هر ساله با فرارسیدن فصل گرما بر اثر افزایش دمای هوا به بالای ۵۰ درجه، وزش بادهای گرم و سوزان و برخی عوامل انسانی بویژه در مناطق جنوبی ایران آتش در خرمن طبیعت می اندازند که همچون بلایی ویرانگر مراتع، جنگل ها، عرصه ها و منابع طبیعی را نابود کرده و فجایع زیست محیطی سنگینی بر جای می گذارد. فرمانده یگان محیط زیست کشور ضمن تایید عمدی بودن برخی آتش‌سوزی‌ها در مناطق تحت مدیریت محیط زیست، زغال‌گیری و توسعه اراضی کشاورزی را مهمترین دلیل آتش‌سوزی‌های عمدی دانست.

به گزارش زیست آنلاین، جمشید محبت‌خانی، با اشاره به اینکه از ابتدای سال جاری تاکنون وسعت آتش‌سوزی در مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست نزدیک به ۳۰۰ هکتار بوده است، اظهارکرد: با توجه به بالا بودن میزان بارش‌های کشور در سال زراعی جاری شاهد تراکم و افزایش ارتفاع پوشش گیاهی در مناطق مختلف کشور هستیم که جای خوشحالی است اما متاسفانه همین وضعیت، پتانسیل حریق را در مراتع و جنگل‌ها بالا برده است.

وی با اشاره به ارسال نامه‌ای از سوی یگان حفاظت محیط زیست کشور به ادارات کل محیط زیست استان‌ها با محوریت آتش‌سوزی در مناطق چهارگانه محیط زیست در این باره تصریح کرد: اواخر فروردین‌ماه امسال به دنبال وقوع بارش‌های سنگین در بیشتر مناطق کشور، نامه‌ای را با هدف هشدار و آماده‌سازی استان‌ها برای پیشگیری از وقوع حریق و اطفای آتش‌سوزی‌های احتمالی ارسال کردیم.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه علاوه بر صدور ابلاغیه‌های درون‌سازمانی، سعی کردیم در سه ماه گذشته به مردم اطلاع‌رسانی کافی کنیم، گفت: با توجه به بارش‌های اخیر، قابل پیش‌بینی بود که احتمال وقوع آتش‌سوزی وجود دارد چون با آغاز فصل گرما قدرت اشتعال پوشش گیاهی به‌شدت افزایش می‌یابد.

محبت‌خانی در ادامه با اشاره به همکاری محیط‌بانان و جنگل‌بانان در اطفای حریق گفت: تعدادی از محیط‌بانان در جریان اطفای آتش‌سوزی دچار سوختگی شده و صدمه بدنی دیده‌اند البته در این مدت مردم محلی نیز پابه‌پای نیروهای محیط زیست و منابع طبیعی در اطفای حریق حضور داشتند و مطمئناً اگر کمک مردم و همت محیط زیست و منابع طبیعی نبود، وسعت آتش‌سوزی بیش از ۳۰۰ هکتار بود.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست با اشاره به برخی دلایل وقوع حریق در منابع طبیعی کشور گفت: از مردم خواهش می‌کنم نسبت به محیط زیست خود مسئولانه‌تر رفتار و از باقی گذاشتن ظروف یکبار مصرف، بطری‌های پلاستیکی و شیشه‌ای در طبیعت خودداری کنند چون این ظروف بر اثر تابش خورشید خاصیت ذره‌بینی پیدا می‌کنند و امکان وقوع حریق از آن‌ها طریق وجود دارد.

محبت‌خانی با بیان اینکه حدود هفت مورد از حریق‌های صورت‌گرفته از ابتدای سال جاری تاکنون ناشی از عامل طبیعی و بر اثر رعد و برق بوده است،اظهارکرد: بر اساس پیش‌بینی‌های هواشناسی، هنوز امکان وقوع آتش‌سوزی با منشا رعد و برق وجود دارد و از مردم محلی خواهش می‌کنم اگر متوجه وقوع حریق شدند حتماً محیط زیست را مطلع کنند تا پیش از توسعه آتش‌سوزی اطفا شود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا گزارشی مبنی بر عمدی بودن آتش‌سوزی‌ها از ابتدای امسال داشته‌ایم، گفت: دو مورد از آتش‌سوزی‌ها عمدی بوده که در هر دو مورد متهمان، شناسایی شدند. آتش‌سوزی‌های عمدی معمولاً با دو هدف انجام می‌شود؛ یکی گسترش زمین‌های کشاورزی و دیگری تولید زغال است. متاسفانه در برخی مناطق کشاورزان با به آتش کشیدن درختان سعی می‌کنند آن را به زمین کشاورزی و معمولاً به زمینی برای کاشت گندم و جو تبدیل کنند. دسته دیگر هم دنبال تولید زغال هستند. این مشکل بیشتر گریبانگیراستان‌های کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و لرستان است که عده‌ای متخلف درختان بلوط این منطقه را برای تولید زغال قطع می‌کنند البته این موضوع در سال‌های اخیر تا حدی کنترل شده است.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: برای جلوگیری از آتش‌سوزی‌های عمدی، هم به فرهنگسازی و هم به توسعه مشاغل جایگزین نیاز است. طبیعتاً در صورت تامین معیشت مردم محلی، این گروه‌ها به سراغ قطع درختان و آسیب رساندن به محیط زیست نمی‌روند.

