دامپزشک کلینیک حیات‌وحش پردیسان معتقد است سگ‌های اهلی که آزادنه در طبیعت و زیستگاه حیات‌وحش می‌چرخند باید معدوم شوند، چرا که حضور آنها در طبیعت، یکی از عوامل تهدید جدی حیات وحش است. تعدیل جمعیت گرگاس در باغ وحش ارم به منظور حفظ گونه‌های ارزشمند مانند گرگ‌های خالص صورت گرفته است. / معاون اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: ده ها قطعه اردک سرسفید از گونه های در حال انقراض در تالاب بین المللی کانی برازان این شهرستان جوجه آوری کردند.

به گزارش زیست آنلاین، اخیراً بخشی از صحبت‌های ایمان معماریان دامپزشک کلینیک حیات وحش پردیسان در فضای مجازی پخش شد مبنی بر اینکه سگ‌های ولگرد باید کشته شوند؛ وی در این باره توضیح داد که منظورش سگ‌های آزاد و ولگرد نبود بلکه درباره سگ‌های اهلی آزاد در زیستگاه‌های طبیعی صحبت می‌کرد.

وی افزود: موضوع این ویدئو درباره سگ‌های آزاد و ولگرد نبود بلکه درباره سگ‌های اهلی آزاد در زیستگاه‌های طبیعی بود، یعنی جایی که زیستگاه طبیعی حیات وحش است و حیوانات وحشی در آن زندگی می‌کنند این سگ‌ها وارد می‌شوند و می‌توانند به آنها آسیب بزنند.

وی ادامه داد: ما انسان‌ها طی چند هزار سال بر اساس نیازهای خود، گروه‌هایی از حیوانات مانند گاو، گوسفند، اسب، سگ و گربه را اهلی‌سازی و با انتخاب‌های مصنوعی آنها را به دلخواه خود تربیت کردیم و در واقع این حیوانات را بر اساس نیازهای خود از جمله گوشت، پشم، شیر، حفاظت یا همراهی از حیوانات حیات وحش جدا و به اصطلاح اهلی کردیم.

دامپزشک ارشد باغ وحش ارم گفت: حال این موجودات تغییر یافته برای مقاصد انسان، به دلایل مختلف به طبیعت راه پیدا کردند؛ طبیعتی که جایگاه و زیستگاه اصلی حیات وحش است، از گاو و گوسفند تا سگ و گربه وقتی به طبیعت راه پیدا می‌کنند می‌توانند آسیب‌های جدی به حیات وحش وارد کنند، سگ‌ها در حالت گروهی می‌توانند خیلی خوب انواع حیوانات مختلف از جمله قوچ و میش وحشی، آهو، گوزن و یوزپلنگ که بیشترین آمار تلفات آنها در سال‌های اخیر توسط سگ‌ها بوده را از بین ببرند، به صورت غیر مستقیم بیماری‌های خاصی را انتقال دهند و زیستگاه را ناامن کنند.

وی ادامه داد: همچنین می‌توانند با هیبرید شدن یا اختلاط با گونه‌های سگ‌های دیگر خطرات جدی‌تری هم برای حیات وحش و هم انسان‌ها ایجاد کنند، در تمام دنیا کاملاً به صورت علمی مشخص است که جای حیوانات اهلی در طبیعت و حیات وحش نیست بلکه جای آنها نزد انسان‌هایی است که آنها را به این مقصود تغییر شکل داده‌اند، زیرا آنها در طبیعت آسیب‌رسان هستند.

معماریان گفت: حالا بحث این است که راهکار آن در طبیعت چیست، سگ‌های آزاد که در طبیعت هستند امکان گرفتن آن‌ها وجود ندارد حتی اگر امکانش هم وجود داشته باشد هیچ وقت امکان نگهداری از آنها وجود ندارد یعنی برای چند میلیون سگ نمی‌شود جایگاهی برای نگهداری درست کرد.

