تبعات صیادی غیرمجاز در خلیج فارس؛ از مرگ گربه‌ماهیان تا مرجان‌ها
11 ارديبهشت 1400 ساعت 16:00
درپی مرگ تعداد زیادی گربه‌ماهی در سواحل جاسک در دو روز ۱۳ و ۲۴ فروردین، یک دکتری بوم‌شناسی دریا علاوه‌بر اینکه علت مرگ گربه‌ماهیان را صیادی عنوان کرد و صیادی غیر مجاز و غیراصولی را به‌عنوان یکی از فعالیت‌هایی که بیشترین فشار را بر زیستگاه‌ها و آبزیان خلیج فارس وارد می‌کند، معرفی کرد.
به گزارش زیست آنلاین، حمیدرضا بارگاهی با اشاره به اینکه گربه‌ماهیانی که در منطقه جاسک از بین رفتند، کف‌زی هستند و نزدیک به کف دریا زیست می‌کنند، اظهارکرد: صید ساحلی با قایق در منطقه جاسک به دو روش «گوشگیر» برای صید ماهیان سطح‌زی درشت مانند تون ماهیان یا ماهی شیر و روش متداول دیگر به‌نام «پرساین دو قایقی»انجام می‌شود که این روش برای صید ماهیان سطح‌زی ریز از جمله ساردین ماهیان مانند ماهی موتو یا ماهی حشینه و ماهی پهلو نقره‌ای با استفاده از دو قایق صورت می‌گیرد. با این حال متاسفانه در این منطقه از روش‌های صید غیرمجاز مانند صید ترال با قایق نیز استفاده می‌شود.
وی ادامه داد: با توجه به روش‌های صیدی که در منطقه جاسک مورد استفاده قرار می‌گیرد، دو احتمال برای علت مرگ این دو سری گربه‌ماهی وجود دارد که می‌توان به روش صید ترال با قایق و «پرساین» دو قایقی در مناطق کم عمق اشاره کرد. روش صید «پرساین» دو قایقی برای برداشت از ماهیان سطح‌زی در مناطقی با اعماق بالاتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و در صورتی که از این روش در مناطقی با عمق کمتر استفاده شود علاوه‌بر ماهیانی که در سطوح آب هستند، ماهیان کف‌زی مانند شوریده، سنگسر و سرخو یا گربه ماهیان را نیز برداشت می‌کند.
به گفته رئیس گروه بهسازی و توسعه زیستگاه‌های سازمان شیلات، از آنجایی که گربه‌ماهی ارزش اقتصادی کمتری نسبت به سایر آبزیان با ارزش‌تر این منطقه دارد و به‌دلیل چرب بودن گوشت آن زودتر فاسد می‌شود بنابراین زمانی‌که این ماهی در تور صیادان به دام می‌افتد و حجم قایق و مخازن آن پر شود مازاد آن را به‌دلیل کمبود جای قایق در دریا رها می‌کنند.
وی ادامه داد: گربه‌ماهی‌ها از خانواده آریده (ARIIDAE) هستند و زمان تخم‌ریزی به سمت ساحل می‌آیند و گله تشکیل می‌دهند و به‌همین خاطر در تور صیادان تعداد زیادی از آن‌ها گرفتار می‌شوند و حجم قایق را پر می‌کنند. نخستین باری که در ۱۳ فروردین تعداد زیادی گربه‌ماهی تلف شده در ساحل مشاهده شد این گربه‌ماهیان باعث غرق شدن قایق شده و تمام ماهیان در دریا رها شده بودند اما به‌دلیل اینکه فاصله با ساحل زیاد نبود وقتی که به ساحل آمدند توسط صیادان برای پودر ماهی جمع آوری شدند اما در حادثه دوم گربه ماهی‌ها به‌دلیل فاصله زیاد با ساحل در محدوده بیشتری پراکنده شدندهمچنین اکثر ماهیان فاسد یا متلاشی شده بودند و ارزش جمع آوری برای پودر ماهی را نیز نداشتند. این حوادث از اتفاقات کار صیادی و مخاطرات این شغل است.