محبت‌خانی در پاسخ به این موضوع که آیا عده‌ای برای به دام انداختن سنجاب‌های زاگرس درختان را آتش می‌زنند، گفت: این موضوع جدیدی است که ما هم شنیده‌ایم. در حال بررسی ابعاد مختلف آن هستیم. به یگان محیط زیست استان تهران هم اعلام کرده‌ایم که نسبت به خرید و فروش سنجاب هوشیارانه عمل کنند. قطعاً با متخلفان این حوزه برخورد مقتضی صورت می‌گیرد.

وی همچنین با اشاره به گستردگی فعالیت‌ها در حوزه محیط زیست استان تهران، ضمن قدردانی از کارکنان ناجا به دلیل همکاری با محیط زیست، از احتمال انعقاد تفاهمنامه با نیروی انتظامی تهران خبر داد و گفت: امکانات و نیروهای محیط زیست استان تهران کافی نیست. به همین علت قرار است ضمن دیدار با رئیس پلیس تهران، فرصت مناسبی برای استفاده از پتانسیل گشت‌های نیروی انتظامی در راستای اهداف محیط زیست فراهم شود تا ضمن ساماندهی بازار خلیج فارس، موضوع خرید و فروش گونه‌های مختلف از سنجاب تا سنبل آبی را حل و فصل کنیم.

آتش بلای خرمن طبیعتهر ساله با فرارسیدن فصل گرما بر اثر افزایش دمای هوا به بالای ۵۰ درجه، وزش بادهای گرم و سوزان و برخی عوامل انسانی بویژه در مناطق جنوبی ایران آتش در خرمن طبیعت می اندازند که همچون بلایی ویرانگر مراتع، جنگل ها، عرصه ها و منابع طبیعی را نابود کرده و فجایع زیست محیطی سنگینی بر جای می گذارد.

مثل معروفی است که "آتش خشک و تر را با هم می‌سوزاند" و این مثل در سرزمین ایران بویژه مناطق بیابانی جنوب کشور به دلیل شرایط خاص جغرافیایی و قرارگرفتن در کمربند گرم خشک کره زمین و شرایط جوی لازم برای وقوع آتش سوزی هر ساله با آغاز فصل گرما و وزش بادهای گرم سوزان معروف به "تش باد" بخوبی مصداق پیدا می‌کند.

علاوه براین خطاهای انسانی از قبیل بی احتیاطی ساکنان و یا مسافران نیز این عامل طبیعی را تقویت و در آن می دمد طوری که در برخی مناطق آتش سوزی‌های مکرر تابستانی خسارت‌های زیادی به جنگل‌ها و مراتع و طبیعت بویژه در سال جاری که با توجه به علت بارندگی‌های مناسب پوشش گیاهی در مناطق جنوبی مطلوب است، وارد کرده است.

استان بوشهر از جمله مناطق جنوبی کشور است که هر ساله در فصل گرما براثر افزایش دمای هوا به بالای ۵۰ درجه و وزش بادهای سوزان (تش باد) و بی احتیاطی برخی افراد و حتی کشاورزانی که اقدام به آتش زدن کاه و کلش و بقایای محصولات خود می کنند از این امر مستثنی نیست و متحمل وقوع آتش سوزی های مکرر در نقاط مختلف و از بین رفتن مراتع، درختان، درختچه‌ها و گیاهان می شود.

طوریکه در بهار سال جاری که یکی از گرم‌ترین فصل‌ها در سال های اخیر در استان بوشهر معرفی شده، دمای هوا از مرکز ۵۰ درجه نیز فراتر رفته و وزش بادهای گرم و سوزان پوشش گیاهی و خشک منطقه که بر اثر بارندگی‌های مطلوب سال آبی گذشته وضعیت خوبی داشته را چندین بار به آتش کشیده به نحوی که از ابتدای سال تاکنون بیش از ۲۰۰ هکتار از مراتع و جنگل‌ها و حتی باغ های نخیلات و مرکبات شهرستان‌های دشتی، تنگستان، جم، دشتستان و گناوه به دلیل عوامل طبیعی و سهل انگاری برخی افراد طعمه حریق شده است.

