خطر بیابانی شدن ۱۰۰ میلیون هکتار از اراضی و مهار شن های روان در ۴ میلیون هکتار از عرصه های بیابانی کشور
27 خرداد 1398 ساعت 6:00
علی رغم مهار حرکت شن های روان در چهار میلیون هکتار از عرصه های بیابانی کشور با کاشت انتخاب گونه های مناسب، اما همچنان با توجه به تغییر اقلیم، کاهش بارندگی ها، کاهش توان بیولوژیک و افزایش بهره برداری ها ۱۰۰ میلیون هکتار از اراضی کشور در معرض پدیده بیابانی شدن قرار دارد.
به گزارش زیست آنلاین، مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: با توجه به تغییر اقلیم، کاهش بارندگی ها، کاهش توان بیولوژیک و افزایش بهره برداری ها ۱۰۰ میلیون هکتار از اراضی کشور در معرض پدیده بیابانی شدن قرار دارد.
مساحت کل منابع طبیعی ایران ۱۳۴.۳ میلیون هکتار است که ۸۲.۸۳ درصد از مساحت کل کشور را شامل می‌شود بنابراین مساحت جنگل‌های کشور حدود ۱۴ میلیون هکتار، مراتع ۸۴ میلیون هکتار و بیابان ۳۲ میلیون هکتار محاسبه شده است که کمبود بارندگی‌ها به میزان یک سوم متوسط جهانی بارش‌ها، تبخیر سه برابری منابع آب نسبت به میانگین جهانی و تغییر کاربری‌ها از معضلاتی است که آب و خاک کشورمان را تهدید می‌کند.
ایران در حالی با معضل محدودیت منابع آبی و فرسایش سه برابری خاک نسبت به سایر کشورها جهان روبروست که به اعتقاد کارشناسان حفاظت از خاک، این منبع پایه نگهداشت منابع آبی محسوب می‌شود.
فرسایش، فرآیند نابودی تدریجی یک ماده است که فرسودگی و از بین رفتگی مداوم را در پی دارد و بر اساس آن، خاک سطح زمین (انتقال یا حرکت آن از نقطه‌ای به نقطه دیگر) توسط آب یا باد از بستر خود جدا شده و به کمک یک عامل انتقال دهنده به مکانی دیگر منتقل می‌شود.
بر اساس یافته‌های ایستگاه‌های رسوب سنجی، سالانه ۱۶.۷ تن خاک در هر یک هکتار مورد فرسایش قرار می‌گیرد؛ در حالی که متوسط جهانی آن ۲.۵ تن در هکتار است.
«فرهاد سرداری» روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا به مناسب روز جهانی مقابله با بیابان زایی افزود: اکنون ۳۲ میلیون هکتار از اراضی کشور ما بیابانی است افزود: حدود ۲۵ سال پیش به دلیل آثار خشکسالی و شرایط بیابان زایی در کشورهای افریقایی، کشورهای مختلف دنیا به این فکر افتادند که برای مقابله با این پدیده کنوانسیون مقابله با بیابان زایی و کاهش اثرات خشکسالی را در سازمان ملل متحد تشکیل بدهند.
به گفته وی، این کنوانسیون بین المللی با ۶۹۱ کشور عضو به اضافه اتحادیه اروپا هر ساله ۱۷ ژوئن (مصادف با ۲۷ خردادماه) را به عنوان روز جهانی بیابان نامگذاری کرده است که امسال دبیرخانه این کنوانسیون شعار " بیایید با هم جهانی سبز بسازیم " را انتخاب کرده است.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور اظهار داشت: پدیده بیابان زایی علاوه بر فرسایش بادی ناشی از عواملی همچون تخریب سرزمین، تغییر اقلیم، زمین شناسی، پوشش گیاهی، کشاورزی، آب، محیطی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژی توسعه شهری، فعالیت‌های انسانی، بهره برداری‌های ناپایدار است که باعث کاهش توان بیولوژیک خاک در اراضی دیم و مراتع و جنگل‌ها در مناطق خشک و نیمه خشک، خشک و نیمه مرطوب می‌شود.
