رییس کارگروه محیط زیست همایش بین المللی مطالبات حقوقی-بین المللی دفاع مقدس گفت: در جریان جنگ تحمیلی انواع سلاح‌های متعارف و غیر متعارف نظیر سلاح‌های شیمیایی و میکروبی علیه ملت ایران استفاده شد که پس از ۴۰ سال آثار سوء آن پابرجا است.

محمد یزدی با بیان اینکه جنگ تحمیلی صدام علیه ایران علاوه برخسارات اقتصادی و انسانی، پیامدهای زیست محیطی درپی داشت گفت: در جریان جنگ تحمیلی انواع سلاح های متعارف و غیر متعارف نظیر سلاح های شیمیایی و میکروبی علیه ملت ایران استفاده گردید و در تاکتیک‌های جنگی نیروهای عراقی، ایجاد موانع جنگی، احداث خاکریزها و سنگرهای بزرگ، باتلاقی کردن مناطق جنگی بویژه در منطقه شلمچه مورد استفاده قرار گرفت که باعث تخریب محیط‌زیست و منابع آبی آن مناطق شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی یادآورشد: استفاده وسیع ارتش صدام از سلاح‌های جنگی بخصوص سلاح‌های شیمیایی و میکروبی اثرات تخریبی زیست محیطی بر منابع آب و خاک برخی از مناطق کشور ما برجای گذاشته است. اثرات محیط زیستی این تجاوز آن چنان عمیق و مخرب است که پس از ۴۰ سال آثار سوء آن پا برجا است و خسارات آن هنوز جبران نشده است.  

وی با اشاره به بمباران ذخیره‌گاه‌های سوخت، پایانه های نفتی، کشتی‌های نفتکش توسط جنگنده‌های ارتش بعث صدام و خلبانان اجاره ای فرانسه گفت: این حملات منجر به ریزش هزارها تن نفت خام سنگین به خلیج فارس شد و باعث گردید خطوط ساحلی استان‌های خوزستان، بوشهر و هرمزگان با مواد نفتی آلوده شود. از طرفی آتش گرفتن این منابع نفتی باعث آلودگی شدید هوا در یک حوضه وسیع شد.

یزدی آلوده شدن زمین‌های کشاورزی و از بین رفتن دام و طیور  در اثر استفاده از بمب‌های خوشه‌ای در استان‌های شمال غربی، غربی و جنوب غربی را از دیگر خسارت های زیست محیطی جنگ تحمیلی دانست و خاطرنشان کرد: یکی از دغذغه‌های مهم در جنگ‌ها انتشار آلاینده‌های شیمیایی خطرناک و سمی و پخش عناصر سنگین است که می‌توانند در هوا آب و خاک تجمع یابند، به عنوان مثال انتشار فلزات سنگین که قابلیت تجمعی و سرطان زایی دارند تا سال‌ها محیط زیست و منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهند که پالایش اراضی آلوده شده به آن‌ها نیز بسیار دشوار و در برخی موارد عملاً غیرممکن است.  

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: در جریان این جنگ تحمیلی طرح سیل مصنوعی اجرایی و باعث باتلاقی شدن قسمت‌های زیاد مناطق در استان خوزستان گردید که این موضوع عملاً باعث تشدید آلوده شدن آب و محیط زیست و هدر رفتن آب گردید.  

یزدی با بیان اینکه خشک شدن این باتلاق‌ها در سال‌های گذشته باعث ایجاد گرد وغبارهای سنگین و ایجاد مشکلات عدیده سلامتی و محیط زیستی برای مردم این مناطق شد، گفت: در جریان جنگ تحمیلی ایران و عراق انواع مختلف سلاح‌های شیمیایی توسط نیروهای عراقی مورد استفاده قرار گرفته است به طوری که به علت آلوده شدن آب و محیط زیست استان های غربی و جنوب غربی کشور در نتیجه این جنگ، عوارض گوارشی و مبتلا شدن برخی ساکنین این استان‌ها مخصوصاَ استان خوزستان در سطح وسیع گزارش شده است.  

رییس کارگروه محیط زیست همایش بین المللی مطالبات حقوقی-بین المللی دفاع مقدس با تأکید بر ضرورت برآورد خسارت های زیست محیطی جنگ تحمیلی ارتش بعث صدام خاطرنشان کرد: مشکل اساسی در رابطه با خسارات زیست محیطی غیرقابل ارزیابی بودن این خسارات است، چنین خساراتی دیرپا هستند و حتی برخی اثرات آنها در برهۀ زمانی طولانیتری ظهور پیدا می کنند. اگرچه امروزه در حقوق بین الملل روش هایی برای ارزیابی این نوع خسارات وجود دارد که خسارات غیرقطعی و حدودی است.  

وی با استناد به حقوق بین الملل سه روش را برای تعیین خسارت جنگ مناسب دانست و در تشریح روش اول گفت: در روش اول متجاوز بایستی نسبت به پرداخت هزینه‌های متعارف صرف شده در احیاء وضعیت سابق شرایط محیطی اقدام کند. در روش دوم مبلغ پولی معین به ‌عنوان پرداخت غرامت به دولت خسارت دیده پرداخت می‌شود. این روش متداول‌ترین راه‌حل در رویه دولت‌ها و معاهدات بین‌المللی است.

این مدرس دانشگاه در تشریح روش سوم گفت: کشور متجاوز آلوده کننده محیط زیست باید غرامتی معادل ارزش مالی عناصر زیست ‌محیطی به کشورخسارت‌ دیده  بپردازد.  

یزدی به برخی از مطالعات برآورد خسارت زیست محیطی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اشاره کرد و گفت: مطابق بررسی‌های انجام شده با استفاده از قیاس تصاویر ماهوارهای قبل و بعد از جنگ، میتوان ادعا کرد که تجاوز عراق به ایران باعث نابودی بیشاز ۸۰ درصد بزرگ ترین نخلستان های جهان با ارزش حدود یک میلیارد لار در این حوضه شده است.  

به گزارش دبیرخانه همایش بین المللی مطالبات حقوقی-بین المللی دفاع مقدس ،وی با بیان اینکه تاکنون در زمینه ارزش گذاری اقتصادی خسارات محیط زیستی تجاوز عراق به ایران یک پژوهش جامعی صورت نگرفته است گفت: به صورت موردی در برخی زمینه‌ها پژوهش هایی انجام شده اما کامل نیست و ضرورت دارد یک کار اساسی برای تعیین خسارات زیست محیطی جنگ عراق علیه ایران انجام شود.