رودخانه کرج به‌عنوان یکی از پرآب‌ترین رودخانه‌های دامنه جنوبی البرز از سال ۱۳۴۶ در ردیف رودخانه‌های تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست قرار گرفته است. این رودخانه حفاظت‌شده، تأمین‌کننده بخشی از آب شرب تهران، کرج و آب کشاورزی مناطق هم‌جوار است و با توجه به ساختار بستر و مشخصه‌های هیدرولوژیکی و برخورداری از پتانسیل‌های بالقوه زیستی مثل قدرت خود پالایی و اکسیژن سرشار، توانسته اکوسیستمی درخور زیست انواع پرندگان آبزی، کنار آبزی و آبزیانی که در نوع خود کم‌نظیر هستند، باشد.

به گزارش زیست آنلاین، علی رغم ویژگی‌های منحصر به فرد این رودخانه، هر از چند گاهی گزارش‌هایی در خصوص آلوده شدن آب آن با مواد نفتی و فاضلاب به گوش می‌رسد، اخباری که دوستداران محیط زیست را نگران می‌کند به شائبه ها در خصوص پایین آمدن کیفیت آب شرب این رودخانه دامن می‌زند.

منابع آلاینده رودخانه کرج یکی دوتا نیست

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست البرز در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه منابع آلاینده رودخانه در حوزه کرج متنوع است، اظهار کرد: بخشی از این منابع آلاینده مثل فاضلاب خانه‌های روستایی، ویلاها و سکونتگاه‌های خارج از بافت روستایی بی واسطه و به طور مستقیم وارد رودخانه می‌شود.

حمیدرضا لشکری ادامه داد: با توجه به موقعیت خاص اکولوژیکی محور کرج- چالوس و با تاکید بر مسافر پذیر بودن این منطقه، سکونتگاه‌های زیادی به صورت قانونی و غیرقانونی در این محدوده ساخته شده است.

وی توضیح داد: با توجه به اینکه بخش مهمی از این واحدها در مجاورت رودخانه کرج یا نزدیک به سرشاخه‌های آن ساخته شده، فاضلاب بخش عمده ای از آنها به صورت مستقیم وارد رودخانه می‌شود.

لشکری با اشاره به اینکه جمع آوری فاضلاب واحدهای مسکونی مستقر در شهرها و روستاها به عهده وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب است، افزود: در حال حاضر در  محور کرج – چالوس دو روستا و شهر آسارا به  شبکه جمع آوری فاضلاب و تصفیه خانه مجهز هستند.

این مسئول اضافه کرد: البته فرایند احداث تصفیه خانه روستایی در چند روستای این منطقه در حال انجام است ولی هنوز به پایان نرسیده است.

وی توضیح داد: پیگیری‌های لازم از سوی محیط زیست استان برای تجهیز روستاهای منطقه چالوس به تصفیه خانه و شبکه جمع آوری فاضلاب انجام می‌شود ولی شرکت آب و فاضلاب هم می‌گوید باید اعتبار لازم در این خصوص تخصیص یابد تا بتوان روستاهای باقی مانده که تعدادشان کم نیست را به تصفیه خانه مجهز کنند.

فعالیت حدود ۱۷۰ صنفی در حاشیه رودخانه کرج

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست البرز با معرفی یکی دیگر از منابع آلاینده که فاضلاب آنها گاها به صورت مستقیم وارد رودخانه می‌شود، گفت: واحدهای صنفی اطراف رودخانه مثل رستوران‌ها، واحدهای پذیرایی، واحدهای لبنیاتی و ... که مجموع آنها حدود ۱۷۰ واحد می‌شود از دیگر منابع آلاینده رودخانه کرج به شمار می آیند.

وی افزود: بخشی از این واحدها مثل هتل‌ها و واحدهای لبنیاتی که فاضلاب غیر بهداشتی دارند، به سیستم تصفیه خانه مجهز هستند و برخی واحدهای دیگر مثل رستوران‌ها هم از سپتیک‌ تانک‌های جمع آوری فاضلاب استفاده می‌کنند.

وی با بیان اینکه نظارت بر عملکرد این واحدها به عهده محیط زیست است، ادامه داد: اگر این واحدها تخلفی صورت دهند و یا تصفیه خانه آنها از مدار خارج شود، محیط زیست در گام اول با صدور اخطاریه، دادن مهلت جهت رفع منابع آلاینده در گام دوم و نهایتا معرفی واحد متخلف به مراجع قضایی از ادامه روند آلوده کردن رودخانه توسط واحد جلوگیری می‌کند.

تاریکی شب فرصت خوبی برای تخلیه فاضلاب است

این مسئول اضافه کرد: ممکن است برخی مدعی شوند که بخشی از این واحدها فاضلاب خود را شب هنگام و در تاریکی هوا در رودخانه رها می‌کنند که نمی‌توان این ادعا را تکذیب کرد چون در کنار رودخانه بودن این تبعات را دارد و ممکن است این چنین تخلفاتی هم دور از چشم دستگاه‌های متولی کیفیت آب رخ دهد.

لشکری در ادامه به منابع آلاینده ای که به صورت غیر مستقیم وارد رودخانه کرج می‌شود اشاره کرد و گفت: آلودگی  ناشی از چرای دام، رسوبات ناشی از بارندگی، سم و کودهای شیمیایی که توسط باغداران و کشاورزان بخش آسارا استفاده می‌شود هم از جمله آلاینده‌های غیر نقطه‌ای رودخانه کرج به شمار می‌آیند.