وی ادامه داد: برخی بر این باورند که تنها عامل بیابانی شدن اراضی، فرسایش بادی است در حالی که این یک پدیده انتزاعی نیست و برای همه معضل به شمار می‌رود، بنابراین کنترل این پدیده همکاری دستگاه‌های مختلف را می‌طلبد.
سرداری با بیان اینکه روز جهانی بیابان زایی بر حفظ و احیای اراضی آسیب پذیر و شکننده تاکید دارد گفت: طبق آمارها حدود یک سوم سطح زمین در جهان پتانسیل بیابانی شدن را دارد و این مهم تنها شامل اراضی بی آب و علف نمی‌شود بلکه در مناطق جنگلی نیز با کاهش بارندگی‌ها و پوشش گیاهی و کاهش توان بیولوژیک، تخریب سرزمین اتفاق می‌افتد و می‌تواند نیمی از جمعیت جهان را تحت تأثیر خود قرار دهد.
وی تصریح کرد: طبق آمار کنوانسیون مقابله با بیابان زایی در سال‌های اخیر، ضعف در مدیریت سرزمین و مقابله با پدیده بیابانزایی باعث شده تا تخریب سرزمین دو برابر وسعت سرزمین چین و افزایش ۵۵ درصدی گازهای گلخانه‌ای شود.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور اضافه کرد: تعریف دستگاه‌های مختلف از اراضی بیابانی متفاوت است به طوری که سازمان جنگل‌ها اراضی دارای بارندگی کمتر از ۱۵۰ میلیمتر، پوشش گیاهی کمتر از پنج درصد و اختلاف دمای بین شب و روز را از اراضی بیابانی می‌داند اما از دیدگاه اقلیم شناسان بارندگی کمتر از ۲۰۰ میلمتر و از دیدگاه متخصصان پوشش گیاهی زیر ۱۰ درصد را بیابان می‌گویند.
وی با بیان اینکه مسئله اصلی ما مساحت اراضی تحت تأثیر بیابان شدن است گفت: ممکن است در منطقه‌ای ۵۰ تا ۷۰ درصد پوشش گیاهی داشته باشیم اما زمانی که توان تولید بیولوژیک به ۴۰ درصد می‌رسد در آن منطقه بیابان اتفاق می‌افتد.
سرداری افزود: اما بارندگی‌های اخیر در مناطق مختلف از جمله تالاب‌ها و دریاچه‌ها موجب شده تا افزایش توان بیولوژیک این مناطق احیا شود از جمله دریاچه ارومیه که به دلیل بارندگی‌ها دوباره احیا شد.
وی درباره همکاری‌های سازمان بین المللی در مقابله با پدیده بیابان شدن اظهارداشت: دفتر عمران سازمان ملل متحد در ایران به لحاظ تکنولوژی و انتقال دانش فنی همکاری داشتند چون ایران یکی از کشورهای برخوردار نسبت به برخی کشورهای افریقایی و اعضای دیگر کنوانسیون است به همین دلیل زیاد بحث کمک مالی مطرح نبوده است.
به گفته وی، طرح ترسیب کربن پس از ۱۵ سال اجرا به عنوان ۱۰ پروژه برتر در سال ۲۰۱۷ در آسیا و اقیانوسیه انتخاب و حتی کتابش به چاپ رسید.
وی با بیان اینکه طرح ترسیب کربن از لحاظ توانمندی اجتماعی و اقتصادی در ایران موفق بوده است، گفت: کشورهای ایران و چین از لحاظ فنی جز کشورهای پیشرفته هستند اما به دلیل اینکه ایران در سال‌های متمادی در بحران خشکسالی قرار داشته با پدیده‌های ناشی از گردو غبار نیز مواجه است.
بیابان زدایی در صحرای افریقا موجب افزایش نیم میلیون تنی تولید غلات شد
«ابراهیم تاو» دبیر اجرایی کنوانسیون مقابله با بیابانزایی ملل متحد به مناسبت روز جهانی مقابله با بیابان زایی طی پیامی اعلام کرد: با اقدامات صورت گرفته از سوی این کنوانسیون در منطقه ساحل و جنوب غربی صحرای بزرگ آفریقا بیش از پنج میلیون هکتار از اراضی احیا شد و بیش از نیم میلیون تن در سال به تولید غلات افزوده شده است و حتی در برزیل، چین، هند و اندونزی، احیای جنگل‌ها به افزایش تولید محصولات و تأمین بهتر منابع آب و نتیجه به بهبود معیشت کشاورزان کمک کرده است با وجود اینکه چنین خبرهای مثبتی از سایر نقاط جهان نیز به گوش می‌رسد اما علیرغم این موفقیت‌ها، گزارش‌های ناامیدکننده ای نیز درخصوص وسعت بیابان‌ها و افزایش گازهای گلخانه‌ای وجود دارد.
