در گزارشی که اخیرا دیوان محاسبات کشور درباره اجرای «قانون هوای پاک» منتشر کرده است اشاره شده: «در برخی استان‌های غربی هم واردات مازوت را از کشور‌های همسایه داشته‌ایم، زیرا انتقال مازوت از پالایشگاه‌های مرکزی به سختی انجام می‌شده، در نتیجه چنین اتفاقی رخ داده است.»

به گزارش زیست آنلاین،  «دلیل نمی‌شود بگوییم در زمستان افت فشار گاز داریم و مجبور به مصرف مازوت و... شویم. کشور هر سال افت فشار گاز را دارد و غیرقابل پیش‌بینی نیست. همچنین تعهداتی بابت صادرات داریم که کاملاً پیش‌بینی شده است. این نشان می‌دهد که توان مدیریت مصرف گاز را به هر نحو صادرات، مصرف خانگی و صنعتی را نداریم. نباید هر سال غافل‌گیر شد. کسی هم در این باره پاسخ قانع‌کننده‌ای ندارد.»

آنچه در پاراگراف فوق خواندید، بریده‌ای از سخنان سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی درباره گزارشی است که اخیرا دیوان محاسبات کشور درباره اجرای «قانون هوای پاک» منتشر کرده است. همان قانونی که امید می‌رفت و قرار بود به رهایی جمعیت بزرگی از شهروندان کشورمان از آلودگی هوا منجر شود، اما در ماه‌های اخیر ثابت شد که حتی نتوانسته جلوی سوزاندن مازوت را بگیرد.

آن گونه که دیوان محاسبات گزارش کرده، «اکثر دستگاه‌ها از مجموع ۲۳ دستگاهی که به صورت مستقیم در قانون هوای پاک نقش دارند، مرتکب ترک فعل شده‌اند.» این چیزی است که رفیعی به استناد آن، گزارش یاد شده را «تکان‌دهنده» توصیف کرده است. توصیفی که حتما مورد تایید همگان خواهد بود اگر بدانیم: «در برخی استان‌های غربی هم واردات مازوت را از کشور‌های همسایه داشته‌ایم، زیرا انتقال مازوت از پالایشگاه‌های مرکزی به سختی انجام می‌شده، در نتیجه چنین اتفاقی رخ داده است.»

دقت کردید چه شد؟ واردات مازوت از کشور‌های دیگر برای سوزاندن در نیروگاه‌ها و چه بسا برخی صنایع کشورمان! همان مازوتی که رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشورمان تاکید کرده بود که چاره‌ای جز سوزاندنش نداریم، چون انبار‌های ذخیره سازی آن پر شده و صادراتش هم به دلایلی مانند تحریم‌ها ممکن نیست و در نتیجه باید سوزانده شود تا جریان استخراج نفت خام (که مازوت یکی از محصولات ناگزیر مشتق از پالایش آن است) متوقف نشود!


گزاره‌ای که حالا زاویه داشتن آن با واقعیت ثابت شده است چراکه مستندات نشان از واردات مازوت به کشورمان برای سوزاندن در مسیر تولید برق و محصولات دیگر دارد. فرایندی که آلودگی هوا یکی از نتایج آن است و البته نتوانسته به تامین برق مورد نیاز کشور هم منجر شود که اگر این گونه بود، شاهد خاموشی‌های اخیر در کشور نمی‌بودیم. همان خاموشی‌هایی که دولت مردان تاکید داشتند راه خلاصی از آنها، مازوت سوزاندن و تحمل آلودگی هواست.

اما اگر هنوز ابعاد تکان دهنده گزارش دیوان محاسبات برایتان روشن نشده بد نیست بدانید که به گفته رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس، «برخی نمایندگان، حتی در حوزه‌های انتخابیه کلانشهر‌ها به مصرف کمتر گاز در مدت مشابه سال گذشته اذعان دارند.» نکته‌ای کلیدی که نشان می‌دهد استفاده از مازوت در امثال نیروگاه‌های برق، نه کمبود گاز در نتیجه افزایش مصرف آن در کشور، که ریشه در عواملی دیگر دارد که لازم است مورد کنکاش قرار گرفته، شناسایی و اعلام شوند.

آنچه واضح است، شدت گرفتن آلودگی‌های اخیر هوا در کشورمان با بهانه‌هایی مانند افزایش مصرف گاز و نه خرج کردن از تحریم‌هایی که مانع از فروش و صادرات مازوت شده، قابل توجیه نیست و آنچه واضح است، ترک فعل اکثر دستگاه‌هایی است که به صورت مستقیم در قانون هوای پاک نقش دارند؛ ۲۳ دستگاهی که اگر به وظایف مشخص شده شان در این قانون عمل کرده بودند، آلودگی هوا در چندین کلانشهر کشورمان به حد اضطرار نمی‌رسید و مثل قبل چشم انتظار بارش باران یا وزش باد برای خلاصی از خفگی ناشی از آن نمی‌شدیم!

این همان نکته‌ای است که "تکان دهنده" خوانده شده است، اما ظاهرا این گونه نیست، چراکه چند روز از انتشار این گزارش گذشته و هیچ دستگاهی حتی احساس قلقلک هم نکرده تا واکنشی به این گزارش نشان دهد؛ واکنشی که می‌توانست مثل پس لرزه‌ای باشد که قانون گذار در ماده ۲۹۵ قانون مجازات اسلامی برای «ترک فعل» تدارک دیده و تاکید دارد که ترک فعل، جرم است و ترک فعل کننده/کنندگان، مجرم هستند و می‌بایست مجازات شوند. مجازاتی که دست کم تا این لحظه هیچ کدام از آن دستگاه‌های ترک فعل کننده نگرانی‌ای بابتش ندارند، حتی با وجودی که واقعت‌هایی مانند کاهش مصرف گاز و واردات مازوت افشا شده است! / تابناک