انسان تنها جانوری است که غذای خود را می‌پزد، بر روی دو پا راه می‌رود و فرزندان خود را به صورت تکامل نیافته به دنیا می‌آورد. یکی دیگر از تفاوت‌های انسان با جانوران نزدیک به او یعنی نخستی‌سانان انسان‌وار (گوریل‌، اورانگوتان، بابون و شامپانزه) ذخیره چربی بالا در بدن است. زندگی مدرن و صنعتی عامل مهمی در افزایش چربی و وزن بدن در انسان‌های امروزی است اما میزان چربی در افراد سالم و با وزن متعادل نیز بسیار بالاتر ار دیگر نخستی‌سانان است.

به گزارش زیست آنلاین، انسان امروزی از حدود ۲۰۰ هزار سال پیش تاکنون بر روی کره خاکی زندگی می‌کند. این جانور، علاوه بر داشتن قدرت تفکر و تکلم دارای خصوصیات متفاوتی با دیگر گونه‌های جانوری است.

انسان تنها جانوری است که غذای خود را می‌پزد، بر روی دو پا راه می‌رود و فرزندان خود را به صورت تکامل نیافته به دنیا می‌آورد. یکی دیگر از تفاوت‌های انسان با جانوران نزدیک به او یعنی نخستی‌سانان انسان‌وار (گوریل‌، اورانگوتان، بابون و شامپانزه) ذخیره چربی بالا در بدن است.

گرچه زندگی مدرن و صنعتی عامل مهمی در افزایش چربی و وزن بدن در انسان‌های امروزی است اما میزان چربی در افراد سالم و با وزن متعادل نیز بسیار بالاتر ار دیگر نخستی‌سانان است. همچنین توانایی بدن انسان در سوزاندن چربی بسیار کمتر از خویشاوندان اوست.

کاهش پوست، افزایش چربی میزان پوست انسان به وزن بدن در مقایسه با نخستی‌سانان بسیار کمتر است. به عنوان مثال تنها ۶ درصد از وزن بدن انسان را پوست تشکیل می‌دهد و این درحالی است که پوست بابون‌ها ۱۰ تا ۱۳ درصد وزن بدن آنهاست.
بابون‌ها از نزدیک‌ترین خویشاوندان انسان‌ها هستند

از آنجایی که انسان پس از شهرنشینی و زندگی در مکان‌های سرپوشیده کمتر در معرض اشعه آفتاب و هوا قرار گرفت، پوست او که مهمترین کارکرد آن محافظت از بدن است به تدریج و در طی ده‌ها هزار سال نازک شد. این تفاوت را حتی می‌توان در میان مردمان ساکنان شمال اروپا که آفتاب در آن کم است در مقایسه با مردم آفریقا که در طبیعتی خشن زندگی می‌کنند، مشاهده کرد.

کاهش میزان پوست در بدن انسان با افزایش چربی همراه شد. بدن انسان‌های با وزن متعادل به طور متوسط ۱۴ تا ۳۶ درصد چربی دارد. این در حالی‌ است که بین صفر تا چهار درصد از بدن بابون‌ها را چربی تشکیل می‌دهد.

بجز نازک شدن پوست عامل دیگر افزایش چربی در انسان تلاش وی برای حفظ بقاء در شرایط قحطی است. انسان آموخت که غذای خود را به صورت انتخاب شده مصرف کند و در شرایط قحطی و سختی تسلیم مرگ نشود. این مساله در طی زمان میزان چربی بدن انسان را افزایش داده است.

عمر طولانی اگر بنا بود مانند دیگر حیوانات در طبیعت وحشی زندگی کنیم، تنها ۲۵ تا ۳۰ سال عمر می‌کردیم. با این حال انسان توانسته است بر طبیعت فارغ آید و عمر خود را چند برابر کند. طولانی شدن عمر انسان با کاهش سوخت و ساز (متابولیسم) بدن و تجمع چربی همراه بوده است.