وی افزود: برای ۵۵ سال آینده، به عنوان دبیر تنها کنوانسیون مسئول در زمینه مدیریت سرزمین، مایلم پیش از آنکه جمعیت زمین به ۹ میلیارد نفر برسد، البته در این راه، ما موفق نخواهیم شد مگر آنکه هر چه سریع‌تر کنترل سرزمین، بستر تنوع زیستی و دومین ذخیره گاه مهم کربن بر روی کره زمین را در دست بگیریم و مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ را سازماندهی کنیم و به دستاوردهایی بسیار فراتر از گذشته دست بیابیم چراکه اگر ما اقدام به احیای سرزمین‌های تخریب یافته کنیم، ۶.۱ میلیارد دلار در روز صرفه جویی می‌شود که می‌تواند برای موضوعاتی همانند آموزش، برابری و توسعه انرژی‌های پاک، سرمایه گذاری شود و به کاهش فقر، جنگ و مهاجرت در جهان بینجامد.
به گفته وی، در ماه‌های اخیر، مقامات عالی رتبه نهادهای دولتی و علمی جهان، زنگ خطر را برای دو چالش بسیار مهم جهانی شامل تغییر اقلیم و تنوع زیستی به صدا درآورده‌اند که مدیریت پایدار سرزمین و منابع آن، بخشی از پاسخ لازم به این چالش‌ها محسوب می‌شود و امروزه، آگاهی مردم جهان در خصوص تأثیر عوامل انسانی بر روی تغییر اقلیم و بیابانزایی در حال افزایش است و این به تقویت برنامه‌ها و موفقیت آنها کمک می‌کند.
شعار روز جهانی مقابله با بیابانزایی:"بیایید با یکدیگر آینده را سبز کنیم"
بیابانزایی، فرآیند تخریب زمین‌ها در مناطق بایر، نیمه بایر و خشکِ نیمه مرطوب است که عمدتا توسط فعالیت‌های انسانی و تغییرات آب و هوایی ایجاد می‌شود.
به گزارش ایسنا، بیابانزایی به گسترش بیابان های موجود اشاره نمی‌کند. این پدیده به آن دلیل رخ می‌دهد که اکوسیستم‌های خشک که بیش از یک سوم مناطق زمین را پوشش می‌دهند، به شدت نسبت به بهره‌برداری بیش از حد و استفاده نامناسب از زمین ها آسیب پذیر هستند.
فقر، بی‌ثباتی سیاسی، جنگل زدایی، چرای بیش از حد دام‌ها و روش‌های آبیاری نامناسب همگی می‌توانند کارایی زمین را تضعیف کنند.
روز جهانی مبارزه با بیابانزایی و خشکسالی هر ساله به منظور ارتقای آگاهی عمومی از تلاش‌های بین المللی برای مبارزه با بیابانزایی گرامی داشته می‌شود. این روز، فرصتی منحصر به فرد برای یادآوری این مسئله به همگان است که خنثی‌سازی روند تخریب زمین از طریق حل مسئله، مشارکت قوی جامعه و همکاری در همه سطوح قابل دستیابی است.
روز جهانی مبارزه با بیابانزایی و خشکسالی در سال جاری میلادی (۲۰۱۹) با شعار "بیایید با یکدیگر آینده را سبز کنیم" گرامی داشته می‌شود.
کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با بیابان زایی (UNCCD) به مناسبت این روز، ۲۵ سال پیشرفت برخی از کشورها را در زمینه مدیریت زمین پایدار تجلیل می‌کند و در عین حال به تصویر گسترده‌ای از ۲۵ سال آینده چشم می‌دوزد که در آن بشر به خنثی‌سازی تخریب زمین دست خواهد یافت.
