جنگل های هیرکانی برای خراسان شمالی یک مزیت بسیار بزرگ محسوب می شود که برخی از عوامل برای این جنگل ها تهدیدزا هستند و باید برای حفظ این مزیت به دنبال حذف تهدیدها بود. خطراتی همچون آتش سوزی یکی از چالش های این جنگل و دیگر جنگلهای ایران می باشد. طی سه ماه ابتدایی امسال بیش از ۳۹۰ مورد آتش‌سوزی در عرصه‌های جنگلی و مرتعی کشور رخ داد.

به گزارش زیست آنلاین، خراسان شمالی با مساحت بالغ بر ۲۸۳ ۲۵۲۹ هکتار دارای ۴۳۴ هزار و ۵۵۰ هکتار جنگل است که ۹۴ درصد از سطح اراضی جنگلی استان را جنگل های ناحیه رویشی ایران تورانی تشکیل می دهد.

علاوه بر آن ۲۵ هزار هکتار از جنگل های این استان را نیز جنگل های پهن برگ تشکیل می دهد که درصد زیادی از عناصر گیاهی آن با شرق استان گلستان مشترک بوده و بدین لحاظ از آن به عنوان جنگل های هیرکانی یاد می شود که طی ماه جاری این جنگل ها به ثبت جهانی نیز رسیدند.

جنگل های هیرکانی برای خراسان شمالی یک مزیت بسیار بزرگ محسوب می شود که برخی از عوامل برای این جنگل ها تهدیدزا هستند و باید برای حفظ این مزیت به دنیال حذف تهدیدها بود.

تغییرات آب و هوایی جنگل های هیرکانی استان را با آفات درگیر کرده است جلال حسن نژاد دکتری جنگلداری در خراسان شمالی، با اشاره به اینکه ۲۵ هزار هکتار از مساحت جنگل های این استان متعلق به جنگل های هیرکانی است، گفت: اما عوامل مختلفی این جنگل را تهدید می کند که یکی از آنها تغییرات آب و هوایی است.

وی افزود: تغییرات آب و هوایی موجب شده تا این جنگل با امراض و بیماری های مختلفی مواجه شوند که بیماری ذغالی بلوط و ابریشم باف ناجور از جمله این آفت هاست.

وی با بیان اینکه بیماری ابریشم باف ناجور در سال جاری مشاهده نشده اما در سال های گذشته وجود داشته است، ادامه داد: ولی بیماری ذغالی بلوط در این جنگل در حال گسترش است.

حسن نژاد اظهار کرد: این بیماری بیشتر تحت فشارهای محیطی و تغییرات آب و هوایی تشدید می شود و تنها راه کنترل آن اعمال صحیح مدیریت است.

وی تصریح کرد: حذف درختان دچار این بیماری شده مهمترین راهکار برای کنترل این بیماری است که در این راستا درخت به منظور جلوگیری از شیوع آلودگی در همان محل سوزانده می‌شود.

این دکترای جنگلداری بیان کرد: تاکنون در سطح ۴۰۰ هکتار عملیات بهداشتی در جنگل های هیرکانی خراسان شمالی انجام شده است.

طرح هایی مطالعاتی که کمتر به مرحله اجرا رسیده است وی در ادامه به طرح های مطالعاتی انجام شده نیز اشاره کرد و گفت: برای حدود ۱۹ هزار هکتار در این جنگل طرح های مطالعاتی انجام شده است اما به علت کمبود اعتبارات در سطح کمی از این مطالعات به مرحله اجرا درآمده است.

حسن نژاد افزود: هر ساله کمتر از ۵۰ هکتار از این طرح مطالعاتی که شامل انجام اقداماتی همچون بذرکاری، غنی سازی جنگل کاری با نهال کاری، جایگزینی سوخت فسیلی و … است انجام شود که این هدف به تحقق نمی رسد.

به گفته وی تاکنون ۳۷ آبگرمکن خورشیدی به روستاییان اطراف به منظور جلوگیری از قطع درختان برای تهیه هیزم داده شده اما این تعداد کفاف نمی دهد و باید بیشتر شود.



تخریب سرزمینی از تهدیدهای جنگل های هیرکانی استان وی ادامه داد: تخریب سرزمینی یکی دیگر از تهدیدهای جنگل های هیرکانی در خراسان شمالی است، بطوریکه قبل از انقلاب تعدادی به این جنگل ها هجوم آورده و آنها را تصاحب کرده و بعد از آن با پیگیری هایی که انجام دادند، توانستند جزء مستثنیات قرار دهند.

حسن نژاد اظهار کرد: حال می توان با تشویق صاحبان این زمین ها آنها را ترغیب کرد تا در این زمین ها امر زراعت انجام ندهند و فقط باغبانی داشته باشند تا جلوی برخی از خطرات همچون آتش سوزی جلوگیری شود.