تحقیقات نشان می‌دهد که میزان سوخت و ساز پایه بدن پس از ۴۰ سالگی به میزان قابل توجهی کاهش یافته و نرخ آن نسبت به دوران کودکی و نوجوانی به نصف می‌رسد.

کاهش سوخت و ساز بدن سبب می‌شود افراد در طول زمان زندگی خود چاق‌تر شوند. همچنین با افزایش عمر انسان از میزان ماهیچه‌های او کاسته شده و به چربی‌هایش اضافه می‌گردد.



بسته‌بندی ماده ژنتیکی سلول‌های انسان به استثنای سلول‌های تولید مثلی حاوی ۶ میلیارد جفت ماده ژنتیکی (DNA) است که در ۲۳ جفت کروموزوم جای گرفته‌اند. هر جفت پایه حدود ۰.۳۴ نانومتر طول دارد (یک نانومتر معادل یک میلیاردم متر است) و بنابراین هر سلول انسان حاوی حدود ۲ متر ماده ژنتیکی است. برای اینکه این میزان ماده ژنتیکی در هسته سلول جای گیرد، به صورت یک بسته‌ در می‌آید.

بدن حیوانات دارای دو نوع چربی است؛ چربی قهوه‌ای (چربی خوب) و چربی سفید (چربی بد). بررسی‌ها نشان می‌دهد که در طول زمان بسته‌بندی ماده ژنتیکی در سلول‌های چربی انسان تغییر یافته و توانایی بدن برای تبدیل چربی بد به چربی خوب کاهش چشمگیری یافته است.

تحقیقات جدید نشان می‌دهد بخش‌هایی از ماده ژنتیکی انسان که مسئول تبدیل چربی سفید به قهوه‌ای بوده در طی فرگشت قفل شده و این تبدیل برای انسان چندان میسر نیست. گرچه ورزش مداوم می‌تواند تا حد کمی به تبدیل چربی سفید به قهوه‌ای کمک کند، اما این تغییرات ژنتیکی مانع بزرگی بر سر آن است.

تجمع چربی سفید در بدن همچنین سبب افزایش چاقی، دیابت، بیماری‌های قلبی‌عروقی و انواع سرطان‌ها در انسان می‌گردد؛ بیماری‌هایی که به ندرت در دیگر نخستی‌سانان دیده می‌شود.

وضعیت جهانیِ شاخص توده بدنی؛ روستانشینان ایران و افغانستان چاق‌تر از شهرنشینان
 
مطالعات جدید دربارۀ وضعیت جهانیِ شاخص توده بدنی (BMI) نشان می‌دهد که در سراسر جهان سرعت رشد چاقی در مناطق روستایی بیش از مناطق شهری است. در این تحقیق که توسط امپریال کالج لندن انجام شده است، روند چاقیِ ساکنان مناطق شهری و روستایی ۲۰۰ کشور جهان طی سال‌های ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۷ میلادی بررسی شد و یافته‌های تحقیق، حاصل تجزیه و تحلیل داده‌های بیش از ۱۱۲ میلیون بزرگسالِ ساکن مناطق شهری و روستایی کشورهای مختلف است.

بنا بر یافته‌ها، از سال ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۷ میلادی شاخص توده بدنی در سراسر جهان بطور متوسط ۲ کیلوگرم در متر مربع برای زنان و ۲ کیلو و ۲۰۰ گرم در متر مربع برای مردان افزایش یافته است. به عبارت دیگر هر فرد ۵ تا ۶ کیلوگرم سنگین‌تر شده است.

بیش از نیمی از این افزایش وزن جهانی نیز در ۳۳ سال اخیر روی داده و عمدتا در مناطق روستایی اتفاق افتاده است؛ بگونه‌ای که در برخی از کشورهای با درآمد کم یا متوسط، بیش از ۸۰ درصد مشکل چاقی در مناطق روستایی دیده شده است.

یافته‌ها همچنین نشان داد که از سال ۱۹۸۵ میلادی به اینسو متوسط شاخص توده بدنی در مناطق روستایی، هم در زنان و هم در مردان ۲.۱ کیلوگرم در متر مربع افزایش یافته است؛ درحالیکه این شاخص در شهرها برای زنان ۱.۳ کیلوگرم در متر مربع و برای مردان ۱.۶ کیلوگرم در متر مربع افزایش یافته است.

