنها بدون در نظر گرفتن عواقب خوشگذرانی شان، از رنگهای مصنوعی و شیمیایی استفاده می کنند که با نفوذ به طبیعت خاک و آب را آلوده،‌ درختان و گیاهان را خشک و حیوانات را دچار اختلال می کند.

با وجودی که ادعا می کنند جنس رنگها طبیعی است اما خود به حقیقت می دانند که این یک دروغ محض است. در ترکیبات این رنگها موادی مثل سرب، کلر، گوگرد و حتی سیانور وجود دارد؛ موادی که علاوه بر آلودگی آب و خاک،‌ منجر به آلودگی هوا نیز می شود و استنشاق آنها باعث بیماری های تنفسی می شود. زمانی که پای صحبت کشاورزان و روستاییان منطقه ای که جشن در آنها برگزار شده می نشینیم و درد دلهای آنها را می شنویم؛ و زمانی که با صحنه ویران شده طبیعت روبرو می شویم پی به دروغ طبیعت دوست نماها می بریم.



ما به درستی می دانیم که حتی بسیاری از رنگهایی که در صنایع غذایی استفاده می شود مصنوعی است که در دوز پایین مشکل آنچنانی برای بدن ایجاد نمیکند. اما، همان رنگ در اندازه بالا ایجاد مسمومیت می کند. طبیعت و محیط زیست هم مثل انسان است که نفس می کشد و حیات دارد. همین بلایی که رنگهای مصنوعی در مقدار بالا بر سر انسان می آورد، بر سر طبیعت نیز می آورد.

طبیعت مسموم، این آلودگی و مسمومیت را به حیوانات و گیاهان و در نهایت به خود انسان نیز منتقل می کند. همچنین، این افراد با تولید زباله و باقی گذاشتن آثار رنگ که تا مدت‌های زیادی در طبیعت منطقه باقی می‌ماند، ضربه های جبران ناپذیری به محیط زیست و طبیعت می زنند و البته، که طبیعت نیز ساکت نخواهد ماند.

همچنین، آلودگی صوتی این گونه مراسم‌ها، در فصل‌های زمستان باعث بیدار شدن برخی حیوانات از خواب زمستانی و در فصل‌های دیگر باعث آزار و اذیت و کوچ کردن حیوانات به مناطق دیگر می‌شود.

یکی از ساکنین روستای صوفی احمد در شهرستان دزفول، از این وضعیت گلایه می کند و می گوید: این گروه ها مرتب به روستای ما سفر می کنند و با ریختن رنگ بر روی زمین و باقی گذاشتن زباله های پلاستیکی، دامها و مزارع ما را دچار مشکل کرده اند.

در همین رابطه، زیست آنلاین گفتگویی با دکتر شینا انصاری، مدیرکل دفتر پایش سازمان محیط زیست انجام داد.

دکتر انصاری با اشاره به اقتباسی بودن این جشن از جشن رنگ هندوستان گفت: در چند سال اخير، تورهايي تحت عنوان جشنواره رنگ در طبيعت و مناطق بكر گردشگري كشور برگزار مي‌شود. اين جشن به دليل ظاهر فريبنده‌اش در ميان جوانان طرفداران زيادي پيدا كرده و مناطق اكوتوريستي كشور را تحت تاثير قرار داده است.

وی ادامه داد: از آنجا كه اجراي اين‌گونه برنامه‌ها در داخل مناطق شهري با محدوديت‌هايي روبه‌رو است، آژانس‌هاي مسافرتي اين مراسم را در مناطق طبيعي و دور از دسترس اجرا مي‌كنند و طبيعت رنجور كشورمان هم طبق معمول بار هيجانات و تخليه انرژي عده‌اي از مردم را بر دوش مي‌كشد. متاسفانه قسمت عمده رنگ‌هاي مورد استفاده در اين جشن‌ها در كشور، رنگ‌هایي با پايه آلي هستند كه مي‌توانند هم براي سلامت استفاده‌كنندگان آنها و هم به دليل وجود فلزات سنگين در ساختارشان براي محيط زيست منطقه بسيار خطرناك باشند و باعث آلودگي جدي آب ‌و خاك ‌شوند. وقتي حجم زيادي از اين رنگ‌ها در طبيعت و در يك محل بدون پاكسازي رها مي‌شود، طبيعت ناگزير با غلظت زيادي از اين مواد مواجه مي‌شود‌. ضمن آنكه مواد سمي رنگدانه‌ها مي‌توانند از مكاني به مكان ديگر از طريق هوا و آب منتقل ‌شوند. از اين‌رو نه تنها اين رنگ‌ها براي موجودات و گياهان آن منطقه توليد آلودگي مي‌كنند، بلكه قادرند از آنجا پراكنده شده و موجب آلودگي ساير نقاط شوند.

انصاری افزود: علاوه بر آلودگي حاصل از رنگ‌ها، سروصداي زياد اجراي مراسم -كه موجب از دست رفتن آرامش جانوران مي‌شود - همراه با برنامه‌هاي مكمل اين تورها از جمله رها كردن بالن‌هاي كاغذي و پلاستيكي و توليد پسماند حاصلي جز تخريب و آلودگي بيشتر طبيعت اثر دیگری نخواهد داشت.

مدیرکل دفتر پایش سازمان محیط زیست گفت: درد اينجاست كه اگر در هند جشن هولي در تاريخي مشخص برگزار مي‌شود، در كشور ما اجراي اين مراسم زمان معيني ندارد و بسته به ميزان تقاضا توسط موسسات مسافرتي و تورهاي طبيعت‌گردي در جنگل، ساحل و مناطق زيباي طبيعي بدون توجه به مخاطرات زيست‌محيطي آنها اجرا مي‌شود.

یکی از کاربران اینستاگرام که از برگزاری این جشنها انتقاد کرده است

این تورها زیر نظر هیچ سازمانی نیستند! به توصیه مدیر کل پایش سازمان محیط زیست به سراغ سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رفتیم تا با آنان در این رابطه گفتگویی داشته باشیم. بعد از پیگیریهای زیاد، ولی تیموری، معاونت گردشگری سازمان به زیست آنلاین چنین پاسخ داد که این تورها به صورت خیلی کوچک و در قالب گروه هایی به صورت خصوصی برگزار می گردد که به هیچ عنوان تحت نظارت این سازمان و آژانسهای تحت نظر ما نبوده و بنابراین، ورود به این برنامه ها و پیشگیری از آن از عهده ما خارج می باشد.

وی ادامه داد: تاکنون مستنداتی دال بر اینکه آژانسی در این کار دخالت داشته باشد وجود نداشته است، اما چنانچه تخلفی در این رابطه از سوی آژانسی صورت پذیرد با ارائه مستندات حتما با آنها برخورد خواهد شد.

تیموری در ادامه چنین توصیه کرد که در صورتی که مردم از وجود اینگونه تورها شکایت دارند و یا به آنها آسیبی رسانده می توانند شکایت خود را از طریق مراجع انتظامی و قضایی پیگیری نمایند.

در پایان لازم می دانم از سعید باقری راد، کوهنورد و طرفدار محیط زیست، به خاطر ارسال عکس‌ها و کمک در جمع‌آوری مدارک مربوط به اینگونه جشنها در داخل کشور، تشکر و قدردانی نمایم.

جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید:

ضرورت رونق سبک های متفاوت سفر در ایران

گردشگری واردات را کاهش می دهد

فرصت سرمایه گذاری در اکوتوریسم 

بومگردی; آیا می‌توان از زمین محافظت کرد

آشنایی با فرهنگ لرستان از طریق موزه قلعه فلک الافلاک + تصاویری از آن