این دکتری بوم‌شناسی دریا با اشاره به اینکه خلیج فارس به‌دلیل عمق کمی که دارد محل مناسبی برای صید ترال نیست، گفت: در بستر خلیج فارس آب‌سنگ‌های مرجانی به‌صورت پراکنده و در حاشیه اطراف جزایر وجود دارند و این مرجان‌ها معمولا تا عمق ۱۲ متر ادامه دارند اما مرجان‌های نرم تا عمق ۷۰ متر نیز ادامه دارند و خلیج فارس یکی از بهترین زیستگاه‌های مرجان نرم است که گونه‌های بسیار متنوعی از این مرجان‌ها را می‌توان تا بیش از عمق ۷۰ متر نیز مشاهده کرد.
وی ادامه داد: مرجان‌ها محل تخم‌ریزی و زادآوری بسیاری از آبزیان هستند بنابراین روش صید ترال کف که در خلیج فارس برای صید میگو و برخی ماهیان کف‌زی مورد استفاده قرار می‌گیرد آسیبی جدی به زیستگاه‌هایی که در مناطق عمیق‌تر وجود دارند، وارد می‌کند و از همین رو به لحاظ کارشناسی روش مناسبی برای صید در خلیج فارس به‌حساب نمی‌آید.
به گفته بارگاهی، تغییرات اقلیمی و گرمای شدید سال ۲۰۱۷ باعث شد ۹۰ درصد مرجان‌هایی که در اعماق کمتری وجود دارند از بین بروند این در حالیست که بازیابی و بازسازی این مرجان‌ها حدود ۸ تا ۱۰ سال زمان می‌برد بنابراین لازم است تا حد امکان فشار صیادی، بهره‌برداری و گردشگری را در این مناطق کاهش دهیم تا این مناطق مرجانی بتوانند خود را بازسازی کنند.
این دکتری بوم‌شناسی دریا با بیان اینکه اکنون صید کشتی‌های صنعتی به روش ترال در خلیج فارس ممنوع شده است، تصریح کرد: با این حال متاسفانه لنج‌ها و قایق‌ها به‌صورت غیرمجاز به‌روش ترال در این منطقه صید می‌کنند.
وی ادامه داد: تور گوشگیر زیرآبی و تورهای لنگری - که بیشتر در مناطق خوزستان و بوشهر مورد استفاده قرار می‌گیرد - بسیاری از آبزیان در خطر انقراض مانند لاک‌پشت، دلفین و کوسه ماهیان را نیز به‌صورت ضمنی درگیر می‌کند و این مساله باعث فشار مضاعفی بر حیات آبزیان می‌شود.
این دکتری بوم‌شناسی دریا با اشاره به اینکه به‌دلیل شرایط اقتصادی و معیشتی صیادان و مردم منطقه خلیج فارس چاره دیگری ندارند، اظهار کرد: ۱۴ هزار صیاد دارای مجوز در منطقه خلیج فارس و دریای عمان فعالیت می‌کنند و می‌توان گفت که به‌دلیل شرایط دشوار اقتصادی معیشتی حاکم بر کشور به همین تعداد صیادان غیرمجاز نیز در این منطقه فعالیت می‌کنند و متاسفانه هیچ قانونی را رعایت نمی کنند و کسی هم با آن‌ها کاری ندارد.
بارگاهی در پایان راه حل کاهش فشار بر حیات آبزیان خلیج فارس را بازنگری در روش‌های صید موجود دانست و گفت: لازم است روش‌های مخرب صید برای مدتی تعطیل شوند و یا روش‌هایی که آسیب کمتری به زیستگاه‌ها وارد می‌کنند، مورد استفاده قرار گیرند. سازمان شیلات اکنون در حال ترویج روش صید با قلاب است چراکه این نوع صید به کف و بستر دریا آسیب نمی‌زند. هرچند در این روش نیز صید ضمنی یعنی گونه‌هایی که مورد هدف نیستند، صید می‌شوند اما با آموزش صیادان می‌توان به آنان توصیه کرد که این گونه‌های در معرض خطر را آزاد و با روشی که آسیب کمتری به بستر دریا و زیستگاه‌ها وارد می‌شود، صید کنند./ایسنا
کد مطلب: 84323