مدیر کل دفتر زیست‌بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، با بیان اینکه پایش، حفاظت و احیای زیست‌بوم‌های دریایی توسط دفتر زیست‌بوم‌های دریایی پیگری می‌شود، گفت: در این راستا از سال گذشته تهیه «اطلس زیستگاه‌های حساس ساحلی و دریایی» را در برنامه خود قرار دادیم و خوشبختانه این مجموعه علمی غنی تا چند ماه آینده برای چاپ آماده می‌شود. دکتر "محمد حیدرزاده" استاد دانشکده عمران و محیط زیست "دانشگاه برونل لندن"در مصاحبه با روزنامه ایندیپندنت از احتمال وقوع سونامی با ارتفاع ۷ فوت(۲.۱ متر) در خلیج فارس خبر داد.

به گزارش زیست آنلاین، داود میرشکار گفت: با بیان اینکه یک عزم ملی برای تهیه اطلس زیستگاه‌های حساس ساحلی و دریایی شکل‌گرفته است، تصریح کرد: در جریان این پروژه علمی، اساتید و متخصصان برتر کشور حاضر شدند با مبلغ قرارداد بسیار ناچیز همکاری کنند و دانش و اطلاعات مربوط به زیستگاه‌های حساس کشور را در قالب یک مجموعه علمی ملی جمع‌آوری کنند. دانشگاه بهشتی، دانشگاه تربیت مدرس و سایر دانشگاه‌های بنام در استان‌های ساحلی شامل هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، گیلان، مازندران و گلستان در تهیه این پروژه همکاری دارند.

مدیر کل دفتر زیست‌بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه گفت: این اطلس همه زیستگاه‌های حساس ساحلی و دریایی از جمله علف‌های دریایی، آبسنگ‌های مرجانی، جنگل‌های حرّا، زیستگاه‌های پرندگان، محل تخمگذاری پرندگان و لاک‌پشت‌های دریایی، محل ثابت تردد پستانداران دریایی، زیستگاه‌های تغذیه‌ای لاک‌پشت‌ها و پستانداران دریایی، سواحل شنی و ماسه‌ای، سواحل جزر و مدی و سواحل صخره‌ای را معرفی می‌کند. زیستگاه‌ها معرفی و نقاطی که این زیستگاه‌ها در آن واقع است،احصا می‌شود.

میرشکار با بیان اینکه تا سه یا چهار ماه آینده تدوین اطلس زیستگاه‌های حساس ساحلی و دریایی کشور به پایان می‌رسد و برای چاپ آماده می‌شود،اظهارکرد: این اطلس که به دو زبان فارسی و انگلیسی چاپ می‌شود، در اختیار کل دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و نهادهای دولتی و خصوصی قرار خواهد گرفت تا با پتانسیل‌های زیستی و ارزش‌های اکولوژیک کشور آشنا شوند همچنین سعی داریم این اطلس به عنوان یک مجموعه بسیار غنی در اختیار سایر کشورها نیز قرار گیرد تا معرفی از خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر باشد.

وی در پایان در گفتگو با ایسنا، گفت: از طریق اطلس زیستگاه‌های حساس ساحلی و دریایی می‌توانیم در برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای طوری عمل کنیم که کمترین آسیب به زیستگاه‌های ارزشمند برسد همچنین اگر در نقاط نزدیک به این زیستگاه‌های حساس، آلودگی پدیدار شد، همه تلاش‌ها برای جلوگیری از ورود آلودگی‌ها به این زیستگاه‌ها صورت گیرد.



احتمال وقوع سونامی در آب‌راه نفتکش‌های خلیج فارس وجود دارد دکتر "محمد حیدرزاده"(Mohammad Heidarzadeh) استاد دانشکده عمران و محیط زیست "دانشگاه برونل لندن"(Brunel Universit London) در مصاحبه با روزنامه ایندیپندنت از احتمال وقوع سونامی با ارتفاع ۷ فوت(۲.۱ متر) در خلیج فارس خبر داد.

به نقل از ایندیپندنت، دکتر "محمد حیدرزاده" طی این مصاحبه اظهار کرد: سونامی با ارتفاع ۲ متر آب‌راه نفت‌کش‌ها را در خلیج فارس تهدید می‌کند.

وی گفت: فجایعی مانند این می‌توانند صدها میلیون پوند خرج روی دست شرکت‌های بیمه بگذارند و تأثیر مستقیمی روی قیمت نفت داشته باشند.

تحقیقات جدید نشان می‌دهد که آبراه اصلی نفت‌کش‌ها در خلیج فارس در معرض خطر سونامی ۷ فوتی که هر دو سال یکبار رخ می‌دهند قرار دارد که این موضوع احتمالاً ناشی از گرمایش جهانی است و می‌تواند موجب اختلال بزرگی در تولید و عرضه جهانی نفت شود. نفتی که ۳۰ درصد از سهم جهانی آن از این منطقه می‌گذرد.

طی یک قرن گذشته خلیج فارس از خطر سونامی در امان بوده است که این امر این منطقه را برای حمل و نقل کشتی‌های بزرگ نفتکش ایده آل ساخته است. با این حال، در ماه مارس سال ۲۰۱۷، امواج ۳ فوتی (۰.۹ متر) کاملاً غیرمنتظره به سمت خلیج فارس آمدند که نه تنها سبب آسیب به مناطق ساحلی شدند بلکه سبب کشته شدن حداقل پنج نفر در جنوب ایران شد.

تحقیقات جدید هشدار می‌دهد در شرایط تغییرات اقلیمی، این رویداد شدید آب و هوایی می‌تواند هر چند سال یک بار در منطقه رخ دهد.



