دخالت های اگاهانه عامل اصلی آتش سوزی میانکاله / جای خالی مشارکت و آموزش جوامع محلی در مدیریت زیستگاهها
به گزارش زیست آنلاین، از شکار و تلفات پرندگان مهاجر در منطقه میانکاله تا ورود فاضلاب صنعتی و خانگی به تالاب و خشکیده شدن آن، همه و همه نشاندهنده این است که عنوان "منطقه حفاظت شده" برای شبه جزیره میانکاله صرفا برای زینت کاغذ است.
تعارض ها در محافظت از محیط زیست
روزبه خادملو، کنشگر محیط زیست و معاون فنی جهاد کشاورزی شهرستان گلوگاه، در گفت و گو با زیست آنلاین گفت: اراضی جنگلی و مرتعی میانکاله بخاطر تغییر اقلیم و دخالتهای آگاهانه و ناآگاهانه دچار مشکلات متفاوت و عدیدهای از جمله آتشسوزی شده است. تعارضات دستگاهها و مشکلات دیگر، این مسائل را بسیار برجستهتر میکند.
خادملو اظهار کرد: متولی اصلی میانکاله سازمان حفاظت محیط زیست است. با وجود احترام به همه محیطبانان و کادر زحمت کش این سازمان، برنامهی سازمان در حفاظت از پناهگاه حیات وحش میانکاله اهداف حفاظتی این منطقه را تامین نکرده است.
وی با اشاره به نبود برنامه و امکانات برای مدیریت زیستگاه میانکاله، گفت: برنامههای سازمان نه تنها موجب حفاظت نشده، بلکه تعارضاتی را با جوامع محلی بوجود آورده است. باید توجه داشت که این آتشسوزیها غالبا عمدی بوده و سازمان حفاظت محیط زیست میتوانسته با هدایت و مدیریت جلوی آن را بگیرد.
این کنشگر محیط زیست اظهار کرد: در فصول گرم سال حتی یک بطری شیشه در طبیعت میتواند موجب آتشسوزی شود. اما افرادی در این منطقه هستند که عمدا اقدام به آتشسوزی میکنند تا مثلا بعد از آتش، صاحب مرتعی برای گوسفندهای خود باشند.
وی اظهار کرد: متاسفانه نه تنها مشارکت جوامع محلی را در مدیریت زیستگاهها ندیدهایم، بلکه آموزش آنها و برنامههای ترویجی جدی گرفته نشده است. همچنین از ایدهها و نظرات متخصصان و سمنها فقط به صورت تزئینی استفاده شده است.
خادملو در خصوص تاثیرات این آتشسوزیها بر محیط زیست میانکاله گفت: طی سه سال گذشته بیش از ۴۰۰ هکتار از اراضی جنگلی مرتعی بکر میانکاله دچار آتشسوزی شده است. آمارهای رسمی میگوید سالانه حدود یک و نیم میلیون بال پرنده مهاجر از اقصی نقاط دنیا برای زمستانگذرانی و اقامت در فصول سال، میانکاله را انتخاب میکنند. این آتشسوزیها میتواند برای این پرندهها و تخمگذاری و جوجه کشی آنها فاجعهبار باشد. از قرقاولهای خزری و دراجها تا انارهای بومی ترش و اراضی مرتعی قربانی این آتشها هستند.
ندانم کاری سوزان تر از هر آتشی
میانکاله این روزها در آتش ندانمکاریها میسوزد. علت آن هرچه باشد عامل انسانی دارد. برخی معتقد هستند که دامداران بخاطر این که صاحب مرتع برای دام خود شوند، میانکاله را به آتش میکشند. عدهای هم میگویند که این آتشسوزیها به خود دامداری در منطقه آسیب میرساند و دلیلی ندارد که دامداران میانکاله را به آتش بکشند.
رضا احمدی، رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بهشهر ، میگوید از ابتدای سال تا تاریخ ۱۰ تیرماه ۱۳ مورد آتشسوزی در پناهگاه حیات وحش میانکاله رخ داده که مجموعا ۱۳۱ هکتار از اراضی این پناهگاه دچار حریق شده است. وی میافزاید که این آتشسوزیهای پیاپی در حدود ۷۰ درصد از گونه گیاهی سازیل و ۳۰ درصد گونه گیاهی انار وحشی را طعمه حریق کرده اند.
امین رحمتیان، عکاس حیات وحش و فعال محیط زیست، در گفت و گو با زیست آنلاین در خصوص آتشسوزیهای روزهای گذشته در میانکاله گفت: روز پنج تیر منطقهای در میانکاله آتش گرفت و آتشنشانان و محیطبانان آن را تا شب خاموش کردند. روز ششم تیر پنجاه متر آنطرفتر را دوباره آتش زدند و باز هم مهار شد. فردای آن روز ۲۰۰ متر آنطرفتر و دیروز به فاصله ۵ کیلومتر در شرق میانکاله آتش گرفت. این آتشسوزی هرچه به سمت شرق میانکاله میرود از محیطبانی دورتر میشود. بخاطر همین اگر تا آن منطقه لودر و تراکتور آتشنشانی بخواهد برود زمان میبرد و با وسعت گرفتن آتش، مهار آن نیز سختتر میشود.
وی افزود: آتش به طور کل مهار شده است ولی احتمال دارد که امروز و فردا باز هم شاهد آتشسوزی باشیم. میانکاله خیلی انبوه است و نمیتوان نشست و منتظر کسی که
این آتشسوزی را درست میکند نشست. دیگر فقط باید شانس بیاوریم که آتش نزنند.
رحمتیان بیان کرد: شخصی که میخواهد آتش بزند، کبریتی زیر بوته میاندازد. آتش اولیه کوچک است و محیطبانان از ۲ کیلومتر آنطرفتر نمیتوانند متوجه آن شوند و پیش از این که آتش فراگیر شود، آن شخص فرار میکند.
رحمتیان که خود از اهالی میانکاله است، در خصوص گمانهزنیهایی که آتشسوزی را مربوط به برخی از دامداران میداند، گفت: میانکاله خانه دامداران است. هیچکس خانه خود را نمیسوزاند. بسیاری از این آتشسوزیها توسط دامداران گزارش و مهار میشود. کسانی که برای خاموش کردن آتش میآیند از چاه دامدار آب میگیرند.
وی افزود: در میانکاله مرتع برای سیر شدن دامهای دامداران به حد کافی وجود دارد. حتی دامداری عدهای در این آتشسوزیها سوخته است.