بسیاری از کشاورزان برای پاکسازی زمین از بقایای کشاورزی پس از برداشت محصول، آنها را می سوزانند غافل از اینکه این کار، عوارض ناخوشایندی را بر جای گذاشته و سلامت محیط زیست را به خطر می‌اندازد.

به گزارش زیست آنلاین، سوزاندن کاه و کلش هر ساله در تابستان به ویژه بعد از برداشت محصول کشاورزی، در استان های شمالی کشور مشاهده می شود، بسیاری از کشاورزان از مضرات و معایب آن ناآگاهند البته اهداف مختلفی از سوی کشاورزان برای این کار عنوان می شود که از جمله می توان آماده سازی زمین برای کشت دوم ، از بین بردن آفات گیاهی و بیماری ها ، جلوگیری از ایجاد محیط مناسب تکثیر این آفات و بیماری هایی از جمله لارو زنبور ساقه خوار برنج – پوسیدگی ساقه برنج و …) و ایجاد سهولت بیشتر در عملیات کاشت و داشت اشاره کرد.

یکی از کشاورزان برنجکار گیلانی با بیان این که سوزاندن کاه و کلش بعد از برداشت برنج، کاری است که از قدیم به جا مانده و توسط کشاورزان انجام می شود، گفت: تصور اینست که با این کار همه علف های هرز، حشرات و کرم های زمین از بین می رود و زمین برای سال زراعی آینده آماده می شود.

عسکر همتی بیان داشت: علاوه بر این بعد از برداشت محصول کاه و کلش باقی مانده، برای بسیاری از کشاورزان استفاده ای ندارد بنابراین نسبت به آتش زدن آن اقدام می کنند.

وی با بیان این که کشاورزان از مضرات سوزاندن کاه و کلش اطلاع ندارند و بر اساس سنتی قدیمی این کار را انجام می دهند، خاطر نشان کرد: اگر کشاورزان از معایب این کار آگاهی داشته باشند نسبت به سوزاندن کاه و کلش اقدم نخواهند کرد.

کارشناسان کشاورزی نیز معتقدند سوزاندن کاه و کلش بعد از برداشت محصول، میکرو ارگانیسم های خاک از جمله انواع باکتری، قارچ، جلبک و گلسنگ و همچنین مواد آلی خاک را نابود می‌کند و مواد مغذی زمین را از بین برده و آلودگی محیط زیست را نیز در پی دارد. میزان رشد آفت، ایجاد نقصان جدی در بهره‌وری و میزان محصول برنج برداشت شده و از بین رفتن مواد مغذی داخل خاک و آلودگی محیط زیست از جمله مضرات آتش زدن کاه و کلش هستند که شالیکاران باید به آن توجه بیشتری داشته باشند.

علاوه بر ضرورت اطلاع رسانی به کشاورزان از مضرات به آتش کشیدن کاه و کلش بایستی نسبت به این مهم که سوزاندن کاه و کلش جرم محسوب می شود نیز آگاه شوند؛ بر اساس ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی، هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از قبیل آلوده کردن آب یا توزیع آب آشامیدنی آلوده، دفع غیر بهداشتی فضولات انسانی و دامی و مواد زاید، ریختن مواد مسموم کننده در رودخانه‌ها، زباله در خیابان ها و کشتار غیرمجاز دام استفاده غیرمجاز فاضلاب خام یا پس آب تصفیه خانه های فاضلاب برای مصارف کشاورزی ممنوع می باشند و مرتکبین چنانچه طبق قوانین خاص مشمول مجازات شدیدتری نباشند به حبس تا یک سال محکوم خواهند شد.

همچنین بر اساس ماده ۳۰ آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها، سوزاندن پسماند در محیط آزاد و یا در پسماند سوزهای غیر استاندارد و مغایر با ضوابط و شیوه نامه های مربوط ممنوع است.

پیش از این معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان گیلان هشدار داده بود که بر اساس قانون، متخلفان برای آتش زدن بقایای برنج در شالیزارها دو تا هشت میلیون تومان جریمه نقدی می شوند و در صورت سرایت آتش به مراتع و جنگل ها، از شش ماه تا دو سال مجازات حبس برای مجرمان قابل اعمال است.

