کمتر کسی را می‌شود در شهرستان پلدختر پیدا کرد که نامی از رودخانه چول‌هول به گوشش نرسیده باشد و در مورد آن صحبتی نشده باشد.

به گزارش زیست آنلاین، خروش‌های وقت و بی‌وقتش و پیوند خرابی که بارها و بارها با کشکان می‌بست را مگر می‌شود به‌راحتی از کنار آن گذشت.

الآن دیگر خبری از آن هیاهو، سرکشی و تخریب چول‌هول نیست و مرگ هم‌پیمانش را به نظاره نشسته است. ذره‌ذره وجودش الآن در حالی آب می‌شود که دیگر کشکان را در کنار خود نمی‌بیند و آرزو می‌کند وصالی دوباره با او داشته باشد.

صحبت از چول‌هولی به میان آمد که سال‌ها و سال‌ها خیال سدی را روی خودش تصور می‌کند که قرار نیست به این زودی‌ها رنگ واقعیت به خود گیرد و خواب آشفته او را آشفته‌تر کرده است.

استارت اولیه سد چول‌هول سال ۱۳۸۹ زده شد ولی تا این لحظه حتی روی کاغذ هم درست نشده است.

تکمیل مطالعات سد، نیازمند ۱۵ میلیارد ریال اعتبار است

اکبر مهری رئیس وقت اداره منابع آب شهرستان پلدختر آذر سال ۹۴ گفته بود: مطالعات منابع آبی و خاکی سد مخزنی «چول‌هول» شامل مطالعات هواشناسی، هیدرولوژی، زمین‌شناسی، لرزه‌خیزی، منابع قرضه، کشاورزی، مطالعات اقتصادی، برنامه‌ریزی منابع آب و مهندسی رودخانه به کارفرمایی شرکت آب منطقه‌ای استان لرستان در مهرماه ۱۳۸۹ آغاز شد.

وی بابیان اینکه انجام این مطالعات به یک شرکت مهندسان مشاور ابلاغ شد، افزود: هدف از انجام این مطالعات و اجرای سد چول‌هول، کنترل سیلاب شهرستان پلدختر از «افرینه» تا «چم مهر»، کنترل رسوب سد کرخه، تأمین نیازهای آب شرب و کشاورزی و تولید انرژی برقابی و ایجاد محیط تفریحی و گردشگری است.

رئیس اداره منابع آب شهرستان پلدختر بابیان اینکه مطالعات مرحله شناخت این سد به پایان رسیده است، گفت: ادامه مطالعات فازهای بعدی، تکمیل مطالعات و احداث سد به‌عنوان مطالبه جدی کشاورزان و مسئولان در دستور کار شرکت آب منطقه‌ای لرستان قرار دارد.

مهری با بیان اینکه با احداث این سد همچنین می‌توان میزان رسوب سد کرخه را کاهش داد، گفت: تاکنون ۵۰۰ میلیون ریال برای مطالعات سد چول‌هول هزینه شده و تکمیل مطالعات این سد، نیازمند ۱۵ میلیارد ریال اعتبار است.

مطالعاتی که پس از گذشت ۶ سال از صحبت‌های مدیر آب شهرستان هنوز هم تمام نشده و شروع احداث سد را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.

سهل‌انگاری وزارت نیرو در خصوص مصوبه هیئت دولت

قدرت الله ترابی نژاد فرماندار وقت پلدختر مهرماه ۱۳۹۴ با اشاره به این سد، گفت: در شهرستان پلدختر ۱۶ سال خشک‌سالی حاکم بوده به‌طوری‌که بر اساس آمار شرکت آب منطقه‌ای دبی آب رودخانه کشکان در درازمدت ۵۷ ساله ۹۶ درصد کاهش یافته است.

وی با بیان اینکه گرم شدن زمین و تبخیر زیاد علت‌های خشک‌سالی است، ادامه داد: احداث سد در منطقه بن لار و چول هول برای شهرستان ضرورت دارد؛ در هیأت دولت گذشته احداث سد چول هول مصوب شده ولی وزارت نیرو برای تخصیص آب این سد سهل‌انگاری کرده است.

ترابی نژاد افزود: با احداث این سد می‌توان در فصول پاییز و زمستان آب را ذخیره و سیلاب‌های مخرب را مهار و در فصل تابستان و کم‌آبی از آن استفاده کرد.

هشداری که در خصوص سیلاب‌های مخرب چول‌هول توسط فرماندار داده شد ولی توجهی به آن نشد و چهار سال بعد یعنی فروردین‌ماه ۹۸ خود را به بدترین شکل ممکن نشان داد و خسارات مالی و جانی زیادی نیز در کنار کشکان برجای گذاشت و اگر سد ساخته شده بود شاید حوادث تلخ پلدختر و سیلاب آن دل هر جنبنده‌ای را به درد نمی‌آورد.