وی در واکنش به نظرات برخی افراد که بحث عقیم‌سازی سگ‌ها را مطرح می‌کنند، اظهار داشت: مخاطرات سگ‌های عقیم با سگ‌های غیر عقیم متفاوت نیست، سگ‌های عقیم تا زمانی که زنده هستند حیات وحش را شکار می‌کنند و بیماری را انتقال می‌دهند، راهکار در تمام دنیا و کشورهای پیشرفته برای سگ‌هایی که آزادانه و بدون هیچ محدودیتی در زیستگاه‌های طبیعی حیات وحش هستند، به اصطلاح راحت کردن یا کشتن آنها است، در تمام کشورهای پیشرفته دنیا که موفق به کنترل جمعیت این نوع سگ‌ها شدند همین کار را انجام دادند و در این زمینه مقالات علمی زیادی وجود دارد.

دامپزشک کلینیک حیات وحش پردیسان گفت: حال برای جلوگیری از افزایش دوباره تعداد این سگ‌ها نیازمند مدیریت پسماندهای خود هستیم؛ یعنی زباله‌ها را باید درست مدیریت کنیم تا غذارسانی به آنها انجام نشود چون روند تولید مثلی سگ‌ها را به شدت افزایش می‌دهد، همچنین گله‌داران و افرادی را که سگ نگه می‌دارند توجیه و مدیریت کنیم که اولاً این سگ‌ها نباید آزادانه در زیستگاه‌های طبیعی باشند و نباید آزادانه تولید مثل کنند، اگر هستند پس از عقیم‌سازی، دوباره از آنها نگهداری کنند، نباید بدون مدیریت اجازه تولید مثل داشته باشند و بعد توله‌هایشان را رها کنند چون پایه اصلی به وجود آمدن این سگ‌ها در طبیعت از این موارد می‌آید. اینها کارهای پایه‌ای است که باید انجام شود.

علت تعدیل جمعیت «گرگاس» در باغ وحش ارموی درباره حضور گُرگاس‌ها (نژاد دورگه سگ و گرگ) در طبیعت نیز گفت: گُرگاس‌ها از جفت‌گیری سگ و گرگ ایجاد می‌شوند و بسیار خطرناک هستند، آنها هم ژن گرگ‌ها را از بین می‌برند و هم بسیار راحت به جوامع انسانی نزدیک می‌شوند، تعداد حمله‌های آنها به انسان‌ها بسیار زیاد است، علت آن ژن سگی است که دارند و بسیار هم برای ژن گرگ خطرناک هستند، در ضمن گرگاس‌ها با تداخل ژنتیکی که ایجاد کردند به شدت به حیات وحش آسیب می‌زنند، بسیاری مواقع آن آسیب‌هایی که در تعارض با انسان ایجاد می‌کنند به پای گرگ نوشته می‌شود و در نهایت گرگ‌ها توسط انسان‌ها کشته می‌شوند.

مدیر کل دفترحیات وحش و آبزیان آبهای داخلی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تعدیل جمعیت گرگاس در باغ وحش ارم به منظور حفظ گونه‌های ارزشمند مانند گرگ‌های خالص صورت گرفته است و نگهداری ازگونه‌هایی نظیر گرگاس که حاصل تداخل ژنتیکی سگ‌ها و گرگ‌ها هستند چه در زیستگاه طبیعی و چه درمحیط باغ وحش مورد پذیرش نیست.

به گزارش ایسنا سید مجید خرازیان مقدم با بیان اینکه یکی از اهداف مدیریت صحیح در مراکز نگهداری حیوانات و باغ های وحش، نگهداری از گونه‌های ارزشمند بخصوص گونه‌های جانوری بومی در معرض خطر انقراض است که امکان رهاسازی در طبیعت را ندارند، اظهارکرد: سایر گونه‌هایی که برای آنها مخاطره آمیز هستند یا دارای مشکلاتی نظیر دورگه بودن هستند باید یا جمعیت آنها تعدیل و یا از تکثیر آنها جلوگیری شود.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: گرگاس از انسان ترس کمتری دارد و با نزدیک شدن به مناطق مسکونی موجب هراس مردم می شود. نسبت به گرگ‌ها نیز پرخاشگری بیشتری دارند که معمولا به انسان و سگ های اهلی بیشتر نزدیک شده و بیشتر حملات سگ‌سانان وحشی توسط آنها صورت می گیرد. متاسفانه چون توسط افراد عادی تفریق بین گرگاس و گرگ‌های خالص ممکن نیست،این نوع حمله ها به گرگ نسبت داده می شود و در نتیجه به افزایش تعارض بین گرگ و انسان منجر شده است. از طرفی حیات وحش نیز از حملات این نوع حیوانات در امان نیست.