باید توجه داشت که خنثی‌سازی تخریب زمین پایه‌ای محکم برای کاهش فقر امنیت غذایی و آبی و همچنین کاهش و تعدیل تغییرات اقلیمی خواهد بود.
در ادامه چند موضوع کلیدی مرتبط با بیابانزایی و خشکسالی به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان ملل متحد آورده شده است:
- بیابانزایی و خشکسالی تا سال ۲۰۲۵ میلادی منجر می‌شود ۱.۸ میلیارد نفر کمبود آب مطلق را تجربه کرده و دو سوم از کشورهای جهان تحت شرایط کمبود آب شدید زندگی کنند.
- بیابانزایی و خشکسالی یک خطر طبیعی با اثرات قابل توجه و فراگیر اجتماعی-اقتصادی و زیست محیطی است که بیش از هر بلای طبیعی دیگر باعث مرگ‌ومیرهای بیشتر و جابه‌جایی مردم می‌شود.
- بیابانزایی و خشکسالی امنیت انسانی را به خطر می‌اندازد، به طوری که تا سال ۲۰۴۵ میلادی حدود ۱۳۵ میلیون نفر ممکن است به علت بیابانزایی آواره شوند. دستیابی به خنثی‌سازی تخریب زمین از طریق بازسازی زمین‌هایی که در حال حاضر تخریب شده‌اند، افزایش مقیاس مدیریت زمین پایدار و تسریع روند بازسازی، راهی برای انعطاف‌پذیری بیشتر و تامین امنیت برای همه است.
- بیابانزایی و خشکسالی بر آب و هوا و تغییرات اقلیمی نیز موثر است. ترمیم خاک‌های اکوسیستم‌های تخریب شده، ظرفیت ذخیره سالانه سه میلیارد تُن کربن را دارد. همچنین بخش استفاده از زمین حدود ۲۵ درصد از کل انتشار جهانی کربن را بر عهده دارد.
بر اساس دستور کار توسعه پایدار، سران کشورها متعهد شده‌اند تا از طریق مصرف و تولید پایدار، مدیریت مداوم منابع طبیعی خود و اقدام فوری نسبت به تغییرات اقلیمی به منظور حمایت از نیازهای کنونی و نسل های آینده از کره زمین در برابر تخریب محافظت کنند. هدف شماره ۱۵ این دستورالعمل به طور خاص به توقف و ترمیم تخریب زمین مربوط می‌شود.
روزهای بین المللی فرصتی برای آموزش مردم در مورد مسائل نگران‌کننده روز، بسیج اراده سیاسی و منابع برای حل مسائل جهانی و جشن و تقویت دستاوردهای بشریت است. گرامی‌داشت روزهای بین المللی به پیش از تشکیل سازمان ملل متحد بازمی‌گردد اما سازمان ملل متحد آنها را به عنوان یک ابزار حمایتی قدرتمند
۴۵۴ هزار هکتار از عرصه‌های استان بوشهر تحت تأثیر فرسایش بادی است
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر گفت: اکنون با وجود ۱۶ کانون بحران ۴۵۴ هزار هکتار از عرصه‌های این استان تحت تأثیر فرسایش بادی قرار دارند.
غلامرضا منتظری روز دوشنبه به مناسبت ۲۷ خرداد روز مقابله با بیابان زایی در جمع خبرنگاران افزود: ۳۳۱ هزار هکتار معادل ۱۴ درصد مساحت این استان را عرصه های بیابانی تشکیل می‌دهد و میزان پایین بارندگی، پراکنش نامناسب، بارش‌های رگباری، فقر رطوبت و بالا بودن تبخیز نسبت به بارندگی‌ها از جمله عوامل توسعه بیابان هاست.
وی بیان کرد: در استان بوشهر در مقابل ۲۵۰ میلی متر متوسط بارندگی ۲ هزار و ۸۰۰ میلی متر تبخیر انجام می‌شود و فقر، شوری و پوشش گیاهی نامناسب باعث شده که امروز ۱۶ کانون بحران در این استان به وجود آید.
