بستر دریاچه نمک طی سال های گذشته به دلیل کاهش شدید ورودی آب و همچنین گرمای زیاد با خطر خشک شدن مواجه شده است و این تهدید در مناطق حاشیه ای دریاچه به طور جدی تر مشاهده می شود، هرچند بارش های فراوان بهار سال جاری تا حدی این خطر را به تعویق انداخت اما مشکل همچنان باقیست و خشک شدن بستر دریاچه نمک خطرهای بسیاری برای محیط زیست و سلامت انسان ها در پی دارد.

به گزارش زیست آنلاین، بخش قابل توجهی از وسعت دریاچه نمک که از آن به عنوان آیینه طبیعت یاد می شود، در محدوده قم قرار گرفته است و به همین خاطر یکی از دغدغه های مسئولان استان حفاظت از این پدیده شگفت انگیز در قلب ایران است.

دریاچه نمک در ناحیه شرقی قم و درحد فاصل سه استان قم، سمنان و اصفهان قرار گرفته و بزرگترین دریاچه فصلی و فراشور کشور است که حدود ۲۰۰ هزار هکتار وسعت داشته و یک سوم آن در محدوده جغرافیایی قم قرار گرفته است.

این دریاچه دارای ساختار زمین شناختی کم نظیر شامل پوسته نمکی و حاشیه باتلاقی است که در سال های اخیر به دلیل خشکسالی و تخصیص نیافتن حقابه آن به یکی از کانون های فعال ریزگردها در منطقه تبدیل شده است.

در همین رابطه خبرنگار ایرنا نظر شماری از مسئولان استان را پیرامون آخرین راهبردهای مورد نظر برای نجات دریاچه نمک جویا شد.

پیگیر حقابه برای دریاچه نمک قم هستیمنماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی در این خصوص گفت: پیگیر حقابه زیست محیطی برای دریاچه نمک این استان هستیم تا شاهد بحران مربوط به این دریاچه درآینده نباشیم.

احمد امیرآبادی فراهانی اظهار داشت: دریاچه نمک با استفاده از پساب فاضلاب قم احیا نمی شود از این رو نیازمند تخصیص حقابه قم در سطح ملی از سد کرج و ساوه می باشیم.

وی افزود: دستگاه های مربوطه از جمله شرکت آب و منطقه ای قم نیز باید پیگیریهای لازم را در این زمینه انجام دهند.

وی با بیان اینکه اگر حقابه زیست محیطی قم تامین نشود تا ۱۵ سال آینده کسی نمی تواند در قم زندگی کند گفت: این دریاچه کانون گرد و غبار و بحران زاست و در آینده مشکلاتی را برای این استان به همراه خواهد داشت.

امیرآبادی گفت: وضعیت دریاچه نمک قم باید مدیریت شود تا در آینده نه چندان دور دچار مشکل نشویم.

شورای هماهنگی حوضه آبریز دریاچه نمک هرچه سریعتر تشکیل شودمدیرکل حفاظت محیط زیست استان قم نیز گفت: امیدواریم هرچه سریعتر شورای هماهنگی حوضه آبریز دریاچه نمک با حضور استانداران استانهای ذیربط تشکیل شود.

سید رضا موسوی مشکینی وضعیت دریاچه نمک و کانون‌های گرد و غبار در استان قم را مورد توجه قرار داد و گفت: حوضه آبریز دریاچه نمک بیش از ۹ میلیون هکتار وسعت داشته و بخش قابل توجهی از جمعیت کشور و بیشترین تراکم شهرنشینی در این حوزه قرار گرفته‌اند که متأسفانه در مقایسه با سایر حوزه‌های آبریز کشور، دارای بیشترین کسری مخازن آب زیرزمینی است.

وی با اشاره به تغییرات سطح آب دریاچه نمک طی ۴۰ سال گذشته و حرکت آب شور به سمت سفره‌های منطقه، خاطرنشان کرد: استان قم به لحاظ سهم ناحیه‌های مستعد تولید گرد و غبار نسبت به مساحت کل استان، در رتبه اول قرار داشته و در حال حاضر بحرانی‌ترین حوزه آبخیز و دشت ممنوعه کشور بشمار می‌رود.