مدیر کل دفترحیات وحش و آبزیان آبهای داخلی  سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: برای حفظ خلوص ژنتیکی گونه گرگ و جلوگیری از ورود آن‌ها به محیط طبیعی باید در تمام مراکز نگهداری، از تکثیر گرگاس‌ها جلوگیری و در صورت لزوم با روش یوتانایز حذف شوند و در جایی که گرگ خالص باید نگهداری شود، وجود گرگاس پذیرفتنی نیست.

خرازیان مقدم خاطرنشان کرد:  در باغ وحش ارم تعداد چهار قلاده گرگاس به مدت زیادی نگهداری می شده‌اند که به علت کهولت سن (در حدود ۱۵سال) و بروز مشکلات جسمی و رفتاری در نهایت و بنا به درخواست کتبی باغ وحش ارم  تصمیم به حذف آن‌ها با روش مرگ آرام گرفته شده است تا امکان نگهداری از گونه ارزشمند گرگ مهیا شود.

 وی افزود: در رابطه با سایر گونه‌ها نیز از نظر سازمان حفاظت محیط زیست اولویت با نگهداری از گونه‌های بومی و حائز اهمیت از نظر وضعیت حفاظتی است و برای جلوگیری از هر گونه اختلاط ژنتیکی، کنترل جمعیت گونه‌هایی که از نظر حفاظتی در فهرست IUCN نیز کمترین نگرانی در رابطه با آنها وجود دارد، به عنوان یک ابزار مدیریتی در باغ‌های وحش استاندارد پذیرفته شده است.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، مقدم با تاکید بر اینکه وظیفه نظارت بر وضعیت باغ‌های وحش و مراکز نگهداری حیوانات وحشی به عهده ادارات کل حفاظت محیط زیست استانی است و دفاتر ستادی ذیربط نیز حسب مورد و ضرورت در انجام این مهم اقدام خواهند کرد،گفت: در صورت مشاهده هر گونه تخلف از جانب مراکز مذکور، وفق مقررات و قوانین، اقدامات لازم در اسرع وقت و بدون هیچ گونه اغماض انجام خواهد پذیرفت.

جوجه آوری اردک سرسفید در تالاب بین المللی «کانی برازان» مهاباد معاون اداره حفاظت محیط زیست مهاباد گفت: ده ها قطعه اردک سرسفید از گونه های در حال انقراض در تالاب بین المللی کانی برازان این شهرستان جوجه آوری کردند.

رزاق حسن پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: کارشناسان این اداره در بازدیدهای خود از این تالاب بین المللی چندین قطعه اردک سرسفید را به همراه جوجه‌های تازه متولد شده مشاهده کردند که حضور این تعداد پرنده از این گونه نادر و جوجه آوری آنها در این تالاب در چند سال اخیر بی سابقه بوده و این امر نشانگر شرایط بسیار مناسب زیستی در این تالاب و ایجاد مکانی امن برای این پرندگان است.

وی اضافه کرد: با توجه به اینکه اردک سرسفید یکی از گونه‌های حساس به سرماست، در فصل زمستان به مناطق جنوبی و گرم کشور مهاجرت می‌کند و با شروع فصل بهار به منظور لانه سازی و تخم گذاری دوباره وارد تالاب‌های استان می‌شود.

حسن پور با اشاره به اینکه در آخرین سرشماری پرندگان در این تالاب ۸۰ قطعه اردک سرسفید شمارش شد، افزود: این پرندگان مهاجر پس از جوجه آوری و با افزایش دما در این منطقه، کوچ خود را به مناطق شمالی تر ادامه می‌دهند و برخی نیز تا شروع فصل سرما در این تالاب ماندگار می‌شوند.

وی اظهار داشت: با توجه به جوجه آوری گونه‌های نادر و شمار زیاد پرندگان مهاجر و بومی، نظارت و گشت‌های کنترلی محیط بانان این اداره در این تالاب شدت بیشتری دارد و ورود افراد متخلف به این تالاب با شدت بیشتری کنترل می‌شود.