دکتر حیدرزاده در ادامه افزود: ماه مارس ۲۰۱۷ یک رویداد چالش برانگیز رخ داد. برای نخستین بار شاهد امواج تخریب کننده با ارتفاع ۳ فوت بودیم که ویژگی‌های یک سونامی واقعی را داشت. همه افراد در آن زمان تعجب زده بودند چرا که هیچکس انتظار سونامی در آنجا را نداشت. من دو سال بر روی این موج‌های رمزآلود کار کردم و در نهایت متوجه شدم که این موج‌ها نوعی سونامی به نام "متئوسونامی"(meteotsunami) هستند.

برخلاف سونامی‌های طبیعی که از حرکت ناگهانی کف اقیانوس‌ها ایجاد می‌شوند، متئوسونامی‌ها از تغییرات سریع فشار هوا ایجاد می‌شوند. متئوسونامی سال ۲۰۱۷ توسط طوفان شنی که در لیبی رخ داد، به وجود آمد و پس از آن از خلیج فارس گذر کرد و باعث ایجاد موج‌های وسیع شد.

دکتر حیدرزاده در ادامه گفت: دو راه برای اینکه طوفان شن و ماسه، متئوسونامی ایجاد کند وجود دارد، راه نخست این است که طوفان شن و ماسه در پهنه آبی مانند یک دریاچه یا خلیج حرکت کند و دیگر اینکه سرعت حرکت طوفان شن باید همانند سرعت امواج دریاچه یا خلیج باشد. واقعیت این است که مسیر طوفان شن و سرعت آن در مقایسه با گذشته به طور چشمگیری تغییر یافته است.

طبق مقاله منتشر شده در مجله "Pure and Applied Geophysics" با تجزیه و تحلیل فشار هوا، سوابق سطح دریا و تصاویر ماهواره‌ای، دانشمندان دریافتند که کل مسیر نفتی مورد استفاده توسط عربستان سعودی، ایران، امارات متحده عربی، عراق، قطر، کویت و بحرین اکنون در معرض خطر است.

وی ادامه داد: تصور من این است که ارتفاع این امواج در خلیج فارس می‌تواند به شش یا هفت متر برسد. این پدیده معمولاً بین هر دو تا هفت سال رخ می‌دهد. اگر این فجایع رخ دهند می‌توانند صدها میلیون خرج روی دست شرکت‌های بیمه بگذارند و به اعتقاد من اگر ما در آینده یک یا دو مورد از این رویدادها را داشته باشیم، قطعاً شاهد تغییراتی در قیمت نفت خواهیم بود.

از سویی دیگر رخ دادن سونامی می‌تواند بر روی اقتصاد نیز تأثیر بگذارد زیرا سالانه هزاران توریست به برخی از این مناطق ساحلی مانند سواحل دبی، ابوظبی و دوحه می‌آیند.

محققان می‌گویند، در روزهای پیش از این رویداد (موج‌های ماه مارس ۲۰۱۷) ، شرایط جوی غیر معمول بود اما استثنایی نبود و ممکن است دوباره در آینده رخ دهد. به طور کلی، یافته‌های ما نشان می‌دهد که ساحل شمال شرقی خلیج فارس باید به عنوان" نقطه داغ "(hot spot) شناخته شود زیرا این منطقه نسبت به امواج سونامی مانند، بسیار حساس و آسیب پذیر است.

دکتر حیدرزاده در حال حاضر از سیاستگذاران درخواست کرده است تا اقدامات اضطراری را برای مواجهه با این خطر و راهنمایی‌های جدید برای ساختمانهای اطراف ساحل را به روز رسانی کنند. حیدرزاده بر این باور است که دولت‌ها می‌بایست خطرات را بهتر درک کنند. "من نمی‌توانم با صراحت بگویم که این سونامی می‌تواند به دلیل تغییرات آب و هوایی باشد بلکه این تغییرات می‌تواند یکی از دلایل آن باشد. ما به اطلاعات زیادی برای اثبات این موضوع نیاز داریم. اکنون ما باید خودمان را برای خطرات غیرمعمول که در گذشته از آن ایمن بوده‌ایم، آماده کنیم. "

دکتر "فیلیپ بلاندل"(Philippe Blondel)، استاد ارشد دانشکده فیزیک "دانشگاه بث"(University of Bath)، که در این تحقیق دخیل نبود، گفت: ابتدا در مورد ادعایی که این موج سال ۲۰۱۷ نوعی سونامی بوده شک داشته و احتمال می‌داده است "موج عظیم"(rogue waves) بوده باشند.

با این حال، بلاندل اکنون معتقد است که این کار دقیقاً مورد تحقیق قرار گرفته و سیاستگذاران باید به آن گوش دهند. اگرچه تغییرات آب و هوایی همیشه دلیل رخ دادن متئوسونامی نیستند اما متئوسونامی می‌تواند با تغییرات آب و هوایی افزایش یابد.

این مطالعه مورد خوبی برای افزایش ایستگاه‌های اندازه‌گیری در مناطق حوزه خلیج فارس محسوب می‌شود. در بخشی از جهان ارائه این خدمات با مشکلاتی نظیر کمبود بودجه و یا راهزنی دریایی همراه است. مقاله مهمی همانند این مقاله که به رهبری دکتر محمد حیدرزاده انجام شده یک مقاله خوب برای اندازه‌گیری سواحل و دریاها است که این موضوع بسیار مهم و حیاتی است.

درباره این موضوع بیشتر بخوانید:

اثرات سیل اخیر بر خلیج فارس

خلیج فارس از دیروز تا امروز

آلودگی دریاهای ایران از خزر تا خلیج فارس

معرفی جزایر مصنوعی و بررسی پیامدهای زیست محیطی آن