وی تاکید کرد: اگر آتش سوزی در زمین های مستثنیات صورت گیرد و به جنگل سرایت پیدا کند، آسیب های جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.

احیاء جنگل‌های هیرکانی خراسان‌شمالی نیازمند اجرای طرح قرق ابراهیم محمودی رئیس جنگلداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی نیز در ادامه گفت: چرای دام یکی از مشکلات جنگل‌های هیرکانی در این استان است.

وی با اشاره به اینکه ۲۵ هزار هکتار از مساحت جنگل‌های این استان، جنگل‌های هیرکانی است، افزود: احیاء جنگل‌های هیرکانی در این استان نیازمند قرق است.

وی ادامه داد: البته قسمتی از این جنگل‌ها قرق شده است اما بخشی نیز با ارائه پروانه در دست بهره بردار است.

محمودی اظهار کرد: اجرای طرح قرق در بخشی از این جنگل‌ها که در اختیار بهره برداران است؛ نیازمند حمایت به لحاظ اختصاص اعتبار است.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه تعدادی از این بهره برداران دارای دام هستند و چرای دام در این جنگل‌ها صورت می‌گیرد، برای اجرای طرح قرق باید معیشت این افراد در نظر گرفته شود.

به گفته این مقام مسئول، برداشت گیاهان دارویی از دیگر بهره برداری‌هایی است که توسط بهره‌برداران در این جنگل‌ها صورت می‌گیرد.

وی تاکید کرد: از سوی دیگر باید فرهنگ سازی لازم صورت گیرد تا بهره برداران مشارکت لازم را در اجرای طرح به منظور احیای این جنگل‌ها صورت گیرد.

رئیس جنگلداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی توضیح داد: البته طرح‌های احیا، اصلاح و غنی سازی نیز توسط این اداره کل در این جنگل‌ها در حال انجام است.

اداره کل منابع طبیعی از گونه های موجود در جنگل های هیرکانی مراقبت می کند علی اصغر مطهری مدیر کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی بیان کرد: جنگل های هیرکانی در خراسان شمالی تحت مدیریت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان است.

وی با اشاره به اینکه در جنگل های هیرکانی گونه های حیوانی و گیاهی مختلفی زیست می کنند، تصریح کرد: این اداره کل با اعمال قرق های انجام شده از گونه های حیوانی و گیاهی موجود حفاظت می کند.

وی تاکید کرد: به دنبال آن نیستیم که مدیریت را از اداره کل منابع طبیعی بگیریم چراکه گونه های موجود در این منطقه با مدیریت انجام شده در حال حفاظت هستند.



جنگل های هیرکانی در خراسان شمالی یک اکوتن محسوب می شود کامبیز انصاری معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی نیز در ادامه با اشاره به ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی گفت: بخشی از این جنگل‌ها در خراسان شمالی واقع شده اند که جنگل‌های هیرکانی موجود در خراسان شمالی ادامه جنگل‌های شمال است.

وی ادامه داد: در حقیقت جنگل هیرکانی در خراسان شمالی به عنوان یک اکوتن تلقی می‌شود چراکه بین دو اکوسیستم جداگانه قرار داد، یعنی از یک اکوسیستم جنگلی شمالی به یک اکوسیستم نیمه استپی (ناحیه رویشی ایران تورانی) متصل می‌شود.

وی با بیان اینکه جنگل هیرکانی در این استان همانند یک موزه تلقی می‌شود، اظهار کرد: در این جنگل گونه بلوط وجود دارد که وجود گونه بلوط در خراسان شمالی با اکوسیستم نیمه استپی بسیار خاص است.

به گفته این مقام مسئول، بلوط، افرا، شیردار، نسترن، زرشک، سیاه تلو و زالزالک از گونه‌های موجود در جنگل هیرکانی خراسان شمالی است.

وی خاطرنشان کرد: جنگل‌های هیرکانی دومین میراث بزرگ طبیعی ایران بعد از بیابان‌های لوت است که به ثبت جهانی رسیده است.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی توضیح داد: قدمت جنگل‌های هیرکانی به ۴۰ میلیون سال گذشته بازمی گردد و تنها بازمانده جنگل‌های دوران ژوراسیک است.

جنگل های هیرکانی زیستگاه کوچکترین گوزن ایرانی جعفری رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل محیط زیست خراسان شمالی همچنین تصریح کرد: جنگل های هیرکانی خراسان شمالی زیستگاه مرال (گوزن قرمز) است.

وی افزود: علاوه بر آن کوچکترین گوزن ایران به نام شوکا نیز در این منطقه زندگی می کند.

به گفته جعفری در جنگل های هیرکانی خراسان شمالی گونه های حیوانی همچون کل و بز قوچ و میش پلنگ، خرس قهوه ای و.... نیز مشاهده می شود.