در سال ۱۹۸۵ میلادی مردان و زنان شهری در بیش از سه چهارم کشورها شاخص توده بدنیِ بیشتری در مقایسه با هوطنان روستایی خود داشتند. اما به تدریج و با مرور زمان این فاصله میان مناطق شهری و روستایی تغییر پیدا کرده و حتی در بسیاری از کشورها برعکس شده است.

یافته‌ها همچنین نشان داد که در این موضوع، تفاوت قابل توجهی میان کشورهای با درآمد بالا، متوسط و پایین وجود دارد.
بطور کلی از سال ۱۹۸۵ میلادی به اینسو در کشورهای با درآمد بالا شاخص توده بدنی در مناطق روستایی بالاتر بوده است، بویژه برای زنان. به نظر تیم پژوهش علت چنین چیزی احتمالا سبک زندگی متفاوت روستانشینان به دلیل سطح آموزش و درآمد پایین آنها، همچنین دسترسی محدود به مواد غذایی سالم به دلیل قیمت بالای آن و کمبود امکانات تفریحی و ورزشی است. درحالی که در مقابل، فرصت بیشتری برای تعذیۀ بهتر همچنین ورزش و تفریح در مناطق شهری وجود دارد.

در کشورهای با درآمد پایین یا متوسط نیز فراهم آمدن زیرساخت‌های بهتر در مناطق روستایی و تمرکز بر کشاورزی مکانیزه باعث شده است که روستائیان انرژی کمتری را صرف انجام فعالیت‌ها و در مقابل پول بیشتری را صرف تهیه غذا کنند و در نهایت چاق‌تر شوند.

استثناء در این باره، جنوب صحرای آفریقا است که سرعت چاقی زنان شهری بیش از زنان روستایی بوده است. (احتمالا به این دلیل که این زنان برای انجام کارهایشان، چه در خانه و چه در محل کار انرژی کمتری صرف می‎کنند.)

دیگر یافته‌های تحقیق به این شرح است:

بین سال‌های ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۷ میلادی شاخص توده بدنیِ زنان در دوازده کشور واقع در اروپا، آسیا و اقیانوسیه کمی کاهش یافته است. این کشورها عبارتند از (در اروپا) یونان، اسپانیا، لیتوانی، جمهوری چک، ایتالیا، پرتغال، صربستان، فرانسه، مالت و (در آسیا و اقیانوسیه) نائورو، سنگاپور و ژاپن. در مقابل، شاخص توده بدنی برای زنان مصر و هندوراس بیش ۵ کیلوگرم در متر مربع افزایش یافته است.
 

شاخص توده بدنی مردان در تمام کشورهای موضوع تحقیق افزایش یافته است. بیشترین افزایش در سنت لوسیا، بحرین، پرو، چین، جمهوری دومینیکن و ایالات متحده آمریکا دیده شده که بیش از ۳.۱ کیلوگرم در متر مربع است.

در سال ۱۹۸۵ میلادی در میان زنان کمترین شاخص توده بدنی را زنان بنگلادش داشته‌اند (۱۷.۷ کیلوگرم در متر مربع) و در میان مردان نیز کمترین شاخص توده بدنی را مردان اتیوپی به ثبت رسانده‌اند ( ۱۸.۴ کیلوگرم در متر مربع).
زنان روستایی در اروپای شرقی و مرکزی سنگین وزن‌تر از زنان شهرنشین در این کشورها هستند و در میان مردان روستایی نیز روستانشینان سوئد، جمهوری چک، ایرلند، استرالیا، اتریش و ایالات متحده آمریکا ۰.۳۵ کیلوگرم در متر مربع سنگین‌تر مردان شهرنشین در این کشورها هستند.