منتظر تخصیص آب هستیم

علی امید سیفی مدیرعامل وقت شرکت آب منطقه‌ای لرستان نیز مرداد ۹۵ در خصوص این سد گفت: سهم آب لرستان به‌مانند سایر نقاط کشور کاهش پیدا کرده است؛ میانگین سهمیه آب لرستان از ۹۰۷ مترمکعب به ۶۷۷ مترمکعب کاهش پیدا کرده است.

وی عنوان کرد: علی‌رغم این محدودیت‌ها مراحل شناخت پروژه احداث سد چول هول و بن لار توسط کارشناسان صورت گرفته و الان منتظر تخصیص آب هستیم.

سیفی با اشاره به اینکه تخصیص آب به این پروژه به معنای شناسنامه‌دار کردن و اختصاص ردیف اعتباری به پروژه است، یادآور شد: تخصیص آب دست آب منطقه‌ای استان نیست و فقط در حیطه اختیارات وزارت نیرو بوده که نیاز است نماینده مردم پلدختر و معمولان کمک کنند تا این امر محقق شود.

وی بابیان اینکه موقعیت ساختمان سد رودخانه چولهول در بالادست روستای افرینه است، گفت: مساحت حوزه آبریز این سد ۷۷۶ کیلومترمربع و متوسط آبدهی سالانه رودخانه در محل سد چول هول ۱۱۴ میلیون مترمکعب و ارتفاع آن ۷۰ متر و حجم مخزن ۷۰ میلیون مترمکعب است.

نکته قابل توجه در خصوص این سد این است که تخصیص برای آن نیز در نظر گرفته شده ولی هنوز مطالعات آن به اتمام نرسیده است.

چولهول رسوب‌خیزترین منطقه لرستان

در سیل ۹۸ رسوب بسیار زیادی از طریق رودخانه چول‌هول وارد کشکان شد که در این خصوص شیرزاد نجفی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان گفت: یکی از برنامه‎‌های سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی جلوگیری از بروز سیلاب و رسوب در دو سد دز و کارون است.

وی اضافه کرد: یکی از اولویت‌های منابع طبیعی استان جلوگیری از رسوب است که با هماهنگی با آب منطقه‌ای لرستان در این راستا کارهای خوبی در حال انجام داریم.

نجفی با بیان اینکه میانگین فرسایش خاک در کشور ۱۶ تن در هکتار بوده و در لرستان بالای ۳۰ تن است، عنوان کرد: رسوب‌خیزترین منطقه لرستان چول‌هول پلدختر است.

این مسئول افزود: میانگین رسوب این رودخانه ۳۵ تن در هکتار گزارش شده است.

نجفی یادآور شد: در سیل پلدختر بیشتر حجمی که خانه‌ها را ویران کرد رسوب بود که باید در راستای حفظ پوشش گیاهی کارهای خوبی انجام دهیم.

وارد شدن این میزان رسوب به رودخانه کشکان آن هم در فصول پربارش درحالی‌که سدی بر روی چول‌هول احداث نشده پیامدهای جبران‌ناپذیری به همراه خواهد داشت.

ردیف ملی برای تکمیل این سد در نظر گرفته نشده است

نادیا امرایی معاون فرماندار پلدختر در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به این‌که سال ۸۹ کلنگ احداث سد چول‌هول زده شده و هنوز در مرحله مطالعاتی است، گفت: در این منطقه سطح وسیعی از باغات انجیر وجود دارد که احداث این سد می‌تواند باعث توسعه آن‌ها شود.

وی اظهار کرد: این سد در مرحله مطالعات بوده و در این مرحله مسئله دارد.

امرایی ادامه داد: از سال ۸۹ که این سد کلنگ‌زنی شده تا الآن بحث مطالعات آن ادامه دارد، عنوان کرد: ردیف ملی برای تکمیل این سد در نظر گرفته نشده، نماینده مردم پلدختر و معمولان در مجلس شورای اسلامی پیگیر مسائل مالی و بودجه‌ای آن است.

این مسئول عنوان کرد: بخشی از دبی رودخانه کشکان از رودخانه چول‌هول است که باعث ایجاد آسیب‌هایی به پایین‌دست می‌شود.

معاون فرماندار پلدختر افزود: مسئله دیگر این است که در منطقه چول‌هول سطح وسیعی از باغات انجیر وجود دارد و با توجه به شرایط آب و هوایی و خاک مستعد همه به سمت باغداری رفتند و لازم است که سدی در بالادست باشد که آب‌های خروجی استان را برای تابستان و فصل گرما ذخیره کنند و این کار می‌تواند در باغداری و توسعه آن در منطقه مؤثر باشد.

وی با اشاره به این‌که رودخانه چول‌هول الآن رو به خشکی است، تأکید کرد: اگر سدی روی این رودخانه داشتیم کمک‌حال کشاورزان و باغداران بود.

وجود سد چول‌هول قطعاً می‌تواند علاوه بر جلوگیری از سیلاب‌های مخرب، اقتصاد مردم منطقه که الآن نیز وضعیت مناسبی قرار ندارد را متحول کند.