به گفته وی چرخ ریسک سر آبی، دارخزک، کبوتر جنگلی، انواع دارکوب، کمر کولی جنگلی، سارگپه جنگلی و....از جمله گونه های پرندگان موجود در این منطقه است.



مجازات روشن کردن آتش در جنگل‌ها چیست؟ طی سه ماه ابتدایی امسال بیش از ۳۹۰ مورد آتش‌سوزی در عرصه‌های جنگلی و مرتعی کشور رخ داد. بر اساس ماده ۶۷۵ قانون مجازات اسلامی هر کس عمداً سبب آتش‌سوزی در جنگل‌ها شود به حبس از دو تا پنج سال محکوم می‌شود همچنین مجازات شروع به این جرم از شش ماه تا دو سال حبس است.

به گزارش ایسنا، از ابتدای سال تاکنون آتش‌سوزی به ۵۰۰ هکتار از اراضی جنگلی آسیب وارد کرده است. بر اساس قانون مجازات اسلامی و قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها روشن کردن آتش در جنگل جرم است و مجازات در پی دارد. در ادامه به ۸ نکته درباره آتش‌سوزی در جنگل‌ها اشاره شده است.

*طی سه ماه ابتدایی امسال بیش از ۹۰ فقره در جنگل‌های کشور و در مراتع ۳۰۰ فقره آتش سوزی رخ داد.

* اراضی مرتعی کشور به دلیل بارندگی‌های خوب ابتدای سال، سطح پوشش علفی انبوهی دارند و به همین دلیل آتش‌سوزی‌ها در مراتع نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده است.

*بررسی‌ها نشان می دهد که ۹۰ تا ۹۵ درصد آتش سوزی‌ها در منابع طبیعی منشاء انسانی دارد. برخی افراد با آتش روشن کردن در جنگل‌ها و انداختن ته سیگار و یا اشیایی که نور را منعکس می‌کند موجب آتش سوزی در سطح جنگل‌ها و مراتع می‌شوند.

*حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد آتش‌سوزی‌های امسال در جنگل‌های زاگرسی و هیرکانی روی داده است. در خرداد ماه سال جاری نیز بیشترین آتش‌سوزی مربوط به استان‌های خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و کردستان بود.

*در برخی استان‌ها مانند قم و مرکزی با وجود آنکه پوشش جنگلی کم است اما آتش‌سوزی در سطح مراتع رخ داده است.

*بر اساس ماده ۶۷۵ قانون مجازات اسلامی هر کس عمداً سبب آتش‌سوزی در جنگل‌ها شود به حبس از دو تا پنج سال محکوم می‌شود همچنین مجازات شروع به این جرم از شش ماه تا دو سال حبس است.

*بر اساس مواد قانونی ۴۵، ۴۶ و ۴۷ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها آتش زدن نباتات در مزارع و باغات داخل یا مجاور جنگل بدون اجازه و نظارت مأموران جنگلبانی ممنوع است در صورتی‌که در نتیجه بی‌مبالاتی حریق در جنگل رخ دهد، مرتکب به حبس تأدیبی از دو ماه تا یک سال محکوم می‌شود همچنین هر کس در تنه درخت جنگلی آتش روشن کند به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال و برای هر درخت که‌ «کت یا پی‌زده» و یا در آن آتش روشن کرده باشد به پرداخت جریمه نقدی از یکصد ریال تا یک هزار ریال محکوم می‌شود.

*رعد و برق، برق فشار قوی و حتی اختلافات منطقه‌ای از جمله مواردی است که سبب آتش‌سوزی‌های غیر عمدی در جنگل‌ها می‌شود. متأسفانه بر اساس آخرین گزارش‌ها، سازمان جنگل‌ها امسال برای خاموش کردن آتش در عرصه‌های جنگلی بالگردی در اختیار ندارد چرا که اعتبار امسال دولت برای اطفای حریق از طریق بالگرد در اختیار سازمان‌های مربوطه قرار نگرفته است و به همین دلیل سازمان جنگل‌ها هنوز نتوانسته با نهادهایی که در اطفای حریق به این سازمان کمک می‌کنند، هماهنگی‌های لازم را انجام دهد.

درباره این موضوع بیشتر بخوانید:

معرفی زیباترین جنگل های ایران​

ضرورت ارایه آموزش‌های بنیادی شیوه حفاظت از میراث‌طبیعی به مردم

بررسی آثار آتش سوزی جنگل ها آیا با ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی بی‌مهری‌ ها نسبت به آن پایان می یابد؟

تدوین برنامه‌ حفاظت جنگل‌های هیرکانی و بازگرداندن نام باستانی «هیرکانی» به استان گلستان