وضعیت در ایران و افغانستان     شاخص توده بدنی به ثبت رسیده برای زنان روستایی ایران در سال ۱۹۸۵ میلادی ۲۳.۱ کیلوگرم در متر مربع، برای مردان روستایی این کشور ۲۲، برای زنان شهری ۲۵.۱ و برای مردان شهری ۲۳.۲ بوده است. این شاخص در سال ۲۰۱۷ میلادی برای زنان روستایی ایران به ۲۶.۵ کیلوگرم در متر مربع، برای مردان روستایی ۲۴.۵، برای زنان شهری ۲۷.۵ و برای مردان شهری به ۲۵.۷ رسیده است.

 شاخص توده بدنی به ثبت رسیده در سال ۱۹۸۵ میلادی برای زنان روستایی افغانستان ۲۰.۱ کیلوگرم در متر مربع، برای مردان روستایی این کشور ۱۹.۷، برای زنان شهری ۲۳.۲ و برای مردان شهری ۲۲.۴ بوده است. این شاخص در سال ۲۰۱۷ میلادی برای زنان روستایی افغانستان به ۲۳.۶ کیلوگرم در متر مربع، برای مردان روستایی ۲۲.۵، برای زنان شهری ۲۶.۳ و برای مردان شهری به ۲۳.۶ رسیده است.

میل به خوردن غذای بیشتر در زمان سیری؛ نبرد بین دو گروه از سلول‌های مغز نتایج تحقیقات جدید حاکی از آن است که دو گروه از سلول‌های عصبی موجود در مغز به همراه سیستم اپیویید مغز این مساله را رقم می‌زنند.

این تحقیق که در آکادمی ملی علوم ایالات متحده بر روی موش‌های آزمایشگاهی صورت گرفته به دانشمندان کمک می‌کند به درک بهتری در زمینه مکانیزم‌های مولکولی مرتبط به تغذیه دست یابند.

برای درک بهتر این مکانیزم باید در ابتدا با دو گروه سلول‌های عصبی در مغز آشنا شویم: سلول‌های پروپیویملانوکورتین هیپوتالاموسی و سلول‌های مرتبط با پپتیدهای آگوتی. این دو گروه سلولی پپتیدهای مخصوصی را که در کنترل اشتها نقش دارند، ترشح می‌کنند.

در زمان خوردن غذا سلول‌های پروپیویملانوکورتین همانند ترمز و سلول‌های مرتبط با پپتیدهای آگوتی مانند پدال گاز عمل می‌کنند. به همین علت در زمان سیری که گروه اول با ترمز کردن سعی در توقف ما دارد، گروه دوم با فشار بیشتر بر پدال گاز مانع از توقف غذا خوردن می‌شود.

محققان این طرح با استفاده از ابزار تجسم سازی، آنها نقشه های دقیق مسیرهای مربوطه را نیز ساخته اند. آنها یک نقشه سه‌بعدی از مسیرهایی که در این دو گروه سلولی فعالیت خود را در زمینه کنترل اشتها انجام می‌دهند، رسم کردند. زمانی که یکی از این مسیرها فعال می‌شود، با فرستادن سیگنال به دیگر مسیرها آنها را نیز فعال می‌کند.

همچنین تیم تحقیقاتی نشان داد که با فعال شدن این مسیرها سیستم اپیویید مغز نیز فعال می‌شود. در ادامه دانشمندان با استفاده از داروهای مهارکننده سیستم اپیویید مغز تمایل به خوردن را در موش‌ها کاهش دادند.

اغلب مطالعاتی که در زمینه اشتها و چاقی صورت می‌گیرد بر روی هورمون‌های لپتین و گرلین متمرکز هستند. با این حال تحقیقات جدید نشان میدهد این مساله بسیار پیچیده‌تر است و بخش‌های مختلف مغز را نیز درگیر می‌کند.
۳۹ درصد از بزرگسالان در سراسر جهان اضافه وزن دارند و ۱۳ درصد چاق هستند

پروفسور هدی اکیل، پژوهشگر موسسه عصب شناسی مولکولی و رفتاری دانشگاه میشیگان در این باره گفت: «کار ما نشان می‌دهد که سیگنال‌های ارسال شده از سلول‌های مغزی که سبب ایجاد رضایت از سیر بودن می‌شود به اندازه کافی قوی نیست تا بتواند در برابر میل به خوردن مقاومت کند. این یافته به لحاظ درک مسائل مربوط به فرگشت بسیار اهمیت دارد.»