منتظری اضافه کرد: با وجود این سطح از کانون‌های بحران در زمان حاضر ۴۵۴ هزار هکتار از عرصه‌های استان بوشهر تحت تأثیر فرسایش بادی قرار دارند.
وی ادامه داد: تاکنون ۳۳ هزار هکتاراز اراضی بیابانی در استان بوشهر تثبیت و از این میزان ۱۸ هزار هکتار نهالکاری انجام شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر بیان کرد: گسترش فعالیت‌های انسانی، بهره برداری از زمین‌ها و رشد صنایع باعث تخریب و بیابانی شدن عرصه‌های این استان شده که می‌طلبد مسئولان به این وضعیت توجه بیشتری داشته باشند.
منتظری بر ضرورت استفاده از توان مردم، توانمند سازی جوامع محلی، ترویج فرهنگ جلوگیری از توسعه بیابان ها و آشنایی جامعه با صدمه‌های زیست محیطی و اقتصادی که از بیابانی شدن عرصه‌ها به وجود می‌آید، حفاظت و غرق، نهالکاری و بذر کاری تاکید کرد.
وی در باره پدیده گرد و غبار در استان بوشهر گفت: بخشی از کانون‌ها و چشمه‌های گرد و غبار در درون استان است که تمرکز ما بر تثبیت شن‌های روان است و منشا بخش دیگری از این گرد و غبارها از کشورهای همسایه و استان‌های دیگر است.
منتظری اضافه کرد: بخشی از گرد و غبار که منشا داخلی دارد با انجام عملیات بیولوژیکی از جمله بذرکاری، نهالکاری، مالچ پاشی و تثبیت خاک کنترل شده است.
وی ادامه داد: با توجه به وسعت کانون‌های بحرانی و اراضی تحت تأثیر آنها و به دلیل نوع خاک که از نوع شن‌های روان است این عرصه‌ها می‌توانند به عنوان کانون گرد و غبار به شمار آید و آسیب‌هایی به روستاهای همجوار وارد کنند.
منتظری اظهار کرد: همچنین تغییر کاربری زمین‌ها، شخم زمین‌های کشاورزی حساس و تحت فرسایش و رها شدن دیم زارها و کشت نشدن آنها در سال‌های کم بارش می‌تواند از جمله عوامل تشدید پدیده گردو غبار باشد.
وی گفت: تلاش شده این کانون‌ها به جنگل‌های دست کاشت و پارک‌های جنگلی تبدیل شوند که به نحوی جلوی گرد و غبار در استان گرفته شود.
منتظری اظهار داشت: هرچند اعتبارات پیش بینی شده در بحث بیابان متناسب با اجرای طرح‌ها نیست اما توجه مسئولان به امر بیابان معطوف شده و امروز بحث بیابانی شدن اراضی از جمله مساله‌های جدی است که سرمایه گذاری دولت در این بخش به تنهایی کافی نیست و حضور و مشارکت مردم و بخش خصوصی ضروری است.
وی یادآور شد: امروز نگهداری و مراقبت از اقدامات انجام شده در بحث بیابان از جمله جنگل‌های دست کاشت، پیشگیری از گسترش بیابان‌ها و توسعه جنگل کاری در سطح‌های بحرانی از رویکرد منابع طبیعی و آبخیزداری است.
منتظری با اشاره به پروژه ترسیب کربن گفت: استان بوشهر از جمله ۶ استان پیشرو در اجرای این پروژه است که در سطح ۶۱ هزار هکتار در منطقه شبانکاره دشتستان اجرا و تلاش شده با ایجاد ظرفیت‌های جدید و مشاغل جایگزین به جای مشاغلی که به طبیعت آسیب می‌رسانند از عرصه‌های طبیعی مراقبت شود.
وی ادامه داد: در این ارتباط یک تعاونی با ۴۰۰ نفر عضو تشکیل و تسهیلاتی به اعضا پرداخت می‌شود و تاکنون ۳۵۰ هکتار نهالکاری با همکاری مردم انجام شده است.
منتظری بر ضرورت راه اندازی پژوهشکده بیابان ساحلی برای انجام کارهای پژوهشی و برای کاشت گونه‌های جدید و مناسب و استفاده از روش‌های نوین برای تثبیت و بهره برداری مناسب تاکید کرد.پذیرفته است.