سد چول‌هول عامل رونق تولید و افزایش بهبود وضعیت معیشت روستاییان

دکتر اسفندیار حسنی‌مقدم، رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان در این خصوص به ایسنا گفت: با توجه به این‌که تولید آب خوبی داریم.

وی اظهار کرد: ما در لرستان چون آب برنامه‌ریزی شده و تنظیم شده نداریم و با توجه به این‌که تولید آب خوبی داریم و حدود هشت میلیارد مترمکعب آب در لرستان تولید و خروجی روان آب‌های ما نیز حدود ۱۲ میلیارد مترمکعب بوده که حدود ۱۲ درصد آب‌های کشور است لذا آبخیزداری، آبخوان‌داری و سدسازی برای ما خیلی مهم است.

وی ادامه داد: یقیناً اگر این سد در منطقه چول‌هول ایجاد شود، با توجه به این‌که در آن منطقه باغداری جا افتاده و باغات انجیر با درآمد بسیار خوبی وجود دارد می‌تواند باعث رونق تولید و افزایش بهبود وضعیت معیشت روستاییان، افزایش اشتغال، افزایش درآمد روستاییان و کاهش فقر باشد و می‌تواند تا حدودی سیل شهرستان پلدختر را مهار کند.

حسنی‌مقدم ادامه داد: ما در فصل پاییز و زمستان آب را پشت سد ذخیره می‌کنیم و در فصل بهار و تابستان اراضی دیم را با آن آبی می‌کنیم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان ادامه داد: چون باغداری به‌ویژه انجیر در منطقه جا افتاده و یک الگوی بسیار موفق است و باعث شده رونق خوبی به منطقه بدهد این سد می‌تواند در این کشاورزی خیلی مؤثر باشد.

وی تصریح کرد: همچنین در تأمین آب شرب شهرستان‌های پلدختر و معمولان و روستاهای اطراف نیز می‌توان از آب سد چول‌هول استفاده کرد.

بازنگری مطالعات سد چول‌هول توسط آب نیرو در حال انجام است

داریوش حسن‌نژاد مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان در گفت‌وگو با ایسنا گفت: بازنگری مطالعات سد چول‌هول توسط آب نیرو در حال انجام بوده و تخصیص آب آن حدود ۲۵ میلیون مترمکعب است.

وی ادامه داد: ما نیز مطالعات ریز تخصیص این سد را در حال انجام داریم که مشخص می‌کند چه مقدار برای چه زیربخشی باشد، بر اساس میزان اراضی، منابع و مصارفی که وجود دارد این کار را پیش می‌بریم.

حسن‌نژاد با اشاره به این‌که برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعت می‌توان از این سد استفاده کرد اما عمده‌ترین استفاده این سد کنترل سیلاب پلدختر در پایین‌دست است، عنوان کرد: مطالعات فاز یک و دو این سد انجام شده و الآن در حال بازنگری هستند، چول‌هول الآن ردیف اجرایی ندارد فقط مطالعاتی دارد و بعد از مجوز ماده ۲۳ ردیف اجرایی نیز می‌گیرد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان با اشاره به این‌که ما یک قرارداد کلی داریم که تعدادی از سدها را بازنگری کنیم، تصریح کرد: کار مطالعات فاز یک و دو سد چولهول توسط یک کارفرما انجام شده و بنا به درخواست نماینده مردم پلدختر در مجلس شورای اسلامی و تأیید شرکت آب منطقه‌ای، کارفرما عوض شده و این طرح به شرکت آب نیرو واگذار شد.

حسن‌نژاد بیان کرد: امیدواریم فاز بازنگری مطالعات سد چول‌هول با توجه به پیشرفتی که دارد در بودجه امسال ردیف بگیرد و سال آینده به آن اعتبار تخصیص داده شود.

مدیرعامل آب منطقه‌ای لرستان تصریح کرد: دو سد معشوره و چول‌هول شهرهای پایین‌دست خود را از نظر سیل امن می‌کنند، یک سد کوچک‌تری نیز در سمت شبیخون خرم‌آباد برای کنترل سیلاب داخل شهر نیاز داریم که این سه سد تمام شوند استان از نظر سیل آسیب‌پذیر نیست.

حسن‌نژاد عنوان کرد: سال ۹۸ برای سد چول‌هول تخصیص گرفتیم، دو سد دیگر زال و دینارکوه را نیز داریم که در اولویت ما نیستند چراکه در حال حاضر اولویت ما سیل و خشک‌سالی است، با ذخیره آب چول‌هول می‌توانیم کمک زیادی به کشکان و اراضی پایین‌دست داشته باشیم.

امید می‌رود مطالعه سد چول‌هول و شروع احداث آن تا قبل از اینکه همانند کشکان آب آن خشک نشده به اتمام رسیده و شروع شود تا هم مردم شهرستان پلدختر و دیگر شهرها از منافع آن بهره ببرند، به امید آن روز./ایسنا