اضافه وزن یا چاقی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی، دیابت نوع ۲ و همچنین سرطان را افزایش می‌دهد. این مساله در قرن گذشته به یکی از بزرگ‌ترین مشکلات سلامت عمومی در جهان تبدیل شده است.

براساس تخمین سازمان جهانی بهداشت ۳۹ درصد از بزرگسالان در سراسر جهان اضافه وزن دارند و ۱۳ درصد چاق هستند. تخمین زده می‌شود که تا سال ۲۰۵۰ قریب به ۹۰ درصد مردم جهان با معضل اضافه وزن روبرو شوند. به همین علت تحقیقات در رابطه به درک مکانیزم‌های چاقی و یافتن راهی برای مقابله با این معضل در دستورالعمل بسیاری از موسسات تحقیقاتی دولتی و خصوصی قرار دارد.

کودکان چاق ۱۰ برابر شده‌اند؛ در آسیا این روند افزایشی و حیرت‌انگیز است کودکان و نوجوانان در سراسر دنیا در چهار دهه اخیر ۱۰ برابر چاق تر شده‌اند. بنا به تحقیقات جدید ۱۲۳ میلیون دختر و پسر در کشورهای مختلف جهان بیش از حد معمول چاق هستند.

تحقیقی که بر روی ۱۲۸.۹ میلیون کودک، نوجوان و بزرگسال از سال ۱۹۷۵ تا ۲۰۱۶ صورت گرفته و در ژورنال «لنست»، یکی از معتبرترین ژورنال‌های آکادمیک علوم پزشکی منتشر شده نشان می‌دهد که میزان شاخص توده بدنی که از طریق تقسیم وزن فرد به کیلوگرم بر توان دوم قدش به متر بدست می‌آید، در کودکان و نوجوانان ۵-۱۹ سال از حدود ۱۷.۰ در سال ۱۹۷۵ به حدود ۱۸.۵ در سال ۲۰۱۶ رسیده است که نشانگر افزایش وزن در این گروه سنی است و می‌تواند نگران باشد.

از دلایل چاقی کودکان می‌توان به کم‌تحرکی، مصرف غذاهای فرآوری شده، مصرف شیرینی‌جات و نوشیدنی‌های قنددار، رواج بازی‌های کامپیوتری و خو گرفتن به زندگی ماشینی از سنین کم اشاره کرد.

در حال حاضر کشورهای توسعه یافته غربی بیشترین میزان کودکان، نوجوانان و بزرگسالان چاق را دارند اما روند چاقی در کشورهای آسیایی از جمله چین و هند به صورت حیرت‌انگیزی در حال افزایش است و در اغلب کشورها موضوعی غیرعادی محسوب نمی شود.

کودکان و نوجوانان چاق در آینده تبدیل به بزرگسالان چاقی می‌شوند که به طور جدی در خطر ابتلاء به انواع بیماری‌های قلبی-عروقی خواهند بود.

اگر روند کنونی افزایش وزن ادامه یابد، تا سال ۲۰۲۵ میلادی ۲.۷ میلیارد نفر در جهان از چاقی رنج خواهند برد و هزینه مبارزه با بیماری‌هایی که در اثر چاقی پدیدار می‌آیند به بیش از ۱.۲ تریلیون دلار آمریکا خواهد بود.

چاقی یکی از مهمترین دلایل ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی و مرگ در سراسر جهان است. بیماری‌های قلبی-عروقی مهمترین عامل مرگ و میر در جهان است که سالانه جان نزدیک به ۱۸ میلیون نفر را می‌گیرد. براساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۵، حدود ۵۶.۴ میلیون نفر در سراسر دنیا فوت کرده اند. از این میان ۱۷.۷ میلیون نفر یعنی حدود ۳۰ درصد از درگذشتگان، بر اثر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی جان خود را از دست داده‌اند.