موسوی گفت: هر گونه برنامه ریزی برای بهره برداری از دریاچه نمک باید با مطالعات زیست محیطی دقیق باشد تا شرایط شکننده دریاچه وخیم تر نشود.

فعالیت های عمرانی در اطراف دریاچه نمک کنترل شودمدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم نیز بیان کرد: در برابر کاهش آب ورودی به دریاچه نمک، فعالیت های سنگین عمرانی همچون احداث آزادراه، خطوط انتقال انرژی و راه آهن در بستر دشت مسیله که روان آب های آن به دریاچه نمک وارد می شود، شرایط حفظ حیات این دریاچه را سخت تر کرد.

سید محمدتقی سجادی ادامه داد: برای اجرای طرح های توسعه ای باید شرایط زیست محیطی را درنظر گرفت، در غیر اینصورت باید منتظر واکنش سخت طبیعت بود؛ در نتیجه برخی فعالیت های انسانی در حوضه آبریز دریاچه نمک، هم اکنون منطقه ای که روزگاری دارای پوشش گیاهی بود در حال تبدیل شدن به بیابان های خشک و کانون های تولید گرد و غبار است.

سجادی گفت: مساله دیگری که در اثر خشک شدن روان آب های بستر دریاچه نمک به وجود آمده است، بازگشت شورآبه ها از بستر دریاچه به سطح دشت های اطراف است.

وی افزود: این اتفاق باعث می شود دشت ها و زمین های کشاورزی اطراف دریاچه به دلیل شور شدن منابع آبی و سطح زمین، دیگر قابلیت کشت گیاه را نداشته باشد و به تدریج تبدیل به بیابان و کانون گرد و غبار شود.

وی ادامه داد: بعد از خشک شدن تدریجی روان آب های دریاچه نمک، بلورهای نمک که در سطح زمین قرار گرفته در اثر سرما و گرما به تدریج شکسته و خرد می شود و با یک وزش باد به حرکت درمی آید و می تواند طوفان های نمکی که برای سلامت انسان ها بسیار مخرب است را ایجاد کند.

حقابه دریاچه نمک از خشکی آن جلوگیری می کندمدیرکل مدیریت بحران استان قم نیز بیان داشت: کاهش بارندگی در اثر خشکسالی های پی درپی، حفر چاه های عمیق برای بهره برداران از منابع زیر زمینی و برداشت بی رویه از منابع آبی از جمله مهمترین عواملی است که خطر خشک شدن دریاچه نمک را تشدید می کند.

محسن اوروجی بیان کرد: مطالعات و پایش وضعیت دریاچه نمک و دشت های اطراف آن به طور مستمر انجام می شود تا با راهکاری عملی از وقوع بحران زیست محیطی در استان قم و مناطق مرکزی ایران، جلوگیری شود.

وی ادامه داد: پایین رفتن سطح منابع آبی دریاچه نمک موجب پیشروی آب های شور شده است که این پدیده نیز آسیب های فراوانی به محیط زیست وارد می کند.

اوروجی گفت: حوضه آبخیز ایران مرکزی که استان قم نیز در آن واقع شده است با کمبود جدی منابع آبی مواجه است، برای حل این مشکل باید حقابه های اختصاص یافته به این منطقه تامین و وارد این حوضه آبخیز شود؛ در همین رابطه وزارت نیرو حقابه مناسبی به حوضه آبخیز رودخانه قمرود اختصاص داده است که با ورود این حجم از آب به منطقه بسیاری از مشکلات زیست محیطی برطرف و تا حدی از روند خشک شدن دریاچه نمک جلوگیری می شود.

وی افزود: اگر منابع آبی و سفره های زیرزمینی حوضه دریاچه نمک خشک شود، گرد و خاک ناشی از آن، تمام استان های مرکزی ایران همچون قم، تهران، اصفهان و مرکزی را درگیر مشکل های زیست محیطی می کند.

جهت مشاهده مهمترین مطالب مرتبط می توانید بر روی هر یک از عناوین زیر کلیک کنید:

زیباترین و مهم ترین تالاب های بین المللی ایران

دریاچه حوض سلطان قم به منطقه حفاظت شده ارتقاء یابد

اینجا سفیدی نمک چشم‌هایت را می‌زند

  ۱۲ دریاچـه شگـفت انگیـز ایـران !

غیر علمی بودن تصور پر شدن سفره‌های آب زیرزمینی