جان احمد آقایی با اشاره به اینکه طی سال های اخیر حجم آتش زدن کاه و کلش در سطح استان گیلان تقلیل یافته، بیان داشت: آموزش های ارائه شده درباره فرآوری پسماندها در کاهش اینگونه تخلفات موثر بوده است.

وی با بیان اینکه از ۲۳۸ هزار هکتار شالیزارهای استان، سالانه حدود یک میلیون و یکصد هزار تن کاه و کلش تولید می شود، تصریح کرد: این مقدار پسماند منبع خوبی برای تغذیه دام محسوب می شود که لازم است بدین منظور بستر و زمینه آگاهی رسانی بیشتر به کشاورزان فراهم شود.

آقایی آموزش روستاییان از طریق رسانه ها، نصب بنر و تولید بروشور را در پیشگیری از سوزاندن این پسماندها موثر ارزیابی کرد و از دهیاران خواست تا نقش موثرتری در این زمینه ایفا کنند.

مضرات سوزاندن کاه و کلش معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان گیلان روز شنبه در این باره بیان داشت: سوزاندن کاه و کلش موجب بروز مشکلات تنفسی، آلودگی هوا و بوی نامطبوع می شود و ضروریست تا کشاورزان از این کار جلوگیری کنند.

محمد عباسی با تشریح معایب و مشکلات سوزاندن کاه و کلش بیان داشت: افزایش سرعت فرسایش خاک، افزایش مصرف کود­های شیمیایی، کاهش مقاومت گیاهان در برابر آفات و بیماری ها، کاهش مواد مغذی خاک، افزایش اسیدی شدن خاک و کاهش مواد آلی خاک،  افزایش تلفات جاده­ای به دلیل کاهش میدان دید، سرایت آتش به مزارع اطراف و از بین بردن محصولات آنها و افزایش بیماری های مرتبط با آلودگی هوا مانند آسم و سرطان ریه از جمله مضرات سوزاندن کاه و کلش توسط کشاورزان است.

وی با بیان اینکه برای کاهش و حذف سوزاندن کاه و کلش می توان از روش های جایگزین استفاده کرد، افزود: خرد کردن و پخش یکنواخت بقایا و شخم زدن زمین به جای تلنبار کردن در یک نقطه، بسته‌بندی، فروش کاه و کلش به دامداران و افزایش درآمد، چراندن دام در مزارع پس از برداشت، گیاه خاک کردن (کمپوست) بقای کاه و کلش و پاشیدن کود اوره بر روی بقایا برای تجزیه زودتر کاه و کلش از روش های جایگزین به جای سوزاندن کاه و کلش است.

عباسی با تاکید بر ضرورت ارتقاء سطح آگاهی کشاورزان درباره مضرات سوزاندن کاه و کلش اظهار داشت: دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر اساس وظایف خود در راستای صیانت از سلامت عمومی و به منظور پیشگیری از صدمات ناشی از سوزاندن کاه و کلش که منتج به آلودگی محیط زیست می­ شود ، هر ساله  اقداماتی را در دستور کار دارد.

وی برگزاری همایش در مناطق مختلف گیلان، برگزاری جلسه های درون بخشی در شهرستان ها، توزیع هشت هزار بسته آموزشی، نصب بنرها در سطح شهرستان ها با مضامین مضرات سوزاندن کاه و کلش، آموزش به بهورزان و کارشناسان بهداشت محیط و آموزش به کشاورزان توسط بهورزان و کارشناسان بهداشت محیط شهرستان­ های تابعه را از مهمترین اقدامات انجام شده از سوی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در سال گذشته در زمینه پیشگیری از سوزاندن کاه و کلش توسط کشاورزان عنوان کرد.

به گزارش ایرنا، گیلان دارای ۲۳۸ هزار هکتار شالیزار است که هر ساله از کشت آنها حدود ۷۵۰ هزار تن برنج سفید به دست می آید. تا زمان حاضر در نزدیک به ۳۰ درصد از مزارع شالیزاری استان ظهور خوشه های طلایی برنج گزارش شده که بیشترین سطح خوشه دهی در شهرستان های ماسال و صومعه سراست.