در سال‌های اخیر از سوی متخصصان علوم تغذیه و پزشکان پیشنهاداتی برای تغییر سیاست‎های دولت‌ها بر نحوه نظارت بر میزان مصرف غذاهای چرب و شیرین مطرح شده است. تاکنون اما تنها در ۲۰ کشور جهان بر روی نوشیدنی‌های قنددار مالیات گذاشته‌اند.

آموزش عمومی برای آگاهسازی در زمینه چاقی و همچنین تغییر سیاست‌‌های مربوط به سلامت و بهداشت برای پیشگیری و کنترل چاقی می‌تواند منجر به بهبود کیفیت زندگی شهروندان و بهبود سلامت آنان گردد.

وزیر بهداشت ایران: نیمی از مردم ایران اضافه وزن دارند حسن قاضی‌زاده‌ هاشمی، وزیر بهداشت ایران می‌گوید ۵۰ درصد جمعیت ایران اضافه وزن دارند و بیشتر این تعداد نیز زنان هستند. کمتر شدن فعالیت جسمی و عدم تحرک به‌ویژه در کلان‌شهرها از عوامل چاقی اکثریت ایرانیان محسوب می‌شود.

به گزارش خبرگزاری ایرنا، حسن قاضی‌زاده‌ هاشمی، وزیر بهداشت ایران روز یکشنبه ۱۹ دی ماه گفت: «۵۰ درصد مردم کشور، اضافه وزن دارند و هزینه‌های درمان بیماریهای غیرواگیر ناشی از چاقی، دیابت، فشار خون و کم تحرکی سرسام آور است.»

در همین رابطه محمد باقر لاریجانی، معاون وزارت بهداشت هم روز یکشنبه گفت ۳۱ درصد زنان و ۲۳ درصد مردان ایرانی ورزش نمی‌کنند و تحرک کافی ندارند. به گزارش ایرنا آقای لاریجانی افزود: «فعالیت کم بدنی باعث می‌شود که سالیانه حدود ۶۰۰ میلیون دلار به کشور آسیب وارد شود و متاسفانه میزان کم تحرکی در جامعه رو به افزایش است.»

معاون وزیر بهداشت با بیان اینکه دیابت، سلامت ۱۰ درصد مردم را تهدید می‌کند گفت: «پنج درصد جمعیت ایران به آسم مبتلا هستند و بیماری‌های غیرواگیر از جمله سرطان و آسم به سرعت در بین جمعیت ایران رو به افزایش است.»

سن امید به زندگی حدود ۸۰ سال / ۷۰۰ هزار نفر آلزایمر دارند وزیر بهداشت ایران در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «سن امید به زندگی زنان ایران به ۸۰.۵ سال و سن امید به زندگی مردان به ۷۹ سال رسیده است، البته ۱۰ سال این عمر با معلولیت است و ۷۰۰ هزار ایرانی دچار آلزایمر هستند.»

وی افزود: «در سال‌های پس از انقلاب با اقدامات بهداشتی که انجام شد، سن امید به زندگی مردم بالا رفت و اکنون با پدیده افزایش سالمندی رو به رو هستیم.»

وزیر بهداشت ایران در ادامه گفت: «حدود ۷۰۰ هزار نفر از ایرانیان به آلزایمر مبتلا هستند و تعداد آنان نیز هر سال افزایش می‌یابد، بیماری که نه تنها فرد بلکه کل خانواده را درگیر می‌کند… شرط اول مقابله و کنترل این بیماری‌ها، پیشگیری با تغذیه و ورزش سالم است، هم ورزش مغز برای پیشگیری از آلزایمر و هم ورزش جسم برای پیشگیری از معلولیت در دهه های پایانی عمر لازم است و باید گسترش یابد.»

هاشمی در پایان گفت: «دولت موفق شده است که امکانات بهداشتی را تا ۹۰ درصد در شبکه بهداشتی سراسری افزایش دهد و زیرساخت‌های جدیدی برای تامین سلامت مردم فراهم کند تا بیماری‌های غیر واگیر ناشی از کم تحرکی و تغذیه نامناسب کم شود.»