شن های روان چهار میلیون هکتار از عرصه های بیابانی مهار شد
پژوهشگر بخش تحقیقات بیابان در موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور گفت که حرکت شن های روان در چهار میلیون هکتار از عرصه های بیابانی کشور با کاشت انتخاب گونه های مناسب ، مهار شد.
محمد درویش روز دوشنبه در همایش روز جهانی مقابله با بیابانزایی و پدیده گرد و غبار در سالن شهدای پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در کرج برگزار شد، افزود: ایران یکی از کشورهایی است که در حوزه مقابله با بیابانزایی کارهای انجام داده به طوریکه در یک دوره زمانی پرچمدار مقابله با بیابان زایی در منطقه خاورمیانه و جنوب غربی آسیا بوده است.
وی اظهار داشت: بیشتر کارشناسان از کشورهای حاشیه خلیج فارس همچون امارات، عربستان، بحرین و قطر برای شرکت در دوره‌های آموزشی مرتبط با بیابان به ایران می‌آمدند.
درویش گفت: ایران کار مقابله با گسترش بیابان را از سال ۱۳۳۰ با کاشت گونه‌های متناسب با توان اکولوژیکی منطقه آغاز کرد که از این طریق توانستیم حدود چهار میلیون هکتار از عرصه‌های بیابانی کشور را به وسیله انتخاب گونه‌های مناسب برای تثبیت شن‌های روان مهار کنیم و می‌توان گفت که هیچ کشوری در منطقه به اندازه ایران در عملیات تثبیت شن‌های روان موفق نبوده است.
وی افزود: اکنون ماهیت عملیات مقابله با بیابانزایی تغییر کرده زیرا دیگر بیابان به معنی پیشروی فیزیکی ماسه‌ای به درون سازه‌های انسان ساخت نیست بلکه افت حاصلخیزی خاک، شوری زمین‌ها، کاهش سطح آب زیرزمینی و آسیب هایی مانند تخریب جنگل‌های زاگرس یا گسترش خشکیدگی دریاچه ارومیه می‌تواند به بیابانزایی بینجامد.
درویش گفت: به طور کلی بیابانزایی عبارت است از کاهش کارآیی سرزمین و این کاهش می‌تواند در تهران و کرج هم اتفاق بیفتد که همانطوری که دیده می‌شود در حال اتفاق افتادن است.
پژوهشگر مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور ادامه داد: عملیات مقابله با بیابانزایی بسیار پیچیده‌ای بوده و یک سازمان به نام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری دیگر نمی‌تواند متولی مقابله با آن باشد.
وی گفت: از رسانه ملی تا آموزش و پرورش و تمام دستگاه‌های اجرایی همه باید دست به دست هم بدهند تا بتوانیم با این معضل به صورت گسترده مقابله کنیم.
این پژوهشگر اضافه کرد: به دلیل اهمیت موضوع فرابخشی که وجود دارد و تا زمانی که تمام سازمان‌ها پای کار نیایند و مسئولیت خود را نپذیرند و در نیابند که عملکردهای نابخردانه شأن می‌تواند به تشدید بیابان زایی منجر شود نمی‌توانیم افق امیدبخشی برای مهار بیابانزایی داشته باشیم.
تالاب‌ها پس از ۲۰ سال با آب آشتی کردند
درویش در خصوص تأثیر بارندگی‌های سال جاری در کاهش روند بیابانزایی، افزود: بارندگی‌های امسال موجب شده تا بسیاری از تالاب‌های بعد از ۲۰ سال دوباره با آب آشتی کنند که می‌توان به هورالعظیم، شادگان، گاوخونی، هامون‌ها، مهارلو، ارژن و بختگان و تش اشاره کرد که بعد از مدت‌ها دوباره بخش بزرگی آب گیری شد و باعث شد تا چشمه‌های تولید گرد و خاک تا اندازه‌ای کاهش یابد.
وی اظهار داشت: چشمه‌های تولید گرد و خاک یا کانون‌های فرسایش بادی یکی مؤلفه‌های تشدید بیابانزایی هستند که به وسیله سیل‌های اخیر تا اندازه‌ای شدتشان کم شده ولی اتفاقی که باید بیافتد این است که ما بتوانیم این حق آبه ها را دائمی کنیم و اگر نتوانیم این کار را بکنیم نمی‌توانیم امیدوار باشیم این روند مهارکننده ادامه داشته باشد.
