زیست آنلاین: با وجود دستور وزیر نفت، مبنی بر اینکه شرکت های استخراج کننده نفت موظف هستند برای حفظ محیط زیست و جلوگیری از هدر رفت نفت در چاهای نفتی از سیستم فرآورش یا M.O.T استفاده کنند، اما تاکنون تنها در تعداد اندکی از چاههای نفتی این سیستم پیاده سازی شده این در حالی است که یکی از مهمترین دلایل آلودگی شهرهای جنوبی کشور، عدم استفاده از سیستم M.O.T و سوزاندن ناگزیر نفت و اسید است.

به گزارش زیست آنلاین، یکی از مهمترین منابع آلودگی و باران اسيدی چند ساله اخير شهرهای جنوبی، عمدتا به دودهای متصاعد شده از شعله های نفت كه ضايعات چاههای حفاری شده دراطراف شهررا در آسمان پخش و معلق میكند مربوط مي شود؛ ذرات معلقی که باد آنها را به داخل شهرها میآورد و موجب مسمویت شهروندان میشود. برای پیش گیری از این پدیده شدیدا مضر، تجهیزات مختلفی طراحی گردیده که یکی از آنها استقرار سیستم سیار فرآورش نفت خام یاMobile Oil Treater (M.O.T)  است.

سیستم سیار فرآورش نفت خام دقیقا چیست؟

هر چاه در عمر مفید خود می بایست بارها توسط عملیات فرآورش چاه مانند اسید کاری برای باز کردن خلل و فرج مسیر ارتباط چاه با مخزن نفتی تحت مراقبت قرار گیرد تا به تولید ادامه داده یا حجم تولید خود را حفظ نماید. به این صورت که اسید به داخل چاه با فشار زیاد پمپ شده و دانه های گل و لای که خلل و فرج را مسدود کرده اند را حل می نماید. بعد از هر عملیات اسید کاری، مقداری از نفتی که طی دو سه روز اول تولید می شود حاوی اسید تزریق شده می باشد که برای خطوط لوله و کارخانه های فراورشی مشکل ساز خواهد بود که تاکنون نفت بالا آمده را به گودالی هدایت و آتش می زدند که منجر به ورود اسید به هوا و آلودگی شدید هوا می گردد. برای جلوگیری از ایجاد این آلودگی و هدر رفت حجم عظیم نفت، از سیستمی به عنوان مجموعه سیار فرآورش نفت خام یا Mobile Oil Treater (M.O.T)  می توان استفاده کرد که یک سیستم ساده تفکیک می باشد و می تواند آب و اسید را از نفت جدا و نفت را به خطوط بهره برداری منتقل نماید.

مجموعه سیار فرآورش نفت خام یا M.O.T پروژهای است که از نظر حفظ محیط زیست اهمیت بسیار زیادی دارد. این مجموعه توانایی فرآورش نفت خام حاصل از چاههای تازه حفر شده و دردست تعمیر را دارا میباشد که قابلیت جداسازی شن، آسفالت، آب و مواد شیمیایی همچون اسیدها و نفت حاصله را برای ارسال به کارخانه های بهرهبرداری دارد.

باوجود ابلاغیه وزیر نفت مبنی بر اینکه باید تمام چاههای نفتی فعال در محدوده شهری موظفند از M.O.T استفاده کنند، اما اغلب چاهها ازاین تجهیزات بی بهره اند.

عدم تناسب بین سیستم های موجود و چاها

در حال حاضر تنها ۳ دستگاه M.O.T در بخش خصوصی و ۲ دستگاه در بخش دولتی وجود دارد. در حالی که تنها در محدوده شهر اهواز حدود ۸۰۰ چاه نفتی مشغول به کار است. به یک معنی باوجود ۵ سیستم فرآورش، حتی دستور و ابلاغیه هم نمیتواند کاری از پیش ببرد.

تخلفات پابرجا است

سیستم M.O.T توسط چند شرکت داخلی تولید شده اما کارآیی لازم را ندارد و یا نظارت درستی بر فعالیت انها نمی شود، تا آنجا که بعضا فقط نسبت به استقرار دستگاههای ناکارآمد درعملیات اقدام و شبانه نفت و اسید مجددا توسط همین دستگاهها به گودال سوخت منتقل و آتش زده می شود و تنها درآمدی برای مافیای برخی شرکتهای سودجو ایجاد نموده است. به همین جهت استفاده از آن صرفا ظاهری است و همچنان شبها در مناطقی که نظارتی وجود ندارد، نفت اسیدی چاهها آتش زده می شود. از طرفی به دلیل این که سیستم  مذبور ثبت داخل شده، اجازه واردات به آن داده نمی شود. در حالی که هزینه واردات آن پایینتر از نوع داخلی است.

کمتر از یک ماه دیگر چند دستگاه M.O.T به مناقصه گذاشته خواهد شد. فعالان این حوزه می گویند که ۵ ماه است درگیر مناقصه عمومی هستند. پس از مناقصه نیز ۴ تا ۵ ماه زمان میبرد که برنده مشخص شود. این در حالی است که به هر شرکتی تنها ۶ ماه مهلت دادهاند که سیستم M.O.T تامین کند.

چه کسی پاسخگو است؟

حجم آلودگی ناشی از سوزاندن نفت به حدی است که محیط زیست و سلامت شهروندان شهرهای نفتخیز را به شدت به خطر انداخته است. سوال این است که پس از ابلاغیه وزیر در خصوص استفاده از سیستم M.O.T در چاههای نفتی، چه نظارتی از طرف نهادهای مربوطه وزارت نفت و سازمان حفاظت محیط زیست برای تامین و استفاده از این سیستم ها انجام شده است؟