در سال‌های گذشته مقامات ایران بارها نسبت به خطر چاقی و روند افزایش آن در کشور هشدار داده‌اند. آبان ماه سال جاری یک مقام سازمان غذا و داروی ایران اعلام کرد که میزان مصرف روزانه کالری در ایران بالاتر از میانگین جهانی است. وی گفته بود: «هر انسان روزانه به ۲۰۰۰ تا ۲۴۰۰ کالری نیاز دارد که دریافتی کالری در کشور ما بیش از هزار کالری از استاندارد جهانی بالاتر است.» براساس تحقیقی که یک مجله علمی در انگلستان منتشر کرده در حال حاضر بیش از ۷۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان به چاقی مفرط مبتلا هستند.

بهترین غذاها برای مبارزه با پیری چه هستند؟ تغذیه مناسب برای دستیابی به عمر طولانی یکی از اهداف زندگی امروز است. بشر که از اعصار گذشته در پی یافتن چشمه آب حیات بوده اکنون دریافته است که با داشتن یک زندگی سالم می‌تواند بر عمر خود افزوده و پیری را به تعویق اندازد.

آمارهای رسمی منتشر شده نشان می‌دهد که مردم کشورهای موناکو، ژاپن و سنگاپور بالاترین امید به زندگی را در جهان دارند. غذا یکی از عوامل افزایش امید به زندگی در این کشورها است.

بسیاری از افراد به دنبال غذاهایی با ترکیبات پیچیده برای بهبود سلامت و افزایش عمر خود هستند؛ غذاهایی که در اصطلاح تجاری به آنها اَبَرغذا (Superfood) گفته می‌شود.

با این حال از دید بسیاری از متخصصان امور تغذیه چنین غذاهایی تاثیر مثبت قابل توجهی بر سلامت ندارند و یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند اهداف فوق را برای ما به ارمغان آورد.

با این حال تحقیقات علمی نشان می‌دهد از میان ترکیبات مفیدی که متضمن سلامت بشر است، غذاهای خاصی وجود دارد که می‌تواند بیشتر از سایر غذاها به کند شدن روند پیری کمک کند. در این نوشتار به اجمال برخی از این غذاها را معرفی می‌کنیم:

سویا سویا و مشتقات آن از جمله شیر سویا، توفو (پنیر سویا) پروتئین‌های بافت‌دار سویا، آرد سویا و ادامامه (سویای نارس پخته شده در داخل غلاف) دارای ترکیبات ضدسرطان و ضدپیری هستند.

سویا سرشار از ایزوفلاون‌هاست که نوعی استروژن گیاهی محسوب می‌گردد. این ترکیبات دارای خواص ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدان، ضدسرطان و ضدمیکروبی هستند.

ایزوفلاون‌ها به تنظیم پاسخ‌های التهابی در بدن کمک می‌کنند و مصرف آنها سبب می‌شود خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی-عروقی و سرطان‌ کاهش یافته و طول عمر افزایش یابد.

هویج هویج حاوی کاروتنوئید زرد نارنجی به نام بتاکاروتن‌ است. کاروتنوئیدها رنگدانه‌های طبیعی در گیاهان هستند.

بتاکاروتن پیش ساز ویتامین آ است. ویتامین آ در بدن انسان به خودی خود تولید نمی‌شود و پیش سازعای آن از طریق مواد غذایی وارد بدن می‌گردد. طبق گفته موسسه ملی بهداشت بتاکاروتن موجود در هویج در عملکرد دستگاه ایمنی، قدرت بینایی، تولیدمثل و ارتباطات سلولی نقش مهمی دارد.

این رنگدانه همچنین یک آنتی‌اکسیدان است که می‌تواند از سلول‌های بدن ما در مقابل آسیب‌های پیری ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت کند.

هویج همچنین حاوی یک ترکیب شیمیایی به نام فالاکارینول (نوعی الکل چرب) است که براساس مطالعات جدید صورت گرفته بر آن، خواص ضدسرطانی دارد.

