سال‌هاست که بحران آب و بی‌آبی با سرنوشت ایران عجین شده است و تا همین شش ماه قبل و پیش از بارندگی‌های سیل‌آسا در ایران آمار و ارقام مربوط به ذخایر آبی روی خط قرمز قرار داشتند. از سوی دیگر میزان مصرف آب در ایران حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد فراتر از میانگین جهانی است.

به گزارش زیست آنلاین، اقلیم خشک ایران باعث شده همواره دغدغه کمبود منابع آبی بر روی دوش این کشور سنگینی کند. به طوری که حتی افزایش آمار و ارقام منابع آبی ناشی از بارندگی‌های ابتدای سال جاری هم از سنگینی این بار نکاسته و باید گفت به اذعان مسوولان سایه بحران آب هنوز روی ایران سنگینی می‌کند.

سال‌هاست که بحران آب و بی‌آبی با سرنوشت ایران عجین شده است و تا همین شش ماه قبل و پیش از بارندگی‌های سیل‌آسا در ایران آمار و ارقام مربوط به ذخایر آبی روی خط قرمز قرار داشتند. از سوی دیگر میزان مصرف آب در ایران حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد فراتر از میانگین جهانی است. در حالی که بر اساس اعلام بانک جهانی، سرانه مصرف آب خانگی برای کشورهای بیابانی مانند ایران باید ۷۰ لیتر در شبانه‌روز باشد، اما اکنون این میزان ۱۵۵ لیتر است.

آخرین آمارها قبل از بارندگیطبق آخرین آماری که در اسفندماه سال گذشته اعلام شد، سرانه منابع آب تجدیدشونده در سال ۱۳۹۵ معادل ۱۴۵۰ مترمکعب برای هر نفر بوده و پیش‌بینی شده بود که این عدد به ۱۰۴۹ مترمکعب در سال ۱۴۲۰ برسد. در بخش چاه‌های غیرمجاز و برداشت از این چاه‌ها نیز باید گفت که در ۵۱ سال اخیر ۱۳۱ میلیارد مترمکعب و در ۱۵ سال اخیر ۷۵ میلیارد مترمکعب آب از مخازن آب زیرزمینی کشور اضافه برداشت داشته‌ایم و این برداشت‌ها باعث شده که از ۶۰۹ دشت کشور، برداشت آب در ۳۶۶ دشت ممنوع اعلام شود.

هم‌چنین در بحث آب مجازی، در حدود سه دهه گذشته میزان صادرات آب مجازی در جهان از ۴۳۸ میلیارد مترمکعب به ۹۸۹ میلیارد مترمکعب افزایش یافته است و ایران تنها با ۱۵ میلیارد مترمکعب واردات آب مجازی در رتبه هشتم جدول تجارب آب مجازی است و ژاپن که بحران آب ندارد، با واردات آب مجازی به میزان ۹۲ میلیارد مترمکعب (یعنی شش برابر واردات ایران که حدود ۷۰ درصد آب تجدید پذیر سالانه ماست) در رتبه نخست قرار داشت.

منابع آبی کشور جان گرفتبهره‌وری پایین آب در بخش‌های مختلف، افزایش تقاضای ناشی از افزایش جمعیت، پیامدهای بحران آب، بیابان‌زایی، فرونشست، تخلیه روستاها، شور شدن ذخایر آبی، از بین رفتن تالاب‌ها باعث ایجاد محدودیت‌های منابع آبی شده بود و در حالی که ایران با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کرد، بارندگی‌های اخیر موجب احیای بسیاری از تالاب‌ها، رودخانه‌ها سدها و… شد.

به گفته رضا اردکانیان - وزیر نیرو - سال آبی ۹۷ و ۹۸ از حیث بارش‌ها نسبت به متوسط بلندمدت یعنی مدت ۵۰ ساله، ۴۳ درصد افزایش بارش و نسبت به سال گذشته آبی نیز تا اواسط خردادماه نیز ۱۰۳ درصد افزایش داشته است. مخازن نسبت به سال گذشته بیش از ۱۵ میلیارد متر مکعب از آب بیش‌تری برخوردار شدند. تعداد قابل توجهی از تالاب‌های ایران بین ۴۰ تا ۱۰۰ درصد آبگیری شده‌اند. این علاوه بر افزایش ورودی در دریاچه ارومیه است و موجب شده که سطح دریاچه ارومیه حدود ۸۹۰ کیلومتر مربع نسبت به سال قبل توسعه پیدا کند و تراز آب نیز حدود ۱۱۰ سانتی متر افزایش داشته است.