معاون اداره حفاظت محیط زیست مهاباد از اهالی روستاهای اطراف این تالاب خواست در این مدت همکاری بیشتری با محیط بانان و کارشناسان این اداره داشته باشند و در صورت مشاهده افراد متخلف در حاشیه تالاب مراتب را به یگان حفاظت محیط زیست اطلاع دهند.

آتش سوزی در نیزارها و علف زارهای این تالاب بین المللی در این فصل می‌تواند زیان‌های جبران ناپذیر به گونه‌های مختلف بویژه اردک‌های سرسفید و جوجه‌های تازه متولد شده آنها وارد کند

حسن پور گفت: هر گونه آتش سوزی در نیزارها و علف زارهای این تالاب بین المللی در این فصل می‌تواند زیان‌های جبران ناپذیر به گونه‌های مختلف به ویژه گونه نادر و در حال انقراض اردک‌های سرسفید و جوجه‌های تازه متولد شده آنها وارد کند.

وی بیان کرد: اکنون در تالاب‌های این شهرستان بیش از ۳۵ گونه مختلف انواع پرندگان شناسایی شده است که شامل فلامینگو، باکلان کوچک، پلیکان سفید، چوب پا، پرستوی دریایی، کشیم بزرگ، غاز خاکستری، غاز پیشانی سفید، سیلوش، آووست، خروس کولی، حواصیل، تنجه، انواع مرغابی و اردک از جمله اردک سرسبز، ارده ای، سرحنایی، سرسفید و بلوطی است.

اردک سرسفید با نام «white- headed Duck» از راسته غازسانان و تیره اردکیان بوده و نام علمی آن «Oxyura Leucocephala» است؛ این پرنده از سوی اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست در فهرست گونه‌های در خطر انقراض قرار دارد.

بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی سازمان محیط زیست، جمعیت اردک سرسفید در کشور بین چهار تا پنج هزار قطعه برآورد شده است.

این پرنده برای تولید مثل به تالاب‌های شمال غرب کشور از جمله آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی مهاجرت کرده و در آنجا تخم گذاری می‌کند؛ اردک سرسفید علاوه بر این ۲ استان در استان‌های گیلان، مازندران، کردستان، خوزستان، فارس و اصفهان نیز مشاهده شده است.

تالاب بین المللی کانی برازان مهاباد با وسعتی افزون بر ۹۱۰ هکتار یکی از مهمترین تالاب‌های اقماری جنوب دریاچه ارومیه و با ارزش ترین زیستگاه‌های انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر و بومی در شمال غرب کشور به شمار می‌رود.
این تالاب که به دلیل موقعیت ویژه و شرایط زیستی منحصر بفرد خود در سال ۱۳۸۵ به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شد، به نخستین پناهگاه حیات وحش آذربایجان غربی تبدیل و به این ترتیب به عنوان یکی از مناطق چهارگانه کشور با جایگاه قانونی معرفی شده است.
بر اساس آخرین بررسی‌ها تعداد ۷۵ گونه پرنده آبزی و کنار آبزی متعلق به ۱۱ خانواده در این تالاب شناسایی شده است که در صورت اضافه کردن گونه‌های خشکی زی، این تعداد به بیش از ۱۸۰ گونه خواهد رسید و همین امر اهمیت تالاب را بیش از پیش آشکار می‌سازد.

در منطقه کانی برازان تاکنون ۴۵ گونه گیاهی از ۳۵ جنس و ۱۷ خانواده شناسایی شده است که این گیاهان ۲۱ جامعه گیاهی را تشکیل می‌دهد و بیشتر گونه‌های شناسایی شده از خانواده اسفناج Chenopodiaceae و گندمیان Graminae بوده و گونه‌های شناسایی شده در داخل تالاب نیز شامل نی، بوریا، جگن و گز است.

در مهاباد علاوه بر تالاب بین المللی کانی برازان، تالاب‌های دائمی «حسن خان» و «قوپی باباعلی» و تالاب‌های فصلی دیگری از جمله گروس، داشخانه و قره قشلاق نیز وجود دارد.

جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید:

چرایی افزایش حمله گرگاسها به انسان

رهاسازی پرنده نادر اردک سرسفید در تالاب کانی برازان مهاباد

لیست قرمز حفاظتی برای ۳۷ گونه جانوری

عوامل تهدید پرندگان مهاجر چیست