از دید متخصصان خوردن هویج خام بهترین راه بهره‌مندی از ترکیبات مفید آن است. با این حال آبپز و بخارپز کردن هویج به مدت کوتاه نیز مفید است.

کلم کلم‌ها از جمله کلم‌ برگ، کلم کالی، کلم بروکلی، کلم بروکسل و دیگر گیاهان این خانواده از جمله مواد غذایی هستند که سبب افزایش طول عمر می‌گردند.

این سبزیجات منبع غنی ویتامین‌های سی، کی، ای و فولیک اسید هستند. این ویتامین‌ها بدن را در مقابل بیماری‌های قلبی، نقص‌های مادرزادی، پوکی استخوان و سرطان‌ها محافظت می‌کنند.

کلم‌ها همچنیم حاوی مواد معدنی از جمله پتاسیم، کلسیم و سلنیوم و انواع کاروتنوئیدها از جمله بتاکاروتن، لوتئین (رنگدانه نارنجی-قرمز) و زآگزانتین (رنگدانه نارنجی-قرمز) هستند.

ترکیبات گلوکوسینولات موجود در این سبزیجات که بو و مزه تند آنها را ایجاد می‌کند، خواص غذایی و درمانی بسیاری دارد. این ترکیبات خواص ضدمیکروبی و ضدسرطانی دارند و به بدن برای تنظیم استرس و پاسخ التهابی کمک می‌کنند.

همچنین برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف مداوم کلم‌ها می‌تواند مانع از زوال عقلی شده و به بهبود عملکرد مغز کمک کند.

آنها همچنین منبع خوبی از فیبرهای محلول هستند که نقش مهمی در تنظیم قند خون و کاهش جذب چربی ایفاء کرده و در نتیجه باعث جلوگیری از اضافه وزن می شوند.

ماهی آزاد ماهی آزاد (سُمون/سالمون) حاوی مقادیر زیادی از اسیدهای چرب اشباع نشده از جمله اُمگا-۳ است. این اسیدهای چرب در بدن انسان ساخته نمی‌شوند ولی برای تنظیم فعالیت‌های بدن و سلامت بسیار ضروری هستند.

اسیدهای چرب اُمگا-۳ به دلیل حضور در غشای سلولی در فعالیت‌های فیزیولوژیک بدن نقش حیاتی دارند. آنها بر سلامت قلب و عروق موثرند ومصرف مداوم آنها خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی-عروقی را می‌کاهد.

این اسیدهای چرب همچنین سبب سلامت مغز شده و در پیشگیری از زوال عقلی موثرند.

وجود مواد دیگری همچون پتاسیم و سلنیوم درماهی‌های آزاد سبب می‌گردد فعالیت‌های هورمونی بدن تنطیم شود و این مساله نقش به سزایی در جلوگیری از پیری دارد.

مرکبات پرتقال، گریپ فروت، لیمو ترش، لیمو شیرین، نارنگی، بالنگ و نارنج که در دسته مرکبات قرار دارند حاوی مقادیر زیادی فلاونوئید هستند. فلاونوئیدها می‌توانند در حفظ سلامت کبد موثر واقع شوند.

مرکبات همچنین منبع غنی ویتامین سی هستند که دارای خاصیت ضدالتهابی و ضدمیکروبی است.

فیبر، پتاسیم، فولیک اسید، کلسیم، تیامین، نیاسین، ویتامین ب-۶، فسفر، منیزیم، مس، ریبوفلاوین و پانوتنیک اسید از دیگر ترکیبات شیمیایی موجود در مرکبات است.

مصرف مرکبات ابتلاء به چاقی، انواع سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی-عروقی را به تاخیر انداخته و طول عمر افراد را افزایش می‌دهد.

درباره این موضوع بیشتر بخوانید:

گیاه‌خواری و کاهش خشونت

برنج بدون آرسنیک بخورید

آیا عادت مصرف سالاد برای زمین مفید است؟