تعیین جزیرهای مصرف مدیریت آب را مشکل کرده است / پیشنهادی برای حاکمیت یکپارچه آب
به گزارش زیست آنلاین، پس از هشدار برخی کارشناسان در خصوص رهاسازی آب از سدهای خوزستان و همچنین پیش بینی آب و هوا شناسی از کمبود بارش در فصل پاییز، بیم آن می رفت که کشت پاییزه در این استان با مشکلاتی سختتر از ماههای گذشته دست و پنجه نرم کند. همچنین عدهای از کارشناسان هشدار دادند که با توجه به وضعیت رهاسازی آب در سد گتوند، ممکن است آب به لایههای نمکی این سد برسد و با رهاسازی آب شور، اکوسیستم منطقه دچار نابودی گردد. اما محسن موسوی، دکترای تاسیسات آبیاری، چنین اعتقادی ندارد و می گوید طبق محاسبات وی امسال مشکلی در مسیر سد گتوند وجود نخواهد داشت.
نگرانی از سد گتوند
محسن موسوی، دکترای تاسیسات آبیاری، در خصوص وضعیت رهاسازی آب از سد گتوند گفت: از ابتدای سال به طور مداوم ۲۸۰ متر مکعب بر ثانیه آب در حال خارج شدن از سد گتوند است. در واقع بیشینه خروجی آب از سد گتوند در جریان است و نیروگاه برقابی آن تولید برق دارد. بنابراین با این حجم رهاسازی آب، مشکلی در رودخانه کارون تا آبادان وجود ندارد.
وی افزود: در حال حاضر نیز تراز دریاچه سد گتوند حدود ۲۱۳ متر از سطح دریا است و حداقل تراز بهره برداری ۱۸۵ متر است و فاصله زیادی بین ۲۱۳ تا ۱۸۵ متر وجود دارد.
موسوی در پاسخ به این سوال که آیا مخزن سد برای فصل پاییز دچار کمبود آب میشود؟ گفت: گرچه در حال حاضر حدود ۲۸۰ متر مکعب بر ثانیه خروجی آب وجود دارد ولی ورودی آب به دریاچه را هم باید در نظر گرفت. از طریق سدهای کارون ۳ و کارون ۴ و سد گدارلندر مسجد سلیمان، ورودی به سد گتوند حدود ۵۰ متر مکعب بر ثانیه است. پس اگر این روند همچنان ادامه پیدا کند بیش از دو ماه زمان هست که به تراز حداقل برسیم، نیروگاه از کار بیفتد و آب به لایههای زیرین نمکی برسد. با این حال انتظار میرود در فصل پاییز در بالادست افزایش دبی داشته باشیم. شاید فعالیت نیروگاه به مرور کاهش یابد، ولی با روند موجود و کاهش دما مشکلی در گتوند پیش نخواهد آمد.
سد سیمره پشتوانه سد کرخه
موسوی با اشاره به این که درحال حاضر حدود ۱۶۰ متر مکعب بر ثانیه از سد کرخه خارج میشود، گفت: این خروجی آب مشکلات کشاورزی و هورالعظیم را حل کرده است. این رهاسازی ممکن است هم مشکلاتی ایجاد کند و هم نکند. از این جهت ممکن است مشکلی ایجاد نکند که در سد سیمره بیش از ۲۶۰ میلیون متر مکعب آبی آماده دارد که در بالادست سد کرخه است. با اعلام نیاز آبی توسط مدیر بهره برداری سد کرخه، آب سد سیمره به سمت این سد روان میشود.
وی افزود: با این حال نیاز سد کرخه با توجه به این خروجی که وجود دارد بیش از ۴۰۰ میلیون متر مکعب است و احتمالا در حوضه کرخه با کمبودهایی روبرو خواهیم شد. باز باید دید در فصل سرد چه اتفاقی میافتد. البته پیش بینی ها بر کاهش بارندگی است. به طور کل در رود کرخه برای کشت پاییزه، نه خیلی زیاد، ولی کمی مشکلات خواهیم داشت.
این کارشناس سد و آبیاری سفر وزیر جدید نیرو به خوزستان را یک اقدام مهم دانست و گفت: تصمیمگیری مهم این سفر برای خط الغدیر بود تا آن را از سد کرخه به سمت سد دز اجرایی کنند. چرا که وضعیت آب سد دز هم پایدار است و هم کیفیت بسیار مناسبتری دارد.
نیاز به مدیریت حوضه آبی
وی بیان کرد: برای یک راهکار زیرساختی باید به دنبال مدیریت حوضه آبریز بود. رودخانه کارون بزرگ و کرخه که هر کدام یک حوضه آبریز مشخص دارد، باید تحت مدیریت حوضه به طور واقعی رصد شود.
موسوی اظهار کرد: مدیریت حوضه آبریز به این صورت است که یک سازمان حوضه آبریز وجود دارد که در سطح کلان به حوضه نگاه میکند. سپس کمیسیون حوضه آبریز وجود دارد که این کمیسیون تصمیم گیری میکند که چقدر مصارف را کم و زیاد و به چه صورت از منابع استفاده کند. در زیرمجموعه اینها کارگروههای استانی وجود دارد. برای مثال حوضه آبریز کرخه که شامل ۶ استان است، کارگروههایی مجزا برای هر استان باید داشته باشد. اینها همه زیرمجموعه کمیسیون حوضه آبریز هستند.
تعیین جزیرهای مصرف
وی مشکل موجود را تعیین جزیرهای مصرف هر استان دانست و گفت: در حال حاضر وزارت نیرو مدیریت حوضه آبریز را دارد ولی هنوز به صورت جزیرهای استانها برای خود اقداماتی انجام میدهند که این به ضرر حوضه آبریز است. استانها باید همه زیرمجموعه سازمان حوضه آبریز بروند و تحت نظر مدیریت حوضه آبریز و وزارت نیرو و ذیل شورای عالی آب قرار بگیرند. در غیر این صورت هر سال بدتر از سال قبل خواهد بود.