از سوی دیگر، سیلاب‌های بهاره موجب افزایش ۱۶ میلیارد مترمکعبی ذخایر سدهای کشور نسبت به سال آبی گذشته شده است. بارندگی‌های مناسب چند ماه اخیر موجب شد تا تعداد زیادی از تالاب‌های مهم و حیاتی که سالیان متمادی رنگ آب به خود ندیده بودند، آبگیری شوند. در حال حاضر بیش از ۴۰ تالاب بزرگ همچون هورالعظیم، بامدژ، هامون و… بین ۴۵ تا ۱۰۰ درصد پر شده‌اند.

روی دیگر سکه ترسالی، خشک‌سالی استاما آمارهای منابع آبی ایران در حالی رو به افزایش حرکت کردند که روی دیگر سکه ترسالی که امسال با آن مواجه شدیم، همچنان مهر خشکسالی خورده است؛ کارشناسان بر این باورند که سال‌های پرآب نباید ما را هیجان‌زده کند و باید از آب قابل برنامه‌ریزی استفاده کنیم و مصرف کنندگان باید در این مورد با یکدیگر توافق کنند. به عبارت دیگر زمانی که ترسالی رخ می‌دهد باید آب را نگه داشت و به آب برنامه‌ریزی اضافه کرد.

طبق آماری که توسط قاسم تقی‌زاده خامسی- معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا - اعلام شده است، مخازن سفره‌های زیر زمینی آبی کشور ۱۳۰ میلیارد مترمکعب کسری دارد و این میزان کسری با یکسال بارندگی تأمین نمی‌شوند، زیرا ما حدود ۱۰ سال خشکسالی داشتیم.

از سوی دیگر، مسئولان بر این باورند که نمی‌توان وضعیت آب و هوا را پیش‌بینی کرد و هیچکس نمی‌تواند به صورت مستند بگوید که سال آینده خشک است یا تر و با این‌که در حال حاضر وضعیت آب در ایران مناسب است، برای سال آینده آبی ترسالی پیش‌بینی نمی‌شود. زیرا کشور ما در یک اقلیم خشک و نیمه‌خشک قرار دارد و ۶۰ درصد از سرزمین‌مان نیمه‌خشک و ۵۰ درصد آن بیابانی است و نمی‌توان سرنوشت آن را تغییر داد.

به عبارت دیگر ایران دارای سرنوشت اقلیمی خاص خود است؛ اقلیمی که یک‌سوم میانگین جهانی بارش دارد. توزیع بارش‌ها در آن به لحاظ جغرافیایی و زمانی نامتوازن است و به طور تاریخی در لیست مبتنی بر کم‌آبی اتکا کرده است. این سرنوشت اقلیمی حداقل با ابزارهای فن‌آورانه بشری امروز قابل تغییر نیست و نمی‌توان آن را به پرآبی بدل کرد.

خوش‌خیالی ترسالی نداشته باشیم!به گزارش ایسنا، در حالی که آمارها حاکی است متوسط مصرف آب در ایران از بیش از ۲۲۰ لیتر به ازای هر نفر در روز به ۱۵۵ لیتر کاهش پیدا کرده، مسئولان نگران این موضوع هستند که کشور امسال با خوش خیالی ترسالی ناشی از بارندگی‌ها مواجه است. بنابراین گذر از این تابستان رویکرد متفاوتی نسبت به سال‌های دیگر دارد. درواقع دست‌های بحران آب در حالی همچنان گلوی کشور را فشار می‌دهد که شاهد بسیاری از بد مصرفی‌ها در سراسر ایران هستیم. برای مثال آب شرب برای آبیاری فضای سبز، منازل، شست‌وشوی غیرمجاز و حتی به عنوان جارو استفاده می‌شود!

جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید:

بحران کم آبی و لزوم تاکید بر طرح های بازچرخانی و جلوگیری از مصرف آب

بحران‌ های زیست‌ محیطی و آلودگی های آب

مدیریت صحیح آب چالش بزرگ توسعه پایدار

بحران آب در جهان

بزرگترین مشکلات آب در جهان امروز چیست؟