به همین دلیل مسئولان و فعالان منابع طبیعی، محیط زیست، کشاورزی و مدیریت بحران کشور بطور مکرر از ساکنان و مسافران می خواهند تا برای جلوگیری از وقوع آتش سوزی که باعث نابودی طبیعت و محیط زیست می شود نکات ایمنی را رعایت و اگر در جایی بنا به ضرورت آتش روشن می کنند قبل از ترک محل از خاموش بودن کامل آتش اطمینان حاصل کنند و در صورت مشاهده وقوع آتش سوزی بلافاصله نیروهای آتش نشانی و امدادی را مطلع کرده و خود نیز در جلوگیری از گسترش و خاموش کردن حریق وارد عمل شوند.

آتش زدن بقایای محصولات کشاورزی فایده ای برای زمین نداردرئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر گفت: آتش زدن بقایای زمین‌های کشاورزی به هیچ عنوان سودی برای زمین ندارد و سازمان محیط زیست با متخلفان در این زمینه برخورد می‌کند.

محمد تقی منوچهری افزود: با توجه به اینکه آتش زدن بقایای زمین‌های کشاورزی باکتری‌ها و موجودات سطح خاک را از بین می‌برد به هیچ عنوان به کشاورزان توصیه نمی‌شود.

وی بیان کرد: پسماند مزارع می‌تواند منبع غذایی خوبی برای زمین کشاورزی باشد که کشاورزان باید از این منبع غذایی برای تقویت زمین خود استفاده کنند.

منوچهری گفت: اگر باقیمانده زمین‌های کشاورزی شخم بخورد و به خاک برگردد با لحاظ کردن توصیه‌های کارشناسی این بقایا می‌توانند تبدیل به کودهای عالی و باعث تقویت بافت خاک شود.

وی یادآور شد: هرچند امسال تاکنون بیشتر گزارش آتش سوزی‌ها براثر حوادث بوده اما سال‌های گذشته گزارش‌های متعددی از سهل انگاری و اهمال برخی از کشاورزان در وقوع برخی آتش سوزی ثبت شد.

منوچهری اضافه کرد: در این ارتباط کلاس‌های آموزشی و ترویجی متعددی برای کشاورزان در زمینه خطرات و خسارت‌های ناشی از آتش سوزی‌ها برگزار شده است.

وی بیان کرد: همچنین کارشناسان مسئول پهنه‌ها نیز موظف هستند درفصل هایی که وضعیت پوشش گیاهی خوب است آموزش‌های لازم در زمینه آتش سوزی ارائه کنند.

آتش نابود کننده محیط زیستفرمانده یگان حفاظت اداره کل محیط زیست استان بوشهر گفت: در گام نخست هرآتش سوزی در منطقه باعث وارد شدن دی اکسید کربن به جو می‌شود.

سید احسان موسوی افزود: در زمان آتش سوزی علاوه بر از بین رفتن گونه‌های گیاهی از جمله بادام و بنه تلفات حیات وحش را نیز به دنبال دارد.

وی بیان کرد: منشا برخی از آتش سوزی‌ها در استان بوشهر طبیعی و برخی دیگرانسانی و قابل کنترل است.

موسوی اضافه کرد: با توجه به بارندگی‌ها و پوشش مناسب گیاهی، رشد درختچه‌های بهمن و علوفه‌ای که نقش بنزین خاموش را در طبیعت دارند و با کمترین جرقه مشتعل می شود، می‌طلبد رهگذران وگردشگران از خاموش شدن آتش در عرصه‌های طبیعی و مناطق حفاظت شده مطئمن شوند.

وی تاکید کرد: پوشش گیاهی امسال مطلوب و تا در کنار جاده‌ها نیز وجود دارد و با ته سیگار نیز امکان شعله ورشدن دارند.

فرمانده یگان حفاظت اداره کل محیط زیست استان بوشهر گفت: گردشگرانی که وارد طبیعت می‌شوند زباله‌های خود را با خود برگردانند چون باقی مانده این زباله‌ها که دارای قوطی‌های کنسرو است براثر تابش نور خورشید نقش ذره بین را عمل می‌کند و با انعکاس و بازتابش نور باعث ایجاد جرقه می‌شود.