این پژوهشگر بخش بیابان در خصوص تأثیر کشورهای اطراف در تشدید گرد و غبار در ایران، گفت: باد غالب در کشور ما غرب به شرق است که هرچقدر کشورهای سوریه، عراق جوی ناپایدار داشته باشند تاثیرخود را بر هوای کشور ما می‌گذارد و همچنین یک بادی از جنوب شرق به شمال غرب داریم که از عربستان این باد حرکت می‌کند که اگر ناپایدار باشد اثر خود را روی ایران نشان می‌دهد.
وی افزود: عربستان دردهه آخر قرن ۲۰ بیش از سه میلیون هکتار از اراضی خود را از طریق آب‌های فسیلی تبدیل به کشتزارهای گندم کرد که بعد به دلیل تمام شدن این آب‌ها، تمام آن اراضی را رها کرد که یک کانون بزرگ فرسایش بادی ایجاد کرده است.
درویش ادامه داد: این اراضی در نزدیکی کویت و ایران هستند که بادهایی که از سمت این کشور می‌آید با خود گرد نمک به سمت هوالعظیمی که طی ۲۰ سال اخیر خشک بوده، می‌آورد و می‌توان گفت که کشورهای تشدید کننده گرد و غبار در ایران به ترتیب سوریه، عراق و عربستان هستند.
وی اظهار داشت: پیش از این نیز به صورت دائم بادی از شمال آفریقا می‌آمد که ریزگردهای کمتر از ۲.۵ میکرون با خود به همراه داشت که در نتیجه در مجموع ۲۵ استان ما همیشه درگیر این گرد و غبارهای کمتر از ۲.۵ میکرون هستند.
وی گفت: برای مقابله با گرد و غبار و ریزگرد حدود ۱۵ کارگروه در کشور تاکنون شکل گرفته و جلسات مشترک نیز با عراق برگزار شده و کارشناسان ایرانی به آنها پیشنهاد داده اند که اگر امنیت ما را تضمین کنید ما حاضر هستیم دانش فنی را اختیار شما قرار دهیم تا به مهار کانون‌های بحرانی فرسایش بادی اقدام کنند.
پژوهشگر مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور افزود: در این ۲ سال اخیراین اقدامات مقداری شتاب گرفته ولی متأسفانه نتوانسته آنگونه که باید باشد پیش برود که یکی از دلایل این است که دولت ترکیه طرح گاپ را اجرا می‌کند و بر روی سرشاخه‌های دجله و فرات ۱۲۰ میلیارد مترمکعب مخزن زده که سه برابر کل آورد این ۲ رودخانه است.
وی تصریح کرد: با اجرای این طرح شیر آب دست ترکیه است و می‌تواند به راحتی میزان ورودی آب را به میان رودان یا بین النهرین را کم کند که همانطور هم کم کرده است که خودش باعث افزایش کانون‌های بحرانی و فرسایش بادی شده است.
وی اضافه کرد: همچنین به دلیل اینکه امنیت در سوریه و عراق وجود ندارد، کارشناسان نمی‌توانند برای تثبیت ناهمواری‌های ماسه‌ای و انتخاب گونه‌های مناسب اقدام کنند.
۲۷ خرداد ماه به عنوان روز جهانی مقابله با بیابانزایی نامگذاری شده است.
جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید:
هشدار دبیرکل سازمان ملل متحد به کشورهای در حال توسعه در مورد بیابانزایی
پیامدهای زیست محیطی برداشت شن و ماسه
فرونشست تهدیدی برای نواحی خشک و نیمه خشک
نگذاریم تالاب هایمان به بیابان تبدیل شوند
رتبه ایران در فرسایش آبی و بادی خاک بالاتر رفت
بیابانزایی پیامد تغیرات اقلیمی به فروپاشی سرزمینها ختم می شود
معرفی کویرهای ایران
پیشروی بیابان‌های ایران و بیابانی شدن یک چهارم سیستان و بلوچستان
کد مطلب: 81049