وی افزود: علاوه براین ده‌ها کارگاه ساختمانی و عمرانی در حوزه آبریز رودخانه کرج مشغول فعالیت هستند که گزارش‌هایی از نفوذ آلودگی‌های آنها به رودخانه دریافت شده که محیط زیست تا پلمب برخی از تاسیسات آنها پیش رفته است.

نشت آلاینده‌های نفتی به خاطر بی گازی توجیه خوبی نیست

وی با بیان اینکه در کنار موارد مذکور، آلودگی نفتی به عنوان یکی از مهمترین منابع آلاینده رودخانه کرج شناخته شده، تاکید کرد: با توجه به اینکه منطقه چالوس هنوز به شبکه گاز متصل نشده، گاه و بیگاه شاهد نفوذ آلاینده‌های نقتی به رودخانه هستیم.

وی ادامه داد: البته نباید فراموش کرد اینکه واحدهای مسکونی و صنفی این منطقه برای گرمایش از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند نمی‌تواند دلیل موجهی برای اهمال آنها در خصوص مراقبت از عدم نشت سوخت به رودخانه باشد.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست البرز افزود: گاه شاهد آن هستیم که تانکرهای حامل سوخت در زمان عرضه دچار نشتی شده که همین باعث ورود آلودگی به رودخانه می‌شود.

لشکری تاکید کرد: علاوه براین، هر ساله مواردی هم از نفوذ منابع آلاینده نفتی در زمان عدم حضور صاحب خانه یا صاحب واحد صنفی گزارش می‌شود.

یافتن منابع آلاینده رودخانه کرج سخت است

وی با بیان اینکه یافتن منشاء آلودگی نفتی بسیار سخت است، گفت: کسانی که در آبگیر بیلقان وظیفه انتقال آب به تهران و کرج را به عهده دارند، وقتی بر روی آب رودخانه آب می‌بینند و یا متوجه آلارم سنسور آلودگی رودخانه می‌شوند، موضوع را به محیط زیست اعلام می‌کنند.

وی تاکید کرد: با توجه به تعدد واحدها و مراکز فعال در محدوده رودخانه کرج، گاه نیروهای محیط زیست با استشمام خط بوی آلاینده نفتی می‌توانند منبع را پیدا کنند و جلوی ادامه آن را بگیرند.

وی گفت: پس از شناسایی منشاء آلودگی، محیط زیست مباحث کیفری آن را پیگیری و مسئولان امور آب هم مسئول محاسبه آب از دست رفته هستند تا جریمه آن را از متخلف دریافت کنند.

این مسئول ادامه داد: سال گذشته چهار یا پنج مورد تخلف شناسایی شده به مرحله اعمال جریمه رسیده است چون آلودگی نفتی به سرعت وارد آب رودخانه شده و اغلب در کمتر از یک ربع به پایان می‌رسد و با توجه به اینکه آب در جریان است، پیدا کردن منبع آن سخت است و تنها مواردی قابل شناسایی است که نشتی منبع آلاینده چند ساعت ادامه داشته باشد.

وی افزود: گازرسانی به روستاهای پایین سد در حال انجام است و امیدواریم بعد گازکشی منطقه  شاهد کاهش نشت آلاینده‌ها نفتی به رودخانه باشیم.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست البرز افزود: با توجه به اینکه دیر یا زود این منطقه به شبکه گاز متصل می شود، باید بر پیشگیری از ورود سایر منابع آلاینده‌ای که از آنها نام برده شد، متمرکز شویم.

لشکری ادامه داد: بدون شک اتصال روستاهایی که فاضلاب آنها به طور مستقیم وارد رودخانه می شود از مهمترین دغدغه محیط زیست استان است که باید هر چه زودتر فکری برای آن کرد.

وی توضیح داد: در این منطقه ۷۰ روستا وجود دارد که فاضلاب برخی از آنها مثل خوزنکلا به طور مستقیم وارد رودخانه می‌شود که این امر نگران کننده است.

وی اظهار کرد: امیدواریم متولیان امر در حوزه آبریز کرج و طالقان در اجرای پروژه اتصال روستاها به شبکه فاضلاب سرعت عمل بیشتری به خرج دهند تا بتوانیم آب با کیفیت تری در اختیار مردم قرار دهیم.

آب با کیفیت نوش جانتان

لشکری در ادامه با اشاره به اینکه کیفیت آب رودخانه کرج گفت: در حال حاضر محیط زیست استان سه ایستگاه سنجش کیفیت آب بر روی رودخانه کرج دارد و آب منطقه‌ای استان هم دو ایستگاه نصب کرده است.

وی ادامه داد: سنجش کیفیت آب رودخانه کرج به صورت مستمر انجام می شود و آبی که به دست مردم میرسد همه استانداردهای لازم را دارد و مردم با خیال راحت می توانند آن را مصرف کنند.

این مسئول توضیح داد: با ورود آلودگی نفتی به رودخانه کرج، بلافاصله مسیر آب عوض و از ورود آن به تصفیه خانه جلوگیری می‌شود و از این حیث مشکلی نداریم.

وی گفت: با توجه به کاهش بارندگی در سال جاری، شاهد پایین آمدن حجم آب رودخانه کرج هستیم که این باعث می‌شود غلظت آلودگی وارده به رودخانه افزایش یابد بنابراین وظیفه ماست روز به روز استانداردها را روز به روز افزایش دهیم تا بتوانیم کیفیت آب را در همین سطح نگه داریم./ایسنا