۲۱۲ هکتار از مراتع استان بوشهر در آتش سوختمدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهرگفت: از ابتدای سال جاری تاکنون ۲۱۲ هکتار از منابع طبیعی این استان در ۲۷ مورد آتش سوزی از بین رفت که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش نشان می‌دهد.

غلامرضا منتظری افزود: از این تعداد ۱۰ مورد آتش سوزی در اردیبهشت و ۱۷ مورد در خرداد ماه و بیشترین این حوادث به ترتیب در شهرستان های دشتی، دشتستان، گناوه، جم و تنگستان رخ داده است.

وی بیان کرد: با توجه به خشک بودن علوفه‌های جنگلی، مراتع و وزش بادهای گرم و سوزان آتش سوزی همواره مراتع استان را تهدید می‌کند که در این ارتباط تیم‌های رصد آتش سوزی و اطفای حریق در اداره‌های منابع طبیعی استان به صورت آماده باش هستند.

منتظری گفت: در خاموش کردن بیشتر این آتش سوزی‌ها باید به نقش ارزنده مردم توجه کرد که خود آنها با حساسیت ویژه ای به موضوع نگاه می‌کردند و در صف جلوی مقابله با آتش سوزی بودند.

وی یادآور شد: با بارش‌های مطلوب در زمستان و فروردین، سطح پوشش گیاهی استان بوشهر افزایش یافته و در همین حال به سبب شدت گرما، خشک شدن مراتع و پوشش گیاهی امکان بروز حریق و آتش سوزی مراتع حساسیت بالایی پیدا کرده است.

اقدامات منابع طبیعی برای کاهش آتش سوزی هاجانشین یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر گفت: وسعت عرصه‌های مرتعی در این استان یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار است که برخی مناطق دارای پوشش و پرتراکم در ارتفاعات شهرستان‌های دشتستان، دشتی و جم و جنگل‌های دست کاشت در حوزه شهرستان های دشتستان، دشتی، تنگستان قرار دارند.

حیدر مظفری افزود: با توجه به حساسیت هر نقطه برای هر منطقه نیروی حفاظتی تعیین و تجهیزات مورد نیاز برای خاموش کردن آتش در نظر گرفته شده است.

وی در باره تشکیل کارگروهی به منظور مقابله با آتش سوزی های احتمالی گفت: این کارگروه در استان و شهرستان‌ها با حضور دستگاه‌های اثر گذار تشکیل شده است.

مظفری اضافه کرد: همچنین اداره کل راه و شهرسازی با توجه به سرایت آتش از حاشیه جاده به احداث "آتش بر" در کنار جاده‌ها برای جلوگیری از گسترش آتش به عرصه‌های کشاورزی و منابع طبیعی بویژه در جاده بوشهر – برازجان اقدام کرده است.

وی ادامه داد: با توجه به بارندگی‌های سال جاری و برداشت خوب محصولات کشاورزی مانند گندم و جو اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر برای جلوگیری از آتش زدن پس چر زمین‌هایی که امکان سرایت آن به عرصه‌های منابع طبیعی وجود دارد، نکته های ایمنی را به کشاورزان آموزش داده است.

مظفری گفت: با بالارفتن سطح آگاهی کشاوزان تاکنون کمترین حادثه در زمین‌های کشاورزی گزارش شده است.

وی بیان کرد: سال گذشته از محل صندوق توسعه یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال به منظور احداث استخر آبگیری بالگرد، گشت و مراقبت در عرصه‌های منابع طبیعی، آتش کوب، لباس مخصوص و اجرای مانور آموزشی مقابله با هرگونه آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع تخصیص داده شد.

مظفری گفت: پیش بینی می‌شود در سال جاری اعتبارات یگان حفاظت برای مقابله با هرگونه حوادث در سطح جنگل‌ها و مراتع افزایش یافته و نیروهای بیشتری به کار گرفته شود.

جانشین یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر گفت: هر سال از ناحیه اداره جنگل کاری اداره کل، اعتباری در زمینه پاکسازی جنگل‌های دست کاشت اختصاص می یابد و ضمن پاکسازی نسبت به ترمیم آتش برهای قدیمی اقدام می‌شود.

مظفری افزود: یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر مساحت یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی و آبخیزداری استان را با ۵۰ نفر نیروی حفاظتی که براساس حساسیت عرصه‌ها به کار گرفته شده اند رصد و گشت و مراقبت جلوگیری از آتش سوزی را برعهده دارند.

