زیست آنلاین: دبیر و سخنگوی شبکه تشکل های محیط زیستی گفت: تشکل های حوزه سلامت و حقوق شهروندی و محیط زیست بعد از هماهنگیهای لازم قرار است بر علیه 18 دستگاه مسئول نام برده شده در قانون هوای پاک بر اساس ماده 66 آئین دادرسی کیفری اعلام جرم کنند.

به گزارش زیست آنلاین، سازمان های مردم نهاد زیست محیطی از جمله نهادهایی هستند که می توانند مشارکتهای مردمی را در پیشگیری از بحران های زیست محیطی و حفاظت از سرمایه های این حوزه جهت دهی کنند. سمن ها قادرند با متمرکز نمودن تلاشهای فردی وجمعی در سطح منطقه ای، ملی و جهانی، اثربخشی این حرکت ها را افزایش دهند.
سازمانهای مردم نهاد، در چند دهه اخیر از نظر کمی رشد چشم گیر یافته اند  اما از نظرکیفی نتوانسته اند منحنی رو به بالایی داشته باشد.
در مقطع کنونی که آلودگی هوای کلانشهرها مدام در وضعیت قرمز و هشدار است و دولت به وظایفش عمل نمی کند وظیفه سمن های زیست محیطی است که  مردم  را در احقاق حق اولیه خود که همان برخورداری از سلامت است از طریق سازماندهی ، ایجاد تجمع و راهپیمایی و راهبری یاری رسانند. اما شاهد هیچگونه فعالیت جدی از طرف این نهادهای مدنی محیط زیستی نیستیم زیست آنلاین در همین راستا گفتگویی با محمد الموتی دبیر و سخنگوی شبکه تشکل های محیط زیستی انجام داده است که در ادامه می خوانید.

*«شبکه تشکل های محیط زیستی» در واکنش به آلودگی هوا به غیر از صدور بیانیه چه کار دیگری می تواند انجام بدهد؟ به نظر شما آیا یکی از مهمترین وظایف سمن ها زمینه سازی برگزاری گردهمایی های  اعتراضی مردمی نیست؟

یکی از کارکردهایی که شبکه در آن موفق بوده همین صدور بیانیه ها است اگرچه در ایران بیانیه های تشکل های مردمی آنگونه که در دنیا معمول است در ایران کارکرد ندارد. به دلیل آنکه میزان پریشانیها در کشور آنقدر زیاد و پیچیده است که تعدد این بیانه ها می تواند باعث لوس شدن موضوع شده و نتیجه عکس بدهد.
شبکه در خصوص آلودگی هوا مشخصا در چهار سال گذشته بطور متناوب به مناسبت روز هوای پاک بیانیه صادر  کرده و در جلسات مشترک با سازمان حفاظت محیط زیست همواره پی گیر بوده است.

*آیا نتیجه ای هم داده است؟

خیر  طبق روال معمول متهمان اصلی آلودگی هوا از از وظایف خود با بهانه های مختلف شانه خالی می کنند.

*به نظر می رسد تا وقتی فعالیت سمن ها صرفا به صدور چند بیانیه خلاصه شود همان شائبه اصلی تقویت می شود که این سازمانها به نوعی دولت را نمایندگی می کنند و فقط به دنبال گرفتن پروژه برای گروه و اعضای خود هستند؟ در حالی که NGO ها  باید بتوانند با هدف به حداقل رساندن تبعات این تجمعات برای مردم مجوز قانونی بگیرند. آیا  تا به حال این اتفاق افتاده است؟

مشخصا از سال گذشته در پنج مورد مختلف تشکل های محیط زیستی عضو شبکه تقاضای برگزاری تجمع از وزارت کشورکرده است مثل موضوع انتقال آب و آلودگی هوا و حفاظت از جنگل ها و با هیچکدام از اینها موافقت نشده است و نه تنها دلایل مخالفت بیان نمی شود حتی پاسخ هم نمی دهند ما حتی تضمینهای لازم اعم از مکان مشخص افراد مشخص با اسامی را در اختیار مرجع صدور پروانه یا نهاد ناظر عام قرار دادیم با اینحال مورد توجه قرار نمی گیرد و در نهایت باز پاسخ منفی می دهند .

*در این شرایط چکاری می توانید انجام بدهید؟

ما باید پایداری داشته باشیم و مدام در خواست های تجمع را تکرار کنیم چرا که نمی شود خارج از چارچوب قانونی تجمع بر گزار کرد در این برهه  تاریخی انجمن های مردم نهاد بسیار نحیف هستند و ممکن است موجودیت آنها به خطر بیوفتد

*اگر بناست سمن ها فقط مجوز تاسیس بگیرند و به وظایف خود عمل نکنند عملا ماهیت و هویت خود را از دست خواهند داد درسته؟ 

گروههایی هستند که بدون مجوز کمپینهای مجازی راه اندازی می کنند و حتی تجمع هم راه می اندازند اما وقتی گروهی پروانه فعالیت می گیرند باید طبق قانون عمل کنند.
ماده ج 29 آیین نامه 6/6/ 95 صراحتا اعلام کرده تجمعات و راهپیماییها در جهت تحقق اهداف تشکل پس از کسب مجوز از مراجع قانونی مزبور قابل انجام است
بهر حال روزی فرا خواهد رسید که توسعه سیاسی اجتماعی ذهن سیاستمداران و مسئولان و زمام داران ایرانی به حدی می رسد که به تمام اختیارات نهادهای مدنی احترام بگذارند اما در این برهه چاره دیگری نداریم

هفته گذشته بدلیل بحرانی بودن وضعیت آلودگی هوا جلسه ای را با تشکل های حوزه سلامت و حقوق شهروندی و محیط زیست برگزار شده و قرار شد سازو کاری طراحی شود  و در چند مرحله کار پیش برود و با جو هیجانی که ممکن است بوجود بیاید شاید مستقیما برنامه تجمع اجرا نشود. در ابتدا درخواست جلساتی با مسئولان مربوطه پیگیر مسئله خواهیم شد. دوم علیه 18 دستگاه مسئول نام برده شده در قانون هوای پاک بر اساس ماده 66 آئین دادرسی کیفری اعلام جرم خواهد شد و در مرحله سوم از طریق نهادهای مدنی تلاش هایی را در قالب انتشار بیانیه، مسئله را پیگیری می کنیم.

*بیانیه در جای خود، اما تا زمانی که نهادهای نظارتی و اجرایی تعدادی افراد را حضورا مثلا در تجمع مشاهده نکنند به نظر شما از کدام قدرت مردمی باید حساب ببرند و به چه کسانی باید پاسخگو باشند؟

بله اینها جزو مصائب نهادهای مدنی در ایران است و چاره دیگری وجود ندارد و چهارچوب های قانونی امکان کنش دیگری نمی دهد
اتفاقا نهادهای ناظر ارزیابی درستی از تعداد اعضای تشکل ها دارند و اینطور نیست که حتما باید اعضا انجمن را در تجمعات ببیند تا به قدرت انجمن پی ببرند
ما در هیچ حوزه دیگری این مقدار مشارکت نهاد مدنی با نهادهای دولتی را شاهد نیستیم در اکثر کارگروههای دولت و شهرداریها حتما از NGOهای محیط زیستی نمایندگانی حضور دارند.
ضعفی که به نظر میرسد وجود دارد عدم مشارکتNGO با رسانه ها است و فعالیت های انجیوها بازخورد بیرونی پیدا نمی کند و باعث می شود دیگران که از بیرون قضایا را می بینند فکر کنند  NGO کارکرد ندارند.