ویروس کرونا و بحران آب و هوا، هر دو مشکل بزرگ و خطرناکی هستند. هر دو جان انسان ها را تهدید می کنند و تأثیرات اقتصادی و اجتماعی ویرانگر دارند. اما واکنش مردم جهان و سیاستمداران، نسبت به این دو بحران کاملاً متفاوت و دوگانه است.

به گزارش زیست آنلاین،  به خاطر ویروس کرونا، کشور چین، شهر بزرگ ووهان را به مدت سه ماه قرنطینه کامل کرد و اقتصاد خود را به حالت نیمه تعطیل درآورد. ایتالیا بلافاصله بزرگترین منبع درآمدش یعنی صنعت توریسم را تعطیل کرد. ایالات متحده بودجه ای برابر با ۲۲۰۰ میلیارد دلار برای مقابله با ویروس کرونا در نظر گرفت. مصرف بنزین در ایران از روزی ۱۲۰ میلیون لیتر، ظرف چند روز به ۴۰ میلیون لیتر کاهش پیدا کرد. مسافرت هوائی در بیشتر نقاط جهان متوقف و هزاران هواپیما زمین گیر شدند. میلیاردها نفر از مردم دنیا، روزی چند بار دستان خود را شستند، محیط اطراف خود را ضد عفونی کردند و به قرنطینه رفتند. اینها بخش کوچکی از پاسخ جهان به بحران کرونا است. تمام این اتفاقات و هزاران عکس العمل ریز و درشت دیگر، فقط ظرف سه ماه اتفاق افتاد. در صورتی که سال ها است، قطعنامه های شدید اللحن مجامع بین المللی برای کنترل گرمایش زمین، به سرعت فراموش می شود و سال به سال بر میزان تولید گازهای گلخانه ای، افزوده می گردد.کل تلفات جهانی ویروس کرونا، تاکنون حدود ۱۵۰ هزار نفر است. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، سالیانه حدود هفت میلیون نفر، در اثر آلودگی هوا و یک میلیون نفر به دلیل مصرف آب آلوده، جان خود را از دست می دهند. پس چرا عکس العمل جهانیان نسبت به ویروس کرونا تا این حد فراگیر، سریع و دست و دل بازانه بود، ولی نسبت به بحران آب و هوا تا این حد کند و ناکارآمد است؟

ویروس کرونا یک تهدید ناگهانی و ترسناک با عواقبی ملموس و فوری است. مردم می بینند که هر روز عده ای در اطراف آنها بیمار می شوند و می شنوند که عده ای می میرند. برای مردم جهان مرگ سریع در اثر بیماری، پدیده ای ترسناک است. در نتیجه هشدار دادن و ترساندن مردم از کرونا، بسیار آسان است. اما بحران آب و هوا، پدیده ای تدریجی و کند است و شناخت عواقب آن، نیاز به درک قوانین بسیار پیچیده ای دارد. تا جائی که حتی بعضی از سران کشورهای بزرگ جهان، از درک عمیق این قوانین عاجز هستند. فراموش نکرده ایم که رئیس جمهور آمریکا در زمستان سال ۲۰۱۸ توئیت کرد که ” هوا خیلی سرد شده، پس گرمایش جهانی چه شد؟”

تفاوت دیگر، بین بحران کرونا با بحران آب و هوا، در این است که سرمایه داری جهانی، ناچار است بر علیه ویروس کرونا مبارزه ای شدید و فوری انجام دهد. اگر مردم از ترس کرونا اجتماعات را ترک کنند، سرمایه داری نیروی کار و مشتری کالای خود را از دست خواهد داد و سرمایه اش به خطر خواهد افتاد. چندان که ظرف چند هفته گذشته، در همه زمینه ها افت شدیدی در مصرف جهانی اتفاق افتاد. مصرف نفت و مشتقات آن، ۳۰ درصد افت کردند و قیمت آن تا جائی پائین آمده که حتی هزینه استخراج آن را نیز پوشش نمی دهد. بیش از ۸۰ درصد از صنعت توریسم و هواپیمائی دنیا تعطیل شده، درهای استادیوم ها، اماکن تفریحی، سینماها، رستوران ها و بسیاری از حرفه های درآمد زا، ظرف چند ساعت بسته شده، فروش اتومبیل در بازار جهان ۸۳ درصد کاهش یافته و اکثر بازار های سهام بین المللی حداقل ۱۰ درصد سقوط کرده اند. به این دلیل است که  سرمایه داری جهانی ویروس کرونا را جدی می گیرد و حاضر است به منظور جلوگیری از زیان بیشتر و اجتناب از ورشکستگی، هرچقدر که لازم باشد، هزینه کند. زیرا می خواهد مشتری ها هرچه زودتر به بازار برگردند و چرخه اقتصاد را به حرکت در آورند.

مدتی است سیاره ما در آستانه بحران شدید زیست محیطی قرار گرفته و سرعت تخریب منابع طبیعی، از قدرت ترمیم آن فراتر رفته و روز به روز به پرتگاه نابودی نزدیکتر می شود. مصرف بی رویه سوخت های فسیلی، مهم ترین عامل تولید گازهای گلخانه ای و گرمایش جهانی است. استفاده از کود‌های شیمیایی و آفت کش‌ها به خاطر بهره گیری بیشتر از زمین، باعث آلوده شدن آب و خاک شده. تولید فراوان پلاستیک، بحران زباله های تجزیه ناپذیر را ایجاد کرده. مصرف خارج از اندازه چوب و جنگل زدائی و از بین بردن پوشش سبز زمین، تعادل آب و هوائی دنیا را به هم زده. ریخته شدن فاضلاب شهری و صنعتی به رودخانه ها و دریاها، باعث آلودگی آب های آشامیدنی و اسیدی شدن اقیانوس‌ها شده. در همه این موارد، مقصر اصلی سرمایه داری جهانی است و رد پایش را در همه جا می توان دید.

همه گیری ویروس کرونا می تواند زنگ خطری برای مردم جهان باشد، تا باور کنند بحران محیط زیست مرگ آفرین و لجام گسیخته است. دیر یا زود ویروس کرونا، با کشف واکسن و دارو، تحت کنترل در خواهد آمد. ولی بحران محیط زیست، واکسن و داروی معجزه آسا ندارد. پس بهتر است تا دیو خشم طبیعت از بطری خارج نشده، با یک مدیریت جهانی، دست به اقداماتی موثر و مستمر بزنیم. کرونا به ما آموخت هرچه زودتر اقدام کنیم، شانس زنده ماندن مان بیشتر خواهد بود./kwc