وی ادامه داد: آموزش مرتعداران، جوامع محلی و سازمان‌های مردم نهاد حساسیت موضوع آتش در عرصه‌های طبیعی را دوچندان کرده و همین امر باعث شده به محض اینکه در نقطه‌ای آتش سوزی صورت می‌گیرد بلافاصله مردم و نهادها پای کار باشند.

مظفری گفت: امسال از ناحیه یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها و تجهیزاتی شامل لباس اطفا حریق، کوله پشتی، دستگاه دمنده، مخزن آب ۱ و۲ هزار لیتری، کفش کار و پوتین و سایر اقلام دیگر به استان تخصیص داده شده که با توجه به حضور مردم در زمان حادثه این تجهیزات باید افزایش یابد.

وی اضافه کرد: با ایجاد گروه‌های پیامکی می‌توانند به محض وقوع آتش از طریق پیامک اطلاع رسانی و زمینه حضور نیروهای امداد رسان در منطقه فراهم شود.

مظفری بیان کرد: همچنین این اداره کل با نصب تابلوهای هشدار دهنده در سطح جنگل و جاده‌های منتهی به عرصه‌های مرتعی و جنگلی و آگاهی دهی به آنها برای استفاده درست ازدرختان و پس از استفاده مطمئن شدن از خاموش شدن آتش جنگل را ترک کنند.

وی گفت: همچنین یگان حفاظت اداره کل با شماره تلفن ۱۵۰۴ که بصورت شبانه روزی پاسخگوی مردم در زمینه هرگونه حوادث احتمالی است.

عوامل بیشتر آتش سوزی ها بی دقتی و سهل انگاری انسانی استسرپرست اداره کل مدیریت بحران استانداری بوشهر گفت: با توجه به شرایط اقلیمی، وضعیت بارش و پوشش گیاهی مناسب وقوع آتش سوزی های پی در پی برای تابستان جاری دور از انتظار نبود به همین دلیل دستورالعمل هایی در این زمینه تدوین و دستگاه های مسئول با آماده کردن وسایل و امکانات در حالت آماده باش قرار دارند.

جهانگیر دهقانی افزود: بیشترین عوامل آتش سوزی ها در عرصه ها ناشی از برخی بی دقتی ها و سهل انگاری ها و برخی دیگ که در ارتفاعات اتفاق می افتد ناشی از عوامل طبیعی است.

وی بیان کرد: در زمان حاضر با هماهنگی بین دستگاه های عضو مدیریت بحران در استان و شهرستان ها در زمان وقوع حادثه نیروها فراخوانی و در خاموش کردن آتش اقدام می شود به نحوی که در چنیدن مورد حادثه ای که تاکنون رخ داده تلاش شده آتش در کمترین زمان ممکن خاموش شود.

دهقانی اضافه کرد: دستگاه های مسئول تلاش می کنند ۲۴ ساعته با پایش شبانه روزی مناطق مورد نظر برای کنترل و اقدام بموقع در زمان وقوع حادثه در حالت آماده باش قرار دارند.

وی درباره آتش سوزی شناورها در اسکله های بندرهای استان بوشهر گفت: به علت گرمای بیش از حد و انجام برخی تعمیرات شناورها امکان وقوع آتش سوزی در برخی اسکله ها و شناور دور از انتظار نیست به همین دلیل تجهیز اسکله ها به امکانات اطفای حریق و بیمه شناورها از جمله موارد اجباری است که باید مورد توجه قرار گیرد.

دهقانی افزود: در زمان حاضر امکانات اطفای حریق موجود در استان هر چند کافی نیست اما نسبت به گذشته در شرایط بهتری قرار دارد و با هماهنگی بین دستگاهی و استفاده بهینه از امکانات محدود موجود در استان می توان حوادث را مدیریت کرد.

وی در مورد روال تامین امکانات برای اطفای حریق در مناطق تحت مدیریت محیط زیست اظهارکرد: آمادگی‌های لازم در حد توان سازمان حفاظت محیط زیست ایجاد و وسایل اطفای حریق هم به برخی استان‌ها تحویل داده شده است حتی گروه‌های واکنش سریع در استان‌ها تشکیل شده است اما به دلیل پتاسیل بالای آتش‌سوزی در طبیعت همه این اقدامات هم جوابگوی این همه تهدید نیست.

جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید:

بررسی آثار آتش سوزی جنگل ها

منفی بودن نسبت جنگل و جنگلبان در کشور

افزایش ۱۰ درصدی تعداد حریق منابع طبیعی در سال جاری

اجرای طرح نجات شمشادهای شمال کشور/ آتش سوزی در جنگلهای شمال شرق خوزستان